Sa desisyon na ito, pinawalang-sala ng Korte Suprema si dating ARMM Regional Governor Zaldy Uy Ampatuan sa pananagutan sa isang Notice of Disallowance (ND). Napatunayan ng Korte na walang sapat na batayan upang personal siyang papanagutin dahil walang ebidensya na nagpapakita ng kanyang pagkakasangkot o kapabayaan sa mga transaksyong pinag-uusapan. Ang desisyon na ito ay nagbibigay-diin na ang pananagutan sa disallowance ay hindi awtomatikong nakukuha ng pinuno ng ahensya ng gobyerno; kailangan ang malinaw na katibayan ng pagkakasala o kapabayaan upang mapanagot ang isang opisyal.

Kapag Walang Pagkakasala, Walang Pananagutan: Ang Kuwento ni Ampatuan at ang COA

Ang kasong ito ay umiikot sa Notice of Disallowance (ND) na inisyu ng Commission on Audit (COA) laban kay Zaldy Uy Ampatuan, dating Regional Governor ng Autonomous Region in Muslim Mindanao (ARMM), dahil sa mga iregularidad sa paggastos ng pondo ng gobyerno. Ang COA ay nag-isyu ng ND dahil sa mga kwestyonableng cash advances at pagbili ng mga gamit sa isang supermarket, kung saan natuklasan ang mga paglabag sa mga regulasyon sa pagkuha at kawalan ng tamang dokumentasyon. Si Ampatuan, bilang Regional Governor, ay idinawit sa pananagutan dahil sa umano’y pagkabigo na bantayan ang mga aktibidad ng kanyang mga subordinate at tiyakin na ang mga pondo ng gobyerno ay ginagamit nang wasto. Ang pangunahing tanong sa kaso ay kung dapat bang personal na managot si Ampatuan sa mga disallowance, kahit na walang direktang ebidensya ng kanyang pagkakasangkot sa mga iregularidad.

Idineklara ng Korte Suprema na walang legal at evidentiary na basehan para papanagutin si Ampatuan sa ND. Binigyang-diin ng Korte na ang pananagutan sa disallowance ay dapat nakabatay sa partisipasyon ng opisyal sa transaksyong pinag-uusapan at sa malinaw na pagpapakita ng masamang intensyon, malisya, o gross negligence. Sinabi pa ng Korte na ang posisyon ng isang opisyal bilang pinuno ng ahensya ay hindi sapat upang siya ay managot sa mga pagkakamali ng kanyang mga subordinate.

Base sa mga dokumento, ang pananagutan ni Ampatuan ay nakabatay lamang sa kanyang posisyon bilang Regional Governor. Sa ilalim ng Seksyon 2 ng Presidential Decree (PD) No. 1445, ang pinuno ng ahensya ng gobyerno ang may responsibilidad na tiyakin na ang lahat ng pondo ay ginagamit nang naaayon sa batas. Gayunpaman, binigyang diin ng Korte na ang Section 103 ng PD No. 1445 ay naglilinaw na ang personal na pananagutan ay dapat ipataw sa opisyal o empleyado na direktang responsable sa paglabag sa batas.

SEC. 2. Declaration of Policy. It is the declared policy of the State that all resources of the government shall be managed, expended or utilized in accordance with law and regulations, and safeguarded against loss or wastage through illegal or improper disposition, with a view to ensuring efficiency, economy and effectiveness in the operations of government. The responsibility to take care that such policy is faithfully adhered to rests directly with the chief or head of the government agency concerned.

Bukod pa rito, ayon sa Section 38 ng Administrative Code of 1987, hindi dapat managot ang isang superyor na opisyal sa mga pagkakamali ng kanyang mga subordinate, maliban kung kanyang личноng inutusan ang ginawang pagkakamali. Ang COA Circular No. 2009-006 ay naglalaman din ng mga alituntunin para sa pagtukoy ng mga taong responsable sa mga disallowance, na nagbibigay diin sa kahalagahan ng pag-aaral ng tungkulin, responsibilidad, at lawak ng partisipasyon ng bawat opisyal sa pinag-uusapang transaksyon.

