Sa usapin ng pagkilala ng diborsyo na nakuha sa ibang bansa, kailangan munang mapatunayan sa korte ng Pilipinas ang batas ng bansang nagbigay ng diborsyo. Ayon sa Korte Suprema, hindi sapat na isumite lamang ang diborsyo; kailangan ding patunayan ang batas ng dayuhang bansa ukol sa diborsyo ayon sa ating mga panuntunan ng ebidensya. Ito ay mahalaga upang matiyak na ang diborsyo ay naaayon sa batas ng dayuhang bansa at upang protektahan ang mga karapatan ng mga Pilipino.
Batas ng Hapon sa Diborsyo: Kailangan Bang Patunayan?
Ang kasong ito ay nagsimula nang maghain si Genevieve Rosal Arreza ng petisyon sa korte upang kilalanin ang diborsyo nila ng kanyang asawang Hapon, si Tetsushi Toyo, at upang ideklara na siya ay may kapasidad nang magpakasal muli. Ikinasal sila sa Quezon City noong 1991, at pagkatapos ng 19 na taon, naghain sila ng notipikasyon ng diborsyo sa Japan, na tinanggap ng Mayor ng Konohana-ku, Osaka City. Ngunit, nang isumite ni Genevieve ang kopya ng Civil Code ng Japan at ang English translation nito bilang ebidensya, hindi ito tinanggap ng Regional Trial Court (RTC) dahil hindi ito napatunayan ng Philippine Consul sa Japan, Japanese Consul sa Manila, o ng Department of Foreign Affairs. Ang pangunahing tanong dito ay: Kailangan bang patunayan ang batas ng Hapon sa diborsyo upang kilalanin ito sa Pilipinas?
Ang Korte Suprema ay nagpaliwanag na ang mga korte sa Pilipinas ay hindi automatikong kinikilala ang mga batas at desisyon ng ibang bansa. Ayon sa Artikulo 26 ng Family Code, kung ang isang Pilipino at isang dayuhan ay kasal, at ang dayuhan ay makakuha ng diborsyo sa ibang bansa, ang Pilipino ay maaari nang magpakasal muli basta’t ang diborsyo ay nagbibigay ng kapasidad sa dayuhan na magpakasal muli. Bagama’t nagbibigay ito ng karapatan sa Pilipino na ituring na dissolved ang kanyang kasal, kailangan pa ring patunayan ang bisa ng diborsyo at ang batas ng dayuhang bansa.
Ang pagpapatunay na ito ay dapat sumunod sa Rule 132, Sections 24 at 25 ng Rules of Court. Ayon sa mga panuntunang ito, ang mga dokumento mula sa ibang bansa ay dapat patunayan ng isang opisyal na publikasyon o isang kopya na pinatutunayan ng isang opisyal na may legal na kustodiya, kasama ang sertipiko mula sa Philippine foreign service officer na nakatalaga sa bansang iyon at may selyo ng kanyang opisina. Sa kasong ito, bagama’t tinanggap ng RTC ang mga dokumento tungkol sa diborsyo mismo, hindi nito tinanggap ang English translation ng Japan Civil Code dahil hindi ito napatunayan ayon sa mga panuntunang ito.
Iginiit ng petisyuner na ang English translation ng Japan Civil Code ay dapat ituring na isang opisyal na publikasyon dahil ito ay inilathala sa ilalim ng awtorisasyon ng Ministry of Justice. Ngunit, ayon sa Korte Suprema, hindi ito sapat. Ang publikasyon ng Eibun-Horei-Sha, Inc., isang pribadong kumpanya, ay hindi maituturing na opisyal na publikasyon ng gobyerno ng Japan. Bukod pa rito, hindi rin ito maaaring ituring na isang learned treatise dahil walang sapat na ebidensya na ang mga translator at advisor nito ay kinikilala bilang mga eksperto sa larangan.
Dahil sa mga kakulangan na ito sa ebidensya, ang Korte Suprema ay nagpasya na i-refer ang kaso sa Court of Appeals (CA). Ito ay upang matukoy at maresolba ang mga importanteng isyu ng katotohanan, kabilang na ang pagpapatunay ng batas ng Hapon tungkol sa diborsyo. Sa madaling salita, kailangang suriin ng CA ang mga ebidensya at gumawa ng naaangkop na aksyon upang matiyak na ang diborsyo ay kinikilala ayon sa mga panuntunan ng batas.
