Bakit Mahalaga ang Chain of Custody sa Kaso ng Droga: Isang Pagtalakay sa People v. Aneslag
G.R. No. 185386, November 21, 2012
Sa mundo ng batas, lalo na sa mga kasong kriminal, ang ebidensya ay hari. Ngunit hindi lamang sapat na makakuha ng ebidensya; kailangan itong mapanatiling buo at hindi kontaminado mula sa oras na makuha ito hanggang sa maipakita sa korte. Ito ang esensya ng chain of custody, isang konsepto na madalas marinig sa mga kaso ng droga. Paano ito nakakaapekto sa isang kaso? Tatalakayin natin ito sa pamamagitan ng kaso ng People of the Philippines v. Bernabe Aneslag, kung saan ang Korte Suprema mismo ang nagpaliwanag kung gaano kahalaga ang maayos na chain of custody sa pagpapatunay ng kaso ng ilegal na droga.
nn
Ang Legal na Batayan ng Chain of Custody
n
Ang chain of custody, o “tanikala ng kustodiya” sa Filipino, ay tumutukoy sa dokumentado at awtorisadong paggalaw at pangangalaga ng mga nakumpiskang droga, kemikal, halaman, o kagamitan sa laboratoryo sa bawat yugto ng proseso. Simula ito sa pagkumpiska, pagdala sa forensic laboratoryo, pag-iingat, hanggang sa pagpresenta sa korte, at sa huling disposisyon nito. Mahalaga ang rekord na ito upang masiguro na ang ebidensyang ipinapakita sa korte ay eksaktong pareho sa nakumpiska sa pinangyarihan ng krimen at walang nangyaring pagbabago o kontaminasyon.
n
Ayon sa Section 21(1), Article II ng Republic Act No. 9165 (Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002), inilahad ang mga dapat sundin sa paghawak ng nakumpiskang droga:
n
Section 21. Custody and Disposition of Confiscated, Seized, and/or Surrendered Dangerous Drugs, Plant Sources of Dangerous Drugs, Controlled Precursors and Essential Chemicals, Instruments/Paraphernalia and/or Laboratory Equipment. — The PDEA shall take charge and have custody of all dangerous drugs, plant sources of dangerous drugs, controlled precursors and essential chemicals, as well as instruments/paraphernalia and/or laboratory equipment so confiscated, seized and/or surrendered, for proper disposition in the following manner:
(1) The apprehending team having initial custody and control of the drugs shall, immediately after seizure and confiscation, physically inventory and photograph the same in the presence of the accused or the person/s from whom such items were confiscated and/or seized, or his/her representative or counsel, a representative from the media and the Department of Justice (DOJ), and any elected public official who shall be required to sign the copies of the inventory and be given a copy thereof; x x x
n
Binibigyang diin din sa Implementing Rules and Regulations ng RA 9165, Section 21(a) na bagama’t may mga tiyak na proseso na dapat sundin, ang pangunahing layunin ay mapanatili ang integridad at evidentiary value ng ebidensya. Kaya naman, kahit hindi perpekto ang pagsunod sa mga hakbang, hindi awtomatikong mawawalang bisa ang pagkumpiska kung mapatunayan na napangalagaan ang ebidensya.
n
Ang Dangerous Drugs Board Regulation No. 1, Series of 2002, ang nagbigay ng mas malinaw na depinisyon sa chain of custody:
n
b. “Chain of Custody” means the duly recorded authorized movements and custody of seized drugs or controlled chemicals or plant sources of dangerous drugs or laboratory equipment of each stage, from the time of seizure/ confiscation to receipt in the forensic laboratory to safekeeping to presentation in court for destruction. Such record of movements and custody of seized item shall include the identity and signature of the person who held temporary custody of the seized item, the date and time when such transfer of custody made in the course of safekeeping and use in court as evidence, and the final disposition.
n
Sa madaling salita, ang chain of custody ay isang talaan ng lahat ng humawak, nagdala, at nag-ingat ng ebidensya, kasama ang petsa, oras, at dahilan ng bawat paglipat. Ito ay parang isang bakas na sinusundan para masiguro na walang nawala o nabago sa ebidensya.
