Nilinaw ng Korte Suprema na ang Metropolitan Waterworks and Sewerage System (MWSS) ay exempt sa pagbabayad ng real property tax, maliban kung ang benepisyo ng paggamit ng kanilang mga ari-arian ay ipinagkaloob sa isang taxable entity. Ibinasura ng Korte ang desisyon ng Court of Appeals, na nagsasabing hindi naubos ng MWSS ang lahat ng remedyong administratibo. Ang paglilitis ay ibinatay sa usapin kung may awtoridad ba ang lokal na pamahalaan na magpataw ng buwis sa MWSS, na isang usaping legal at hindi nangangailangan ng pagdaan sa proseso ng protesta sa lokal na antas. Ang desisyong ito ay nagbibigay linaw sa estado ng MWSS bilang isang government instrumentality na may corporate powers at ang saklaw ng kanilang tax exemption sa ilalim ng Local Government Code.

Kapag ang Tubig ay May Halaga: Sino ang Dapat Magbayad ng Buwis sa Ari-arian?

Ang kasong ito ay nag-ugat sa pagpapataw ng Pasay City ng real property tax sa MWSS para sa taong 2008. Iginiit ng MWSS na sila ay exempt dahil sila ay isang public utility at government instrumentality, batay sa desisyon sa kasong Manila International Airport Authority v. CA (MIAA). Hindi sumang-ayon ang Pasay City, sinasabing ang MWSS ay isang government-owned or controlled corporation (GOCC) at nang pumasok sila sa kasunduan sa Maynilad, ang aktwal na paggamit ng kanilang ari-arian ay nailipat sa isang taxable person. Ito ang nagtulak sa MWSS na umapela hanggang sa Korte Suprema, para linawin kung sila nga ba ay may obligasyon magbayad ng buwis sa Pasay City.

Pinanindigan ng Korte Suprema na ang MWSS ay isang government instrumentality na may corporate powers, at hindi GOCC. Ibig sabihin, saklaw sila ng exemption sa ilalim ng Section 133(o) at Section 234(a) ng Local Government Code (LGC). Binigyang-diin ng Korte na limitado ang kapangyarihan ng lokal na pamahalaan na magpataw ng buwis sa mga ahensya ng pambansang pamahalaan. Ang kapangyarihang ito ay ipinagkaloob lamang sa kanila ng Kongreso, at dapat ipatupad nang may pag-iingat at pagsunod sa mga limitasyon.

SEC. 133. Common Limitations on the Taxing Powers of Local Government Units. – Unless otherwise provided herein, the exercise of the taxing powers of provinces, cities, municipalities, and barangays shall not extend to the levy of the following:

x x x x
(o) Taxes, fees or charges of any kind on the National Government, its agencies and instrumentalities, and local government units.

Gayunpaman, hindi nangangahulugan na tuluyang ligtas ang MWSS sa pagbabayad ng buwis. Ayon sa Section 234(a) ng LGC, ang exemption ay mawawala kung ang beneficial use ng real property ay ipinagkaloob sa isang taxable person. Ang beneficial use ay tumutukoy sa aktwal na paggamit o pagmamay-ari ng ari-arian. Sa kasong ito, inaakusahan ang MWSS na ipinagkaloob ang beneficial use ng kanilang mga ari-arian sa Maynilad sa pamamagitan ng concession agreement.

SEC. 234. Exemptions from Real Property Tax. – The following are exempted from payment of the real property tax:

(a) Real property owned by the Republic of the Philippines or any of its political subdivisions except when the beneficial use thereof has been granted, for consideration or otherwise, to a taxable person[.]

Ngunit, binigyang diin ng Korte na kailangan itong mapatunayan. Hindi sapat ang basta akusasyon na lahat ng ari-arian ng MWSS ay nailipat sa Maynilad dahil sa kasunduan. Dahil hindi sapat ang ebidensya, hindi maaaring magdesisyon ang Korte tungkol dito. Ipinaliwanag pa ng Korte na kahit pa man ipagkaloob ang beneficial use sa isang taxable person, hindi pa rin nawawala ang tax-exempt status ng government instrumentality. Ang exemption lamang ng mismong ari-arian ang mawawala, at ang taxable beneficial user ang siyang mananagot sa pagbabayad ng real property tax.

SEC. 205. Listing of Real Property in the Assessment Rolls. – x x x

(d) Real property owned by the Republic of the Philippines, its instrumentalities and political subdivisions, the beneficial use of which has been granted, for consideration or otherwise, to a taxable person, shall be listed, valued and assessed in the name of the possessor, grantee.

