Sa kasong ito, pinagdesisyunan ng Korte Suprema na ang ilang opisyal ng Subic Water District (SWD) ay dapat magsauli ng ilang benepisyo na ipinamahagi noong 2010. Ang mga benepisyong ito, tulad ng bigas, tulong medikal, at iba pang bonus, ay natanggap ng mga empleyado na hindi pa naglilingkod noong Hulyo 1, 1989. Ayon sa Salary Standardization Law, ang mga benepisyo ay para lamang sa mga empleyado na nagtatrabaho na bago pa man ang nasabing petsa. Ngunit, hindi lahat ay kailangang magsauli—ang mga ordinaryong empleyado na tumanggap lamang ng benepisyo ay hindi na kailangang bayaran ito. Ang mga opisyal na nag-apruba at nagpatunay ng mga pagbabayad na ito ang dapat magsauli ng “net disallowed amounts,” o ang kabuuang halaga na binawas na ng mga halagang hindi na kailangang isauli ng ibang tumanggap.
Benepisyo ng Nakaraan, Suliranin sa Kasalukuyan: Sino ang Mananagot?
Ang Subic Water District (SWD) ay isang korporasyong pag-aari ng gobyerno na itinatag sa ilalim ng Presidential Decree (PD) No. 198. Noong 2010, nagbigay ito ng iba’t ibang benepisyo na nagkakahalaga ng P3,354,123.50 sa mga opisyal at empleyado nito, kabilang ang bigas, tulong medikal, mga grocery para sa Pasko, tulong pinansyal sa pagtatapos ng taon, at bonus sa kalagitnaan at pagtatapos ng taon. Ipinagbawal ng Commission on Audit (COA) ang mga disbursement na ito dahil nilabag nito ang Department of Budget and Management (DBM) Corporate Compensation Circular (CCC) No. 10, na nagtatakda na ang mga benepisyo ay para lamang sa mga empleyado na nagtatrabaho na noong o bago pa ang Hunyo 30, 1989. Ngunit, ang naging tanong ay, tama ba ang COA sa pagbabawal na ito? At kung tama man, sino ang dapat managot na magsauli ng pera?
Ayon sa COA, ang pagbibigay ng mga benepisyong ito ay labag sa Republic Act (RA) No. 6758, o ang “Salary Standardization Law.” Sinabi ng COA na ang mga empleyado ng SWD na tumanggap ng mga benepisyo ay hindi pa nagtatrabaho noong Hulyo 1, 1989, kaya hindi sila karapat-dapat. Sa madaling salita, ang batas ay nagsasabi na ang mga karagdagang benepisyo ay para lamang sa mga empleyado na kasalukuyang nagtatrabaho at tumatanggap ng mga benepisyong ito noong Hulyo 1, 1989.
Dahil sa desisyon ng COA, umapela ang SWD, na sinasabing mayroon silang awtoridad mula sa mga liham ng DBM na nagpapahintulot sa kanila na ipagpatuloy ang pagbibigay ng mga benepisyo. Ayon sa SWD, ang pagbibigay ng mga benepisyong ito ay matagal nang ginagawa sa kanila, at hindi dapat ito basta-basta ipagbawal. Sa katunayan, ginamit nila ang mga liham mula sa mga dating kalihim ng DBM na sina Benjamin Diokno at Emilia Boncodin na nagpapahintulot sa pagpapatuloy ng pagbibigay ng mga benepisyo na ginagawa na bago pa man ang RA No. 6758.
Gayunpaman, sinabi ng Korte Suprema na kahit may mga liham ng DBM, ang batas pa rin ang dapat sundin. Ang RA No. 6758 ay malinaw—ang mga benepisyo ay para lamang sa mga nagtatrabaho na noong Hulyo 1, 1989. Hindi maaaring basta-basta baguhin ng mga liham ng DBM ang batas. Samakatuwid, tama ang COA sa pagbabawal sa mga benepisyo. Ngunit, hindi lahat ng sangkot ay dapat managot na magsauli ng pera.
