Huwag Hayaang Magsara ang Pintuan ng Hustisya: Ang Kahalagahan ng Petition for Relief from Judgment
G.R. No. 199283, June 09, 2014 – JULIET VITUG MADARANG AND ROMEO BARTOLOME, REPRESENTED BY HIS ATTORNEYS-IN-FACT RODOLFO AND RUBY BARTOLOME, VS. SPOUSES JESUS D. MORALES AND CAROLINA N. MORALES
Minsan, sa gitna ng laban para sa hustisya, maaaring mangyari ang hindi inaasahan. Isang pagkakamali, isang kapabayaan—maaaring maging dahilan para magsara ang pintuan ng korte sa iyong kaso. Ngunit mayroon bang laging pag-asa? Ang kasong ito mula sa Korte Suprema ay nagtuturo sa atin ng mahalagang aral tungkol sa Petition for Relief from Judgment, isang huling pagkakataon upang maitama ang pagkakamali at maipagpatuloy ang laban para sa katotohanan.
Sa kasong Madarang v. Morales, humingi ng Petition for Relief from Judgment ang mga petisyoner dahil umano sa kapabayaan ng kanilang abogadong 80 taong gulang na hindi nakapag-apela sa tamang oras. Ang pangunahing tanong: Sapat ba ang dahilan na ito para bigyan sila ng pangalawang pagkakataon? At ano nga ba ang mga limitasyon at rekisitos ng Petition for Relief?
Ang Batas at ang Petition for Relief from Judgment
Ang Petition for Relief from Judgment ay isang remedyo sa ilalim ng Rule 38 ng Rules of Court. Ito ay isang espesyal na pagkakataon na ibinibigay ng batas sa mga partido na, dahil sa fraud, accident, mistake, or excusable negligence, ay hindi naipagtanggol ang kanilang sarili sa korte at nalagay sa dehado.
Ayon sa Seksyon 1 ng Rule 38:
Section 1. Petition for relief from judgment, order, or other proceedings.
When a judgment or final order is entered, or any other proceeding is thereafter taken against a party in any court through fraud, accident, mistake, or excusable negligence, he may file a petition in such court and in the same case praying that the judgment, order or proceeding be set aside.
Mahalagang tandaan na ang remedyong ito ay hindi basta-basta ibinibigay. Ito ay para lamang sa mga exceptional circumstances. Hindi ito para palitan ang ordinaryong remedyo ng motion for new trial o appeal. Kung may iba pang paraan para maitama ang pagkakamali, hindi dapat gamitin ang Petition for Relief.
Ang isa pang mahalagang aspeto ng Rule 38 ay ang mahigpit na deadline. Ayon sa Seksyon 3:
Sec. 3. Time for filing petition; contents and verification. – A petition provided for in either of the preceding sections of this Rule must be verified, filed within sixty (60) days after petitioner learns of the judgment, final order, or other proceeding to be set aside, and not more than six (6) months after such judgment or final order was entered, or such proceeding was taken; and must be accompanied with affidavits, showing the fraud, accident, mistake or excusable negligence relied upon and the facts constituting the petitioner’s good and substantial cause of action or defense, as the case may be. (Emphasis supplied)
Ibig sabihin, may dalawang deadline na dapat sundin: 60 araw mula nang malaman ang desisyon, at 6 na buwan mula nang maging pinal ang desisyon. Kapag lumagpas sa alinman sa mga ito, hindi na maaaring magsampa ng Petition for Relief. Ito ay jurisdictional, ibig sabihin, kung hindi nasunod ang deadline, wala nang kapangyarihan ang korte na dinggin ang petisyon.
Ang Kwento ng Kaso: Madarang v. Morales
Nagsimula ang lahat sa isang pautang. Noong 1993, umutang ang mag-asawang Bartolome ng P500,000 sa mag-asawang Morales. Bilang seguridad, isinangla nila ang kanilang bahay at lupa sa Quezon City. Hindi nakabayad ang mga Bartolome sa takdang oras, kaya nagsampa ng kasong judicial foreclosure ang mga Morales noong 2001.
Namatay ang mag-asawang Bartolome. Isinampa ang kaso laban sa mga tagapagmana, kabilang sina Juliet Madarang at Romeo Bartolome. Si Madarang ay idinawit dahil umano ay nagpakilalang Lita Bartolome at naghikayat sa mga Morales na magpautang.
