ASG Law

Tag: Statement of Assets Liabilities and Net Worth

  • Pagdedeklara ng SALN: Kailan Ka Pupuwede Magkamali?

    Kailan Hindi Kaagad Pananagutan ang Pagkakamali sa SALN?

    DEPARTMENT OF FINANCE­-REVENUE INTEGRITY PROTECTION SERVICE (DOF-RIPS) VS. OFFICE OF THE OMBUDSMAN, FREDERICKS. LEAÑO, AND JEREMIAS C. LEAÑO, G.R. No. 257516, May 13, 2024

    Naranasan mo na bang magkamali sa paggawa ng iyong Statement of Assets, Liabilities and Net Worth (SALN)? Madalas, nakakatakot ito dahil baka humantong pa sa kaso. Ngunit, alam mo ba na hindi lahat ng pagkakamali sa SALN ay agad-agad na may pananagutan? Sa kaso ng DOF-RIPS vs. Leaño, tinalakay ng Korte Suprema kung kailan maaaring magkaroon ng “leeway” o pagbibigay-konsiderasyon sa mga pagkakamali sa pagdedeklara ng SALN.

    Ang Legal na Batayan ng SALN

    Ang pag-file ng SALN ay isang constitutional mandate, ayon sa Artikulo XI, Seksyon 17 ng Konstitusyon ng Pilipinas. Ito rin ay nakasaad sa Republic Act No. 3019 (Anti-Graft and Corrupt Practices Act) at Republic Act No. 6713 (Code of Conduct and Ethical Standards for Public Officials and Employees). Ang layunin ng SALN ay magkaroon ng transparency at maiwasan ang pagyaman sa pwesto ng mga opisyal ng gobyerno.

    Ayon sa Seksyon 8 ng R.A. 6713:

    “Section 8. Statements and Declaration. – Public officials and employees shall file under oath their statement of assets, liabilities and net worth and disclosure of business interests and financial connections and those of their spouses and unmarried children under eighteen (18) years of age living in their households.”

    Ibig sabihin, dapat isumite ang SALN nang may panunumpa, at dapat itong maging totoo at detalyado. Ngunit, ayon sa Korte Suprema, ang layunin ng batas sa SALN ay pigilan ang pagkuha ng mga yaman na hindi maipaliwanag. Kaya, kung ang pinagmulan ng yaman ay maipaliwanag, hindi ito dapat parusahan.

    Ang Kwento ng Kaso: DOF-RIPS vs. Leaño

    Ang DOF-RIPS ay nagsampa ng reklamo laban sa mag-asawang Leaño, na parehong empleyado ng Bureau of Customs (BOC). Sila ay kinasuhan ng paglabag sa R.A. 3019, R.A. 6713, at ng Revised Penal Code dahil umano sa maling deklarasyon sa kanilang SALN. Narito ang mga alegasyon:

    • Hindi tamang deklarasyon ng bahay at lupa sa Montefaro Village, Imus City, Cavite sa kanilang SALN mula 2006 hanggang 2018.
    • Magkaibang halaga ng acquisition cost ng Montefaro property sa iba’t ibang taon ng SALN.
    • Hindi deklarasyon ng bahay at lupa sa Golden Villas Subdivision, Imus City, Cavite sa kanilang SALN mula 2009 hanggang 2018.
    • Hindi deklarasyon ng business interest sa Framille General Merchandise sa kanilang 2012 SALN.

    Depensa naman ng mga Leaño, ang Golden Villas property ay pag-aari ng kapatid ni Jeremias, at ang mga pagkakamali sa halaga ay dahil sa kanilang pagkalito sa “swapping arrangement” nila ng kanilang mga ari-arian. Dagdag pa nila, hindi na umusad ang negosyo nilang Framille kaya hindi na nila ito idineklara.

    Ayon sa Korte Suprema, mahalaga ang sinabi ng OMB na:

    “The alleged inconsistencies in their SALNs were a mere product of their honest assessment on how to treat the properties subject of Jeremias’ arrangement with Josielyn. As such, minor errors in a SALN that do not relate to an attempt to conceal illicit activities should not be punishable.”

    Dahil dito, ibinasura ng OMB ang kaso, at kinatigan ito ng Korte Suprema.

    Ano ang Ibig Sabihin Nito?

    Ang desisyon sa kasong ito ay nagpapakita na hindi lahat ng pagkakamali sa SALN ay agad na may kaparusahan. Kung maipaliwanag ang pagkakamali at walang intensyon na magtago ng yaman, maaaring hindi kaagad managot ang isang empleyado ng gobyerno.