nn
Ang Kwento ng Kaso: People v. Aneslag
n
Nagsimula ang kaso sa impormasyon na may transaksyon ng shabu na magaganap sa isang pension house sa Iligan City. Nagplano ang Philippine Drug Enforcement Agency (PDEA) ng buy-bust operation. Si SPO2 George Salo, kasama ang isang confidential agent, ay nagpanggap na buyer at nag-check-in sa Room 65 ng Patria Pension. Ang back-up team, pinamunuan ni P/Supt. Rolando Abutay, ay nag-abang sa katabing kwarto.
n
Ayon sa bersyon ng prosekusyon, dumating ang mga akusado na sina Bernabe Aneslag at Jocelyn Concepcion, kasama sina Menda Aneslag at Mae Elarmo. Matapos ipakita ang boodle money, iniabot ni Jocelyn ang isang pulang bag kay SPO2 Salo na naglalaman ng anim na plastic sachet ng shabu. Pagkatapos ng transaksyon, nagbigay ng senyas ang confidential agent, at rumesponde ang back-up team, inaresto ang mga akusado, at kinumpiska ang droga at boodle money.
n
Ayon naman sa depensa, sila ay naimbitahan lamang kumain ni Jocelyn at napunta sila sa pension house dahil inutusan si Mae na alamin kung may mga tao sa Room 65. Itinanggi nila na nagbenta sila ng droga at sinabing sila ay biktima lamang ng buy-bust operation.
n
Dumaan ang kaso sa Regional Trial Court (RTC) kung saan nahatulan sina Bernabe at Jocelyn ng guilty sa paglabag sa RA 9165. Hindi naman napatunayan ang kasalanan nina Menda at Mae dahil sa reasonable doubt. Inapela ito sa Court of Appeals (CA), at kinumpirma ng CA ang desisyon ng RTC.
n
Umakyat ang kaso sa Korte Suprema. Isa sa mga pangunahing argumento ng depensa ay ang pagkabigo ng prosekusyon na mapatunayan ang chain of custody ng nakumpiskang shabu. Iginiit nila na may diperensya sa timbang ng droga na nakasaad sa impormasyon (240 grams) at sa napatunayang timbang sa laboratoryo (210 grams). Kinuwestiyon din nila ang kawalan ng agarang pagmamarka sa ebidensya, sertipiko ng imbentaryo, at litrato.
n
Ngunit ayon sa Korte Suprema, bagama’t hindi perpekto ang pagsunod sa Section 21 ng RA 9165, napanatili naman ang integridad at evidentiary value ng shabu. Binigyang diin ng Korte ang testimonya ni SPO2 Salo na mula nang makumpiska ang droga hanggang sa maipa-laboratoryo ito, siya ang palaging may hawak nito. Kinilala rin ni SPO2 Salo sa korte ang mga markings na kanyang ginawa sa mga sachet ng shabu.
n
“As correctly observed by the appellate court, from the time of the arrest of the appellants and the confiscation of the subject shabu packs until their turnover for laboratory examination, SPO2 Salo was in sole possession thereof.”
n
Dagdag pa ng Korte Suprema, ang maliit na diperensya sa timbang ay hindi sapat para balewalain ang napatunayang chain of custody. Maaaring may iba’t ibang dahilan para dito, tulad ng pagkakaiba sa timbangan na ginamit at ang katotohanan na dalawang beses na isinailalim sa laboratoryo ang droga, kung saan maaaring kumuha ng sample ang unang forensic chemist.
n
“Based on the foregoing, we find that the chain of custody rule was complied with. The prosecution’s evidence sufficiently established an unbroken link in the chain of custody which precluded the alteration, substitution or tampering of the subject shabu packs.”
n
Dahil dito, kinatigan ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals at ibinasura ang apela nina Bernabe at Jocelyn. Nanatili ang hatol na life imprisonment at multa na Php 500,000.00 sa bawat isa.
nn
Praktikal na Implikasyon: Ano ang Leksyon Mula sa Kaso?
