ASG Law

Tag: Ugnayang Pang-upa

  • Kawalan ng Pagpapasya ng May-ari: Implikasyon sa Ugnayang Pang-Upa sa Sakahan

    Sa kasong Antonio Pagarigan laban kay Angelita Yague at Shirley Asuncion, ipinagdesisyon ng Korte Suprema na walang nabuong ugnayang pang-upa sa sakahan dahil sa kawalan ng malinaw na pagpapasya o pahintulot mula sa may-ari ng lupa. Ipinakita sa kasong ito na ang simpleng pagtira at paggawa sa lupa, kahit matagal na, ay hindi awtomatikong nangangahulugan na mayroong ugnayang pang-uupa. Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng malinaw na kasunduan at pagpapasya sa pagitan ng may-ari ng lupa at ng tenant para magkaroon ng legal na ugnayan.

    Kung Paano Naging Tenant ang Anak: Pagpapasya Ba Ito o Pagpapabaya?

    Ang kaso ay nagsimula nang ireklamo ng magkapatid na Angelita Yague at Shirley Asuncion si Antonio Pagarigan dahil sa pagtatanim nito sa kanilang lupa nang walang pahintulot. Ayon sa kanila, ang kanilang ama na si Anastacio Yague ang nagbigay pahintulot sa ama ni Antonio na si Alfonso na magsaka sa lupa noon. Nang mamatay si Alfonso, ipinagpatuloy ni Antonio ang pagsasaka, ngunit hindi umano ito alam o pinahintulutan ng magkapatid. Ang pangunahing tanong sa kasong ito ay kung may nabuong ugnayang pang-uupa sa pagitan ni Antonio at ng magkapatid na Yague dahil sa pagpapabaya o tahimik na pagpayag ng mga ito sa kanyang pagsasaka sa lupa.

    Sinabi ng Korte Suprema na para magkaroon ng ugnayang pang-uupa, kailangang mapatunayan ang lahat ng mahahalagang elemento nito. Kabilang sa mga elementong ito ang: (1) may-ari ng lupa at tenant; (2) lupang agrikultural; (3) pagpapasya o pahintulot ng may-ari; (4) layuning magtanim; (5) personal na pagsasaka ng tenant; at (6) hatian sa ani. Sa kasong ito, binigyang-diin ng Korte na kailangan ang malinaw na pagpapasya mula sa may-ari ng lupa para magkaroon ng legal na basehan ang ugnayang pang-uupa. Ayon sa Korte, hindi sapat ang simpleng pagtira at pagsasaka sa lupa para maging tenant ang isang tao. Kailangan ng “independent at konkretong” ebidensya para patunayan ang pahintulot ng may-ari.

    “Occupancy and cultivation of an agricultural land, no matter how long, will not ipso facto make one a de jure tenant. Independent and concrete evidence is necessary to prove personal cultivation, sharing of harvest, or consent of the landowner.”

    Idinagdag pa ng Korte na hindi maaaring ipagpalagay na basta may ugnayang pang-uupa. Dapat itong patunayan dahil ito ay isang legal na relasyon na nangangailangan ng “mutual will” o pagkasunduan ng mga partido. Sa kasong ito, nabigo si Antonio na magpakita ng sapat na ebidensya na nagpapatunay na pumayag ang magkapatid na Yague na siya ay maging tenant sa kanilang lupa. Wala siyang naipakitang dokumento o testigong nagpapatunay na nagkaroon ng kasunduan sa pagitan nila. Dahil dito, kinatigan ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals at ng DARAB na nag-uutos kay Antonio na lisanin ang lupa.