    Key Lessons:

    • Transparency is Key: Mahalaga pa rin ang pagiging tapat at detalyado sa paggawa ng SALN.
    • Explainable Wealth: Kung may pagkakamali, dapat maipaliwanag nang maayos ang pinagmulan ng ari-arian.
    • Review and Compliance: May proseso para itama ang SALN bago magkaroon ng kaso.

    Mahalagang Tanong at Sagot Tungkol sa SALN

    1. Ano ang mangyayari kung hindi ako mag-file ng SALN?
    Maaari kang makasuhan ng paglabag sa R.A. 6713 at mapatawan ng disciplinary action, tulad ng suspensyon o dismissal.

    2. Pwede bang itama ang SALN kung may mali?
    Oo, may proseso para itama ang SALN. Dapat ipaalam sa head of office o compliance committee ang pagkakamali at gawin ang kinakailangang corrections.

    3. Kailan ako mananagot sa maling deklarasyon sa SALN?
    Mananagot ka kung may intensyon kang magtago ng yaman o kung ang pagkakamali ay malaki at hindi maipaliwanag.

    4. Ano ang dapat kong gawin kung hindi ako sigurado kung paano ideklara ang isang ari-arian?
    Kumunsulta sa isang abogado o eksperto sa SALN para masigurong tama ang iyong deklarasyon.

    5. May leeway ba talaga sa pagkakamali sa SALN?
    Oo, may leeway kung ang pagkakamali ay menor de edad, maipaliwanag, at walang intensyon na magtago ng yaman.

    Ikaw ba ay may katanungan tungkol sa SALN o iba pang usaping legal? Ang ASG Law ay eksperto sa mga ganitong bagay. Huwag mag-atubiling kumonsulta sa amin! Maaari kang mag-email sa hello@asglawpartners.com o bisitahin kami here para sa karagdagang impormasyon. Kami sa ASG Law ay handang tumulong sa iyo!

  • Pananagutan sa SALN: Kailan Dapat Bigyan ng Pagkakataong Magpaliwanag?

    Nilinaw ng Korte Suprema na ang mga opisyal ng gobyerno ay dapat bigyan ng pagkakataong iwasto ang anumang mga depekto sa kanilang Statement of Assets, Liabilities, and Net Worth (SALN) bago sila harapin ang anumang mga parusa. Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagiging patas at pagbibigay ng pagkakataon sa mga opisyal na magpaliwanag at magpakita ng kanilang kawalang-kasalanan. Hindi dapat agad na parusahan ang isang opisyal dahil lamang sa pagkakamali sa SALN, lalo na kung walang intensyong magtago ng yaman. Ang layunin ng SALN ay upang labanan ang korapsyon, at ang pagbibigay ng pagkakataong magpaliwanag ay naaayon sa layuning ito.

    Kapag ang SALN ay Nagiging Sanhi ng Pagsusuri: Dapat Bang Magkaroon ng Pagkakataong Magpaliwanag?

    Ang kasong ito ay nag-ugat sa reklamo laban kay Edita Cruz Yambao, isang Customs Operation Officer III, dahil sa umano’y mga pagkakamali at hindi pagkakapare-pareho sa kanyang mga SALN. Ayon sa Department of Finance-Revenue Integrity Protection Service (DOF-RIPS), si Yambao ay nagkaroon ng yaman na hindi umano naaayon sa kanyang kita, at nagbigay ng mga maling pahayag sa kanyang mga SALN. Dahil dito, kinasuhan siya ng falsification of public documents, perjury, paglabag sa Republic Act No. 6713, at paglabag sa Republic Act No. 1379. Ang pangunahing tanong sa kasong ito ay kung nagpakita ba ng sapat na ebidensya ang DOF-RIPS upang patunayang nagkasala si Yambao, at kung binigyan ba si Yambao ng sapat na pagkakataong magpaliwanag sa mga umano’y pagkakamali sa kanyang SALN.

    Sa pagsusuri ng Korte Suprema, binigyang-diin nito na hindi dapat makialam ang korte sa pagpapasya ng Office of the Ombudsman kung may probable cause maliban na lamang kung nagkaroon ng grave abuse of discretion. Ang grave abuse of discretion ay nangyayari kapag ang pagpapasya ay ginawa sa isang arbitrary, capricious, whimsical, o despotic na paraan. Sa kasong ito, natuklasan ng Korte Suprema na hindi nagpakita ng ganitong pag-uugali ang Ombudsman sa pagbasura ng mga kaso laban kay Yambao.

