Sa kasong Glenn A. Chong at Ang Kapatiran Party v. Senado ng Pilipinas, nilinaw ng Korte Suprema na hindi lumalabag sa Saligang Batas ang pagtatayo ng Advisory Council (AC) at Technical Evaluation Committee (TEC) sa Republic Act (R.A.) No. 8436, na sinusugan ng R.A. No. 9369. Ito ay dahil ang mga tungkulin ng AC at TEC ay payo lamang at hindi nag-aalis ng kapangyarihan ng Commission on Elections (COMELEC) na mamahala sa halalan. Ang desisyon na ito ay nagbibigay linaw sa balangkas ng pamahalaan hinggil sa pagpapatakbo ng halalan at ang papel ng mga advisory body upang magbigay tulong teknikal nang hindi nakakasagabal sa mandato ng COMELEC.
Paglikha ng Advisory Council at Technical Evaluation Committee: Pag-aalinlangan sa Mandato ng COMELEC?
Ang kaso ay nagsimula nang kwestyunin ng mga petisyoner ang pagiging konstitusyonal ng Sections 8, 9, 10, at 11 ng R.A. No. 8436, na sinusugan ng Section 9 ng R.A. No. 9369. Ayon sa kanila, ang paglikha ng AC at TEC ay sumasalungat sa mandato ng COMELEC na mamahala at ipatupad ang mga batas tungkol sa halalan, na nakasaad sa Section 2(1), Article IX-C ng 1987 Konstitusyon. Ang mga petisyoner ay nagpahayag ng pangamba na ang COMELEC ay maaari lamang madiktahan ng AC sa mga teknolohiyang gagamitin sa Automated Election System (AES). Kaya naman, itinuring nilang walang bisa ang rekomendasyon ng AC na gamitin muli ang mga lumang kagamitan tulad ng Precinct Count Optical Scan machines (PCOS).
Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang tungkulin ng AC ay magrekomenda lamang ng teknolohiyang angkop sa AES, habang ang TEC naman ay magpapatunay na ang AES, kasama ang hardware at software, ay gumagana nang maayos at tama. Samakatuwid, ang mga tungkulin ng AC at TEC ay hindi nagbabawas sa kapangyarihan ng COMELEC. Mahalagang tandaan na mayroong probisyon sa batas na nagbibigay-diin sa awtoridad ng COMELEC na ipatupad ang mga batas na ito.
Wala sa papel ng Council o anumang panlabas na pamamagitan o impluwensiya ang dapat ituring bilang pag-abandona o pagbawas sa awtoridad at responsibilidad ng Komisyon para sa mabisang pagpapaunlad, pamamahala, at pagpapatupad ng AES at ang Batas na ito.
Nilinaw din ng Korte Suprema na ang AC at TEC ay hindi permanente. Ang AC ay dapat buuin hindi lalampas sa 18 buwan bago ang susunod na halalan at bubuwagin pagkatapos ng anim na buwan mula sa pagtatapos ng canvassing. Ang TEC naman ay dapat buuin agad pagkatapos ng bisa ng R.A. No. 9369. Gayunpaman, kailangang magbigay ng sertipikasyon ang TEC hindi lalampas sa tatlong buwan bago ang halalan. Sa madaling salita, nilikha ang mga ito upang tulungan ang COMELEC na magamit ang isang mabisang AES para sa malaya, maayos, tapat, mapayapa, kapani-paniwala, at may kaalamang halalan.
Dagdag pa rito, hindi nagtagumpay ang mga petisyoner na patunayan na labag sa Saligang Batas ang mga probisyon na kinuwestiyon. Ang bawat batas ay may pagpapalagay na ito ay wasto at naaayon sa Saligang Batas. Kailangan ng malinaw at hindi mapag-aalinlanganang patunay upang mapawalang-bisa ang isang batas.
Mahalagang banggitin na kinatigan na ng Korte Suprema ang pagiging konstitusyonal ng R.A. No. 9369 sa kasong Barangay Association for National Advancement and Transparency (BANAT) Party-List v. COMELEC. Sa nasabing kaso, sinabi na ang titulo ng R.A. No. 9369 ay hindi nagliligaw at ang mga probisyon nito ay may kaugnayan sa layunin ng batas.