    Ang desisyong ito ay nagpapaalala sa mga magsasaka at may-ari ng lupa na mahalaga ang pagkakaroon ng malinaw na kasunduan. Kung walang malinaw na kasunduan, maaaring magkaroon ng problema sa hinaharap, lalo na kung may pagbabago sa pagmamay-ari ng lupa. Para sa mga magsasaka, makabubuting kumuha ng pahintulot at kasunduan mula sa may-ari ng lupa para masigurong protektado ang kanilang karapatan. Sa kabilang banda, ang mga may-ari ng lupa ay dapat ding maging maingat sa pagpapahintulot sa iba na magsaka sa kanilang lupa para maiwasan ang hindi pagkakaunawaan.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Ang pangunahing isyu ay kung may nabuong ugnayang pang-uupa sa pagitan ni Antonio Pagarigan at ng magkapatid na Yague dahil sa kawalan ng malinaw na pahintulot mula sa mga ito.
    Ano ang mga elemento ng ugnayang pang-uupa? Kabilang sa mga elemento ang may-ari ng lupa, tenant, lupang agrikultural, pahintulot ng may-ari, layuning magtanim, personal na pagsasaka, at hatian sa ani.
    Kailangan ba ang pahintulot ng may-ari para magkaroon ng ugnayang pang-uupa? Oo, kailangan ang malinaw na pahintulot ng may-ari ng lupa. Ang simpleng pagtira at pagsasaka ay hindi sapat.
    Ano ang ibig sabihin ng “independent at konkretong” ebidensya? Ito ay ebidensyang hindi lang basta pahayag, kundi dokumento o testigong nagpapatunay sa pahintulot ng may-ari.
    Bakit mahalaga ang malinaw na kasunduan sa pagitan ng magsasaka at may-ari ng lupa? Mahalaga ito para protektado ang karapatan ng magsasaka at maiwasan ang hindi pagkakaunawaan.
    Ano ang epekto ng desisyong ito sa mga magsasaka? Nagpapaalala ito na kailangan nilang kumuha ng pahintulot at kasunduan mula sa may-ari ng lupa para masigurong protektado sila.
    Ano ang epekto ng desisyong ito sa mga may-ari ng lupa? Nagpapaalala ito na dapat silang maging maingat sa pagpapahintulot sa iba na magsaka sa kanilang lupa.
    Ano ang naging desisyon ng Korte Suprema sa kasong ito? Ipinag-utos ng Korte Suprema kay Antonio Pagarigan na lisanin ang lupa dahil walang nabuong ugnayang pang-uupa.

    Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng malinaw na kasunduan at pahintulot sa pagitan ng may-ari ng lupa at ng tenant para magkaroon ng legal at protektadong ugnayan. Mahalaga ang kasunduan na ito para maiwasan ang hindi pagkakaunawaan at protektahan ang karapatan ng bawat isa.

    Para sa mga katanungan ukol sa aplikasyon ng desisyong ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa email sa frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: Ang pagsusuring ito ay para sa impormasyon lamang at hindi nagbibigay ng legal na payo. Para sa mga partikular na legal na gabay na angkop sa iyong sitwasyon, mangyaring kumonsulta sa isang kwalipikadong abogado.
    Source: ANTONIO PAGARIGAN VS. ANGELITA YAGUE AND SHIRLEY ASUNCION, G.R. No. 195203, April 20, 2015

  • Paano Patunayan ang Ugnayang Pang-Upa sa Sakahan: Gabay Mula sa Kaso ng Reyes vs. Heirs of Floro

    n

    Ang Kahalagahan ng Matibay na Ebidensya sa Pagpapatunay ng Ugnayang Pang-Upa sa Sakahan

    n

    G.R. No. 200713, December 11, 2013

    n

    n
    Naranasan mo na bang mapagbintangan na hindi ka tunay na nangungupahan sa sakahan? Sa Pilipinas, kung saan malaki ang sektor ng agrikultura, mahalagang maunawaan ang mga batayan para sa pagpapatunay ng ugnayang pang-upa. Ang kaso ng Mario Reyes vs. Heirs of Pablo Floro ay nagbibigay linaw sa mga ebidensya at rekisitos na kailangan upang mapatunayan ang ganitong ugnayan, at kung ano ang mga implikasyon nito sa iyong karapatan sa lupa.

    nn

    INTRODUKSYON

    n

    Isipin ang isang magsasaka na ilang dekada nang binubungkal ang lupa, umaasa sa ani nito para sa kanyang pamilya. Biglang may dumating at nag-aangking may-ari ng lupa, sinasabing hindi siya tunay na tenant at dapat nang umalis. Ito ang realidad na kinaharap ni Mario Reyes sa kasong ito. Si Reyes ay nagsampa ng reklamo para sa pre-emption at redemption, at pagpapanatili ng mapayapang pamumusesyon, okupasyon, at pagbubungkal ng lupa. Ang pangunahing tanong sa kaso ay: Si Mario Reyes ba ay isang de jure tenant na may karapatang tubusin ang lupa?

    nn

    LEGAL NA KONTEKSTO: ANO ANG UGNAYANG PANG-UPA SA SAKAHAN?

    n

    Ayon sa Republic Act No. 3844, o ang Agricultural Land Reform Code, ang ugnayang pang-upa sa sakahan ay umiiral kapag mayroong kasunduan, pasalita man o pasulat, kung saan ang isang tao (tenant) ay nagbubungkal ng lupa na pag-aari ng iba (landowner) para sa produksyon ng agrikultura, at mayroong paghahati ng ani. Mahalaga itong ugnayan dahil nagbibigay ito ng seguridad sa mga magsasaka at proteksyon sa ilalim ng batas.

    n

    Upang maituring na mayroong ugnayang pang-upa, kailangang mapatunayan ang lahat ng mga sumusunod na elemento:

    n

      n

    • Parties: Landowner at tenant.

