Ipinawalang-sala ng Korte Suprema si Joe Anne Fernandez y Bueno sa kasong Illegal Possession of Dangerous Drugs dahil sa hindi pagsunod ng mga arresting officer sa itinakdang proseso ng chain of custody. Partikular, nabigo ang mga awtoridad na magpakita ng sapat na dahilan kung bakit walang kinatawan mula sa National Prosecution Service (NPS) o media sa pag-iimbentaryo at pagkuha ng litrato ng mga nasamsam na droga. Dahil dito, hindi napanatili ang integridad at evidentiary value ng mga narekober na ebidensya, kaya’t napawalang-sala ang akusado.

Paano ang Simpleng Pagkakamali sa Prosidyur ay Nagresulta sa Pagpapawalang-sala?

Nagsimula ang kasong ito sa tatlong magkakahiwalay na Information na inihain laban kay Joe Anne Fernandez y Bueno dahil sa paglabag sa Sections 11, 12, at 15, Article II ng Republic Act No. (RA) 9165, na mas kilala bilang “Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002”. Ito ay may kaugnayan sa Illegal Possession of Dangerous Drugs, Illegal Possession of Drug Paraphernalia, at Illegal Use of Dangerous Drugs. Ayon sa alegasyon ng prosekusyon, nakita ng mga pulis si Fernandez na nag-aabot ng plastic sachet ng shabu sa isang lalaki, at nang halughugin ang bahay niya, nakita ang apat na plastic sachet na naglalaman ng white crystalline substance at mga drug paraphernalia.

Matapos ang paghalughog, ginawa ang pagmarka, imbentaryo, at pagkuha ng litrato sa lugar ng krimen sa presensya umano ni Fernandez at ng mga opisyal ng barangay. Ngunit sa paglilitis, lumitaw na walang kinatawan mula sa media o Department of Justice (DOJ) na naroroon sa pagmarka at imbentaryo ng mga nasamsam na item. Itinanggi ni Fernandez ang mga paratang at sinabing natutulog siya nang dumating ang mga pulis at pinilit siyang umamin na sa kanya ang mga droga.

Nahatulang guilty si Fernandez ng Regional Trial Court (RTC), ngunit binaliktad ito ng Korte Suprema. Ang pangunahing isyu sa kaso ay kung napatunayan ba nang walang makatwirang pagdududa na nagkasala si Fernandez sa mga krimeng isinampa sa kanya. Ayon sa Section 11, Article II ng RA 9165, ang mga elemento ng Illegal Possession of Dangerous Drugs ay: (a) pag-aari ng akusado ng isang bagay na kinilalang ipinagbabawal na droga; (b) ang pag-aaring ito ay hindi pinahihintulutan ng batas; at (c) malaya at kusang-loob na pag-aari ng akusado ng nasabing droga. Upang mapatunayan ito, kailangang ipakita ng prosekusyon ang isang unbroken chain of custody ng mga droga.

Ang chain of custody ay mahalaga upang matiyak na ang ebidensyang ipinapakita sa korte ay ang mismong ebidensyang nakuha sa pinangyarihan ng krimen. Ito ay nangangailangan na bawat hakbang, mula sa pagkumpiska hanggang sa pagharap nito sa korte, ay maitala at mapatunayan. Kasama rito ang pag-iimbentaryo at pagkuha ng litrato ng mga nasamsam na item sa presensya ng akusado at ng mga kinakailangang saksi.

Ayon sa Section 21 ng RA 9165, kailangan ang presensya ng mga sumusunod na saksi: (a) kinatawan mula sa media at Department of Justice (DOJ), at anumang halal na opisyal ng publiko (bago ang pag-amyenda ng RA 9165 ng RA 10640); o (b) isang halal na opisyal ng publiko at isang kinatawan ng National Prosecution Service o media (pagkatapos ng pag-amyenda).