    Ayon sa Korte, maingat na sinuri ng Ombudsman ang mga ebidensya na isinumite ng magkabilang panig. Tungkol sa alegasyon na hindi nag-file si Yambao ng SALN noong 2000 at 2003, tinimbang ng Ombudsman ang sertipikasyon mula sa Bureau of Customs laban sa mga dokumentong nagpapatunay na nag-file nga si Yambao. Dahil dito, binasura ng Ombudsman ang alegasyon na ito dahil sa kawalan ng sapat na ebidensya. Gayundin, sa usapin ng umano’y hindi pagkakapare-pareho sa mga pahayag sa SALN, natuklasan ng Ombudsman na walang sapat na patunay na intensyon ni Yambao na magsinungaling o magtago ng impormasyon.

    Isa sa mga puntong binigyang-diin ng Korte Suprema ay ang hindi pagbibigay kay Yambao ng pagkakataong iwasto ang mga depekto sa kanyang SALN bago siya kinasuhan. Binanggit ng Korte ang Republic Act No. 6713, na nagtatakda ng review and compliance procedure. Ayon sa batas na ito, kung may nakitang depekto sa SALN, dapat ipaalam ito sa opisyal at bigyan siya ng pagkakataong iwasto ito.

    SECTION 10. Review and Compliance Procedure. – …
    (b) In order to carry out their responsibilities under this Act, the designated Committees of both Houses of Congress shall have the power within their respective jurisdictions, to render any opinion interpreting this Act, in writing, to persons covered by this Act, subject in each instance to the approval by affirmative vote of the majority of the particular House concerned.

    Sa madaling salita, kinikilala ng batas na maaaring magkaroon ng pagkakamali sa SALN kahit walang intensyong magtago ng yaman. Kung ang isang opisyal ay kumilos nang may good faith ayon sa interpretasyon ng batas, hindi siya dapat parusahan. Sa kasong ito, walang indikasyon na binigyan si Yambao ng pagkakataong magpaliwanag o iwasto ang kanyang mga SALN bago isampa ang reklamo laban sa kanya.

    Bukod pa rito, binigyang-diin din ng Korte Suprema ang prinsipyo na ang nag-aakusa ang siyang may burden of proof. Dapat magpakita ng matibay na ebidensya ang nag-aakusa upang mapatunayan ang kanyang alegasyon, at hindi dapat umasa sa kahinaan ng ebidensya ng depensa. Sa kasong ito, natuklasan ng Korte na hindi nagpakita ng sapat na ebidensya ang DOF-RIPS upang patunayang nagkaroon si Yambao ng yaman na hindi maipaliwanag.

    Sa pagtatapos, kinatigan ng Korte Suprema ang desisyon ng Ombudsman na ibasura ang mga kaso laban kay Yambao. Binigyang-diin ng Korte na mahalaga ang pagiging patas at pagbibigay ng pagkakataon sa mga opisyal na magpaliwanag at iwasto ang kanilang mga SALN bago sila harapin ang anumang mga parusa. Ang desisyong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng due process at presumption of innocence sa ating sistema ng hustisya.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Ang pangunahing isyu ay kung nagkaroon ba ng grave abuse of discretion ang Office of the Ombudsman sa pagbasura ng mga kaso laban kay Edita Cruz Yambao.
    Ano ang SALN? Ang SALN ay Statement of Assets, Liabilities, and Net Worth. Ito ay dokumentong isinusumite ng mga opisyal ng gobyerno na naglalaman ng kanilang mga ari-arian, mga pagkakautang, at net worth.
    Bakit mahalaga ang SALN? Mahalaga ang SALN upang labanan ang korapsyon sa gobyerno. Ito ay instrumento para sa transparency at accountability ng mga opisyal ng gobyerno.
    Ano ang ibig sabihin ng grave abuse of discretion? Ang grave abuse of discretion ay nangyayari kapag ang isang opisyal ay nagpapasya sa isang arbitrary, capricious, whimsical, o despotic na paraan. Ito ay isang malubhang pagkakamali sa pagpapasya.
    Ano ang review and compliance procedure sa ilalim ng R.A. 6713? Ito ay proseso kung saan sinusuri ang SALN ng isang opisyal. Kung may nakitang depekto, dapat ipaalam ito sa opisyal at bigyan siya ng pagkakataong iwasto ito.
    Ano ang burden of proof? Ang burden of proof ay ang obligasyon ng nag-aakusa na magpakita ng sapat na ebidensya upang mapatunayan ang kanyang alegasyon.
    Ano ang presumption of innocence? Ang presumption of innocence ay ang prinsipyo na ang isang tao ay itinuturing na walang sala hanggang hindi napapatunayang nagkasala.
    Ano ang naging desisyon ng Korte Suprema sa kasong ito? Kinatigan ng Korte Suprema ang desisyon ng Office of the Ombudsman na ibasura ang mga kaso laban kay Edita Cruz Yambao.

    Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagiging patas at pagsunod sa due process sa ating sistema ng hustisya. Ang mga opisyal ng gobyerno ay dapat bigyan ng pagkakataong magpaliwanag at iwasto ang kanilang mga SALN bago sila harapin ang anumang mga parusa. Ang desisyong ito ay nagpapalakas sa transparency at accountability sa gobyerno, habang pinoprotektahan ang karapatan ng mga indibidwal.

    Para sa mga katanungan ukol sa aplikasyon ng ruling na ito sa mga particular na sitwasyon, maaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa email frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay ibinigay para sa layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na iniakma sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
    Source: DOF-RIPS v. Yambao, G.R. Nos. 220632 & 220634, November 06, 2019

  • Huwag Balewalain ang Detalye sa SALN: Bakit Mahalaga ang Kumpletong Deklarasyon – Gabay Batay sa Kaso ng Marquez vs. Ovejera

    Huwag Balewalain ang Detalye sa SALN: Bakit Mahalaga ang Kumpletong Deklarasyon

    A.M. No. P-11-2903 [Formerly A.M. OCA IPI No. 09-2181-MTJ], Pebrero 05, 2014

    INTRODUKSYON

    Sa bawat tungkulin sa gobyerno, kaakibat nito ang mataas na antas ng responsibilidad at integridad. Ang Statement of Assets, Liabilities and Net Worth (SALN) ay isang mahalagang dokumento na sumasalamin sa pananagutang ito. Ito ay hindi lamang isang pormalidad, kundi isang batayan upang mapanatili ang integridad at maiwasan ang korapsyon sa serbisyo publiko. Ngunit, gaano nga ba kahalaga ang bawat detalye sa SALN? Ang kaso ng Marquez vs. Judge Ovejera ay nagbibigay linaw sa puntong ito, kung saan pinatawan ng parusa ang isang sheriff dahil sa hindi kumpletong deklarasyon ng kanyang SALN, partikular ang hindi paglalagay ng interes mula sa kanyang time deposits.

    Sa kasong ito, inireklamo sina Judge Venancio M. Ovejera at Sheriff Lourdes E. Collado dahil sa iba’t ibang paglabag. Bagaman maraming alegasyon ang isinampa, ang naging sentro ng desisyon ng Korte Suprema ay ang pagkukulang ni Sheriff Collado sa pagdedeklara ng kanyang SALN. Hindi niya isinama ang interes na kinita mula sa kanyang time deposits, bagama’t idineklara niya ang orihinal na halaga ng deposito. Ito ay nagdulot ng tanong: sapat na ba ang pagdedeklara ng pangunahing halaga, o kailangan ding isama ang lahat ng kita at interes?

    LEGAL NA KONTEKSTO: ANG KAHALAGAHAN NG SALN AYON SA RA 6713

    Ang Republic Act No. 6713, o ang “Code of Conduct and Ethical Standards for Public Officials and Employees,” ay malinaw na nagtatakda ng mga pamantayan ng pag-uugali para sa lahat ng empleyado ng gobyerno. Layunin nitong itaguyod ang prinsipyong ang “public office is a public trust,” at magsilbing panangga laban sa korapsyon. Isa sa mga pangunahing probisyon nito ay ang pagsumite ng SALN. Ayon sa Seksyon 8 ng RA 6713:

    “Section 8. Statements and Disclosure. – Public officials and employees have an obligation to accomplish and submit declarations under oath of, and the public has the right to know, their assets, liabilities, net worth and financial and business interests including those of their spouses and of unmarried children under eighteen (18) years of age living in their households.”

    Ang SALN ay hindi lamang listahan ng mga ari-arian at utang. Ito ay isang sinumpaang pahayag na nagpapakita ng katotohanan tungkol sa pinansyal na estado ng isang public official. Sa pamamagitan ng SALN, nagiging transparent ang mga opisyal at empleyado ng gobyerno sa publiko. Nagbibigay ito ng pagkakataon sa mamamayan na masubaybayan ang yaman ng mga lingkod bayan at matiyak na walang anomalya o nakatagong yaman.

    Kabilang sa dapat ideklara sa SALN ay hindi lamang ang mga real property at personal property, kundi pati na rin ang “all other assets such as investments, cash on hand or in banks, stocks, bonds, and the like.” Malinaw na nakasaad dito na ang lahat ng uri ng assets, kabilang ang investments at cash sa bangko, ay dapat isama. Ang hindi pagdedeklara ng kumpletong detalye, kahit pa maliit na halaga, ay maaaring magdulot ng administrative liability.

