Nililinaw ng desisyon na ito kung saan dapat iapela ang mga desisyon ng Ombudsman batay sa kung ito ay administratibo o kriminal na kaso. Sa madaling salita, kung hindi ka sang-ayon sa desisyon ng Ombudsman, mahalagang malaman kung sa Court of Appeals (CA) o sa Supreme Court ka dapat maghain ng apela. Ang maling pagpili ng korte ay maaaring magresulta sa pagbasura ng iyong apela.
Ombudsman’s Hatol: Administratibo o Kriminal, Saan Aakyat ang Reklamo?
Ang kasong ito ay nagmula sa reklamo ni Adelaida Yatco laban sa mga opisyal ng Biñan, Laguna, dahil sa umano’y anomalya sa pagbili ng lupa para sa sementeryo. Ipinunto niya na may conflict of interest at disadvantageous sa gobyerno ang transaksyon. Ang Ombudsman ay nagpawalang-sala sa mga opisyal, kaya umakyat si Yatco sa Court of Appeals (CA). Ang tanong: tama ba ang CA ang nilapitan ni Yatco?
Ang desisyon ng Korte Suprema sa kasong ito ay naglilinaw sa tamang proseso ng pag-apela sa mga desisyon ng Ombudsman. Mahalagang tandaan na magkaiba ang remedyo depende kung ang kaso ay administratibo o kriminal. Ito ay batay sa Republic Act No. 6770 (Ombudsman Act) at Rules of Court. Ang hindi pagsunod sa tamang proseso ay maaaring magresulta sa pagbasura ng apela.
Kung ang kaso ay administratibo at ang parusa ay censure, reprimand, o suspensyon na hindi lalampas sa isang buwan, ang desisyon ng Ombudsman ay final at hindi na maaapela. Gayunpaman, maaari pa ring questioning ito sa pamamagitan ng petition for certiorari sa Court of Appeals kung may grave abuse of discretion ang Ombudsman. Ito ay alinsunod sa Rule 65 ng Rules of Court.
Sa kabilang banda, kung ang kaso ay administratibo ngunit ang parusa ay mas mabigat, ang desisyon ng Ombudsman ay maaapela sa Court of Appeals sa pamamagitan ng Rule 43 ng Rules of Court. Malinaw itong nakasaad sa Section 7, Rule III ng Ombudsman Rules. Kung ang respondent ay napatunayang walang sala, hindi ito aapela.
Section 7. Finality and execution of decision. – Where the respondent is absolved of the charge, and in case of conviction where the penalty imposed is public censure or reprimand, suspension of not more than one month, or a fine equivalent to one month salary, the decision shall be final, executory and unappealable. In all other cases, the decision may be appealed to the Court of Appeals on a verified petition for review under the requirements and conditions set forth in Rule 43 of the Rules of Court, within fifteen (15) days from receipt of the written Notice of the Decision or Order denying the Motion for Reconsideration.
Para naman sa kriminal na kaso, kung hindi sumasang-ayon ang isang partido sa resolution ng Ombudsman tungkol sa probable cause, ang remedyo ay petition for certiorari sa ilalim ng Rule 65 ng Rules of Court. Ngunit, mahalagang tandaan: ito ay dapat ihain sa Supreme Court, hindi sa Court of Appeals. Nakasaad ito sa kasong Gatchalian v. Office of the Ombudsman.
Idinetalye pa ng Korte Suprema ang pagkakaiba ng remedyo sa kasong ito. Ang layunin ng special civil action for certiorari at appeal ay magkaiba, kaya hindi ito maaaring gamitin nang sabay. Sinabi ng Korte na ang pag-file ng petition for certiorari sa Court of Appeals para kwestyunin ang criminal aspect ng desisyon ng Ombudsman ay mali.
Dahil dito, kinatigan ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals na ibasura ang petition ni Yatco dahil hindi nila sakop ang pag-apela sa criminal aspect ng desisyon ng Ombudsman. Dapat sana ay sa Supreme Court siya naghain ng Rule 65 petition.
FAQs
Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Tinitiyak kung saang korte dapat iapela ang mga desisyon ng Ombudsman depende sa kung ito ay administratibo o kriminal na kaso. Ang pagpili ng tamang korte ay mahalaga upang hindi mabasura ang apela. |
Kung ang Ombudsman ay naglabas ng isang pinagsamang desisyon sa administratibo at kriminal na kaso, saan dapat maghain ng apela? | Dapat ihiwalay ang pag-apela. Ang administratibong aspeto ay maaaring iapela sa CA sa ilalim ng Rule 43 (kung may karapatang umapela), habang ang kriminal na aspeto ay dapat iakyat sa SC sa pamamagitan ng Rule 65 petition. |
Ano ang remedyo kung hindi sumasang-ayon sa finding ng Ombudsman sa criminal case? | Ang remedyo ay ang paghahain ng petition for certiorari sa ilalim ng Rule 65 ng Rules of Court. Ito ay dapat isampa sa Supreme Court, hindi sa Court of Appeals. |
Kailan final at hindi na maaapela ang desisyon ng Ombudsman? | Kung ang parusa sa administratibong kaso ay censure, reprimand, o suspensyon na hindi lalampas sa isang buwan, final na ang desisyon. Ngunit, maaari pa ring questioning sa CA kung may grave abuse of discretion. |
Ano ang mangyayari kung naghain ng apela sa maling korte? | Mababale-wala ang apela. Tulad ng sa kasong ito, ibinasura ang petition dahil hindi sakop ng CA ang pag-apela sa criminal aspect ng desisyon ng Ombudsman. |
Bakit mahalaga ang desisyon na ito? | Ito ay nagbibigay linaw sa mga abogado at sa publiko tungkol sa tamang proseso ng pag-apela sa desisyon ng Ombudsman. Nakakatulong ito upang maiwasan ang mga pagkakamali sa pag-file ng kaso. |
Ano ang Rule 65 at Rule 43? | Ang Rule 65 ay tumutukoy sa Petition for Certiorari na ginagamit kapag may grave abuse of discretion. Ang Rule 43 naman ay para sa pag-apela ng mga administratibong desisyon sa Court of Appeals. |
Mayroon bang implikasyon ang pag-consolidate ng kaso sa pag-file ng apela? | Wala. Bagama’t maaaring pag-isahin ang pagdinig, dapat pa ring sundin ang tamang proseso at korte para sa uri ng apela— administratibo man o kriminal. |
Ang kasong ito ay nagpapaalala sa lahat na mahalaga ang pagsunod sa tamang proseso sa paghahain ng apela. Ang pagiging pamilyar sa mga batas at panuntunan ay makakatulong upang matiyak na maririnig ang iyong boses at hindi masasayang ang iyong pagsisikap.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Yatco v. Office of the Deputy Ombudsman for Luzon, G.R. No. 244775, July 06, 2020