Nilinaw ng Korte Suprema na hindi maaaring dumiretso sa Korte ng Apela sa Buwis (CTA) kung hindi muna dumaan sa tamang proseso ng pagtutol sa pagtatasa ng Bureau of Internal Revenue (BIR). Ibig sabihin, dapat munang tutulan ang pagtatasa sa loob ng BIR bago ito iapela sa CTA. Kung hindi susundin ang prosesong ito, walang hurisdiksyon ang CTA na dinggin ang apela, at mananatiling pinal ang pagtatasa ng BIR. Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagdaan sa tamang proseso sa pagtutol sa mga pagtatasa ng buwis upang maprotektahan ang mga karapatan ng mga nagbabayad ng buwis at maiwasan ang mga dagdag na problema.

Pagtatasa ng BIR: Kailan Ito Maaaring I-apela sa Korte?

Ang kaso ay nagsimula nang mag-isyu ang BIR ng Preliminary Assessment Notice (PAN) laban sa V.Y. Domingo Jewellers, Inc. para sa kakulangan sa buwis sa kita at value-added tax para sa taong 2006. Tumugon ang V.Y. Domingo sa pamamagitan ng paghiling ng muling pagsusuri. Kalaunan, nakatanggap ang V.Y. Domingo ng Preliminary Collection Letter (PCL) mula sa BIR, na nagpapaalam sa kanila tungkol sa mga pagtatasa at hinihiling ang pagbabayad. Sa halip na maghain ng pormal na protesta sa mga pagtatasa, dumiretso ang V.Y. Domingo sa CTA, na sinasabing ang PCL ay nangangahulugang tinanggihan na ang kanilang hiling na muling pagsusuri.

Dahil dito, naghain ng mosyon ang CIR na ibasura ang petisyon dahil sa kawalan ng hurisdiksyon, na sinasabing hindi maaaring iapela sa CTA ang pagtatasa o ang pormal na liham ng paghahabol, kundi ang desisyon ng CIR sa pinagtatalunang pagtatasa. Iginiit ng CIR na walang pinagtatalunang pagtatasa, kaya walang hurisdiksyon ang CTA na dinggin ang petisyon. Pinaboran ng CTA First Division ang mosyon ng CIR at ibinasura ang petisyon ng V.Y. Domingo dahil walang hurisdiksyon ang CTA na dinggin ang apela.

Gayunpaman, binaliktad ng CTA En Banc ang desisyon ng CTA First Division at ibinalik ang kaso sa CTA First Division para sa karagdagang paglilitis, na nagbibigay ng pagkakataon sa CIR na ipakita ang kanyang ebidensya. Ang pangunahing isyu sa apela sa Korte Suprema ay kung may hurisdiksyon ang CTA First Division na dinggin ang petisyon para sa pagrerepaso ng V.Y. Domingo.

Iginiit ng CIR na ang mga abiso ng pagtatasa ay hindi maaaring iapela sa CTA at ang V.Y. Domingo ay hindi sumunod sa doktrina ng pagkaubos ng mga remedyo sa pamahalaan. Sinuportahan ng Korte Suprema ang posisyon ng CIR, na sinasabing ang CTA ay mayroon lamang hurisdiksyon sa mga bagay na malinaw na nasa loob ng saklaw nito. Ayon sa Section 7 ng RA No. 1125, ang CTA ay may eksklusibong hurisdiksyon sa pag-apela upang repasuhin ang mga desisyon ng CIR sa mga kasong may kinalaman sa mga pinagtatalunang pagtatasa.

Ayon naman sa Section 228 ng RA No. 8424, ang Tax Reform Act of 1997, ang isang nagpoprotestang nagbabayad ng buwis tulad ng V.Y. Domingo ay mayroon lamang tatlong opsyon upang pagtalunan ang isang pagtatasa:

1. Kung ang protesta ay ganap o bahagyang tinanggihan ng CIR o ng kanyang awtorisadong kinatawan, kung gayon ang nagbabayad ng buwis ay maaaring umapela sa CTA sa loob ng 30 araw mula sa pagtanggap ng buo o bahagyang pagtanggi ng protesta;
2. Kung ang protesta ay ganap o bahagyang tinanggihan ng awtorisadong kinatawan ng CIR, kung gayon ang nagbabayad ng buwis ay maaaring umapela sa CIR sa loob ng 30 araw mula sa pagtanggap ng buo o bahagyang pagtanggi ng protesta;
3. Kung ang CIR o ang kanyang awtorisadong kinatawan ay nabigong kumilos sa protesta sa loob ng 180 araw mula sa pagsusumite ng mga kinakailangang sumusuportang dokumento, kung gayon ang nagbabayad ng buwis ay maaaring umapela sa CTA sa loob ng 30 araw mula sa paglipas ng 180 araw na panahon.

