Ang kasong ito ay tumatalakay sa bisa ng isang Deed of Sale o Kasulatan ng Bilihan. Ipinasiya ng Korte Suprema na hindi sapat ang testimonya lamang ng isang kamag-anak para mapawalang-bisa ang isang notarized na Deed of Sale, lalo na kung ang mismong nagpatunay nito sa notaryo ay umamin sa pagpirma nito. Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng notarization at ang bigat ng ebidensya na kailangan para mapabulaanan ang isang dokumentong nasa pormal na ayos. Nagpapakita rin ito na ang hindi pagbabayad ay hindi nangangahulugang walang kontrata; ang remedyo ay singilin ang pagbabayad o kanselahin ang kontrata.
Pagpabor sa Notarized na Dokumento: Kailan Babalewalain ang Kasunduan Dahil sa Salaysay ng Ina?
Ang kaso ay nagsimula nang magsampa ng reklamo si Felix Chingkoe laban sa kanyang kapatid na si Faustino Chingkoe, upang pilitin si Faustino na ibigay ang titulo ng lupa matapos ang isang Deed of Sale. Ayon kay Faustino, pinayagan niya ang kanyang kapatid na si Felix na tumira sa lupa, ngunit iginiit ni Felix na binili niya ito. Sinabi ng kanilang ina na si Tan Po Chu, na pumayag si Faustino na gumawa ng isang dokumento upang mapakalma si Felix, ngunit binaliktad ng Court of Appeals ang desisyon ng trial court. Ipinawalang-bisa ng CA ang bentahan dahil umano sa kakulangan ng bayad at pinaniwalaan nito ang testimonya ng ina. Ang isyu dito ay kung sapat ba ang testimonya ng ina para mapawalang-bisa ang notarized na Deed of Sale?
Pinagtibay ng Korte Suprema na ang isang notarized na dokumento ay may presumption of regularity, na nangangahulugang ito ay dapat ituring na wasto at legal maliban kung may malinaw at kapani-paniwalang ebidensya upang pabulaanan ito. Ang testimonya lamang ni Tan Po Chu ay hindi sapat para mapawalang-bisa ang notarized na Deed of Sale. Sinabi ng Korte na ang testimonya ni Tan Po Chu ay hindi direktang tumutukoy sa nilalaman ng kasunduan at hindi niya alam ang presyo nito. Hindi rin siya nandoon noong pinirmahan ang dokumento.
“[W]ithout clear, convincing, and more than preponderant evidence to controvert the presumption of regularity, the evidentiary weight conferred upon such public document with respect to its execution, as well as the statements and the authenticity of the signatures thereon, stand.”
Binigyang-diin pa ng Korte Suprema na ang trial court ang may pinakamahusay na pagkakataon na suriin ang kredibilidad ng mga saksi, dahil nakikita nito ang kanilang pag-uugali at reaksyon habang nagpapatotoo. Sa kasong ito, sinabi ng Korte na mas dapat paniwalaan ang mga saksi ni Felix, kabilang na ang notaryo publiko na nagpatunay sa Deed of Sale, kaysa sa testimonya ni Tan Po Chu. Dagdag pa rito, tinukoy ng Korte Suprema ang pagkakaiba ng failure to pay (hindi pagbabayad) at lack of consideration (kawalan ng konsiderasyon). Bagama’t hindi naisakatuparan ang pagbabayad, hindi ito nangangahulugang walang kontrata. Mayroon pa ring kontrata, at ang remedyo ay hingin ang pagbabayad o ipawalang-bisa ang kontrata.
Sa katunayan, nakasaad sa mismong Deed of Sale na tinanggap na ng nagbenta (Faustino) ang buong bayad na P3,130,000.00 mula sa bumibili (Felix). Dahil hindi napabulaanan ni Faustino ang presumption of regularity, ang nasabing pagpapatunay sa Deed of Sale ay sapat na katibayan na nabayaran na ni Felix ang buong halaga ng lupa. Ang pahayag ni Faustino na ang Deed of Sale ay isang “absolute simulation” ay hindi rin katanggap-tanggap dahil ang absolute simulation ay nangangahulugang walang balak ang mga partido na sumunod sa kontrata. Subalit, sa testimonya ni Faustino, inamin niya na may balak siyang ibigay kay Felix ang lupa sa hinaharap. Kaya, may balak talaga na magkaroon ng bentahan, na taliwas sa ideya ng simulation.
Art. 1345. Simulation of a contract may be absolute or relative. The former takes place when the parties do not intend to be bound at all; the latter, when the parties conceal their true agreement.
Art. 1346. An absolutely simulated or fictitious contract is void. A relative simulation, when it does not prejudice a third person and is not intended for any purpose contrary to law, morals, good customs, public order or public policy binds the parties to their real agreement.
Hindi rin pinaboran ng Korte Suprema ang hiling ni Felix para sa danyos dahil sa hindi niya napatunayang may nawala sa kanyang kita dahil sa hindi niya pagkamit ng titulo. Ayon sa Korte, kailangan ng sapat na ebidensya para patunayang nagkaroon ng pecuniary loss, at hindi sapat ang testimonya lamang ni Felix. Samakatuwid, ibinasura ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals at ibinalik ang desisyon ng Regional Trial Court, na nagpapatibay sa bisa ng Deed of Sale. Ang Korte Suprema ay nagbigay diin sa kailangan upang pabulaanan ang regularidad ng mga pampublikong dokumento tulad ng isang notarized Deed of Sale.
FAQs
Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Kung sapat ba ang testimonya ng isang kamag-anak upang mapawalang-bisa ang isang notarized na Deed of Sale. |
Ano ang presumption of regularity? | Ang presumption of regularity ay ang paniniwala na ang isang notarized na dokumento ay wasto at legal maliban kung may sapat na ebidensya na nagpapatunay na hindi ito totoo. |
Bakit hindi pinaniwalaan ng Korte Suprema ang testimonya ng ina? | Dahil ang kanyang testimonya ay hindi direktang tumutukoy sa nilalaman ng Deed of Sale at hindi siya naroroon noong nilagdaan ito. |
Ano ang pagkakaiba ng failure to pay at lack of consideration? | Ang failure to pay ay ang hindi pagbabayad ng obligasyon, habang ang lack of consideration ay ang kawalan ng dahilan para pumasok sa kontrata. Ang hindi pagbabayad ay hindi awtomatikong nagpapawalang-bisa sa kontrata. |
Ano ang absolute simulation? | Ang absolute simulation ay ang pagpapanggap lamang na may kontrata, ngunit walang tunay na balak ang mga partido na sumunod dito. |
Ano ang naging batayan ng Korte Suprema sa pagpabor sa Deed of Sale? | Ang presumption of regularity, ang testimonya ng notaryo publiko, at ang pag-amin ni Faustino na nilagdaan niya ang Deed of Sale. |
May karapatan ba si Felix sa danyos? | Wala, dahil hindi niya napatunayang may nawala sa kanyang kita dahil sa hindi niya pagkamit ng titulo. |
Ano ang naging epekto ng desisyon ng Korte Suprema? | Ibinasura ang desisyon ng Court of Appeals at ibinalik ang desisyon ng Regional Trial Court, na nagpapatibay sa bisa ng Deed of Sale. |
Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng isang notarized na Deed of Sale at ang bigat ng ebidensya na kinakailangan upang mapabulaanan ito. Itinuturo din nito na ang isang partido na pumirma sa isang legal na dokumento ay inaasahang alam ang mga nilalaman nito at mananagot dito.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Chingkoe v. Chingkoe, G.R. No. 244076, March 16, 2022