    PAGHIMAY SA KASO: MARQUEZ LABAN KAY JUDGE OVEJERA

    Ang kaso ay nagsimula sa isang administrative complaint na isinampa nina Angelito R. Marquez at iba pa laban kina Judge Venancio M. Ovejera at Sheriff Lourdes E. Collado. Ito ay dahil sa mga alegasyon ng abuso sa awtoridad, pagbalewala sa due process, at iba pang paglabag kaugnay ng pagpapatupad ng writ of demolition sa dalawang civil cases kung saan complainants ang mga defendants.

    Sa imbestigasyon ng Office of the Court Administrator (OCA), bagama’t walang nakitang basehan para sa mga alegasyon laban kay Judge Ovejera at sa ibang administrative charges laban kay Sheriff Collado, napansin ng OCA ang isang mahalagang detalye: hindi idineklara ni Sheriff Collado sa kanyang SALN para sa taong 2004 at 2005 ang interes na kinita mula sa kanyang time deposits sa Moncada Women’s Credit Corporation (MWCC). Bagama’t idineklara niya ang orihinal na kapital, hindi niya isinama ang lumagong interes.

    Ayon sa report ng Executive Judge na inatasan para imbestigahan ang usapin ng SALN, aminado si Sheriff Collado na hindi niya isinama ang interes. Paliwanag niya, naniniwala siya na ang interes ay idedeklara lamang kapag na-convert na sa cash ang time deposit certificates. Gayunpaman, hindi ito naging sapat na depensa para sa Korte Suprema.

    Binigyang-diin ng Korte Suprema ang kahalagahan ng kumpletong deklarasyon ng SALN, batay sa Seksyon 8 ng RA 6713. Ayon sa Korte:

    “Verily, the requirement of SALN submission is aimed at curtailing and minimizing the opportunities for official corruption, as well as at maintaining a standard of honesty in the public service. With such disclosure, the public would, to a reasonable extent, be able to monitor the affluence of public officials, and, in such manner, provides a check and balance mechanism to verify their undisclosed properties and/or sources of income.”

    Dahil dito, napatunayan ng Korte na nagkasala si Sheriff Collado sa paglabag sa RA 6713 dahil sa hindi kumpletong pagdedeklara ng SALN. Bagama’t ito ang kanyang unang pagkakasala at walang indikasyon ng masamang intensyon, pinatawan pa rin siya ng parusa – isang multa na P5,000.00 na ibabawas sa kanyang retirement benefits.

    PRAKTICAL IMPLICATIONS: ANO ANG ARAL MULA SA KASONG ITO?

    Ang kaso ng Marquez vs. Ovejera ay nagtuturo ng mahalagang aral para sa lahat ng public officials at employees: huwag balewalain ang detalye sa pagdedeklara ng SALN. Hindi sapat na ideklara lamang ang pangunahing halaga ng ari-arian; kailangan ding isama ang lahat ng kita, interes, at iba pang paglago nito.

    Kahit maliit na halaga o interes ang hindi maisama, maaari itong maging sanhi ng administrative liability. Ang paniniwala na hindi kailangang ideklara ang interes hanggang hindi pa ito nakukuha o na-convert sa cash ay hindi katanggap-tanggap sa mata ng batas.

    Para sa mga public officials, narito ang ilang praktikal na payo:

    • Maging Metikuloso: Suriing mabuti ang lahat ng assets at liabilities. Siguraduhing kumpleto at tama ang lahat ng impormasyon.
    • Isama ang Lahat ng Kita at Interes: Ideklara ang lahat ng uri ng kita, kabilang ang interes mula sa savings accounts, time deposits, investments, at iba pa.
    • Magtanong Kung Hindi Sigurado: Kung may pagdududa tungkol sa kung ano ang dapat ideklara, kumonsulta sa mga eksperto o sa inyong SALN focal person.
    • Regular na I-update ang SALN: Ang SALN ay hindi lamang para sa taunang pagsusumite. Panatilihing updated ang inyong records para mas madali ang paghahanda ng taunang SALN.

    Key Lessons:

    • Ang kumpletong deklarasyon ng SALN ay mandato ng batas (RA 6713).
    • Kailangan ideklara hindi lamang ang orihinal na halaga ng assets kundi pati na rin ang anumang kita o interes na naipon.
    • Ang hindi kumpletong deklarasyon, kahit walang masamang intensyon, ay maaaring magresulta sa administrative penalties.
    • Ang pagiging metikuloso at paghingi ng payo kung kinakailangan ay makakatulong upang maiwasan ang problema sa SALN.