Sa kasong ito, sa halip na maghain ng administratibong protesta laban sa abiso ng pagtatasa sa loob ng tatlumpung (30) araw mula sa pagtanggap nito ng mga hiniling na kopya ng mga Abiso ng Pagtatasa noong Setyembre 15, 2011, pinili ng V.Y. Domingo na ihain ang petisyon nito para sa pagrerepaso sa harap ng CTA First Division noong Setyembre 16, 2011, na nagpapahayag na ang pag-isyu ng PCL at ang di-umano’y pagiging pinal ng mga termino na ginamit para sa paghahabol ng pagbabayad doon ay nagpapatunay na ang kahilingan nito para sa Muling Pagsusuri/Muling Pag-iimbestiga at Pagkonsidera ay tinanggihan ng CIR. Samakatuwid, ang agarang pagpunta ng V.Y. Domingo sa CTA First Division ay paglabag sa doktrina ng pagkaubos ng mga remedyo sa pamahalaan.

Sa ilalim ng doktrina ng pagkaubos ng mga remedyo sa pamahalaan, bago payagan ang isang partido na humingi ng interbensyon ng korte, dapat niyang gamitin ang lahat ng paraan ng proseso ng pamamahala na ibinigay sa kanya. Kinakailangan ng Seksyon 228 ng Kodigo ng Buwis na ubusin ng mga nagbabayad ng buwis ang mga remedyo sa pamamahala sa pamamagitan ng paghahain ng kahilingan para sa muling pagsasaalang-alang o muling pag-iimbestiga sa loob ng 30 araw mula sa pagtanggap ng pagtatasa. Kinakailangan ang pagkaubos ng mga remedyo sa pamamahala bago pumunta sa CTA upang bigyan ang Komisyonado ng pagkakataong “muling suriin ang mga natuklasan at konklusyon nito” at magpasya sa mga isyu na itinaas sa loob ng kanyang kakayahan.

Pinaninindigan ng Korte Suprema na hindi maaaring iapela ng V.Y. Domingo ang mga abiso ng pagtatasa sa CTA nang hindi muna dumadaan sa tamang proseso ng pagtutol sa BIR. Dahil dito, ibinalik ng Korte Suprema ang desisyon ng CTA En Banc at ibinalik ang mga resolusyon ng CTA First Division, na nagpapatunay na walang hurisdiksyon ang CTA na dinggin ang apela ng V.Y. Domingo.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung may hurisdiksyon ang Korte ng Apela sa Buwis (CTA) na dinggin ang apela ng V.Y. Domingo nang hindi muna dumadaan sa tamang proseso ng pagtutol sa Bureau of Internal Revenue (BIR).
Ano ang sinasabi ng batas tungkol sa pag-apela ng pagtatasa ng BIR?	Ayon sa Section 228 ng RA No. 8424, dapat munang maghain ng kahilingan para sa muling pagsasaalang-alang o muling pag-iimbestiga sa loob ng 30 araw mula sa pagtanggap ng pagtatasa bago umapela sa CTA.
Ano ang nangyari sa kaso ng V.Y. Domingo?	Dumiretso ang V.Y. Domingo sa CTA nang hindi muna naghahain ng pormal na protesta sa BIR, kaya sinabi ng Korte Suprema na walang hurisdiksyon ang CTA na dinggin ang apela.
Ano ang doktrina ng pagkaubos ng mga remedyo sa pamahalaan?	Bago humingi ng tulong sa korte, dapat munang gamitin ang lahat ng paraan ng proseso ng pamamahala na ibinigay sa iyo.
Mayroon bang eksepsyon sa panuntunan ng pagkaubos ng mga remedyo sa pamahalaan?	May mga pagkakataon kung saan hindi kinakailangan ang pagkaubos ng mga remedyo sa pamamahala, ngunit hindi ito angkop sa kaso ng V.Y. Domingo dahil nakatanggap sila ng mga kopya ng mga abiso ng pagtatasa.
Ano ang kahulugan ng desisyon na ito para sa mga nagbabayad ng buwis?	Dapat sundin ng mga nagbabayad ng buwis ang tamang proseso ng pagtutol sa mga pagtatasa ng BIR bago ito iapela sa CTA upang maprotektahan ang kanilang mga karapatan.
Ano ang naging batayan ng Korte Suprema sa pagpabor sa CIR?	Ang Korte Suprema ay nakabatay sa doktrina ng pagkaubos ng mga remedyo sa pamahalaan at ang kawalan ng hurisdiksyon ng CTA na dinggin ang apela nang hindi muna dumadaan sa tamang proseso sa BIR.
Ano ang kinahinatnan ng kaso pagkatapos ng desisyon ng Korte Suprema?	Ibinalik ng Korte Suprema ang desisyon ng CTA En Banc at ibinalik ang mga resolusyon ng CTA First Division, na nangangahulugang walang hurisdiksyon ang CTA na dinggin ang apela ng V.Y. Domingo.

Ang desisyong ito ay nagpapahiwatig na ang mga nagbabayad ng buwis ay dapat maging maingat sa pagsunod sa tamang proseso ng pagtutol sa mga pagtatasa ng BIR bago dumulog sa korte. Ang hindi pagsunod sa mga kinakailangang hakbang ay maaaring magresulta sa pagkawala ng kanilang karapatang umapela.

Para sa mga katanungan tungkol sa pag-aaplay ng desisyong ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuring ito ay ibinibigay para sa mga layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa partikular na legal na patnubay na iniayon sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: Commissioner of Internal Revenue v. V.Y. Domingo Jewellers, Inc., G.R. No. 221780, March 25, 2019