Ipinunto ng Korte Suprema na walang katibayan na si Ampatuan ay may masamang intensyon, malisya, o gross negligence sa pagganap ng kanyang mga tungkulin. Walang ebidensya na siya ay may личноng kaalaman o partisipasyon sa mga pinag-uusapang disbursement. Sa katunayan, walang dokumento na may lagda ni Ampatuan na nagpapatunay sa kanyang pagsang-ayon sa mga transaksyon. Sa madaling salita, sinabi ng korte na “Liability depends upon the wrong committed and not solely by reason of being the head of a government agency.“

Kaya, batay sa prinsipyo ng good faith at regularity sa pagganap ng official duty, ipinawalang-sala ng Korte Suprema si Ampatuan sa pananagutan sa ND, dahil walang malinaw na ebidensya ng kanyang paggawa ng mali. Ang pagpapawalang-sala ni Ampatuan ay nagpapahiwatig na ang COA ay dapat maging mas maingat sa pagtukoy ng pananagutan sa mga disallowance, at hindi dapat basta-basta ipataw ang pananagutan sa mga opisyal na walang direktang kinalaman sa mga iregularidad.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung dapat bang personal na managot si Zaldy Uy Ampatuan, bilang dating Regional Governor ng ARMM, sa Notice of Disallowance kahit walang direktang ebidensya ng kanyang personal na partisipasyon o gross negligence sa mga iregular na transaksyon.
Ano ang Notice of Disallowance (ND)?	Ang Notice of Disallowance ay isang dokumento na inilalabas ng COA na nagsasaad na mayroong ilegal o iregular na paggastos ng pondo ng gobyerno.
Ano ang basehan ng COA sa pagpapataw ng pananagutan kay Ampatuan?	Ang basehan ng COA ay ang posisyon ni Ampatuan bilang Regional Governor, kung saan siya ang may responsibilidad na tiyakin na ang mga pondo ng gobyerno ay ginagamit nang wasto.
Ano ang naging argumento ni Ampatuan laban sa pananagutan?	Ikinatwiran ni Ampatuan na wala siyang personal na kaalaman o partisipasyon sa mga iregular na transaksyon, at dapat siyang pawalang-sala dahil walang katibayan ng kanyang pagkakasala o kapabayaan.
Ano ang desisyon ng Korte Suprema sa kaso?	Pinawalang-sala ng Korte Suprema si Ampatuan sa pananagutan sa Notice of Disallowance.
Ano ang basehan ng Korte Suprema sa pagpapawalang-sala kay Ampatuan?	Binatay ng Korte Suprema ang desisyon sa kawalan ng direktang ebidensya na nagpapakita ng personal na partisipasyon, masamang intensyon, o gross negligence ni Ampatuan sa mga pinag-uusapang transaksyon.
Anong mga batas at alituntunin ang binigyang-diin ng Korte Suprema sa desisyon?	Binigyang-diin ng Korte Suprema ang Section 103 ng PD No. 1445, Section 38 ng Administrative Code of 1987, at COA Circular No. 2009-006.
Ano ang implikasyon ng desisyon na ito sa mga opisyal ng gobyerno?	Ang desisyon na ito ay nagpapahiwatig na hindi awtomatiko ang pananagutan sa disallowance, at kailangan ng malinaw na katibayan ng pagkakasala o kapabayaan bago papanagutin ang isang opisyal ng gobyerno.

Ang desisyon na ito ay nagbibigay ng proteksyon sa mga opisyal ng gobyerno na walang direktang kinalaman sa mga iregularidad sa paggastos ng pondo. Mahalaga na malaman ang mga batayan at prinsipyo ng pananagutan sa disallowance upang maiwasan ang pagkakaroon ng личноng pananagutan sa mga pagkakamali ng iba.

Para sa mga katanungan tungkol sa aplikasyon ng desisyong ito sa mga tiyak na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay para sa mga layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na iniayon sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang квалифициран na abogado.
Pinagmulan: Ampatuan v. COA, G.R. No. 252007, December 07, 2021