      • n

    • Subject Matter: Lupaing agrikultural.

      • n

    • Consent: Pagpayag ng landowner na bungkalin ng tenant ang lupa.

      • n

    • Purpose: Produksyon ng agrikultura.

      • n

    • Personal Cultivation: Personal na pagbubungkal ng tenant sa lupa.

      • n

    • Sharing of Harvests: Paghahati ng ani sa pagitan ng landowner at tenant.

      • n

    n

    Kung wala ang isa sa mga elementong ito, hindi maituturing na mayroong de jure tenancy. Mahalaga ring tandaan na ayon sa Section 10 ng RA 3844:

    n

  • Pagpapatunay ng Ugnayang Pang-Upa: Gabay Batay sa Desisyon ng Quilo v. DBP

    Ang Kahalagahan ng Malinaw na Kasunduan sa Ugnayang Pang-Upa

    G.R. No. 184369, October 23, 2013

    INTRODUKSYON

    Isipin ang isang magsasaka na ilang taon nang nagbubungkal ng lupa, umaasa na balang araw ay mapapasakanya rin ang lupang ito. Ngunit paano kung biglang ibenta ang lupa nang walang paalam sa kanya? Ito ang katanungang bumungad sa kaso ng Heirs of Florentino Quilo v. Development Bank of the Philippines. Sa kasong ito, sinubukan ng mga tagapagmana ni Florentino Quilo na ipaglaban ang karapatan nilang bilhin muli ang lupang sinasaka ng kanilang ama, batay sa pag-aakalang siya ay isang tenanteng agrikultural. Ang sentro ng usapin: napatunayan ba nila na tunay ngang may ugnayang pang-upa sa pagitan ni Florentino Quilo at ng dating may-ari ng lupa?

    KONTEKSTONG LEGAL: ANG BATAS AGRARYO AT UGNAYANG PANG-UPA

    Ang usapin ng ugnayang pang-upa ay nakaugat sa mga batas agraryo ng Pilipinas, partikular na ang Republic Act No. 3844 o Agricultural Land Reform Code. Ayon sa batas na ito, ang isang tenanteng agrikultural ay may karapatang bumili muli (right of redemption) ng lupang sinasaka niya kung ito ay ibinenta sa ibang tao nang walang kaalaman niya. Mahalaga itong karapatan upang maprotektahan ang mga magsasaka na umaasa sa lupa bilang kanilang kabuhayan.

    Para maituring na may ugnayang pang-upa, kailangang mapatunayan ang anim na elemento:

    1. Mayroong may-ari ng lupa at tenant.
    2. Ang paksa ay lupang agrikultural.
    3. May pahintulot ang may-ari ng lupa.
    4. Ang layunin ay para sa produksyon agrikultural.
    5. Mayroong personal na pagbubungkal ang tenant.
    6. May paghahatian sa ani.

    Lahat ng elementong ito ay kailangang mapatunayan nang may sapat na ebidensya. Hindi sapat ang basta pag-aakala o hinala lamang. Ang Section 12 ng RA 3844 ay malinaw na nagsasaad ng karapatan ng tenant:

    “Section 12. Lessee’s right of redemption. — In case the agricultural lessor decides to sell the landholding, the agricultural lessee shall have the preferential right to buy the same under reasonable terms and conditions: Provided, That where there are two or more agricultural lessees, each shall be entitled to said preferential right only to the extent of the area actually cultivated by him. The right of redemption under this Section may be exercised within one hundred and eighty days from notice in writing which shall be served by the vendee on all lessees affected and the Department of Agrarian Reform upon the registration of the sale, and shall be suspensory in character and shall not be extinguished by the sale or conveyance of the landholding to a third person. ”

    Sa madaling salita, kung ang isang magsasaka ay tunay na tenant at ibinenta ang lupa, may 180 araw siya para bilhin itong muli mula sa bumili. Ngunit ang unang hakbang ay patunayan na siya nga ay isang tenant.

