Kailan Hindi Dapat Ibinabasura ang Kaso Dahil sa ‘Failure to Prosecute’?
G.R. No. 176652, June 04, 2014
INTRODUKSYON
Naranasan mo na bang madismaya dahil ibinasura ang iyong kaso nang hindi man lang naririnig ang merito nito? Sa Pilipinas, mayroong panuntunan na nagpapahintulot sa korte na ibasura ang isang kaso kung ang nagdemanda ay tila hindi interesado na ituloy ito. Ito ay tinatawag na “dismissal for failure to prosecute.” Ngunit kailan nga ba maituturing na nakaligtaan na ng isang partido ang pag-usig ng kanyang kaso? Ang kasong Augusto C. Soliman v. Juanito C. Fernandez ay nagbibigay linaw sa limitasyon ng kapangyarihan ng korte na magbasura ng kaso dahil sa umano’y pagpapabaya ng isang partido na ituloy ang pagdinig nito. Sa kasong ito, ang Korte Suprema ay nagpaliwanag kung kailan hindi dapat agad-agad ibinabasura ang isang kaso at nagbigay-diin sa mahalagang papel ng Clerk of Court sa pagpapatuloy ng proseso.
KONTEKSTONG LEGAL
Ang Rule 17, Seksyon 3 ng Rules of Court ang nagbibigay kapangyarihan sa korte na ibasura ang isang kaso dahil sa “failure to prosecute.” Ayon sa probisyong ito:
“Section 3. Failure to prosecute. — If plaintiff fails to appear at the time of trial, or to prosecute his action for an unreasonable length of time, or to comply with these rules or any order of the court, the action may be dismissed upon motion of the defendant or upon the court’s own motion.”
Ang terminong “failure to prosecute” ay tumutukoy sa pagpapabaya ng isang partido na isulong ang kanyang kaso sa loob ng makatuwirang panahon. Mahalagang tandaan na ang pagbasura ng kaso dahil dito ay isang drastic remedy at dapat lamang gamitin kung talagang wala nang interes ang nagdemanda na ituloy ang kaso. Hindi ito dapat gamitin para parusahan ang isang partido sa maliit na pagkakamali o pagkaantala.
Kaugnay nito, mayroon ding “Guidelines to be Observed by Trial Court Judges and Clerks of Court in the Conduct of Pre-Trial and Use of Deposition-Discovery Measures” na inilabas ng Korte Suprema. Ang mga guidelines na ito ay naglalaman ng mga panuntunan sa paghahanda para sa pre-trial, isang mahalagang hakbang sa pagdinig ng kaso kung saan tinatalakay ang mga isyu at ebidensya bago magsimula ang paglilitis. Ayon sa guidelines na ito, kung ang nagdemanda ay hindi nakapag-motion na i-set ang kaso para sa pre-trial sa loob ng takdang panahon, tungkulin na ng Branch Clerk of Court na mag-isyu ng notice of pre-trial.
PAGSUSURI NG KASO
Ang kaso ay nagsimula nang magsampa ng reklamo si Juanito Fernandez, bilang receiver ng SMC Pneumatics, laban kay Augusto Soliman para mabawi ang mga sasakyan ng kompanya na nasa pag-iingat ni Soliman. Si Fernandez ay naitalagang receiver ng SMC Pneumatics dahil sa mga kasong may kinalaman sa dissolution ng kompanya. Nalaman ni Fernandez na may dalawang sasakyan ng SMC Pneumatics na nasa poder pa ni Soliman, na dating presidente ng kompanya. Kahit hiniling na ibalik ang mga sasakyan, hindi ito ginawa ni Soliman, kaya nagsampa ng kasong replevin si Fernandez.
Matapos masampahan ng kaso at makapagsumite ng kanyang sagot si Soliman, ibinasura ng Regional Trial Court (RTC) ang kaso dahil umano sa “failure to prosecute.” Ayon sa RTC, natanggap ng abogado ni Fernandez ang order na nag-a-admit sa sagot ni Soliman noong Setyembre 21, 2004, ngunit “hanggang ngayon, walang ginagawa ang abogado para ituloy ang kaso.” Kaya naman, ibinasura ang kaso.
Hindi sumang-ayon si Fernandez at umapela sa Court of Appeals (CA). Ikinatwiran niya na tungkulin ng Clerk of Court, at hindi niya, na i-set ang kaso para sa pre-trial matapos maisumite ang sagot ni Soliman. Pumabor ang CA kay Fernandez at ibinalik ang kaso sa RTC para ituloy ang pagdinig.
Umakyat naman si Soliman sa Korte Suprema. Iginiit niya na mali ang CA dahil dapat ay ibinasura talaga ang kaso dahil sa pagpapabaya ni Fernandez. Ngunit pinanigan ng Korte Suprema ang CA. Ayon sa Korte Suprema, hindi tama na ibasura agad ang kaso dahil hindi nag-motion si Fernandez na i-set para sa pre-trial. Binigyang-diin ng Korte Suprema ang “Guidelines” na nagsasabing tungkulin ng Clerk of Court na mag-isyu ng notice of pre-trial kung hindi nag-motion ang nagdemanda:
“Within five (5) days from date of filing of the reply, the plaintiff must move ex parte that the case be set for pre-trial conference. If the plaintiff fails to file said motion within the given period, the Branch Clerk of Court shall issue a notice of pre-trial.”
Dagdag pa ng Korte Suprema, ang dismissal for failure to prosecute ay dapat gamitin nang maingat at hindi sa bawat pagkakataon na may maliit na pagkaantala. Kinatigan ng Korte Suprema ang desisyon ng CA na ibalik ang kaso sa RTC para sa pagpapatuloy ng pagdinig.
PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON
Ang kasong ito ay nagpapaalala sa parehong mga abogado at partido sa kaso tungkol sa wastong proseso sa korte. Para sa mga nagdemanda, mahalagang maging maagap sa pag-follow up ng kanilang kaso, ngunit hindi sila dapat agad parusahan ng dismissal kung mayroon lamang maliit na pagkaantala, lalo na kung mayroong panuntunan na nagsasabing may ibang partido na may tungkuling gawin ang susunod na hakbang sa proseso.
Para naman sa mga korte, ang kasong ito ay nagpapaalala na ang dismissal for failure to prosecute ay isang kapangyarihan na dapat gamitin nang may pag-iingat at pagtitimpi. Hindi ito dapat gamitin bilang parusa sa maliit na pagkakamali o pagkaantala, lalo na kung mayroon pang ibang remedyo o hakbang na maaaring gawin para ituloy ang kaso.
SUSING ARAL
- Hindi Awtorisado ang Agarang Dismissal: Hindi awtomatikong ibinabasura ang kaso kapag hindi agad nag-motion ang nagdemanda para sa pre-trial. Tungkulin ng Clerk of Court na mag-isyu ng notice of pre-trial.
- Discretion ng Korte, Hindi Dapat Abusuhin: Ang kapangyarihan ng korte na magbasura ng kaso dahil sa