ASG Law

Tag: Psychological Incapacity

  • Kawalang-Kayang Sikolohikal: Kailan Hindi Ito Sapat Para Pawalang-Bisa ang Kasal?

    Pinagtibay ng Korte Suprema na ang simpleng hindi pagkakasundo o problema sa pagsasagawa ng mga obligasyon sa kasal ay hindi awtomatikong nangangahulugan ng kawalang-kayang sikolohikal. Sa kasong Austria-Carreon laban sa Carreon at Republic of the Philippines, ipinaliwanag ng Korte na kailangan ng mas malalim na dahilan para mapawalang-bisa ang kasal. Kailangan patunayan na ang kawalang-kaya ay malubha, nag-ugat sa nakaraan, at nagpapakita ng tunay na ‘psychic cause’ na pumipigil sa isang tao na gampanan ang kanyang tungkulin bilang asawa. Ang desisyong ito ay nagbibigay-linaw sa interpretasyon ng Article 36 ng Family Code, kung saan binibigyang-diin na hindi dapat basta-basta gamitin ang kawalang-kayang sikolohikal para wakasan ang kasal dahil lamang sa personal na hindi pagkakaintindihan.

    Kasal na Binuwag? Kwento ng Di-Pagkakaunawaan, Pananagutan, at Ano ang Sabi ng Batas

    Ang kasong ito ay nagsimula sa petisyon ni Patricia Austria-Carreon para mapawalang-bisa ang kanyang kasal kay Luis Emmanuel Carreon, base sa Article 36 ng Family Code. Ayon kay Patricia, kapwa sila ni Luis ay may ‘psychological incapacity’ na gampanan ang kanilang marital obligations. Ikinasal sila noong 1994 at nagkaroon ng isang anak. Sa mga unang taon ng kanilang pagsasama, nakitaan na si Luis ng mga pag-uugaling hindi pagbibigay ng suportang pinansyal, pagiging malayo sa kanyang asawa, at pagkakaroon umano ng mga relasyon sa labas ng kasal. Dahil dito, naghiwalay sila, nagbalikan, ngunit muling nagkahiwalay.

    Sa pagdinig ng kaso, nagpakita si Patricia ng Psychological Evaluation Report mula kay Dr. Julian R. Montano, kung saan sinasabing pareho silang may mga ‘Personality Disorder.’ Si Patricia ay may Dependent at Depressive Personality Disorders, habang si Luis ay may Narcissistic Personality Disorder. Ayon kay Dr. Montano, dahil sa mga ito, hindi raw nila kayang gampanan ang kanilang obligasyon bilang mag-asawa. Ipinag-utos ng Regional Trial Court (RTC) na mapawalang-bisa ang kasal, ngunit ito ay binawi ng Court of Appeals (CA), na nagpasyang walang sapat na ebidensya na ang kanilang mga problema ay nag-ugat sa ‘serious, incurable, and medical nature’ na kawalang-kaya. Kaya naman, umakyat ang kaso sa Korte Suprema.

    Mahalagang linawin ang procedural na aspeto ng kaso. Sa Korte Suprema, inakusahan ni Patricia ang Court of Appeals ng pagkakamali sa pagtrato sa kanyang Formal Entry of Appearance with Motion for Reconsideration bilang second motion, kaya hindi ito napagbigyan. Ipinagtanggol naman ng Korte Suprema ang CA sa teknikalidad na ito. Ang pagkakamali ni Patricia na hindi agad kumuha ng bagong abogado pagkatapos mag-withdraw ang dati, at hindi rin siya nagbigay alam sa CA ng kanyang bagong address ay labag sa proseso ng paglilitis. Dahil dito, hindi siya nakatanggap ng kopya ng desisyon ng CA at nahuli siya sa pag-file ng motion for reconsideration.

    Ang mas mahalaga, kahit balewalain ang procedural na pagkakamali, nabigo pa rin si Patricia na patunayan na ang kanyang asawa ay may psychological incapacity na binibigyang kahulugan sa Article 36 ng Family Code. Ang psychological incapacity ay tumutukoy sa ‘downright incapacity or inability’ na gampanan ang mga basic marital obligations. Sa kasong ito, binago na ng Korte Suprema ang mga panuntunan sa pagpapatunay nito sa kasong Tan-Andal v. Andal. Hindi na kailangan ng medical o clinical na patunay. Sa Tan-Andal, hindi na kailangan patunayan ng expert opinion ang kawalang-kayang sikolohikal, maaari na itong patunayan ng ordinaryong saksi na nagpaliwanag ng mga pag-uugali na nagpapakita ng ‘dysfunctionality’ na sumisira sa pamilya.

    Gayunpaman, kailangan pa ring seryoso ang dahilan. Ipinunto ng Korte Suprema na ang testimonya ni Patricia ay nagpapakita lamang ng pagiging irresponsible at immature umano ni Luis, kasama ang kakulangan sa financial support at umano’y pagtataksil. Hindi ito sapat para ituring na ‘genuinely serious psychic cause.’ Katulad din ang paglalarawan ni Dr. Roman kay Patricia na may Dependent and Depressive Personality Disorder, na hindi sapat para magpahiwatig ng seryosong psychic cause na pumipigil sa kanyang obligasyon kay Luis. Dahil dito, nagpasya ang Korte Suprema na hindi sapat ang ebidensya ni Patricia para mapawalang-bisa ang kasal. Bagamat nakikisimpatya ang Korte sa kanyang sitwasyon, hindi dapat gamitin ang Article 36 bilang divorce law. Sa huli, ang desisyon ng Court of Appeals na ibasura ang petisyon ni Patricia ay pinagtibay.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Kung sapat ba ang mga ebidensya para mapawalang-bisa ang kasal base sa psychological incapacity ayon sa Article 36 ng Family Code.
    Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa psychological incapacity? Hindi ito dapat gamitin para wakasan ang kasal dahil lamang sa hindi pagkakaintindihan, kailangan patunayan ang ‘serious psychic cause.’
    Kailangan pa ba ng expert opinion para patunayan ang psychological incapacity? Hindi na. Maaari na itong patunayan ng ordinaryong saksi na nakakita ng mga pag-uugaling nagpapakita ng dysfunctionality.
    Ano ang epekto ng kasong ito sa mga mag-asawang may problema? Hindi lahat ng problema sa kasal ay sapat para mapawalang-bisa ito. Kailangan malubha ang problema at may malalim na pinagmulan.
    Bakit nabigo si Patricia sa kanyang petisyon? Dahil hindi siya nakapagpakita ng sapat na ebidensya na ang kanyang asawa ay may psychological incapacity na nag-ugat sa tunay na ‘psychic cause.’
    Ano ang mahalagang aral sa kasong ito? Hindi dapat madaliin ang pagpapawalang-bisa ng kasal. Kailangan ng sapat na basehan at pag-unawa sa tunay na kahulugan ng psychological incapacity.
    Paano nakaapekto ang pagbabago sa interpretasyon ng psychological incapacity sa desisyon ng kaso? Bagamat hindi na kailangan ang medical na patunay, kailangan pa ring malubha ang dahilan at nag-ugat sa nakaraan, na hindi napatunayan ni Patricia.
    Ano ang naging papel ng Court of Appeals sa kasong ito? Binawi ng Court of Appeals ang desisyon ng RTC at nagpasya na walang sapat na ebidensya para mapawalang-bisa ang kasal.