    FREQUENTLY ASKED QUESTIONS (FAQs)

    1. Sino ang dapat magsumite ng SALN?
    Lahat ng public officials at employees, maliban sa mga naglilingkod sa honorary capacity, laborers, at casual o temporary workers, ay kinakailangang magsumite ng SALN.

    2. Ano ang dapat ideklara sa SALN?
    Dapat ideklara ang lahat ng assets (real property, personal property, investments, cash, stocks, bonds, atbp.), liabilities, net worth, at financial at business interests, kasama na ang mga ari-arian ng asawa at mga anak na wala pang 18 taong gulang na nakatira sa bahay.

    3. Kailan ang deadline ng pagsumite ng SALN?
    Ang taunang SALN ay dapat isumite tuwing Abril 30.

    4. Ano ang mangyayari kung hindi ako makapagsumite ng SALN o kung hindi kumpleto ang aking deklarasyon?
    Ang hindi pagsumite o hindi kumpletong deklarasyon ng SALN ay may administrative penalties, kabilang ang multa o suspensyon, depende sa bigat ng paglabag.

    5. Paano kung nagkamali ako sa aking SALN? Maaari ko pa ba itong itama?
    Oo, maaari kang mag-file ng amended SALN para itama ang anumang pagkakamali. Mahalaga na agad itong itama sa lalong madaling panahon.

    6. Kasama ba sa dapat ideklara ang interes mula sa bank accounts?
    Oo, kasama dapat ideklara ang lahat ng interes mula sa bank accounts, time deposits, at iba pang investments.

    7. Ano ang layunin ng SALN?
    Layunin ng SALN na itaguyod ang transparency at accountability sa serbisyo publiko, maiwasan ang korapsyon, at mapanatili ang integridad ng mga public officials at employees.

    8. Saan ako maaaring humingi ng tulong o impormasyon tungkol sa SALN?
    Maaaring kumonsulta sa inyong SALN focal person sa inyong opisina o sa mga legal experts.

    Naging malinaw sa kasong ito ang kahalagahan ng bawat detalye sa SALN. Kung ikaw ay isang public official o empleyado at may katanungan tungkol sa tamang pagdedeklara ng SALN, huwag mag-atubiling kumonsulta. Ang ASG Law ay may mga eksperto sa administrative law na handang tumulong sa iyo. Makipag-ugnayan dito o mag-email sa hello@asglawpartners.com para sa konsultasyon. Tandaan, ang kumpletong SALN ay susi sa integridad at pananagutan sa serbisyo publiko.


    Source: Supreme Court E-Library
    This page was dynamically generated
    by the E-Library Content Management System (E-LibCMS)

  • Pagkakamali sa SALN ay Hindi Laging Nangangahulugang Katiwalian: Ang Mahalagang Leksyon Mula sa Kaso Bernardo vs. Ombudsman

    n

    Hindi Lahat ng Pagkakamali sa SALN ay Katiwalian: Kailan Ka Maaring Managot sa Pagpapabaya?

    n

    G.R. No. 181598, March 06, 2013

    n

    n

    INTRODUKSYON

    n

    Sa mundo ng serbisyo publiko, ang Statement of Assets, Liabilities and Net Worth (SALN) ay isang mahalagang dokumento. Ito ay hindi lamang simpleng porma na kailangang punan taun-taon. Ang SALN ay sumasalamin sa integridad at pananagutan ng isang kawani ng gobyerno. Kapag mayroong mga kwestyon sa SALN, maaaring magbukas ito ng pintuan sa mga imbestigasyon at posibleng mga kasong administratibo o kriminal. Ito ang mismong nangyari sa kaso ni Arnel A. Bernardo, isang Attorney V sa Bureau of Internal Revenue (BIR). Siya ay naharap sa kasong Dishonesty dahil umano sa hindi pagdedeklara ng ilang negosyo at ari-arian sa kanyang SALN. Ang kasong ito, Office of the Ombudsman v. Bernardo, ay nagtuturo sa atin ng mahalagang aral tungkol sa pagkakaiba ng dishonesty (katiwalian) at simple negligence (simpleng pagpapabaya) pagdating sa SALN, at kung kailan maaaring managot ang isang kawani ng gobyerno dahil sa mga pagkakamali sa pagpuno nito.

    nn

    ANG LEGAL NA KONTEKSTO: SALN, RA 1379, AT ADMINISTRATIBONG PANANAGUTAN

    n

    Ayon sa Republic Act No. 6713 o Code of Conduct and Ethical Standards for Public Officials and Employees, ang lahat ng kawani ng gobyerno ay obligadong maghain ng SALN taun-taon. Layunin nito na itaguyod ang transparency at accountability sa serbisyo publiko, at maiwasan ang pagkakaroon ng unexplained wealth o hindi maipaliwanag na yaman. Ang hindi pagdedeklara ng tama at kumpleto sa SALN ay maaaring magdulot ng iba’t ibang parusa, mula administratibo hanggang kriminal.