    PAGBUKLAS SA KASO: QUILO LABAN SA DBP

    nagsimula ang kwento sa mag-asawang Emilio Oliveros at Erlinda de Guzman, na nagmamay-ari ng apat na parsela ng lupa. Noong 1966, sinimulan ni Florentino Quilo na magtanim ng gulay sa lupa. Pagdating ng 1975, nagreklamo si Quilo sa Department of Agrarian Reform (DAR) laban sa mga Oliveros. Bagama’t nagpadala ng Notice of Conference ang DAR, hindi umusad ang reklamo.

    Ipinambayad-utang ng mga Oliveros ang lupa sa Development Bank of the Philippines (DBP). Hindi nakabayad ang mga Oliveros, kaya nakumpiska ng DBP ang lupa. Noong 1983, ibinenta ng DBP ang lupa sa mag-asawang Roberto at Carlina del Mindo. Nang malaman ni Quilo ang bentahan, agad siyang naghain ng kaso sa korte para makuha muli ang lupa, dahil umano sa kanyang karapatan bilang tenant.

    Lumipas ang mga taon, dumaan ang kaso sa iba’t ibang korte at ahensya. Mula sa Regional Trial Court (RTC), napunta ito sa Regional Agrarian Reform Adjudication Board (RARAB), pagkatapos ay sa Department of Agrarian Reform Adjudication Board (DARAB), at sa huli, sa Court of Appeals (CA) at Korte Suprema. Narito ang mahalagang bahagi ng proseso:

    • RTC: Ibinasura ang kaso dahil sa kawalan ng hurisdiksyon. Ipinasa sa DARAB.
    • RARAB: Sa una, ibinasura ang kaso dahil sa umano’y kawalan ng interes. Pagkatapos ng apela, pinaboran si Quilo, sinabing tenant siya at may karapatang bumili muli.
    • DARAB: Kinatigan ang desisyon ng RARAB. Sinabi nilang tenant si Quilo batay sa ebidensya.
    • Court of Appeals (CA): Binaliktad ang desisyon ng DARAB at RARAB. Sinabing hindi napatunayan ang ugnayang pang-upa dahil kulang ang ebidensya ng pahintulot ng may-ari at paghahatian sa ani.
    • Korte Suprema: Kinatigan ang desisyon ng CA. Ayon sa Korte Suprema, hindi napatunayan na may ugnayang pang-upa.

  • Pagpapatunay ng Ugnayang Pang-Upa sa Sakahan: Mahalagang Leksyon Mula sa Kaso ng Jeremias vs. Mariano

    Ang Pagiging Kasama sa Sakahan ay Kailangang Patunayan: Jeremias vs. Mariano

    G.R. No. 174649, September 26, 2008

    INTRODUKSYON

    Isipin ang isang magsasaka na maraming taon nang nagbubungkal ng lupa, umaasa na balang araw ay makakamtan ang seguridad sa kanyang hanapbuhay. Ngunit paano kung ang kanyang karapatan bilang kasama ay kuwestyunin? Ang kaso ng Jeremias vs. Mariano ay isang mahalagang paalala na ang pagiging kasama sa sakahan ay hindi basta-basta inaakala. Kailangan itong patunayan sa pamamagitan ng sapat na ebidensya upang maprotektahan ang karapatan sa seguridad ng panunungkulan.

    Sa kasong ito, ang mga petisyoner na sina Leopoldo Jeremias at ang mga tagapagmana ni Ruben Viñas ay nag-angkin na sila ay mga kasama sa lupaing pag-aari ng Estate ni Irene P. Mariano. Ang pangunahing tanong sa kaso ay kung napatunayan ba nila ang kanilang pagiging kasama upang sila ay maprotektahan laban sa pagpapaalis.

    KONTEKSTONG LEGAL

    Ang ugnayang pang-upa sa sakahan ay isang espesyal na relasyon na pinoprotektahan ng batas. Ayon sa Seksyon 3 ng Republic Act No. 1199, o ang Agricultural Tenancy Act of 1954, ang kasama o tenant ay ang taong, sa kanyang sariling kakayahan at tulong mula sa kanyang sambahayan, ay nagbubungkal ng lupa na pag-aari o hawak ng iba, nang may pahintulot ng may-ari para sa layunin ng produksyon, at naghahati sa ani sa may-ari sa sistema ng hatian, o nagbabayad ng upa sa sistema ng leasehold.