Binibigyang-diin ng batas na ang pagsunod sa chain of custody procedure ay hindi lamang isang teknikalidad, kundi isang bagay ng substantive law. Layunin nitong protektahan ang akusado laban sa pang-aabuso ng pulisya.

Sa kasong ito, nabigo ang prosekusyon na patunayan na sinikap ng mga awtoridad na tiyakin ang presensya ng mga kinatawan mula sa NPS o media. Ang pagpapaliwanag na malayo ang bahay ng akusado ay hindi katanggap-tanggap dahil may sapat na panahon ang mga pulis na maghanda para sa operasyon. Dahil dito, hindi napanatili ang integridad at evidentiary value ng mga nasamsam na droga. Ang pagkabigong ito na sumunod sa mga itinakdang alituntunin ay nagresulta sa pagpapawalang-sala kay Fernandez.

Dahil sa kapabayaan ng mga arresting officers, pinaboran ng Korte Suprema ang akusado dahil sa kawalan ng sapat na ebidensya. Binigyang-diin ng hukuman ang kahalagahan ng pagsunod sa chain of custody rule upang matiyak ang integridad ng proseso at protektahan ang karapatan ng akusado.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung napatunayan ba nang walang makatwirang pagdududa na nagkasala si Joe Anne Fernandez sa pag-aari ng ipinagbabawal na droga, na may kinalaman sa pagsunod sa chain of custody rule.
Ano ang chain of custody?	Ang chain of custody ay ang proseso ng pagdokumento at pagpapanatili ng integridad ng ebidensya mula sa pagkumpiska hanggang sa pagharap sa korte, na tinitiyak na walang pagbabago o kontaminasyon.
Bakit mahalaga ang presensya ng mga saksi sa pag-iimbentaryo?	Ang presensya ng mga saksi (tulad ng media o DOJ representatives) ay mahalaga upang maiwasan ang pagdududa sa pagtanim, pagpapalit, o kontaminasyon ng ebidensya.
Ano ang sinasabi ng RA 9165 tungkol sa mga kinakailangang saksi?	Ayon sa RA 9165, kailangan ang presensya ng mga kinatawan mula sa media at DOJ o isang halal na opisyal ng publiko at isang kinatawan ng National Prosecution Service o media.
Bakit napawalang-sala si Joe Anne Fernandez?	Si Fernandez ay napawalang-sala dahil nabigo ang mga arresting officers na patunayan na sinikap nilang tiyakin ang presensya ng mga kinakailangang saksi sa pag-iimbentaryo at pagkuha ng litrato ng mga droga.
Anong aral ang makukuha sa kasong ito?	Ang aral na makukuha ay ang kahalagahan ng mahigpit na pagsunod sa chain of custody rule upang maprotektahan ang karapatan ng akusado at matiyak ang integridad ng proseso ng hustisya.
Ano ang naging papel ng Korte Suprema sa kasong ito?	Binaliktad ng Korte Suprema ang desisyon ng mas mababang korte at pinawalang-sala si Fernandez, binibigyang-diin ang kahalagahan ng pagsunod sa itinakdang proseso.
May epekto ba ang lokasyon ng bahay ng akusado sa kaso?	Hindi naging katanggap-tanggap sa Korte Suprema ang argumentong malayo ang bahay ng akusado bilang dahilan upang hindi makakuha ng mga kinakailangang saksi, dahil may sapat na panahon naman ang mga pulis na maghanda.

Sa kinalabasan ng kasong ito, muling binigyang-diin ng Korte Suprema ang kahalagahan ng pagsunod sa legal na proseso sa paghawak ng mga kaso ng droga. Ang bawat detalye, mula sa pagkumpiska hanggang sa presentasyon ng ebidensya sa korte, ay dapat na maingat na isagawa upang matiyak ang integridad ng ebidensya at protektahan ang karapatan ng akusado.

Para sa mga katanungan tungkol sa aplikasyon ng desisyong ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuring ito ay para sa layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na akma sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Pinagmulan: Joe Anne Fernandez y Bueno v. People, G.R. No. 254320, July 05, 2021