Sa desisyong ito, pinagtibay ng Korte Suprema na ang testimonya ng isang taong nakasaksi sa paglagda ng isang kasulatan ay mas makapangyarihan kaysa sa opinyon ng isang eksperto sa pagsusuri ng dokumento. Ito ay may malaking epekto sa mga kaso kung saan pinagdududahan ang pagiging tunay ng isang dokumento, lalo na kung mayroong direktang saksi na makapagpapatunay nito. Ipinapakita nito ang kahalagahan ng direktang ebidensya sa pagpapatunay ng isang kasunduan.
Pagbenta ng Lupa Noon at Ngayon: Paano Napatunayan ang Tunay na Pagmamay-ari?
Ang kasong ito ay nagmula sa isang sigalot sa pagitan ng mga magkakapatid na Ambray tungkol sa isang parsela ng lupa (Lot 2-C) na sakop ng Transfer Certificate of Title (TCT) No. T-41382 sa pangalan ng mga petisyuner na sina Damaso T. Ambray at Ceferino T. Ambray, Jr. Iginiit ng mga kapatid nila na sina Sylvia A. Tsourous, Carmencita Ambray-Laurel, at iba pa na ang titulo ng lupa ay dapat mapawalang-bisa at maibalik sa kanilang mga magulang na sina Ceferino Ambray, Sr. at Estela Trias, dahil umano sa isang palsipikadong Deed of Absolute Sale. Ang pangunahing tanong sa kasong ito ay kung napatunayan ba nang sapat ang pagiging tunay ng Deed of Sale na naglipat umano ng pagmamay-ari ng lupa sa mga petisyuner.
Sinasabi ng mga kapatid na ang Deed of Sale ay peke at hindi nilagdaan ng kanilang mga magulang. Para patunayan ito, nagharap sila ng report mula sa National Bureau of Investigation (NBI) na nagsasabing hindi tugma ang mga pirma sa Deed of Sale sa mga tunay na pirma ng kanilang ama at ina. Sa kabilang banda, nagharap ang mga petisyuner ng testimonya mula sa kanilang ina, si Estela, na nagsabing tunay ang mga pirma sa Deed of Sale at siya mismo ang nakasaksi sa paglagda nito ng kanyang asawa. Nagharap din sila ng testimonya mula sa notaryo publiko na nagpatunay sa Deed of Sale.
Ang Rule 132, Section 22 ng Rules of Court ay nagpapahintulot na patunayan ang pagiging tunay ng sulat-kamay sa pamamagitan ng saksi na nakakita sa taong sumulat nito. Dagdag pa rito, binibigyang-diin ng jurisprudence na ang pagpapalagay ng validity at regularity ng isang kasulatan ay mas matimbang kaysa sa mga alegasyon ng forgery at fraud. Ito ay nangangahulugan na ang nag-aakusa ng forgery ay kailangang magharap ng matibay na ebidensya para mapatunayan ito.
Section 47. Testimony or deposition at a former proceeding. – The testimony or deposition of a witness deceased or unable to testify, given in a former case or proceeding, judicial or administrative, involving the same parties and subject matter, may be given in evidence against the adverse party who had the opportunity to cross-examine him.
Pinahintulutan ng Korte Suprema ang paggamit ng testimonya ni Estela sa nakaraang kasong falsification dahil siya ay namatay na at hindi na makapagtestigo. Ang kanyang testimonya ay ibinigay sa isang dating paglilitis na kinasasangkutan ng parehong mga partido at paksa. Dahil dito, tinanggap ng Korte Suprema ang testimonya ni Estela bilang direktang ebidensya na nagpapatunay sa pagiging tunay ng Deed of Sale. Sinabi pa ng korte na ang testimonya ng isang eksperto sa pagsusuri ng dokumento ay itinuturing lamang na indirect o circumstantial evidence.
