Sa desisyon na ito, pinagtibay ng Korte Suprema na ang isang kontrata ng bili ay dapat sundin ayon sa intensyon ng mga partido. Kung ang kasunduan ay malinaw na ang paglilipat ng titulo ay kailangan munang maisagawa bago ang pagbabayad, ang kondisyong ito ay dapat tuparin. Hindi maaaring ipilit ang pagbabayad kung hindi pa naisasakatuparan ang paglilipat ng titulo, at hindi rin maaaring ipawalang-bisa ang kontrata kung ang hindi pagtupad ay dahil sa sariling pagkukulang ng nagbebenta. Ang kasong ito ay nagbibigay linaw sa mga obligasyon ng bawat partido sa isang kontrata ng bili at ang kahalagahan ng pagtupad sa mga ito.
Kapag ang Titulo ang Susi: Sino ang Dapat Mauna, Magbayad o Maglipat?
Nagsimula ang kaso sa isang Pagpapatunay at Pananagutan kung saan pumayag si Romulo Pascual na ibenta ang tatlong lote kay Encarnacion P. Ang, et al. Nagbigay ng paunang bayad, ngunit nagkaroon ng hindi pagkakasundo sa kung kailan dapat bayaran ang buong halaga. Iginiit ni Pascual na dapat bayaran muna bago ilipat ang titulo, habang sinabi naman ng mga Ang na dapat ilipat muna ang titulo bago sila magbayad. Ang pangunahing tanong dito ay: Alin ang dapat mauna, ang paglilipat ba ng titulo o ang pagbabayad ng balanse sa presyo ng bili?
Pinag-aralan ng Korte Suprema ang mga probisyon ng Artikulo 1370 at 1371 ng New Civil Code, na nagsasaad na dapat sundin ang literal na kahulugan ng kontrata kung malinaw ito. Gayunpaman, kung ang mga salita ay salungat sa intensyon ng mga partido, ang intensyon ang dapat manaig. Sa pagtukoy ng intensyon, dapat isaalang-alang ang mga gawi ng mga partido bago, habang, at pagkatapos ng paggawa ng kontrata.
Article 1370. If the terms of a contract are clear and leave no doubt upon the intention of the contracting parties, the literal meaning of its stipulations shall control.
Article 1371. In order to judge the intention of the contracting parties, their contemporaneous and subsequent acts shall be principally considered.
Sa kasong ito, natuklasan ng Korte na ang ika-5 talata ng Pagpapatunay at Pananagutan ay hindi malinaw. Dahil dito, tiningnan nila ang mga gawi ng mga partido. Napag-alaman na sa unang lote, binayaran muna ng mga Ang ang buong halaga bago naisalin ang titulo sa kanilang pangalan. Dahil dito, kinatigan ng Korte Suprema ang desisyon ng mababang hukuman na ang intensyon ng mga partido ay dapat munang maisalin ang titulo sa pangalan ng mga Ang bago nila bayaran ang natitirang balanse.
Dahil hindi natupad ni Pascual ang kanyang obligasyon na ilipat ang titulo, hindi maaaring ipilit ang pagbabayad sa mga Ang. Hindi rin maaaring ipawalang-bisa ang kontrata dahil siya ang nagkulang sa kanyang obligasyon. Hindi maaaring makinabang ang isang partido sa kanyang sariling pagkakamali. Bukod pa rito, hindi rin maaaring humingi ng kompensasyon si Pascual para sa paggamit ng mga lote dahil sa kanyang sariling pagkukulang kaya hindi nabayaran ang balanse. Ang kanyang pagpapabaya na ipaglaban ang kanyang karapatan sa loob ng labing-anim na taon ay nagpapakita rin na kanyang binitiwan ang karapatang ito. Ang batas ay tumutulong sa mga mapagbantay, hindi sa mga natutulog sa kanilang karapatan. Vigilantibus, sed non dormientibus jura subverniunt.
FAQs
Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Ang pangunahing isyu ay kung sino ang dapat mauna: ang pagbabayad ba ng balanse o ang paglilipat ng titulo ng lupa? |
Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa interpretasyon ng kontrata? | Sinabi ng Korte Suprema na dapat sundin ang intensyon ng mga partido, at dapat isaalang-alang ang kanilang mga gawi bago, habang, at pagkatapos ng paggawa ng kontrata. |
Bakit hindi maaaring ipawalang-bisa ang kontrata sa kasong ito? | Hindi maaaring ipawalang-bisa ang kontrata dahil ang nagbebenta (Pascual) ang hindi tumupad sa kanyang obligasyon na ilipat ang titulo. |
Ano ang naging batayan ng Korte Suprema sa pagpapasya? | Ang Korte Suprema ay nakabatay sa gawi ng mga partido sa unang lote, kung saan binayaran muna ang buong halaga bago naisalin ang titulo. |
May karapatan bang humingi ng kompensasyon si Pascual para sa paggamit ng mga lote? | Wala, dahil sa kanyang sariling pagkukulang kaya hindi nabayaran ang balanse, hindi siya maaaring humingi ng kompensasyon. |
Ano ang ibig sabihin ng “Vigilantibus, sed non dormientibus jura subverniunt”? | Ito ay Latin na kasabihan na nangangahulugang “Ang batas ay tumutulong sa mga mapagbantay, hindi sa mga natutulog sa kanilang karapatan.” |
Ano ang epekto ng pagpapabaya ni Pascual sa kanyang karapatan sa loob ng mahabang panahon? | Ang kanyang pagpapabaya sa loob ng labing-anim na taon ay nagpapakita na binitiwan niya ang karapatang ito. |
Sino ang dapat magbayad ng balanse sa presyo ng bili? | Dapat bayaran ng mga Ang ang natitirang balanse kapag naisalin na ang titulo ng lupa sa kanilang pangalan. |
Ang desisyon na ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng malinaw na kasunduan at pagtupad sa mga obligasyon sa isang kontrata. Ang pagkabigong tumupad sa isang kondisyon ay maaaring magresulta sa hindi pagpilit ng pagbabayad at hindi pagpapawalang-bisa ng kontrata. Kailangan ng magkabilang partido na maging mapagbantay at kumilos upang protektahan ang kanilang mga karapatan sa ilalim ng kontrata.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: TERESITA E. PASCUAL VS. ENCARNACION PANGYARIHAN-ANG, G.R. No. 235711, March 11, 2020