Sa kasong ito, pinagtibay ng Korte Suprema ang pananagutan ng isang notaryo publiko na si Atty. Ramoncito B. Baylosis dahil sa paglabag sa 2004 Rules on Notarial Practice. Napag-alaman na pinatotohanan niya ang isang petisyon para sa pagpapawalang-bisa ng kasal kahit wala ang naghain ng petisyon sa harap niya. Dahil dito, pinatawan siya ng parusang permanenteng pagbabawal na maging notaryo publiko. Ang desisyong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng tungkulin ng isang notaryo publiko at ang kanilang pananagutan sa publiko.

Ang Notaryo at ang Absenteng Partido: Pagpapatotoo Ba’y Katanggap-tanggap?

Nagsimula ang kasong ito sa reklamong inihain ni Susan Loberes-Pintal laban kay Atty. Ramoncito B. Baylosis dahil sa umano’y paglabag nito sa 2004 Rules on Notarial Practice. Ayon kay Loberes-Pintal, nagkasala si Atty. Baylosis ng perjury, falsification of public documents, at paggamit ng mga pekeng dokumento. Ito ay dahil pinatotohanan ni Atty. Baylosis ang petisyon para sa pagpapawalang-bisa ng kasal ni Roldan C. Pintal, na asawa ni Susan, kahit na hindi ito personal na humarap sa kanya nang araw na pinatotohanan ang dokumento. Bukod pa rito, nakasaad din sa petisyon na residente ng Caloocan City si Roldan, ngunit hindi ito totoo.

Sa kanyang depensa, sinabi ni Atty. Baylosis na personal niyang kinausap si Roldan at binigyan siya nito ng mga dokumento, kasama na ang sertipikasyon na residente siya ng Caloocan City. Iginiit din niya na personal na humarap si Roldan sa kanya para patotohanan ang petisyon. Ngunit, pinabulaanan ito ng sertipikasyon mula sa Bureau of Immigration na nagpapakitang nasa labas ng bansa si Roldan noong araw na pinatotohanan ang petisyon. Dahil dito, nakita ng Integrated Bar of the Philippines (IBP) na nagkasala si Atty. Baylosis at inirekomenda ang pagtanggal ng kanyang notarial commission at diskwalipikasyon sa loob ng dalawang taon.

Sumang-ayon ang Korte Suprema sa IBP, ngunit binago ang parusa. Ayon sa Korte, malinaw na nagpabaya si Atty. Baylosis sa kanyang tungkulin bilang notaryo publiko. Nilabag niya ang Rule IV, Section 2(b) ng 2004 Rules on Notarial Practice, na nagsasaad na hindi dapat magsagawa ng notarial act kung ang lumagda sa dokumento ay wala sa presensya ng notaryo at hindi personal na kilala o nakilala sa pamamagitan ng sapat na ebidensya ng pagkakakilanlan. Ito ay isang malinaw na paglabag sa kanyang tungkulin bilang isang tagapagpatotoo ng mga dokumento.

Hindi lamang ang Rule on Notarial Practice ang nilabag ni Atty. Baylosis. Nilabag din niya ang Code of Professional Responsibility, na nagbabawal sa isang abogado na gumawa ng anumang unlawful, dishonest, immoral, o deceitful conduct. Sa pamamagitan ng paglalagay ng kanyang lagda at notarial seal sa dokumento, pinatunayan niya na personal na humarap si Roldan sa kanya at pinatotohanan ang mga nilalaman nito. Ngunit, hindi ito ang katotohanan, at ang kanyang ginawa ay maaaring magdulot ng malaking pinsala.

Mahalagang tandaan na ang isang abogadong itinalaga bilang notaryo publiko ay may tungkuling gampanan ang kanyang mga tungkulin nang may katapatan. Ang tungkuling ito ay mahalaga sa publiko at dapat gampanan nang may pag-iingat. Kung hindi, mawawala ang tiwala ng publiko sa integridad ng mga dokumento. Sa kasong Gonzales v. Atty. Ramos, sinabi ng Korte Suprema na ang notarisasyon ay hindi lamang isang simpleng gawain. Ito ay may malaking kahalagahan sa publiko dahil ginagawa nitong public document ang isang pribadong dokumento.

