Ipinasiya ng Korte Suprema na ang isang abogadong nag-notaryo ng dokumento nang hindi personal na humarap sa kanya ang mga nagpirma ay nagkasala ng paglabag sa 2004 Rules on Notarial Practice at sa Code of Professional Responsibility (CPR). Dahil dito, sinuspinde siya sa pagsasanay ng abogasya sa loob ng dalawang taon, pinagbawalan na maging notaryo publiko sa loob ng parehong panahon, at binawi ang kanyang kasalukuyang komisyon bilang notaryo publiko, kung mayroon man. Mahalaga ang desisyong ito upang bigyang-diin ang kahalagahan ng tungkulin ng isang notaryo publiko at protektahan ang integridad ng mga dokumentong notarisado.

Kasunduan sa Bilihan, Pekeng Lagda, at Pananagutan ng Notaryo: Ang Kwento ni Atty. Agcaoili

Ang kasong ito ay nag-ugat sa isang reklamong administratibo na inihain ni Nicanor D. Triol laban kay Atty. Delfin R. Agcaoili, Jr., dahil sa umano’y hindi wastong pag-notaryo ng isang Deed of Absolute Sale. Ayon kay Triol, siya at ang kanyang kapatid na si Grace ang nagmamay-ari ng isang lupa sa Quezon City. Sinabi ni Triol na may isang Deed of Absolute Sale na notarisado ni Atty. Agcaoili na naglilipat umano ng lupa nang walang pahintulot niya o ni Grace, at hindi rin sila personal na humarap sa abogado nang notarisahin ito. Idinagdag pa ni Triol na peke ang mga community tax certificate na nakasaad sa kasulatan.

Sa kanyang depensa, itinanggi ni Atty. Agcaoili na may kinalaman siya sa paggawa at pag-notaryo ng nasabing kasulatan. Iginiit niya na hindi niya kilala si Triol, si Grace, o ang bumibili ng lupa. Sinabi rin niyang peke ang kanyang lagda sa kasulatan dahil hindi raw siya nagno-notaryo ng dokumento kung hindi personal na humaharap sa kanya ang mga nagpirma. Dagdag pa niya, hindi raw siya maaaring nag-notaryo nito dahil wala siyang komisyon bilang notaryo publiko sa Quezon City noong 2011.

Nagsagawa ng imbestigasyon ang Integrated Bar of the Philippines (IBP) at nagsumite ng ulat at rekomendasyon. Sa una, inirekomenda ng IBP Investigating Commissioner na ibasura ang reklamo dahil walang sapat na ebidensya na nagpapakita na si Atty. Agcaoili ay nagkasala. Ngunit, binaliktad ng IBP Board of Governors ang rekomendasyong ito at ipinataw ang parusang suspensyon sa pagsasanay ng abogasya sa loob ng dalawang taon at diskwalipikasyon sa pagiging notaryo publiko sa loob din ng parehong panahon.

Sa pagpapaliwanag ng kanilang desisyon, sinabi ng IBP na bagamat nagpakita si Atty. Agcaoili ng kanyang specimen signature, hindi niya napatunayan ang pagiging tunay nito. Dahil dito, nanatili ang bisa ng kasulatan na naglalaman ng kanyang notaryal, pati na rin ang mga sertipikasyon mula sa Clerk of Court ng Regional Trial Court (RTC) ng Quezon City na hindi siya isang komisyonadong notaryo publiko noong 2011 at 2012.

Sumang-ayon ang Korte Suprema sa mga natuklasan ng IBP. Binigyang-diin ng Korte na ang notaryasyon ay hindi lamang isang ordinaryong gawain kundi isang mahalagang responsibilidad na may kinalaman sa interes ng publiko. Sa pamamagitan ng notaryasyon, ang isang pribadong dokumento ay nagiging isang pampublikong dokumento, na tinatanggap bilang ebidensya nang hindi na kailangan pang patunayan ang pagiging tunay nito. Dahil dito, dapat na sundin ng isang notaryo publiko ang mga pangunahing kinakailangan sa pagganap ng kanyang tungkulin.

Ayon sa Section 2 (b), Rule IV ng 2004 Notarial Rules, ang isang notaryo publiko ay maaari lamang magsagawa ng notaryal na gawain kung ang taong lumagda sa dokumento ay (a) personal na humarap sa notaryo sa panahon ng notaryasyon; at (b) personal na kilala ng notaryo o napatunayan ang pagkakakilanlan sa pamamagitan ng mga kaukulang dokumento.

Nilabag ni Atty. Agcaoili ang mga panuntunang ito nang notarisahin niya ang kasulatan nang hindi personal na humarap sa kanya si Triol at si Grace, at wala rin siyang komisyon bilang notaryo publiko noong 2011. Ayon sa Korte Suprema, hindi rin maaaring humarap si Grace sa kanya dahil nakatira na ito sa Estados Unidos noong panahong iyon.