n
Ang kaso ng People v. Aneslag ay nagpapakita ng kahalagahan ng chain of custody sa mga kaso ng droga. Bagama’t hindi kailangang maging perpekto ang pagsunod sa Section 21 ng RA 9165, dapat mapatunayan ng prosekusyon na mayroong maayos at tuloy-tuloy na rekord ng paghawak sa ebidensya upang maiwasan ang pagdududa sa integridad nito.
n
Para sa mga law enforcement agencies, ang kasong ito ay paalala na dapat maging maingat at masusi sa pagdokumento ng bawat hakbang sa paghawak ng nakumpiskang droga. Mula sa lugar ng pagkumpiska, transportasyon, pag-iimbak, hanggang sa pag-laboratoryo, dapat may malinaw na talaan kung sino ang humawak, kailan, at saan dinala ang ebidensya.
n
Para naman sa mga akusado sa mga kaso ng droga, ang pagkuwestiyon sa chain of custody ay maaaring maging isang epektibong depensa kung mapatunayan na mayroong pagkukulang o kapabayaan sa paghawak ng ebidensya na maaaring magdulot ng pagdududa sa integridad nito.
nn
Mga Pangunahing Leksyon:
n
n
- Dokumentasyon ay Susi: Siguruhing maayos na dokumentado ang bawat hakbang sa paghawak ng ebidensya, mula sa pagkumpiska hanggang sa pagpresenta sa korte.
n
- Integridad Higit sa Lahat: Ang pangunahing layunin ay mapanatili ang integridad at evidentiary value ng droga. Kahit may pagkukulang sa proseso, kung mapapatunayan na napangalagaan ang ebidensya, maaaring hindi ito makasira sa kaso.
n
- Depensa sa Kaso: Ang chain of custody ay maaaring maging mahalagang punto sa depensa kung may kahinaan sa proseso ng prosekusyon.
n
nn
Mga Madalas Itanong (FAQ) Tungkol sa Chain of Custody
nn
Tanong 1: Ano ang mangyayari kung hindi nasunod ang chain of custody?
nSagot: Kung hindi mapatunayan ng prosekusyon na nasunod ang chain of custody, maaaring magkaroon ng pagdududa sa integridad ng ebidensya. Ito ay maaaring humantong sa pagpapawalang-sala sa akusado dahil hindi napatunayan nang walang pag-aalinlangan na ang substansyang ipinresenta sa korte ay eksaktong droga na nakumpiska.
nn
Tanong 2: Kailangan bang perpekto ang pagsunod sa chain of custody?
nSagot: Hindi kailangang perpekto, ngunit dapat mapatunayan na mayroong maayos at tuloy-tuloy na rekord ng paghawak sa ebidensya. Ang mahalaga ay mapanatili ang integridad at evidentiary value ng droga.
nn
Tanong 3: Sino-sino ang dapat kasama sa chain of custody?
nSagot: Karaniwang kasama sa chain of custody ang mga arresting officer, investigating officer, forensic chemist, evidence custodian, at sinumang humawak o nagdala ng ebidensya.
nn
Tanong 4: Ano ang mangyayari kung may maliit na pagkakamali sa timbang ng droga?
nSagot: Ang maliit na pagkakaiba sa timbang, tulad ng sa kaso ng Aneslag, ay hindi awtomatikong makakasira sa kaso. Maaaring may iba’t ibang dahilan para dito, tulad ng pagkakaiba sa timbangan o pagkuha ng sample para sa laboratoryo.
nn
Tanong 5: Paano kung walang picture o video ng inventory sa lugar ng pinangyarihan?
nSagot: Bagama’t ideal na may litrato o video, hindi ito absolute requirement. Kung mapatunayan na sa ibang paraan na napangalagaan ang integridad ng ebidensya, maaaring hindi ito maging hadlang sa kaso.
nn
Eksperto ang ASG Law sa mga kaso ng droga at handang tumulong sa pag-unawa at pagharap sa mga legal na hamon na kaugnay nito. Kung mayroon kang katanungan o nangangailangan ng konsultasyon, huwag mag-atubiling makipag-ugnayan sa amin. Magpadala ng email sa hello@asglawpartners.com o mag-contact dito.