    Sa madaling salita, ang kasong ito ay nagpapaalala na ang kasal ay isang sagradong kontrata na hindi dapat basta-basta buwagin. Kailangan ng matibay na basehan at sapat na ebidensya para mapawalang-bisa ito, lalo na kung ang dahilan ay psychological incapacity.

    For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
    Source: Austria-Carreon vs. Carreon, G.R. No. 222908, December 06, 2021

  • Kakulangan sa Empatiya: Pagpapawalang-Bisa ng Kasal Base sa Psychological Incapacity

    Ipinawalang-bisa ng Korte Suprema ang kasal dahil sa psychological incapacity ng isa sa mga partido, na nakatuon sa kakulangan ng empatiya at pagpapahalaga sa pamilya. Ang desisyon ay nagpapakita kung paano ang matagal nang pag-uugali at kawalan ng kakayahan na gampanan ang mahahalagang obligasyon ng kasal ay maaaring maging batayan para sa pagpapawalang-bisa, kahit na walang personal na pagsusuri ng isang psychiatrist. Sa madaling salita, pinagtibay ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals, na nagpawalang-bisa sa kasal nina Bryan Yeban at Maria Fe Padua-Yeban dahil sa psychological incapacity ni Maria Fe, kahit na hindi siya personal na nasuri ng psychiatrist. Ipinakita sa kasong ito na ang kakulangan sa pag-unawa at pagtugon sa mga pangangailangan ng pamilya ay sapat na upang mapawalang-bisa ang isang kasal.

    Kasal sa Digmaan: Paano Inilantad ang mga Pagkukulang ang Kawalan ng Kakayahan

    Sina Bryan at Fe ay nagkakilala sa trabaho noong 1996 at nagpakasal noong 1998. Nagkaroon sila ng dalawang anak, ngunit ang kanilang relasyon ay napuno ng mga problema. Bago pa man ang kasal, nagkaroon na ng hindi pagkakasundo si Fe at ang kanyang ina. Matapos silang magpakasal, nagkaroon din ng problema si Fe sa ina ni Bryan. Sa trabaho, madalas na sumasalungat si Fe sa mga polisiya ni Bryan. Noong 2005, nagpasyang magtrabaho si Fe sa Dubai at mula noon ay hindi na niya gaanong nabigyan ng suporta ang kanyang pamilya.

    Nagsampa ng petisyon si Bryan para sa pagpapawalang-bisa ng kanilang kasal sa dahilang psychological incapacity ni Fe. Ayon kay Bryan, bago pa man sila ikasal ay nakita na niya ang pagiging matigas ang ulo at hindi marunong makipagkasundo ni Fe. Dagdag pa niya, nang magtrabaho sa ibang bansa si Fe ay hindi na nito nabigyan ng suporta ang kanilang pamilya at mas pinili pa nitong suportahan ang kanyang sariling pamilya. Nagpresenta si Bryan ng isang psychiatrist na si Dr. Peñaranda, na nagsabing si Fe ay may narcissistic personality disorder. Bagama’t hindi personal na nakapanayam ni Dr. Peñaranda si Fe, sinabi niyang nakabatay ang kanyang opinyon sa mga impormasyon na nakuha niya mula kay Bryan at sa kanyang pamilya.

    Nang desisyunan ng RTC ang kaso, ibinasura nito ang petisyon ni Bryan. Ngunit nang iapela ito sa CA, binaliktad nito ang desisyon ng RTC at ipinawalang-bisa ang kasal nina Bryan at Fe. Ayon sa CA, napatunayan ni Bryan na si Fe ay psychologically incapacitated at hindi nito kayang gampanan ang kanyang obligasyon bilang asawa at ina. Ito ang naging daan upang iakyat ng Republic of the Philippines ang kaso sa Korte Suprema.

    Sa kasong ito, tinalakay ng Korte Suprema ang Article 36 ng Family Code, na nagsasaad:

    Art. 36. A marriage contracted by any party who, at the time of the celebration, was psychologically incapacitated to comply with the essential marital obligations of marriage, shall likewise be void even if such incapacity becomes manifest only after its solemnization.

    Ayon sa Korte Suprema, ang psychological incapacity ay dapat na grave, incurable, at existing bago pa man ang kasal. Dagdag pa nito, ang pagiging psychologically incapacitated ay hindi nangangahulugan na ang isang tao ay may sakit sa pag-iisip. Sa halip, ito ay nangangahulugan na ang isang tao ay walang kakayahang gampanan ang kanyang obligasyon bilang asawa at magulang.

    Sa Republic v. Court of Appeals and Molina, naglatag ang Korte Suprema ng mga guidelines sa pagpapatunay ng psychological incapacity. Kabilang dito ang pagpapatunay na ang root cause ng psychological incapacity ay medically o clinically identified, existing sa panahon ng kasal, permanent o incurable, at grave. Ngunit sa paglipas ng panahon, nabago na ang interpretasyon ng Korte Suprema sa mga guidelines na ito. Ayon sa Korte Suprema, hindi kailangang sundin ang lahat ng guidelines sa bawat kaso. Ang mahalaga ay napatunayan na ang isang tao ay walang kakayahang gampanan ang kanyang obligasyon bilang asawa at magulang.

    Sa kasong ito, sinabi ng Korte Suprema na napatunayan ni Bryan na si Fe ay psychologically incapacitated. Ayon sa Korte Suprema, nakita kay Fe ang narcissistic personality disorder na nagpahirap sa kanyang gampanan ang kanyang obligasyon bilang asawa at ina. Dagdag pa nito, hindi kinakailangan na personal na nakapanayam ni Dr. Peñaranda si Fe upang mapatunayan ang kanyang psychological incapacity. Ang mahalaga ay nakabatay ang opinyon ni Dr. Peñaranda sa mga impormasyon na nakuha niya mula kay Bryan at sa kanyang pamilya.

    Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang desisyon na ito ay hindi nangangahulugan na dapat ipawalang-bisa ang lahat ng kasal. Sa bawat kaso, dapat tingnan ang mga detalye ng bawat sitwasyon upang malaman kung ang isang tao ay talagang psychologically incapacitated. Sinabi rin ng Korte na ang pangangalaga sa sanctity of marriage ay hindi nangangahulugan na dapat pilitin ang mga tao na manatili sa isang relasyon na hindi makakatulong sa kanilang paglago bilang tao.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Ang pangunahing isyu ay kung napatunayan ba na si Maria Fe ay psychologically incapacitated at hindi kayang gampanan ang kanyang obligasyon bilang asawa at ina, na siyang batayan ng petisyon para sa pagpapawalang-bisa ng kasal.
    Ano ang Article 36 ng Family Code? Ayon sa Article 36 ng Family Code, ang kasal ay maaaring ipawalang-bisa kung napatunayang ang isa sa mga partido ay psychologically incapacitated na gampanan ang kanyang obligasyon bilang asawa bago pa man ikasal.
    Kailangan bang personal na nakapanayam ng psychiatrist ang taong sinasabing psychologically incapacitated? Hindi kinakailangan na personal na nakapanayam ng psychiatrist ang taong sinasabing psychologically incapacitated. Ang mahalaga ay mayroong sapat na ebidensya upang patunayan ang psychological incapacity, batay sa mga impormasyon na nakuha mula sa iba’t ibang sources.
    Ano ang narcissistic personality disorder? Ang narcissistic personality disorder ay isang mental disorder kung saan ang isang tao ay mayroong mataas na pagtingin sa kanyang sarili at walang empatiya sa ibang tao.
    Ano ang kahalagahan ng desisyon na ito? Ang desisyon na ito ay nagpapakita na hindi kinakailangan na mahigpit na sundin ang mga guidelines sa pagpapatunay ng psychological incapacity. Ang mahalaga ay napatunayan na ang isang tao ay walang kakayahang gampanan ang kanyang obligasyon bilang asawa at magulang.
    Ano ang practical implication ng desisyon na ito? Ang desisyon na ito ay nagpapakita na kung ang isang tao ay walang kakayahang gampanan ang kanyang obligasyon bilang asawa at magulang, maaaring ipawalang-bisa ang kanyang kasal.
    Ano ang papel ng Korte Suprema sa kasong ito? Ang papel ng Korte Suprema sa kasong ito ay pagdesisyon kung tama ba ang desisyon ng Court of Appeals na ipawalang-bisa ang kasal nina Bryan at Fe. Ipinagtibay ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals.
    Paano nakaapekto ang pagtatrabaho ni Fe sa Dubai sa kanyang relasyon? Ang pagtatrabaho ni Fe sa Dubai ay nagdulot ng malaking epekto sa kanilang relasyon dahil hindi na niya nabigyan ng suporta ang kanilang pamilya at mas pinili pa nitong suportahan ang kanyang sariling pamilya. Nagdulot din ito ng paglayo sa kanilang relasyon bilang mag-asawa.

    Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagpapakita kung paano maaaring maging batayan ng psychological incapacity ang kawalan ng empatiya at pagpapahalaga sa pamilya. Ipinakita rin nito na hindi kinakailangan na personal na nakapanayam ng psychiatrist ang taong sinasabing psychologically incapacitated. Ang mahalaga ay mayroong sapat na ebidensya upang patunayan ang psychological incapacity.

    For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
    Source: Republic of the Philippines vs. Bryan D. Yeban, et al., G.R. No. 219709, November 17, 2021

  • Pagpapawalang-Bisa ng Kasal: Pagpapagaan sa mga Pamantayan ng Psychological Incapacity

    Ipinawalang-bisa ng Korte Suprema ang kasal nina Raphy Valdez De Silva at Donald De Silva dahil sa psychological incapacity ni Donald. Sa desisyong ito, nilinaw ng Korte na hindi dapat mahigpit ang pagtingin sa mga kaso ng psychological incapacity, at dapat bigyang-pansin ang kabuuang konteksto ng relasyon. Nagbigay-daan ang kasong ito upang masuri ang mga dating pamantayan sa pagpapawalang-bisa ng kasal dahil sa psychological incapacity, at nagtakda ng mas makataong pamamaraan sa pagkilala sa mga sitwasyon kung saan hindi na kayang gampanan ng isang indibidwal ang mga obligasyon ng kasal.

    Kapag ang Puso’y Hindi Sumabay: Ang Pagsusuri sa Psychological Incapacity sa Kasal

    Nagsimula ang kuwento nina Raphy at Donald bilang mga magkasintahan sa high school. Sa kabila ng pagdududa ni Raphy dahil sa mga bisyo at pagiging iresponsable ni Donald, pinili niyang magpakasal dito noong 2005. Ngunit, pagkatapos ng kasal, lumala ang pag-uugali ni Donald: nagastos niya ang mga regalo sa kasal sa sugal, naging pabaya sa trabaho, nagkaroon ng mga relasyon sa ibang babae, at naging abusado pa kay Raphy. Dahil dito, humingi si Raphy ng deklarasyon ng nullity of marriage sa korte, sa dahilang psychological incapacity ni Donald. Ang pangunahing tanong sa kasong ito ay: sapat ba ang mga ebidensya upang patunayang hindi kayang gampanan ni Donald ang kanyang mga obligasyon bilang asawa dahil sa kanyang psychological state?

    Sa pagdinig ng kaso, nagpakita si Raphy ng mga saksi at ebidensya, kabilang ang psychological assessment ni Dr. Nedy Tayag. Ayon kay Dr. Tayag, si Donald ay mayroong Anti-Social Personality Disorder, na nagiging dahilan upang hindi niya magampanan ang kanyang mga responsibilidad bilang asawa. Dagdag pa rito, inilahad ni Rosalina, ina ni Raphy, ang mga pang-aabuso at pagiging iresponsable ni Donald. Bagamat itinanggi ni Donald ang mga paratang, pinanigan ng Regional Trial Court (RTC) si Raphy at ipinawalang-bisa ang kanilang kasal.

    Ngunit, binaliktad ng Court of Appeals (CA) ang desisyon ng RTC, sinasabing hindi sapat ang ebidensya upang patunayang psychologically incapacitated si Donald. Ayon sa CA, hindi napatunayan na malubha ang kondisyon ni Donald, at kaduda-duda ang psychological assessment dahil karamihan sa impormasyon ay galing kay Raphy. Dahil dito, umakyat ang kaso sa Korte Suprema.

    Sa paglutas ng kaso, tinalakay ng Korte Suprema ang Article 36 ng Family Code, na nagpapahintulot sa pagpapawalang-bisa ng kasal dahil sa psychological incapacity. Ayon sa Korte, ang psychological incapacity ay hindi lamang simpleng problema sa pag-uugali, kundi isang malubhang kondisyon na pumipigil sa isang tao na gampanan ang mahahalagang obligasyon ng kasal.

    Upang patunayan ang psychological incapacity, kailangan ng malinaw at kapani-paniwalang ebidensya. Maaaring magpakita ng mga saksi, dokumento, at psychological assessment upang suportahan ang claim. Hindi kailangang personal na suriin ang asawa, basta’t may sapat na ebidensya upang patunayan ang kanyang kondisyon.