Hindi rin nakapagpakita si Atty. Agcaoili ng sapat na ebidensya upang patunayan na peke ang kanyang lagda. Dahil dito, sinabi ng Korte na walang ibang konklusyon kundi ang nag-notaryo si Atty. Agcaoili ng kasulatan na labag sa 2004 Notarial Rules. Ang paglabag sa 2004 Notarial Rules ay paglabag din sa Code of Professional Responsibility, partikular sa Rule 1.01, Canon 1 at Rule 10.01, Canon 10.

CANON 1 – Dapat itaguyod ng abogado ang konstitusyon, sundin ang mga batas ng bansa, at itaguyod ang paggalang sa batas at mga legal na proseso.

Rule 1.01 – Hindi dapat gumawa ang abogado ng labag sa batas, hindi tapat, imoral o mapanlinlang na pag-uugali.

CANON 10 – Ang abogado ay may utang na loob ng katapatan, pagiging patas at mabuting pananampalataya sa hukuman.

Rule 10.01 — Hindi dapat gumawa ang isang abogado ng anumang kasinungalingan, ni pumayag sa paggawa ng anuman sa korte; ni dapat niyang iligaw, o pahintulutang maligaw ang Korte sa pamamagitan ng anumang panlilinlang.

Sa pagpapanggap na isa siyang komisyonadong notaryo publiko nang panahong iyon, hindi lamang siya nakapinsala sa mga direktang apektado nito, ngunit pinahina rin niya ang integridad ng tanggapan ng isang notaryo publiko at pinababa ang tungkulin ng notaryasyon. Dahil dito, nararapat lamang na maparusahan siya.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung dapat bang managot si Atty. Agcaoili sa administratibo dahil sa pag-notaryo ng isang dokumento nang hindi personal na humarap sa kanya ang mga nagpirma at wala siyang komisyon bilang notaryo publiko.
Ano ang 2004 Rules on Notarial Practice?	Ang 2004 Rules on Notarial Practice ay ang mga panuntunan na sumasaklaw sa mga tungkulin at responsibilidad ng mga notaryo publiko sa Pilipinas. Nagtatakda ito ng mga pamamaraan at kinakailangan para sa wastong notaryasyon ng mga dokumento.
Ano ang Code of Professional Responsibility (CPR)?	Ang CPR ay isang hanay ng mga panuntunan na gumagabay sa pag-uugali at etika ng mga abogado sa Pilipinas. Itinataguyod nito ang integridad, katapatan, at propesyonalismo sa pagsasanay ng abogasya.
Ano ang parusa kay Atty. Agcaoili?	Sinuspinde si Atty. Agcaoili sa pagsasanay ng abogasya sa loob ng dalawang taon, pinagbawalan na maging notaryo publiko sa loob ng parehong panahon, at binawi ang kanyang kasalukuyang komisyon bilang notaryo publiko, kung mayroon man.
Ano ang kahalagahan ng notaryasyon?	Ginagawang pampublikong dokumento ng notaryasyon ang isang pribadong dokumento, na tinatanggap bilang ebidensya nang hindi na kailangan pang patunayan ang pagiging tunay nito. Pinoprotektahan nito ang integridad ng mga dokumento at tinitiyak na ang mga ito ay wasto at legal.
Bakit mahalaga na personal na humarap ang mga nagpirma sa notaryo?	Upang matiyak na ang mga taong nagpirma sa dokumento ay talagang sila ang mga taong nagpatupad nito at kusang-loob nilang ginawa ito. Tinitiyak din nito na nauunawaan nila ang nilalaman ng dokumento.
Ano ang dapat gawin kung ang isang notaryo publiko ay hindi sumusunod sa mga panuntunan?	Maaaring maghain ng reklamong administratibo sa Integrated Bar of the Philippines (IBP). Maaari rin silang sampahan ng kasong kriminal sa korte.
Ano ang layunin ng pagsususpinde sa isang abugado?	Ang pagsususpinde ay isang anyo ng disiplina na naglalayong protektahan ang publiko, mapanatili ang integridad ng propesyon ng abogasya, at itama ang pag-uugali ng nagkasalang abugado.

Ang kasong ito ay nagsisilbing paalala sa lahat ng mga abogado, lalo na sa mga notaryo publiko, na dapat nilang gampanan ang kanilang mga tungkulin nang may integridad at ayon sa mga panuntunan. Ang pagkabigong gawin ito ay maaaring magresulta sa mga seryosong parusa, kabilang ang suspensyon o pagtanggal sa propesyon.

Para sa mga katanungan tungkol sa pag-apply ng ruling na ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay ibinigay para sa mga layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na iniakma sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: NICANOR D. TRIOL V. ATTY. DELFIN R. AGCAOILI, JR., A.C. No. 12011, June 26, 2018