Sa kanilang sagot, kinuwestiyon ng mga tagapagmana ang pagiging tunay ng deed of real estate mortgage, partikular ang pirma ng mga Bartolome. Ngunit, noong December 22, 2009, nagdesisyon ang Regional Trial Court (RTC) pabor sa mga Morales, inuutusan ang mga tagapagmana na bayaran ang utang na P500,000 kasama ang 7% interes kada buwan.
Natanggap ng mga tagapagmana ang desisyon noong January 29, 2010. Nagmosyon sila para sa reconsideration, ngunit dineklara itong pro forma ng RTC dahil hindi umano tinukoy ang mga parteng mali sa desisyon. Dineklara rin ng RTC na out of time ang kanilang notice of appeal dahil naisampa lamang ito noong August 11, 2010, lampas sa 15-araw na palugit.
Dito na pumasok ang Petition for Relief from Judgment. Noong September 24, 2010, nagsampa ang mga tagapagmana, sinisisi ang kanilang 80-taong-gulang na abogado sa hindi napapanahong pag-apela. Ayon sa kanila, “ang pagkakamali at kapabayaan ng kanilang abogado ay dahil sa kanyang edad at hindi dapat ipataw sa kanila.”
Ngunit hindi kinatigan ng RTC ang kanilang petisyon. Dineklara nitong out of time din ang Petition for Relief, lampas sa 60 araw mula nang maging pinal ang desisyon. Umapela ang mga tagapagmana sa Court of Appeals (CA) sa pamamagitan ng certiorari, ngunit ibinasura rin ito dahil hindi sila nagmosyon para sa reconsideration sa RTC bago mag-certiorari.
Umakyat ang kaso sa Korte Suprema. Ang mga pangunahing argumento ng mga petisyoner:
- Kapabayaan ang hindi napapanahong pag-apela ng kanilang abogado dahil sa kanyang edad, at ito ay excusable negligence.
- Hindi kailangan mag-motion for reconsideration sa CA bago mag-certiorari dahil puro tanong ng batas ang isyu.
Ngunit hindi umayon ang Korte Suprema. Ayon sa desisyon ni Justice Leonen:
“This court agrees that the petition for relief from judgment was filed out of time… Since petitioners filed their petition for relief from judgment on September 24, 2010, the petition for relief from judgment was filed beyond six (6) months from finality of judgment. The trial court should have denied the petition for relief from judgment on this ground.”
Dagdag pa ng Korte Suprema tungkol sa argumento ng excusable negligence dahil sa edad ng abogado:
“Petitioners argue that their former counsel’s failure to file a notice of appeal within the reglementary period was ‘a mistake and an excusable negligence due to [their former counsel’s] age.’ This argument stereotypes and demeans senior citizens. It asks this court to assume that a person with advanced age is prone to incompetence. This cannot be done.”
Kinatigan ng Korte Suprema ang CA at RTC. Ibinasura ang petisyon. Nananatiling pinal at executory ang desisyon ng RTC.
Mga Aral Mula sa Kaso: Praktikal na Implikasyon
Ang kasong Madarang v. Morales ay nagbibigay ng ilang mahahalagang aral, lalo na sa mga humaharap sa kasong legal:
- Mahalaga ang Deadline: Ang batas ay mahigpit pagdating sa deadlines. Hindi sapat na may merito ang iyong kaso kung hindi mo nasunod ang tamang proseso at takdang oras. Sa kasong ito, dahil sa hindi napapanahong pag-apela at Petition for Relief, nawala ang pagkakataon ng mga petisyoner na madinig ang kanilang argumento tungkol sa peke umanong pirma sa mortgage.
- Hindi Laging Dahilan ang Kapabayaan ng Abogado: Hindi lahat ng kapabayaan ng abogado ay maituturing na excusable negligence. Sa kasong ito, hindi tinanggap ng Korte Suprema ang argumento na ang edad ng abogado ay sapat na dahilan para sa kapabayaan. Responsibilidad pa rin ng kliyente na pumili ng competenteng abogado at subaybayan ang progreso ng kaso.
- Limitado ang Remedyo ng Petition for Relief: Ang Petition for Relief ay hindi panacea sa lahat ng pagkakamali sa proseso. Ito ay para lamang sa mga exceptional circumstances at may mahigpit na rekisitos at deadlines. Hindi ito dapat gamitin para takasan ang sariling kapabayaan o para pahabain ang litigasyon.