    Upang maitatag ang isang ugnayang pang-upa, kailangang mapatunayan ang lahat ng mahahalagang elemento nito. Ayon sa Korte Suprema, sa maraming pagkakataon, kabilang na ang kasong Cornes v. Leal Realty Centrum Co., Inc., ang mga elementong ito ay:

    1. Na ang partido ay ang may-ari ng lupa at ang kasama o agricultural lessee;
    2. Na ang paksa ng relasyon ay lupang agrikultural;
    3. Na may pahintulot sa pagitan ng mga partido sa relasyon;
    4. Na ang layunin ng relasyon ay magkaroon ng produksyong agrikultural;
    5. Na may personal na pagbubungkal sa bahagi ng kasama o agricultural lessee; at
    6. Na ang ani ay pinaghahatian sa pagitan ng may-ari ng lupa at ng kasama o agricultural lessee.

    Mahalagang tandaan na ang pag-angkin lamang na ikaw ay isang kasama ay hindi awtomatikong nagbibigay ng seguridad sa panunungkulan. Kailangang mapatunayan ang mga elementong ito upang maprotektahan ang karapatan ng kasama laban sa pagpapaalis at iba pang pang-aabuso.

    PAGBUKLAS SA KASO

    Ang kaso ay nagsimula sa lupaing pag-aari ni Irene P. Mariano sa Naga City, Camarines Sur. Ang lupaing ito ay sumailalim sa Operation Land Transfer noong 1972 alinsunod sa Presidential Decree No. 27. Si Santiago Jeremias, ama ni Leopoldo, ay isa sa mga tenant-beneficiary na nabigyan ng emancipation patent para sa ilang lote.

    Pagkamatay ni Irene Mariano, ang kanyang estate ay kinatawanan ni Danilo David S. Mariano. Nagsampa ng dalawang magkahiwalay na reklamo para sa pagpapaalis laban kina Leopoldo Jeremias at Ruben Viñas si Danilo sa Provincial Agrarian Reform Adjudicator (PARAD). Inakusahan niya sina Leopoldo at Ruben na iligal na pumasok at nagbungkal ng mga lote na hindi sakop ng kanilang tenancy agreement.

    Ayon kay Danilo, si Leopoldo ay pumasok sa mga lote na hindi kasama sa lupaing sinasaka ng kanyang ama na si Santiago. Samantala, si Ruben naman ay sinasabing nagbungkal ng mga lote base sa isang sulat-kamay na hindi pirmado mula sa asawa ng isa sa mga tagapagmana ni Irene Mariano.

    Iginiit ni Leopoldo na siya ay may pahintulot ni Irene Mariano na sakahin ang mga lote at na siya ay nagmana ng karapatan mula sa kanyang amang kasama. Si Ruben naman ay nagpakita ng sulat-kamay bilang patunay na siya ay pinayagan na magsaka.

    Nagdesisyon ang PARAD na pabor sa Estate ni Mariano, nag-utos kina Leopoldo at Ruben na lisanin ang mga lote. Sinang-ayunan ng Court of Appeals ang PARAD, ngunit binaliktad naman ng Department of Agrarian Reform Adjudication Board (DARAB) ang desisyon. Sa huli, ibinalik ng Court of Appeals ang desisyon ng PARAD, kaya naman umakyat ang kaso sa Korte Suprema.

    Sa pagdinig sa Korte Suprema, sinuri ang mga ebidensyang isinumite ng magkabilang panig. Para kay Leopoldo, ang pangunahing argumento niya ay ang kanyang pagiging tagapagmana ng karapatan ng kanyang ama bilang kasama. Para naman kay Ruben, ang sulat-kamay na hindi pirmado ang kanyang sandigan.

    Ayon sa Korte Suprema, “Walang sapat na ebidensya na ang mga petisyoner ay itinalaga ng may-ari ng mga lote bilang mga kasama sa agrikultura sa ari-arian. Wala ring ebidensya na ang mga petisyoner ay nakipaghati sa may-ari ng lupa ng ani at/o produkto mula sa lupain.”

    Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang sulat-kamay na iprinisenta ni Ruben ay hindi sapat na patunay dahil ito ay hindi pirmado at itinuring na “self-serving evidence”. Dagdag pa rito, pinanigan ng Korte Suprema ang subdivision plan na nagpapakita na ang mga lote na sinasaka nina Leopoldo at Ruben ay “untenanted” o hindi kasamahan.