    Sa pagpapasya sa kaso, sinabi ng Korte Suprema na mali ang CA sa pagbalewala sa mga ebidensya ni Raphy. Ayon sa Korte, malinaw na napatunayan na mayroon nang Anti-Social Personality Disorder si Donald bago pa sila ikasal ni Raphy. Dagdag pa rito, hindi dapat basta-basta balewalain ang psychological assessment ni Dr. Tayag dahil nakipag-usap siya kay Donald sa telepono, at base rin ang kanyang assessment sa mga impormasyon mula sa iba pang saksi.

    Sinabi pa ng korte, na hindi kailangang medical ang pagiging incurable, bagkus ito ay incurable sa legal na aspeto. Nangangahulugan ito na ang kawalan ng kapasidad ay matindi at paulit-ulit patungkol sa isang partikular na partner, na ang tanging resulta ng unyon ay ang hindi maiiwasan at hindi na malulutas na pagkasira ng kasal.

    Kaya, ibinalik ng Korte Suprema ang desisyon ng RTC at ipinawalang-bisa ang kasal nina Raphy at Donald. Sa desisyong ito, nagbigay-diin ang Korte na hindi dapat mahigpit ang pagtingin sa mga kaso ng psychological incapacity, at dapat isaalang-alang ang kabuuang konteksto ng relasyon.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Kung sapat ba ang mga ebidensya upang patunayang psychologically incapacitated si Donald at mapawalang-bisa ang kanilang kasal ni Raphy.
    Ano ang psychological incapacity? Ito ay isang malubhang kondisyon na pumipigil sa isang tao na gampanan ang mahahalagang obligasyon ng kasal, tulad ng pagmamahal, pag-aalaga, at pagsuporta sa kanyang asawa at mga anak.
    Ano ang Anti-Social Personality Disorder? Ito ay isang mental disorder kung saan ang isang tao ay walang pakialam sa karapatan at damdamin ng iba, at madalas na nagpapakita ng mga pag-uugaling iresponsable, mapanlinlang, at abusado.
    Ano ang standard of proof sa kaso ng psychological incapacity? Malinaw at kapani-paniwalang ebidensya na mas mataas sa preponderance of evidence ngunit mas mababa sa beyond reasonable doubt.
    Kailangan bang personal na suriin ang asawa upang mapatunayang psychologically incapacitated siya? Hindi. Hindi kailangang personal na suriin ang asawa, basta’t may sapat na ebidensya upang patunayan ang kanyang kondisyon.
    Ano ang ginampanan ng psychological assessment sa kasong ito? Nagbigay ito ng eksperto na opinyon tungkol sa kondisyon ni Donald at kung paano ito nakaapekto sa kanyang kakayahan na gampanan ang kanyang mga obligasyon bilang asawa.
    Paano nakaapekto ang desisyon ng Korte Suprema sa kasong ito? Pinagtibay nito ang desisyon ng RTC at ipinawalang-bisa ang kasal nina Raphy at Donald, na nagbigay-daan sa pagtingin sa kaso nang may malawak na pang-unawa sa sitwasyon ng mag-asawa.
    Ano ang implikasyon ng desisyong ito sa ibang mga kaso ng psychological incapacity? Nagpapakita ito na hindi dapat mahigpit ang pagtingin sa mga kaso ng psychological incapacity, at dapat isaalang-alang ang kabuuang konteksto ng relasyon at ebidensya.

    Ang desisyong ito ay nagbibigay-linaw sa interpretasyon ng psychological incapacity at nagpapadali sa proseso ng pagpapawalang-bisa ng kasal para sa mga mag-asawang nasa ganitong sitwasyon. Sa pamamagitan ng pagpapagaan sa mga pamantayan ng ebidensya at pagbibigay-diin sa kabuuang konteksto ng relasyon, mas maraming indibidwal ang makakakuha ng pagkakataong makalaya mula sa mga hindi malusog na pagsasama.

    For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
    Source: Raphy Valdez De Silva v. Donald De Silva, G.R No. 247985, October 13, 2021

  • Kailan Maituturing na “Psychological Incapacity” ang Isa sa mga Asawa: Pagsusuri sa Espiritu v. Espiritu

    Sa desisyon na ito, ipinaliwanag ng Korte Suprema na hindi sapat ang simpleng pagiging mahirap na asawa o ang mga away at hinala para mapawalang-bisa ang kasal dahil sa psychological incapacity. Ayon sa Korte, kailangan ng malinaw at nakakakumbinsing ebidensya na ang isang asawa ay may personality structure o psychic causes na nagiging dahilan upang hindi niya magampanan ang kanyang obligasyon sa kasal. Nilinaw din na hindi kailangan ang medical expert upang patunayan ito, kundi sapat na ang mga saksi na nakakita sa mga kilos at pag-uugali ng asawa bago pa man ikasal.

    Kasalan Na Nauwi Sa Hinala: Kailan Ito Maituturing Na “Psychological Incapacity”?

    Sa kasong Espiritu v. Espiritu, kinuwestyon ni Rommel Espiritu ang desisyon ng Court of Appeals na nagpapatibay sa kanyang kasal kay Shirley Ann Boac-Espiritu. Sinabi ni Rommel na si Shirley Ann ay may psychological incapacity na pumipigil sa kanya na gampanan ang kanyang mga obligasyon bilang asawa. Ikinasal sila noong July 18, 2000, at nagkaroon ng tatlong anak. Ngunit, ayon kay Rommel, nagsimulang magpakita ng mga senyales ng psychological incapacity si Shirley Ann, tulad ng pagtanggi sa sex, pagiging selosa, at palaging pag-aaway. Konsultado si Rommel ng isang psychologist, si Dr. Pacita Tudla, na nagsabing si Shirley Ann ay may Histrionic Personality Disorder at Paranoid Personality Disorder. Base dito, hiniling ni Rommel na ipawalang-bisa ang kanilang kasal. Ngunit, hindi sumang-ayon ang Korte Suprema.

    Pinanindigan ng Korte Suprema na hindi napatunayan ni Rommel nang may clear and convincing evidence na si Shirley Ann ay may psychological incapacity na pumipigil sa kanya na gampanan ang kanyang obligasyon sa kasal. Ayon sa Korte, hindi sapat na batayan ang mga away, hinala, at selos upang sabihing may psychological incapacity ang isang tao. Kinakailangan ng mas malalim na pag-unawa sa personalidad ng asawa at kung paano ito nakaaapekto sa kanyang kakayahang gampanan ang kanyang mga tungkulin.

    Ayon sa Article 36 ng Family Code:

    Art. 36. A marriage contracted by any party who, at the time of the celebration, was psychologically incapacitated to comply with the essential marital obligations of marriage, shall likewise be void even if such incapacity becomes manifest only after its solemnization.