Higit pa rito, binigyang-diin ng Korte Suprema na ang isang duly notarized na kontrata ay mayroong prima facie presumption ng pagiging tunay at maayos na pagkakagawa. Para mapawalang-bisa ang presumption na ito, kailangang magharap ng malinaw at kapani-paniwalang ebidensya na nagpapatunay sa forgery. Dahil sa direktang testimonya ni Estela at sa presumption ng authenticity ng Deed of Sale, napagdesisyunan ng Korte Suprema na tunay at valid ang Deed of Sale.
Nagkaroon ng diskusyon kung bakit hindi agad nairehistro ang Deed of Sale at kung bakit ang orihinal na may-ari pa rin ang nangasiwa sa lupa. Ipinaliwanag na ito ay dahil sa pangamba ng mga magulang na baka gastusin o ipamigay ng mga anak ang lupa. Dagdag pa rito, sinabi na itinago ng ina ang Deed of Sale at ibinigay lamang ito sa mga anak nang siya ay magkasakit. Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang pagkaantala sa pagpaparehistro ng Deed of Sale ay hindi nakaapekto sa validity nito.
FAQs
Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Ang pangunahing isyu ay kung tunay ba ang Deed of Sale na naglipat ng pagmamay-ari ng lupa sa mga petisyuner, at kung sapat ba ang ebidensya para mapawalang-bisa ito. |
Ano ang ginamit na ebidensya ng mga kapatid para patunayang peke ang Deed of Sale? | Nagharap sila ng report mula sa NBI na nagsasabing hindi tugma ang mga pirma sa Deed of Sale sa mga tunay na pirma ng kanilang mga magulang. |
Ano ang naging basehan ng Korte Suprema para patunayang tunay ang Deed of Sale? | Ito ay batay sa testimonya ng ina, si Estela, na nagsabing tunay ang mga pirma sa Deed of Sale at nakasaksi siya sa paglagda nito ng kanyang asawa. Dahil siya ay yumao na ang kaniyang testimonya ay tinanggap. |
Bakit tinanggap ng Korte Suprema ang testimonya ni Estela kahit hindi siya nakapagtestigo sa kaso? | Dahil siya ay namatay na, pinahintulutan ang paggamit ng kanyang testimonya sa dating kaso na may parehong mga partido at paksa, alinsunod sa Section 47, Rule 130 ng Rules on Evidence. |
Ano ang ibig sabihin ng “prima facie presumption” ng isang notarized na kontrata? | Ito ay nangangahulugan na ang isang notarized na kontrata ay itinuturing na tunay at maayos na pagkakagawa maliban na lamang kung mapatunayang peke ito sa pamamagitan ng matibay na ebidensya. |
Nakaapekto ba ang pagkaantala sa pagpaparehistro ng Deed of Sale sa validity nito? | Hindi, ayon sa Korte Suprema, ang pagkaantala sa pagpaparehistro ay hindi nakaapekto sa validity ng Deed of Sale dahil napatunayang tunay ito. |
Ano ang papel ng eksperto sa pagsusuri ng dokumento sa mga ganitong kaso? | Ang testimonya ng eksperto sa pagsusuri ng dokumento ay itinuturing lamang na indirect o circumstantial evidence. |
Ano ang implikasyon ng desisyong ito sa mga kaso ng forgery? | Ipinapakita nito ang kahalagahan ng direktang ebidensya, lalo na ang testimonya ng mga saksi, sa pagpapatunay ng isang kasunduan. |
Sa huli, pinagtibay ng Korte Suprema na ang Deed of Sale ay tunay at valid, at ang titulo ng lupa ay mananatili sa pangalan ng mga petisyuner. Ang desisyong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng direktang ebidensya at ang presumption ng pagiging tunay ng mga notarized na dokumento.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Damaso T. Ambray and Ceferino T. Ambray, Jr. vs. Sylvia A. Tsourous, G.R. No. 209264, July 05, 2016