Pinagtibay ng Korte Suprema na ang mga opisyal na nag-apruba at nagpatunay ng mga pagbabayad ay dapat managot na magsauli ng “net disallowed amounts.” Nangangahulugan ito na ang kabuuang halaga na ipinagbawal ay babawasan ng mga halaga na hindi na kailangang isauli ng mga ordinaryong empleyado na tumanggap ng mga benepisyo. Dahil dito, naging mas balanse ang desisyon, na sinisigurong hindi mapapabigat ang responsibilidad sa mga indibidwal na walang masamang intensyon.
Ang pagpapasya na ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagsunod sa batas at regulasyon sa paggamit ng pondo ng gobyerno. Ipinapakita nito na hindi sapat ang magkaroon ng “good faith” o kawalan ng masamang intensyon kung malinaw na nilalabag ang mga umiiral na batas. Sa kasong ito, bagama’t maaaring naniniwala ang mga opisyal ng SWD na tama ang kanilang ginagawa, hindi sila maaaring magkibit-balikat sa mga malinaw na probisyon ng RA No. 6758. Ang nasabing pagpapasya ng Korte Suprema ay nagtatakda ng isang mahalagang prinsipyo tungkol sa pananagutan ng mga opisyal ng gobyerno sa paghawak ng pera ng publiko, na nagpapakita na ang pagsunod sa batas at regulasyon ay palaging dapat na pangunahin.
FAQs
Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Ang pangunahing isyu ay kung tama ba ang COA sa pagbabawal sa pagbibigay ng mga benepisyo sa mga empleyado ng Subic Water District (SWD) na hindi pa nagtatrabaho noong Hulyo 1, 1989, at kung sino ang dapat managot sa pagbabayad ng mga ito. |
Sino ang dapat magsauli ng pera? | Ang mga opisyal na nag-apruba at nagpatunay ng mga pagbabayad ang dapat magsauli ng “net disallowed amounts,” na nangangahulugang ang kabuuang halaga na ipinagbawal ay babawasan ng mga halaga na hindi na kailangang isauli ng mga ordinaryong empleyado. |
Bakit kailangang isauli ang pera? | Dahil ang pagbibigay ng mga benepisyo ay labag sa Republic Act (RA) No. 6758, o ang “Salary Standardization Law,” na nagsasabi na ang mga karagdagang benepisyo ay para lamang sa mga empleyado na nagtatrabaho na noong Hulyo 1, 1989. |
Ano ang sinabi ng SWD tungkol dito? | Sinabi ng SWD na mayroon silang awtoridad mula sa mga liham ng DBM na nagpapahintulot sa kanila na ipagpatuloy ang pagbibigay ng mga benepisyo, at na matagal na nilang ginagawa ito. |
Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa mga liham ng DBM? | Sinabi ng Korte Suprema na kahit may mga liham ng DBM, ang batas pa rin ang dapat sundin, at hindi maaaring basta-basta baguhin ng mga liham ng DBM ang batas. |
Ano ang ibig sabihin ng “net disallowed amounts”? | Ang “net disallowed amounts” ay ang kabuuang halaga na ipinagbawal na binawasan ng mga halaga na hindi na kailangang isauli ng mga ordinaryong empleyado. |
May epekto ba ang kasong ito sa ibang ahensya ng gobyerno? | Oo, ang kasong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagsunod sa batas at regulasyon sa paggamit ng pondo ng gobyerno, at nagtatakda ng isang mahalagang prinsipyo tungkol sa pananagutan ng mga opisyal ng gobyerno sa paghawak ng pera ng publiko. |
Ano ang basehan ng pagiging liable ng mga opisyal? | Ang pananagutan ng mga opisyal ay nakabatay sa kanilang pagpapabaya sa pagtupad ng kanilang mga tungkulin at hindi pagsunod sa malinaw na mga probisyon ng PD No. 198 at RA No. 6758. |
Ang desisyong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagsunod sa mga regulasyon at batas pagdating sa paggamit ng pondo ng gobyerno. Mahalagang tandaan ng mga opisyal at empleyado ng gobyerno ang kanilang responsibilidad na pangalagaan ang interes ng publiko sa pamamagitan ng maingat at tapat na paggamit ng pondo ng bayan.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: IRENE G. ANCHETA, ET AL. VS. COMMISSION ON AUDIT (COA), G.R. No. 236725, February 02, 2021