    Binigyang-diin ng Korte na ang pagpapawalang-bisa ng kasal ay dapat nakabatay sa matibay na ebidensya at hindi lamang sa simpleng hindi pagkakasundo o pagsubok sa relasyon. Mahalaga ang ginawang paglilinaw ng Korte sa kasong Tan-Andal v. Andal, na hindi na kailangan ang expert opinion para mapatunayan ang psychological incapacity. Sapat na ang testimony ng mga taong malapit sa mag-asawa na nakasaksi sa mga kilos at pag-uugali ng isa’t isa. Pero, kailangan pa rin ang malinaw at nakakakumbinsing ebidensya na ang psychological incapacity ay umiiral na bago pa man ikasal, malubha, at walang lunas.

    Sa kasong ito, bagama’t kinumpirma ng mga saksi ang pag-aaway at selos ni Shirley Ann, hindi ito sapat para mapatunayan na mayroon siyang psychological incapacity. Maaaring ang mga reaksyon ni Shirley Ann ay bunga lamang ng kanyang sariling karanasan at hinala sa kanyang asawa. Binigyang-diin ng Korte na hindi lahat ng paghihirap sa kasal ay nangangahulugan ng psychological incapacity. Kailangan pa rin ang matibay na batayan upang mapawalang-bisa ang kasal, lalo na kung may mga anak na sangkot.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Ang pangunahing isyu ay kung napatunayan ba ni Rommel Espiritu na may psychological incapacity si Shirley Ann Boac-Espiritu upang mapawalang-bisa ang kanilang kasal. Tinitignan kung ang mga pag-uugali at reaksyon ni Shirley Ann ay sapat para ituring na psychological incapacity ayon sa Family Code.
    Ano ang psychological incapacity? Ayon sa Article 36 ng Family Code, ang psychological incapacity ay tumutukoy sa kawalan ng kakayahan ng isang tao na gampanan ang mahahalagang obligasyon ng kasal dahil sa psychic causes. Hindi ito simpleng mental illness o personality disorder, kundi isang malalim na kakulangan na pumipigil sa isang tao na maging responsableng asawa.
    Kailangan ba ng medical expert para mapatunayan ang psychological incapacity? Hindi na kailangan ng medical expert ayon sa desisyon ng Korte Suprema sa kasong Tan-Andal v. Andal. Sapat na ang testimony ng mga taong malapit sa mag-asawa na nakasaksi sa mga kilos at pag-uugali ng isa’t isa.
    Ano ang clear and convincing evidence? Ang clear and convincing evidence ay ang quantum of proof na mas mataas sa preponderance of evidence pero mas mababa sa proof beyond reasonable doubt. Ibig sabihin, kailangan ng mas matibay na ebidensya para mapaniwala ang korte na may psychological incapacity kaysa sa simpleng malamang na mayroon.
    Ano ang juridical antecedence, gravity, at incurability? Ito ang tatlong kailangan para mapatunayan ang psychological incapacity. Ang juridical antecedence ay ang katibayan na ang incapacity ay umiiral na bago pa man ikasal. Ang gravity ay ang pagiging malubha ng incapacity na nagiging dahilan upang hindi magampanan ang mga obligasyon ng kasal. Ang incurability ay ang kawalan ng lunas sa incapacity.
    Ano ang sinabi ng Korte Suprema sa kasong ito? Ayon sa Korte Suprema, hindi napatunayan ni Rommel Espiritu nang may clear and convincing evidence na si Shirley Ann ay may psychological incapacity. Hindi sapat na batayan ang mga away, hinala, at selos para sabihing may psychological incapacity ang isang tao.
    Ano ang aral na makukuha sa desisyong ito? Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagpapanatili ng kasal at ang hirap ng pagpapawalang-bisa nito. Hindi basta-basta ang pagpapawalang-bisa ng kasal dahil kailangan ng matibay na ebidensya at pag-unawa sa sitwasyon ng mag-asawa.
    Paano makakatulong ang desisyong ito sa mga mag-asawa? Maaaring makatulong ang desisyong ito upang maunawaan ng mga mag-asawa ang kanilang mga karapatan at obligasyon sa kasal. Nagbibigay-diin ito sa kahalagahan ng pag-uusap, pag-unawa, at pagtutulungan sa loob ng kasal.

    Sa kabuuan, pinagtibay ng Korte Suprema ang kasal ng mga Espiritu dahil sa kawalan ng sapat na ebidensya ng psychological incapacity. Ang kasong ito ay nagpapaalala sa lahat na ang kasal ay isang sagradong institusyon na hindi dapat basta-bastang winawakasan.

    For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
    Source: Espiritu v. Espiritu, G.R. No. 247583, October 06, 2021

  • Pagpapawalang-bisa ng Kasal Batay sa ‘Psychological Incapacity’: Paglilinaw sa Pamantayan

    Ipinawalang-bisa ng Korte Suprema ang kasal dahil sa ‘psychological incapacity’ ng isa sa mag-asawa, pinagtibay na ang kapansanan ay hindi lamang medikal kundi legal. Ibinasura ng Korte ang dating pamantayan na kailangan ng ekspertong medikal at idiniin na ang kapansanan ay dapat na malubha, umiiral na bago ang kasal, at walang lunas. Ang desisyon na ito ay nagbibigay-daan para sa mas malawak na pagtingin sa mga katibayan, kasama ang mga testimonya ng mga ordinaryong saksi, upang patunayan ang kawalan ng kakayahan na gampanan ang mahahalagang obligasyon sa kasal.

    Kasalang Winasak ng ‘Di Maayos na Personalidad’: Kailan Ito Maituturing na ‘Psychological Incapacity’?

    Nagsampa si Jerik Estella ng petisyon para mapawalang-bisa ang kasal niya kay Niña Monria Ava Perez dahil sa ‘psychological incapacity’ ni Niña, ayon sa Article 36 ng Family Code. Sinabi ni Jerik na si Niña ay iresponsable, pabaya sa kanilang anak, at mas inuuna ang mga kaibigan. Matapos ang pagdinig, pinawalang-bisa ng Regional Trial Court (RTC) ang kasal, ngunit binaliktad ito ng Court of Appeals (CA). Ngayon, dinala ni Jerik ang kaso sa Korte Suprema para pagdesisyunan.

    Ang pangunahing tanong sa kasong ito ay kung napatunayan ba ni Jerik sa pamamagitan ng malinaw at kapani-paniwalang ebidensya na si Niña ay may ‘psychological incapacity’ na pumipigil sa kanya na gampanan ang kanyang mga obligasyon sa kasal. Ayon sa Article 36 ng Family Code, ang kasal ay maaaring ipawalang-bisa kung ang isa sa mga partido ay ‘psychologically incapacitated’ na gampanan ang mahahalagang obligasyon sa kasal sa panahon ng pagdiriwang nito.

    Art. 36. A marriage contracted by any party who, at the time of the celebration, was psychologically incapacitated to comply with the essential marital obligations of marriage, shall likewise be void even if such incapacity becomes manifest only after its solemnization.