Dahil sa paglabag na ito, nagdesisyon ang Korte Suprema na dapat permanenteng tanggalan ng karapatang maging notaryo publiko si Atty. Baylosis. Binigyang-diin din ng Korte na hindi hadlang ang pag-urong ng reklamo ng complainant para itigil ang administrative proceeding. Ang mahalaga ay kung napatunayan ang mga alegasyon ng misconduct. Sa kasong Bautista v. Bernabe, sinabi ng Korte na ang kaso ng suspensyon o disbarment ay maaaring magpatuloy kahit walang interes ang complainant. Ang layunin ng disciplinary proceedings ay para sa kapakanan ng publiko at upang protektahan ang mga korte sa mga taong hindi karapat-dapat na magpraktis ng abogasya.

Kaya naman, idineklara ng Korte Suprema na si Atty. Ramoncito B. Baylosis ay nagkasala sa paglabag sa Rule on Notarial Practice at Rule 1.01 at Canon 1 ng Code of Professional Responsibility. Bilang parusa, siya ay permanenteng pinagbawalan na maging Notary Public at binigyan ng mahigpit na babala na kung uulitin niya ang pareho o katulad na pag-uugali sa hinaharap, mas mabigat na parusa ang ipapataw sa kanya.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung nagkasala ba si Atty. Baylosis sa paglabag sa 2004 Rules on Notarial Practice nang pinatotohanan niya ang petisyon kahit wala ang naghain nito sa kanyang harapan.
Ano ang parusa kay Atty. Baylosis?	Dahil sa kanyang paglabag, pinatawan siya ng parusang permanenteng pagbabawal na maging notaryo publiko.
Bakit mahalaga ang tungkulin ng notaryo publiko?	Ang notaryo publiko ay may mahalagang tungkulin sa pagpapatotoo ng mga dokumento, at ang kanilang integridad ay mahalaga upang mapanatili ang tiwala ng publiko.
Ano ang Rule IV, Section 2(b) ng 2004 Rules on Notarial Practice?	Ipinagbabawal nito ang isang notaryo na magsagawa ng notarial act kung ang lumagda sa dokumento ay wala sa presensya ng notaryo at hindi personal na kilala o nakilala sa pamamagitan ng sapat na ebidensya ng pagkakakilanlan.
Ano ang Code of Professional Responsibility?	Ito ang code of ethics na sinusunod ng lahat ng abugado at legal professional, ginagabayan nito ang mga abogado sa kanilang mga responsibilidad sa batas at sa publiko.
Nakaapekto ba ang pag-urong ng reklamo ng complainant sa kaso?	Hindi, hindi nakaapekto ang pag-urong ng reklamo dahil ang disciplinary proceedings ay para sa kapakanan ng publiko.
Ano ang kahalagahan ng notarial seal sa isang dokumento?	Ang notarial seal ay nagpapatunay na ang dokumento ay pinatotohanan at nagbibigay dito ng legal na bigat.
Anong aral ang makukuha sa kasong ito?	Dapat gampanan ng mga notaryo publiko ang kanilang tungkulin nang may katapatan at pag-iingat upang mapanatili ang tiwala ng publiko.

Ang desisyong ito ay nagsisilbing paalala sa lahat ng notaryo publiko na dapat nilang gampanan ang kanilang tungkulin nang may integridad at pag-iingat. Ang pagpapabaya sa tungkulin ay maaaring magdulot ng malaking pinsala at magresulta sa pagkawala ng karapatang maging notaryo publiko.

Para sa mga katanungan ukol sa pag-apply ng desisyong ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay ibinigay para sa layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa partikular na legal na gabay na iniayon sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: Loberes-Pintal v. Baylosis, A.C. No. 11545, January 24, 2017