    n

    Ang Republic Act No. 1379 naman, o ang Act Declaring Forfeiture in Favor of the State Any Property Found to Have Been Unlawfully Acquired by Any Public Officer or Employee, ay mas partikular na tumutukoy sa unexplained wealth. Sinasabi rito na kapag ang ari-arian ng isang opisyal o empleyado ng gobyerno ay “manifestly out of proportion to his salary as such public officer or employee and to his other lawful income,” ito ay “presumed prima facie to have been unlawfully acquired.”

    n

    Sa kaso Bernardo, inakusahan siya ng Ombudsman ng Dishonesty dahil sa umano’y hindi pagdedeklara ng kanyang interes sa negosyo at ilang ari-arian sa kanyang SALN. Ang Dishonesty ay isang mabigat na pagkakasala sa ilalim ng civil service rules. Ayon sa Korte Suprema sa kasong ito, ang Dishonesty ay nangyayari kapag ang isang indibidwal ay “intentionally makes a false statement of any material fact, practicing or attempting to practice any deception or fraud.” Ito ay may kinalaman sa intensyon na magsinungaling, mandaya, o maglinlang.

    n

    Sa kabilang banda, ang Negligence o pagpapabaya ay ang “omission of the diligence which is required by the nature of the obligation.” Mayroong gross negligence kapag ang pagpapabaya ay “flagrant and palpable.” Ang simple negligence naman ay mas magaan na uri ng pagpapabaya.

    n

    Mahalagang tandaan na sa mga kasong administratibo, ang kailangan lamang ay substantial evidence para mapatunayan ang pagkakasala. Ayon sa Korte Suprema, ang substantial evidence ay “such relevant evidence as a reasonable mind might accept as adequate to support a conclusion.”

    nn

    PAGBUKLAS SA KASO BERNARDO: MULA OMBUDSMAN HANGGANG KORTE SUPREMA

    n

    Nagsimula ang kaso ni Arnel Bernardo nang magsampa ng reklamo ang Fact-Finding and Intelligence Bureau (FFIB) ng Ombudsman. Ayon sa reklamo, si Bernardo, kasama ang kanyang asawa, ay nakapag-acquire ng iba’t ibang ari-arian at nagkaroon ng interes sa negosyo mula 1979 hanggang 2001. Sinasabi rin na sila ay nakapaglakbay sa ibang bansa ng maraming beses. Gayunpaman, sa kanyang SALN mula 1993 hanggang 2001, hindi umano niya idineklara ang kanyang interes sa negosyo at nagpakita pa ng patuloy na pagtaas ng kanyang net worth.

    n

    Matapos ang imbestigasyon, kinasuhan ng Ombudsman si Bernardo ng administratibong kasong Dishonesty. Ayon sa Ombudsman, ang mga ari-arian ni Bernardo, ang kanyang mga paglalakbay sa ibang bansa, at ang pagtaas ng kanyang net worth ay hindi umano tugma sa kanyang legal na kita bilang kawani ng BIR. Hindi rin umano napatunayan ni Bernardo na mayroon siyang ibang legal na pinagkukunan ng kita.

    n

    Sa kanyang depensa, sinabi ni Bernardo na siya ay may iba pang legal na negosyo. Idineklara niya sa kanyang SALN ang “Merchandise Inventory,” “Building Improvement,” at “Store Equipment” na nagpapakita ng kanyang negosyo. Pinaliwanag din niya ang tungkol sa donasyon na P8,000,000.00 na natanggap niya, na nakadagdag sa kanyang cash on hand at in bank.

    n

    Sa desisyon ng Ombudsman, napatunayang guilty si Bernardo sa Dishonesty at inirekomenda ang kanyang dismissal from service. Ayon sa Ombudsman, hindi napatunayan ni Bernardo na legal ang kanyang yaman at hindi niya napatunayan ang kanyang depensa.

    n

    Hindi sumang-ayon si Bernardo sa desisyon ng Ombudsman at umapela sa Court of Appeals (CA). Binawi ng CA ang desisyon ng Ombudsman. Ayon sa CA, nagpakita si Bernardo ng sapat na ebidensya para patunayan na mayroon siyang ibang legal na pinagkukunan ng kita at naipaliwanag niya ang kanyang mga ari-arian.