    “Ang subdivision plans, bilang mga dokumentong pampubliko, ay mayroong presumption of truth tungkol sa mga nilalaman nito,” ayon sa Korte Suprema. Dahil dito, kinailangan sana ng mga petisyoner na magpakita ng matibay na ebidensya upang mapabulaanan ang presumption na ito, ngunit nabigo sila.

    PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON

    Ang kasong Jeremias vs. Mariano ay nagbibigay ng ilang mahahalagang aral, lalo na para sa mga magsasaka at may-ari ng lupa. Una, hindi sapat ang basta pagbubungkal ng lupa para maging kasama. Kailangan ng malinaw na pahintulot mula sa may-ari at pagpapatunay ng lahat ng elemento ng ugnayang pang-upa, kabilang na ang paghahatian sa ani.

    Pangalawa, ang ebidensya ay mahalaga. Ang mga self-serving statement at hindi pirmadong dokumento ay hindi sapat. Kailangan ng konkretong ebidensya tulad ng kasulatan ng kasunduan sa upa, resibo ng bayad sa upa, o iba pang dokumentong nagpapatunay ng ugnayang pang-upa.

    Pangatlo, ang dokumentong pampubliko ay may bigat. Ang subdivision plan na nagpapakita na ang lupa ay “untenanted” ay pinanigan ng Korte Suprema dahil ito ay isang dokumentong pampubliko na may presumption of truth. Kaya naman, mahalagang suriin at tutulan agad ang mga dokumentong pampubliko kung may mali o iregularidad.

    Mahahalagang Leksyon:

    • Patunayan ang Ugnayang Pang-upa: Hindi sapat ang pag-angkin lamang. Magtipon at magpresinta ng matibay na ebidensya.
    • Dokumentasyon ay Kailangan: Siguraduhing may kasulatan o resibo na nagpapatunay ng ugnayang pang-upa.
    • Alamin ang mga Dokumentong Pampubliko: Maging mapanuri sa mga dokumentong pampubliko na may kinalaman sa lupa.

    MGA KARANIWANG TANONG

    Tanong 1: Ano ang mangyayari kung wala akong kasulatan ng kasunduan sa upa?
    Sagot: Mahirap patunayan ang ugnayang pang-upa kung walang kasulatan. Ngunit hindi ito nangangahulugan na wala kang karapatan. Maaari pa ring magpakita ng iba pang ebidensya tulad ng resibo ng bayad sa upa, testimonya ng mga saksi, o iba pang dokumento na magpapatunay ng ugnayan.

    Tanong 2: Sapat na ba ang sulat-kamay na pahintulot mula sa may-ari para maging kasama?
    Sagot: Hindi sapat ang sulat-kamay lalo na kung ito ay hindi pirmado, tulad sa kaso ni Ruben Viñas. Mas mainam kung may pormal na kasulatan ng kasunduan na pirmado ng magkabilang panig at notarisado.

    Tanong 3: Ano ang dapat kong gawin kung ako ay pinapaalis sa lupa kahit kasama ako?
    Sagot: Huwag basta umalis. Kumonsulta agad sa abogado o sa mga ahensya ng gobyerno na tumutulong sa mga magsasaka tulad ng Department of Agrarian Reform (DAR). Mahalagang ipagtanggol ang iyong karapatan bilang kasama.

    Tanong 4: Paano kung ang lupa ay hindi nakarehistro sa pangalan ng nagpapaalis sa akin?
    Sagot: Mahalagang alamin kung sino talaga ang may-ari ng lupa. Maaaring maghain ng reklamo sa DAR o sa korte upang mapatunayan ang iyong karapatan bilang kasama at maprotektahan laban sa iligal na pagpapaalis.

    Tanong 5: May karapatan ba akong manahin ang karapatan ng aking magulang bilang kasama?
    Sagot: Oo, may karapatan kang manahin ang karapatan ng iyong magulang bilang kasama. Ngunit kailangan mo pa ring patunayan na ikaw ay tagapagmana at na ikaw ay nagpapatuloy sa pagbubungkal ng lupa bilang kasama.

    Eksperto ang ASG Law sa mga usaping pang-agraryo at karapatan ng mga magsasaka. Kung may katanungan ka o nangangailangan ng konsultasyon legal tungkol sa mga usaping tulad nito, huwag mag-atubiling makipag-ugnayan sa amin. hello@asglawpartners.com o bisitahin kami dito.


    Source: Supreme Court E-Library
    This page was dynamically generated
    by the E-Library Content Management System (E-LibCMS)