    Sa kaso ng Tan-Andal v. Andal, muling binigyang-kahulugan ng Korte Suprema ang ‘psychological incapacity’. Hindi na ito basta sakit sa pag-iisip o ‘personality disorder’ na dapat patunayan sa pamamagitan ng eksperto. Sa halip, maaari itong patunayan sa pamamagitan ng mga gawi o pag-uugali na nagpapakita ng kawalan ng kakayahan na gampanan ang mahahalagang obligasyon sa kasal. Kailangan pa ring patunayan ang juridical antecedence, na ang kapansanan ay umiiral na bago pa ang kasal.

    x x x Psychological incapacity is neither a mental incapacity nor only a personality disorder that must be proven through expert opinion. There may now be proof of the durable aspects of a person’s personality, called “personality structure,” which manifests itself through clear acts of dysfunctionality that undermines the family. The spouse’s personality structure must make it impossible for him or her to understand and, more importantly, to comply with his or her essential marital obligations.

    Ang pasya ay base sa masusing pagsusuri ng mga ebidensya. Upang mapawalang bisa ang kasal, kailangan ang malinaw at kapani-paniwalang ebidensya, na nangangahulugang mas mataas ito sa ‘preponderance of evidence’. Ito ay dahil sa umiiral na legal na pagpapalagay (presumption) na ang kasal ay balido. Nilinaw din ng Korte na bagamat ang opinyon ng eksperto ay hindi na kailangan, ang mga saksi na nakasama ang mag-asawa ay maaaring magpatotoo tungkol sa pag-uugali ng ‘incapacitated spouse’.

    Sa kasong ito, sinabi ni Dr. Delgado na si Niña ay may Borderline Personality Disorder at Narcissistic Personality Disorder, na nakita sa kanyang impulsivity, mataas na pangangailangan ng atensyon, at kawalan ng empatiya. Nagpatotoo si Jerik tungkol sa pag-uugali ni Niña, tulad ng pag-uuna sa mga kaibigan, pagpapabaya sa anak, at pagkakaroon ng relasyon sa iba. Ito ay nagpapakita ng malinaw na pagwawalang-bahala sa kanyang mga obligasyon sa kasal. Natuklasan din na ang kapansanan ni Niña ay nag-ugat sa kanyang problemadong pagkabata, tulad ng pag-aaway ng kanyang mga magulang at panloloko ng kanyang ina.

    Samakatuwid, natagpuan ng Korte Suprema na napatunayan ni Jerik sa pamamagitan ng malinaw at kapani-paniwalang ebidensya na si Niña ay ‘psychologically incapacitated’ na gampanan ang kanyang mga obligasyon sa kasal. Ang Court of Appeals ay nagkamali sa pagbabaliktad ng desisyon ng RTC. Kaya, ibinalik ng Korte Suprema ang desisyon ng RTC na nagpapawalang-bisa sa kasal nina Jerik at Niña.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Kung napatunayan ba ang ‘psychological incapacity’ para mapawalang-bisa ang kasal, at ano ang pamantayan para dito.
    Ano ang ‘psychological incapacity’ ayon sa Family Code? Ito ay ang kawalan ng kakayahan, sa panahon ng kasal, na gampanan ang mahahalagang obligasyon sa kasal.
    Kailangan pa ba ng eksperto para patunayan ang ‘psychological incapacity’? Hindi na kailangan ang opinyon ng eksperto. Maaari na ring gamitin ang mga testimonya ng mga taong nakasama ang mag-asawa upang magpatotoo tungkol sa mga pag-uugali.
    Ano ang ibig sabihin ng ‘clear and convincing evidence’? Ito ay mas mataas kaysa sa ‘preponderance of evidence’, na nangangahulugang ang ebidensya ay dapat na lubos na kapani-paniwala.
    Ano ang ‘juridical antecedence’? Ito ay ang pagpapatunay na ang kapansanan ay umiiral na bago pa ang kasal.
    Ano ang mga obligasyon sa kasal na tinutukoy sa Article 36 ng Family Code? Kabilang dito ang obligasyon na magsama, magmahalan, magrespetuhan, maging tapat, at magtulungan.
    Ano ang naging batayan ng Korte Suprema sa pagpapawalang-bisa ng kasal sa kasong ito? Napatunayan na si Niña ay may dysfunctional personality traits na nakakaapekto sa kanyang kakayahan na gampanan ang kanyang mga obligasyon bilang asawa at ina.
    Paano nakatulong ang kasong Tan-Andal v. Andal sa kasong ito? Nilinaw ng Tan-Andal na hindi na kailangan ang eksperto para magpatunay ng ‘psychological incapacity’ at binigyang-diin ang pagpapatunay nito sa pamamagitan ng gawi o pag-uugali.

    Sa huli, ang desisyong ito ng Korte Suprema ay nagbibigay linaw sa aplikasyon ng Article 36 ng Family Code at naglalayong protektahan ang dignidad ng bawat indibidwal na pumapasok sa isang relasyon at ang integridad ng kasal mismo.

    For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
    Source: Jerik B. Estella vs. Niña Monria Ava M. Perez, G.R. No. 249250, September 29, 2021

  • Pagpapawalang-bisa ng Kasal: Ang Sakit sa Pag-iisip ay Hindi Laging Sapat

    Ipinasiya ng Korte Suprema na ang pagkakaroon ng sakit sa pag-iisip, tulad ng schizophrenia, ay hindi awtomatikong nangangahulugan na ang isang tao ay psychologically incapacitated upang gampanan ang mga obligasyon sa kasal. Kailangang mapatunayan na ang sakit ay malalim na nakaugat sa personalidad ng isang indibidwal at nagiging dahilan upang hindi niya magampanan ang mga mahahalagang responsibilidad sa loob ng kasal. Sa madaling salita, hindi sapat na may sakit; kailangan din itong maging dahilan upang hindi makapag-asawa nang maayos.

    Pag-iisip na Naglalaho: Kailan Kaya Ipagwalang-bisa ang Kasal Dahil Dito?

    Ang kasong ito ay tungkol sa mag-asawang Irene at Alfredo, na kinasal noong 1980. Pagkaraan ng ilang taon, naghain ng reklamo si Alfredo upang ipawalang-bisa ang kanilang kasal, dahil umano sa kanyang psychological incapacity. Ayon kay Alfredo, mayroon siyang schizophrenia na naging dahilan upang hindi niya magampanan ang kanyang mga obligasyon bilang asawa. Ang pangunahing tanong dito ay, sapat ba ang schizophrenia upang mapawalang-bisa ang kasal?