Sa kabuuan, ang kapangyarihang ipatupad at pamahalaan ang R.A. No. 8436, na sinusugan ng R.A. No. 9369, ay eksklusibong nakasalalay pa rin sa COMELEC. Hindi maaaring palitan ng AC at TEC ang kanilang sariling opinyon sa pagpapasya ng COMELEC.
Sa madaling salita, nilikha ng Kongreso ang [AC] at ang TEC hindi upang manghimasok sa eksklusibong kapangyarihan ng COMELEC na ipatupad at pamahalaan ang mga batas na may kaugnayan sa pagdaraos ng halalan, kundi upang (1) tiyakin na ang COMELEC ay ginagabayan at tinutulungan ng mga eksperto sa larangan ng teknolohiya sa paggamit ng pinakamabisa at mahusay na [AES]; at (2) upang tiyakin ang malinis na halalan sa pamamagitan ng mahigpit na pagsubaybay ng mga walang kinikilingan sa COMELEC sa pagkuha ng mga sistemang gumagana nang maayos, ligtas, at tumpak.
FAQs
| Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Kung ang paglikha ng Advisory Council (AC) at Technical Evaluation Committee (TEC) sa Republic Act (R.A.) No. 8436, na sinusugan ng R.A. No. 9369 ay lumalabag sa kapangyarihan ng Commission on Elections (COMELEC) na mamahala sa halalan. |
| Ano ang ginampanan ng Advisory Council (AC)? | Ang pangunahing tungkulin ng AC ay magrekomenda ng teknolohiyang angkop sa Automated Election System (AES), na pinagtitibay ng COMELEC. Nagbibigay rin sila ng payo at tulong sa mga yugto ng pagpaplano at pagtatasa ng mga problema sa sistema. |
| Ano naman ang ginampanan ng Technical Evaluation Committee (TEC)? | Ang TEC ay responsable sa pagpapatunay na ang AES, kasama ang hardware at software nito, ay gumagana nang maayos, ligtas, at tama, ayon sa mga pamantayan ng batas. Kailangan silang magbigay ng sertipikasyon bago ang halalan. |
| B permanent ba ang mga Advisory Council (AC) at Technical Evaluation Committee (TEC)? | Hindi, ang mga ito ay hindi permanente. Ang AC ay dapat buuin 18 buwan bago ang halalan at bubuwagin pagkatapos ng canvassing, habang ang TEC ay kailangang magbigay ng sertipikasyon bago ang halalan. |
| Bakit mahalaga ang desisyon ng Korte Suprema sa kasong ito? | Nagbibigay linaw ang desisyon sa balangkas ng pamahalaan sa pagpapatakbo ng halalan. Tinitiyak nito na mayroong tulong teknikal nang hindi naaalis ang kapangyarihan ng COMELEC. |
| Ano ang naging batayan ng Korte Suprema sa pagpabor sa pagiging konstitusyonal ng batas? | Nagpasiya ang Korte Suprema na ang AC at TEC ay hindi nagbabawas sa kapangyarihan ng COMELEC. Ang mga ito ay nilikha upang tulungan ang COMELEC na magkaroon ng isang mabisang AES. |
| Ano ang epekto ng kasong ito sa mga susunod na halalan sa Pilipinas? | Nagbibigay ito ng legal na basehan para sa pagbuo ng mga advisory body na tutulong sa COMELEC, basta’t hindi nito aalisin ang kapangyarihan ng COMELEC na mamahala sa halalan. |
| Mayroon bang mga probisyon sa batas na nagpapahayag ng awtoridad ng COMELEC? | Oo, may probisyon sa batas na nagbibigay-diin sa awtoridad ng COMELEC na ipatupad ang batas, at hindi ito nababawasan ng papel ng AC at TEC. |
Sa kabuuan, ang pagpasiya ng Korte Suprema sa kasong ito ay nagpapatibay sa balanse ng kapangyarihan at responsibilidad sa pamamahala ng halalan. Nagbibigay ito ng pagkakataon na magamit ang mga ekspertong payo at tulong teknikal habang pinapanatili ang kapangyarihan at mandato ng COMELEC na mamahala sa halalan.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Glenn A. Chong vs. Senate, G.R. No. 217725, May 31, 2016