    n

    Hindi rin sumang-ayon ang Ombudsman sa desisyon ng CA at umakyat sa Korte Suprema. Dito, sinuri muli ng Korte Suprema ang kaso. Bagama’t kinilala ng Korte Suprema ang bigat ng findings ng Ombudsman, sinabi nito na sa kasong ito, mas matimbang ang ebidensya ni Bernardo. Ayon sa Korte Suprema:

    n

    “A careful perusal of the records of this case has convinced this Court that although respondent had acquired properties, cash on hand and in bank, and had gone on foreign travels with his family, the aggregate cost of which appear to be not in proportion to the combined salaries of the respondent and of his wife, it had been sufficiently shown that such assets and expenses were financed through respondent’s, and his wife’s, other lawful business income and assets, and for which they have paid the corresponding taxes thereon.”

    n

    Gayunpaman, hindi rin lubusang pinawalang-sala ng Korte Suprema si Bernardo. Bagkus, binago nito ang hatol. Sinabi ng Korte Suprema na bagama’t hindi napatunayan ang Dishonesty, nagkulang naman si Bernardo sa pagiging maingat sa pagpuno ng kanyang SALN. Kaya, napatunayang guilty si Bernardo sa Simple Negligence at sinuspinde ng anim (6) na buwan nang walang sweldo.

    n

    “Prescinding from our analysis of the facts and circumstances attending this case, we are inclined to impose the same penalty on herein respondent.

    WHEREFORE, premises considered, the instant petition is hereby DENIED.  The assailed Decision dated January 23, 2007 of the Court of Appeals is hereby AFFIRMED with the MODIFICATION that respondent Arnel A. Bernardo is found GUILTY of simple negligence in accomplishing his Statements of Assets, Liabilities and Net Worth (SALN), and as a penalty therefor, it is ORDERED that he be SUSPENDED from office for a period of six (6) months without pay.”

    nn

    PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON: ANO ANG ARAL PARA SA MGA KAWANI NG GOBYERNO?

    n

    Ang kaso Bernardo ay nagbibigay ng mahalagang aral para sa lahat ng kawani ng gobyerno. Una, hindi lahat ng pagkakamali sa SALN ay otomatikong nangangahulugang Dishonesty. Kung mapapatunayan na ang pagkakamali ay dahil lamang sa simple negligence o simpleng pagpapabaya, at walang intensyon na magsinungaling o magtago ng impormasyon, maaaring mas magaan ang parusa.

    n

    Pangalawa, mahalaga ang kumpletong dokumentasyon at maayos na pagpapaliwanag. Sa kaso ni Bernardo, napatunayan niya sa CA at Korte Suprema na mayroon siyang legal na pinagkukunan ng kita bukod sa kanyang sweldo sa BIR. Nagpakita siya ng mga dokumento na sumusuporta sa kanyang depensa, tulad ng Deed of Donation, Income Tax Returns, at iba pa.

    n

    Pangatlo, kailangan ang masusing pag-iingat sa pagpuno ng SALN. Bagama’t nakaligtas si Bernardo sa parusang dismissal dahil sa Dishonesty, napatunayang guilty pa rin siya sa simple negligence at sinuspinde. Ito ay nagpapakita na kahit walang masamang intensyon, ang pagpapabaya sa pagpuno ng SALN ay may kaakibat na pananagutan.

    nn

    MGA MAHALAGANG ARAL MULA SA KASO BERNARDO

    n

      n

    • Maging Kumpleto at Tumpak sa SALN: Siguraduhing idineklara ang lahat ng ari-arian, negosyo, at pinagkukunan ng kita.

      • n

    • Magtago ng Dokumentasyon: Panatilihin ang mga dokumento na sumusuporta sa mga deklarasyon sa SALN, tulad ng resibo, kontrata, at iba pa.

      • n

    • Kung May Pagkakamali, Itama Agad: Kung may napansing pagkakamali sa SALN, agad itong itama at ipaalam sa kinauukulan.

      • n

    • Humingi ng Payo Kung Kinakailangan: Kung hindi sigurado sa pagpuno ng SALN, huwag mag-atubiling humingi ng payo sa mga eksperto o sa inyong agency’s SALN Officer.

      • n

    nn

    MGA KARANIWANG TANONG TUNGKOL SA SALN AT UNEXPLAINED WEALTH

    nn

    Tanong 1: Ano ang mangyayari kung hindi ako makapagpasa ng SALN?

    n

    Sagot: Ang hindi pagpapasa ng SALN ay maaaring magresulta sa administratibong kaso at parusa, tulad ng suspensyon o dismissal.

    nn

    Tanong 2: Ano ang ibig sabihin ng