    Sa pagdinig ng kaso, nagpakita si Alfredo ng mga ebidensya, kabilang na ang kanyang pagpapatotoo, testimonya ng kanyang tiyahin, at ang opinyon ng isang clinical psychologist. Sinabi ng psychologist na si Alfredo ay mayroong schizophrenia, paranoid type, at dahil dito ay hindi siya makapagdesisyon nang maayos. Dagdag pa niya, naniniwala si Alfredo na siya ay sugo ng Diyos at maaaring magkaroon ng maraming asawa. Si Irene naman ay nagpaliwanag na hiwalay na sila ni Alfredo dahil nakahanap ito ng ibang babae.

    Nagdesisyon ang Regional Trial Court na pabor kay Alfredo, at pinawalang-bisa ang kasal dahil sa kanyang psychological incapacity. Umapela si Irene sa Court of Appeals, ngunit kinatigan din nito ang desisyon ng trial court. Kaya naman, dinala ni Irene ang kaso sa Korte Suprema.

    Pinagdiinan ng Korte Suprema na ang psychological incapacity ay isang legal na konsepto, hindi isang medikal. Hindi sapat na sabihing may sakit ang isang tao; kailangang patunayan na ang sakit na ito ay nagiging dahilan upang hindi niya magampanan ang kanyang mga obligasyon bilang asawa. Kailangang ipakita na ang incapacity ay malubha, hindi lamang basta pagbabago ng ugali o paminsan-minsang pag-aalboroto.

    Sa kasong ito, nakita ng Korte Suprema na si Alfredo ay psychologically incapacitated, hindi dahil lamang sa kanyang schizophrenia, kundi dahil ang sakit na ito ay nagiging dahilan upang hindi niya magampanan ang kanyang mga responsibilidad. Naniniwala si Alfredo na siya ay anak ng Diyos, at dahil dito ay hindi niya kailangang sumunod sa kanyang asawa. Ang mga paniniwalang ito ay nagdudulot ng dysfunctionality sa kanilang relasyon.

    Hindi rin nakitaan ng Korte Suprema ng anomalya sa paglilitis ng kaso. Walang ebidensya ng panloloko o sabwatan. Kaya naman, kinatigan ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals, at pinawalang-bisa ang kasal nina Irene at Alfredo.

    Ang kasong ito ay nagpapakita na hindi sapat na magkaroon ng sakit sa pag-iisip upang mapawalang-bisa ang kasal. Kailangang patunayan na ang sakit na ito ay nagiging dahilan upang hindi magampanan ang mga obligasyon bilang asawa. Mahalaga ring tandaan na ang psychological incapacity ay isang legal na konsepto, hindi lamang isang medikal.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Ang pangunahing isyu ay kung sapat ba ang sakit na schizophrenia upang mapawalang-bisa ang kasal dahil sa psychological incapacity.
    Ano ang desisyon ng Korte Suprema? Ipinasiya ng Korte Suprema na ang schizophrenia ay hindi awtomatikong nangangahulugan ng psychological incapacity. Kailangang mapatunayan na ang sakit ay nagiging dahilan upang hindi magampanan ang mga obligasyon sa kasal.
    Ano ang psychological incapacity? Ito ay isang legal na konsepto kung saan ang isang tao ay hindi kayang gampanan ang mga mahahalagang obligasyon ng kasal dahil sa malalim na sakit sa pag-iisip.
    Ano ang mga dapat patunayan upang mapawalang-bisa ang kasal dahil sa psychological incapacity? Kailangang patunayan na ang incapacity ay malubha, umiiral na bago o noong kasal, at hindi kayang pagalingin.
    Ano ang pagkakaiba ng medikal at legal na pananaw sa psychological incapacity? Ang medikal na pananaw ay nakatuon sa sakit, samantalang ang legal na pananaw ay nakatuon sa kakayahan ng isang tao na gampanan ang mga obligasyon sa kasal.
    Ano ang naging batayan ng Korte Suprema sa pagpawalang-bisa ng kasal sa kasong ito? Nakita ng Korte Suprema na si Alfredo ay mayroong maling paniniwala na nagiging dahilan upang hindi niya magampanan ang kanyang mga obligasyon bilang asawa.
    Mayroon bang anomalya sa paglilitis ng kaso? Wala. Walang ebidensya ng panloloko o sabwatan sa pagitan ng mga partido.
    Ano ang implikasyon ng kasong ito sa mga mag-asawa? Ang kasong ito ay nagpapakita na hindi sapat na magkaroon ng sakit sa pag-iisip upang mapawalang-bisa ang kasal. Kailangang patunayan na ang sakit na ito ay nagiging dahilan upang hindi magampanan ang mga obligasyon bilang asawa.

    Ang desisyon na ito ay nagpapakita ng masusing pagtingin ng Korte Suprema sa mga kaso ng psychological incapacity. Mahalaga na magkaroon ng sapat na ebidensya upang mapatunayan ang tunay na dahilan ng incapacity.

    For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
    Source: Irene Constantino Datu v. Alfredo Fabian Datu, G.R. No. 209278, September 15, 2021

  • Pagmamay-ari sa Loob ng Walang Bisa na Kasal: Hatiin ang Yaman, Itama ang Sustento

    Sa desisyon na ito, ipinaliwanag ng Korte Suprema kung paano hahatiin ang mga ari-arian ng mga mag-asawa na ang kasal ay idineklarang walang bisa dahil sa psychological incapacity. Sinabi ng korte na ang mga ari-arian na nakuha habang nagsasama ang mag-asawa ay dapat hatiin nang pantay, maliban kung mapatunayan na ang isang partido ay hindi nag-ambag sa pagkuha nito. Pinababa rin ng korte ang halaga ng sustento na ibinibigay ng lalaki sa kanyang mga anak dahil karamihan sa kanila ay umabot na sa edad na 18 taong gulang. Ang kasong ito ay nagbibigay linaw sa paghahati ng ari-arian at obligasyon sa sustento sa mga sitwasyon ng walang bisa na kasal.

    Kailan ang Hiwalayan, Hatiin ang Yaman: Ano ang Hukom sa Ari-arian at Sustento?

    Ang kasong ito ay tungkol sa pagpapawalang-bisa ng kasal sa pagitan nina Simon at Dina Paterno dahil sa psychological incapacity. Matapos mapawalang-bisa ang kanilang kasal, nagkaroon ng hindi pagkakasundo tungkol sa paghahati ng kanilang mga ari-arian at sa halaga ng sustento para sa kanilang mga anak. Si Dina ay humiling sa korte na ipamahagi ang kanyang bahagi sa mga ari-arian at taasan ang buwanang sustento. Hindi sumang-ayon si Simon, na sinasabing ang ilan sa mga ari-arian ay dapat mapunta lamang sa kanya dahil siya ang nagbayad ng mga ito matapos silang maghiwalay. Narito ang naging basehan ng pagtatalo ng mag-asawang Paterno, ukol sa mga ari-arian at sustento matapos mapawalang bisa ang kanilang kasal.