Ang desisyon na ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagsunod sa mga panuntunan ng ebidensya pagdating sa pagkilala ng mga desisyon ng ibang bansa. Hindi sapat na basta isumite ang mga dokumento; kailangan ding patunayan ang kanilang pagiging tunay at ang kanilang bisa ayon sa batas. Ang pagsunod sa mga panuntunang ito ay mahalaga upang protektahan ang mga karapatan ng mga Pilipino at upang matiyak na ang mga desisyon ng korte ay batay sa tamang impormasyon at ebidensya.
FAQs
| Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Ang pangunahing isyu ay kung kailangang patunayan ang batas ng Japan tungkol sa diborsyo upang kilalanin ang diborsyo sa Pilipinas. Ito ay mahalaga upang matiyak na ang diborsyo ay naaayon sa batas ng dayuhang bansa at upang protektahan ang mga karapatan ng mga Pilipino. |
| Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa pagkilala ng mga batas ng ibang bansa? | Ayon sa Korte Suprema, hindi automatikong kinikilala ng mga korte sa Pilipinas ang mga batas at desisyon ng ibang bansa. Kailangan itong mapatunayan ayon sa mga panuntunan ng ebidensya. |
| Ano ang Artikulo 26 ng Family Code? | Sinasabi sa Artikulo 26 ng Family Code na kung ang isang Pilipino at isang dayuhan ay kasal, at ang dayuhan ay makakuha ng diborsyo sa ibang bansa, ang Pilipino ay maaari nang magpakasal muli basta’t ang diborsyo ay nagbibigay ng kapasidad sa dayuhan na magpakasal muli. |
| Ano ang Rule 132, Sections 24 at 25 ng Rules of Court? | Ayon sa mga panuntunang ito, ang mga dokumento mula sa ibang bansa ay dapat patunayan ng isang opisyal na publikasyon o isang kopya na pinatutunayan ng isang opisyal na may legal na kustodiya, kasama ang sertipiko mula sa Philippine foreign service officer na nakatalaga sa bansang iyon at may selyo ng kanyang opisina. |
| Bakit hindi tinanggap ng RTC ang English translation ng Japan Civil Code? | Hindi tinanggap ng RTC ang English translation ng Japan Civil Code dahil hindi ito napatunayan ng Philippine Consul sa Japan, Japanese Consul sa Manila, o ng Department of Foreign Affairs. |
| Maaari bang ituring ang English translation bilang opisyal na publikasyon? | Hindi, dahil ito ay inilathala ng isang pribadong kumpanya, ang Eibun-Horei-Sha, Inc., at hindi ng gobyerno ng Japan. |
| Ano ang pasya ng Korte Suprema sa kasong ito? | Ipinasya ng Korte Suprema na i-refer ang kaso sa Court of Appeals (CA) upang matukoy at maresolba ang mga importanteng isyu ng katotohanan, kabilang na ang pagpapatunay ng batas ng Hapon tungkol sa diborsyo. |
| Bakit mahalaga ang pagsunod sa mga panuntunan ng ebidensya sa mga kasong ito? | Ang pagsunod sa mga panuntunang ito ay mahalaga upang protektahan ang mga karapatan ng mga Pilipino at upang matiyak na ang mga desisyon ng korte ay batay sa tamang impormasyon at ebidensya. |
Sa pangkalahatan, ang kasong ito ay nagpapaalala sa atin na sa usapin ng pagkilala ng diborsyo sa ibang bansa, kailangan sundin ang mga panuntunan ng batas at magpakita ng sapat na ebidensya. Sa paglipas ng panahon, maaaring magbago ang mga interpretasyon ng batas na ito, kaya mahalagang maging updated sa mga pinakabagong pagbabago.
Para sa mga katanungan tungkol sa pag-apply ng desisyong ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay para sa layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa partikular na legal na gabay na iniakma sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: Arreza v. Toyo, G.R. No. 213198, July 01, 2019