Samakatuwid, ang pagpapataw ng buwis ay dapat nakapangalan sa Maynilad, kung napatunayang sila nga ang nagbebenepisyo sa paggamit ng ari-arian. Kaya naman, dineklara ng Korte Suprema na walang bisa ang lahat ng tax assessments na ipinangalan sa MWSS. Hindi rin pinigilan ang Pasay City na magsagawa ng mga remedyo ayon sa batas upang magpataw at mangolekta ng buwis mula sa mga pribadong entidad na pinagkalooban ng MWSS ng beneficial use ng kanilang mga ari-arian.

Kaugnay nito, may karapatan ang MWSS na humiling ng refund para sa mga real property taxes na naibayad na nila batay sa mga tax assessment na dineklarang walang bisa. Gayunpaman, ang refund ay hindi awtomatiko. Kailangang dumaan ito sa proseso na nakasaad sa Section 253 ng Local Government Code.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung may karapatan ba ang Pasay City na magpataw ng real property tax sa MWSS, isang government instrumentality na may corporate powers. Kasama rin dito kung ang pagpasok ng MWSS sa isang concession agreement sa Maynilad ay nangangahulugan na dapat nang magbayad ng buwis ang MWSS.
Ano ang naging batayan ng MWSS sa kanilang pagtutol sa pagbabayad ng buwis?	Iginiit ng MWSS na sila ay isang government instrumentality na may corporate powers, batay sa desisyon sa kasong MIAA. Dahil dito, naniniwala silang saklaw sila ng exemption sa pagbabayad ng real property tax sa ilalim ng Local Government Code.
Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa katayuan ng MWSS?	Kinumpirma ng Korte Suprema na ang MWSS ay isang government instrumentality na may corporate powers. Dahil dito, sila ay saklaw ng exemption sa pagbabayad ng real property tax, maliban kung may ibang partido na gumagamit ng kanilang ari-arian.
Kailan mawawala ang tax exemption ng MWSS?	Mawawala lamang ang tax exemption ng MWSS kung mapatunayang ang beneficial use ng kanilang real properties ay ipinagkaloob sa isang taxable entity. Ibig sabihin, kung may pribadong kumpanya na nagbebenepisyo sa paggamit ng ari-arian ng MWSS, sila ang dapat managot sa pagbabayad ng buwis.
Ano ang dapat gawin kung may taxable entity na gumagamit ng ari-arian ng MWSS?	Kung mapatunayang may taxable entity na gumagamit ng ari-arian ng MWSS, dapat ipangalan sa kanila ang tax assessment at sila ang dapat managot sa pagbabayad ng real property tax. Kailangan itong patunayan ng lokal na pamahalaan na nagpataw ng buwis.
Ano ang ibig sabihin ng beneficial use?	Ang beneficial use ay tumutukoy sa aktwal na paggamit o pagmamay-ari ng ari-arian. Ibig sabihin, sino ang nagbebenepisyo at gumagamit sa ari-arian, sila ang dapat managot sa pagbabayad ng buwis, hindi lamang ang nagmamay-ari nito.
May karapatan ba ang MWSS na humingi ng refund kung nakapagbayad na sila ng buwis?	Oo, may karapatan ang MWSS na humingi ng refund para sa mga real property taxes na naibayad na nila batay sa mga tax assessment na dineklarang walang bisa. Kailangan nilang mag-file ng written claim sa city treasurer sa loob ng dalawang taon mula sa pagiging pinal ng desisyon ng Korte.
Paano ang proseso ng paghingi ng refund?	Dapat mag-file ang MWSS ng written claim para sa refund sa city treasurer ng Pasay City sa loob ng dalawang taon mula sa pagiging pinal ng desisyon ng Korte Suprema. Susuriin ng city treasurer ang claim at magdedesisyon dito sa loob ng 60 araw.

Sa kabuuan, ang desisyon na ito ay naglilinaw sa responsibilidad ng MWSS at ng mga lokal na pamahalaan sa pagdating sa usapin ng pagbabayad ng real property tax. Mahalaga na maunawaan ng mga ahensya ng gobyerno at mga pribadong kumpanya ang kanilang mga obligasyon upang maiwasan ang hindi pagkakaunawaan at mapanatili ang maayos na koleksyon ng buwis.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: MWSS v. CBAA, G.R. No. 215955, January 13, 2021