- Motion for Reconsideration Bago Certiorari: Bago magsampa ng certiorari sa CA laban sa desisyon ng RTC, kailangan munang mag-motion for reconsideration sa RTC. Ito ay para bigyan ng pagkakataon ang RTC na maitama ang sarili nitong pagkakamali. Maliban na lamang kung purong tanong ng batas ang isyu, na hindi nangyari sa kasong ito.
Mahahalagang Tanong at Sagot (FAQ)
Tanong: Ano ba ang eksaktong ibig sabihin ng Petition for Relief from Judgment?
Sagot: Ito ay isang legal na remedyo na hinihingi sa korte na baligtarin o set aside ang isang pinal na desisyon o order dahil sa fraud, accident, mistake, o excusable negligence na pumigil sa isang partido na maipagtanggol ang kanyang kaso.
Tanong: Kailan dapat magsampa ng Petition for Relief from Judgment?
Sagot: Dapat itong isampa sa loob ng 60 araw mula nang malaman ang desisyon o order, at hindi lalampas sa 6 na buwan mula nang maging pinal ang desisyon o order.
Tanong: Ano ang maituturing na excusable negligence?
Sagot: Ito ay kapabayaan na hindi maiiwasan kahit na ginamit na ang ordinaryong diligensya at pag-iingat. Hindi basta-basta tinatanggap ang excusable negligence bilang dahilan para sa Petition for Relief.
Tanong: Responsibilidad ba ng kliyente ang pagkakamali ng abogado?
Sagot: Oo, sa mata ng batas, ang pagkakamali ng abogado ay itinuturing na pagkakamali rin ng kliyente. Kaya mahalaga na pumili ng maingat at competenteng abogado.
Tanong: Ano ang dapat gawin kung sa tingin ko ay nagkamali ang abogado ko?
Sagot: Makipag-usap agad sa iyong abogado. Kung hindi ka kuntento, maaari kang kumonsulta sa ibang abogado para sa second opinion. Kung may sapat na dahilan, maaari kang magsampa ng Petition for Relief, ngunit siguraduhing nasusunod ang deadlines at rekisitos.
Tanong: Ano ang mangyayari kung lampas sa deadline ang pagsampa ng Petition for Relief?
Sagot: Ibabasura ito ng korte. Ang deadlines sa Rule 38 ay mahigpit at jurisdictional.
Tanong: Maaari bang ikonsidera ang edad ng abogado bilang excusable negligence?
Sagot: Hindi basta-basta. Tulad ng ipinakita sa kasong ito, hindi tinanggap ng Korte Suprema ang argumento na ang edad ng abogado ay awtomatikong excusable negligence. Kailangan pa ring patunayan na ang kapabayaan ay talagang hindi maiiwasan kahit na may diligensya.
Tanong: Bukod sa excusable negligence, ano pa ang ibang grounds para sa Petition for Relief?
Sagot: Fraud (panloloko) at accident (aksidente o pangyayari na hindi inaasahan at hindi maiiwasan) ay iba pang grounds. Ngunit kailangan pa ring patunayan ang mga ito at sumunod sa deadlines.
Tanong: Bakit kailangan pa ng motion for reconsideration bago mag-certiorari?
Sagot: Para bigyan ng pagkakataon ang korte na pag-isipang muli ang desisyon nito at maitama ang posibleng pagkakamali. Ito ay isang paraan ng paggalang sa korte at pagbibigay ng pagkakataon para sa sariling pagtutuwid.
Tanong: Ano ba ang certiorari?
Sagot: Ito ay isang petisyon sa Court of Appeals (o Korte Suprema) para repasuhin ang desisyon ng mababang korte kung nagkamali ito ng malubha, lumagpas sa kapangyarihan nito, o umabuso sa diskresyon nito.
Naranasan mo na bang magkaroon ng problema sa deadlines at proseso ng korte? Huwag mag-atubiling kumonsulta sa eksperto. Ang ASG Law ay may mga abogado na dalubhasa sa remedial law at handang tumulong sa iyo. Para sa konsultasyon, maaari kang mag-email sa amin sa hello@asglawpartners.com o makipag-ugnayan dito.


Source: Supreme Court E-Library
This page was dynamically generated
by the E-Library Content Management System (E-LibCMS)