    Dahil dito, ang pangunahing isyu ay kung paano hahatiin ang mga ari-arian at kung magkano ang dapat na sustento. Naging basehan ng Korte Suprema ang Article 147 ng Family Code, na tumutukoy sa pagmamay-ari ng ari-arian sa mga sitwasyon kung saan ang isang lalaki at isang babae na may kapasidad na magpakasal ay nagsasama bilang mag-asawa nang walang bisa na kasal. Ayon sa batas, ang mga ari-arian na nakuha habang sila ay nagsasama ay dapat ituring na pagmamay-ari nilang pareho, maliban kung mapatunayan na hindi nag-ambag ang isa sa pagkuha nito.

    ART. 147. When a man and a woman who are capacitated to marry each other, live exclusively with each other as husband and wife without the benefit of marriage or under a void marriage, their wages and salaries shall be owned by them in equal shares and the property acquired by both of them through their work or industry shall be governed by the rules on co-ownership.

    Ngunit sa kaso ng mga ari-arian na hindi pa ganap na nababayaran noong sila ay naghiwalay, sinabi ng korte na ang paghahati ay dapat nakabatay lamang sa bahagi na nabayaran habang sila ay nagsasama pa. Ito ay dahil ang kanilang pagsasama, para sa layunin ng paghahati ng ari-arian, ay itinuturing na natapos na nang sila ay maghiwalay.

    Tungkol naman sa sustento, sinabi ng Korte Suprema na ang obligasyon ng mag-asawa na suportahan ang isa’t isa ay natatapos kapag ang deklarasyon ng pagpapawalang-bisa ng kasal ay naging pinal. Kaya, ang obligasyon ni Simon na suportahan si Dina bilang asawa ay natapos na. Gayunpaman, may obligasyon pa rin siya na suportahan ang kanyang mga anak. Gayunpaman, binawasan ng korte ang halaga ng sustento dahil karamihan sa mga anak ay umabot na sa edad na 18 taong gulang na.

    Ang hatol na ito ay nagpapakita na sa mga kaso ng pagpapawalang-bisa ng kasal dahil sa psychological incapacity, ang paghahati ng ari-arian at ang obligasyon sa sustento ay pagdedesisyunan batay sa mga probisyon ng Family Code at sa mga partikular na pangyayari ng kaso. Nagtakda ang korte ng malinaw na tuntunin para sa paghahati ng ari-arian at pagsasaalang-alang sa edad ng mga anak sa pagtukoy ng halaga ng sustento.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Ang pangunahing isyu ay kung paano hahatiin ang mga ari-arian at kung magkano ang dapat na sustento pagkatapos mapawalang-bisa ang kasal dahil sa psychological incapacity.
    Ano ang Article 147 ng Family Code? Tinutukoy ng Article 147 ng Family Code kung paano hahatiin ang ari-arian ng mga lalaki at babae na nagsasama bilang mag-asawa nang walang bisa na kasal. Sinasabi nito na ang mga ari-arian na nakuha habang sila ay nagsasama ay dapat ituring na pagmamay-ari nilang pareho.
    Paano hahatiin ang mga ari-arian na hindi pa ganap na nababayaran noong naghiwalay ang mag-asawa? Hahatiin lamang ang bahagi na nabayaran habang sila ay nagsasama pa.
    Kailan natatapos ang obligasyon ng mag-asawa na suportahan ang isa’t isa? Natatapos ang obligasyon ng mag-asawa na suportahan ang isa’t isa kapag ang deklarasyon ng pagpapawalang-bisa ng kasal ay naging pinal.
    Binawasan ba ng korte ang halaga ng sustento sa kasong ito? Oo, binawasan ng korte ang halaga ng sustento dahil karamihan sa mga anak ay umabot na sa edad na 18 taong gulang na.
    Ano ang ibig sabihin ng psychological incapacity? Ang psychological incapacity ay isang dahilan para mapawalang-bisa ang kasal, kung saan ang isang partido ay hindi kayang gampanan ang mga obligasyon ng kasal dahil sa isang malubhang problema sa pag-iisip.
    Ano ang kahalagahan ng hatol na ito? Nagbigay ng malinaw na tuntunin ang Korte Suprema para sa paghahati ng ari-arian at pagsasaalang-alang sa edad ng mga anak sa pagtukoy ng halaga ng sustento sa mga kaso ng pagpapawalang-bisa ng kasal.
    Kung sakaling ako ay nasa ganitong sitwasyon, ano ang dapat kong gawin? Magpakonsulta sa isang abogado upang mabigyan ka ng payo batay sa iyong partikular na sitwasyon.

    For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
    Source: Simon R. Paterno vs. Dina Marie Lomongo Paterno, G.R No. 213687, January 08, 2020

  • Pagpapawalang-bisa ng Kasal: Ang Hindi Pagtupad sa Obligasyon Bilang Esposo at Ama ay Sapat na Para Ipagkaloob

    Sa desisyon na ito, pinagtibay ng Korte Suprema na maaaring ipawalang-bisa ang kasal kung napatunayang hindi kayang gampanan ng isang asawa ang kanyang mahahalagang obligasyon dahil sa sikolohikal na dahilan, kahit na hindi ito nangangailangan ng sakit sa pag-iisip. Binibigyang-diin nito ang kahalagahan ng pagtupad sa mga responsibilidad sa loob ng kasal at nagbibigay-daan sa pagpapawalang-bisa kung ang isa ay may ‘dysfunctionality’ na nagpapakita ng kakulangan sa pag-unawa at pagsunod sa mahahalagang obligasyon dahil sa ‘psychic causes.’ Ang desisyon ay nagpapakita ng pagbabago sa pananaw ng Korte Suprema ukol sa psychological incapacity at nagbibigay proteksyon sa mga asawa na nasa ganitong sitwasyon.

    Kawalang-Responsibilidad at Pambababae: Sapat na ba para Ipawalang-bisa ang Kasal?

    Sina Beverly at Johnny ay nagpakasal noong 1987 at nagkaroon ng dalawang anak. Hindi nagtagal, natuklasan ni Beverly na si Johnny ay isang sugarol, seloso, at babaero. Noong 2016, nagsampa si Beverly ng petisyon upang ipawalang-bisa ang kanilang kasal dahil umano sa psychological incapacity ni Johnny na gampanan ang kanyang mga obligasyon bilang asawa at ama. Iginiit niya na ang pagiging iresponsable, pambababae, at pang-iiwan ni Johnny sa kanya at sa kanilang mga anak ay sapat na dahilan upang ipawalang bisa ang kanilang kasal. Ito ang naging sentro ng legal na tanong sa kasong ito: sapat na ba ang mga nabanggit na dahilan para mapawalang bisa ang isang kasal ayon sa Article 36 ng Family Code?

    Ayon kay Beverly, mula pa lamang sa simula ng kanilang pagsasama, hindi nakapagbigay si Johnny ng emosyonal o pinansyal na suporta sa kanilang pamilya. Bagamat sinikap ni Beverly na tulungan si Johnny sa pamamagitan ng pagpapautang upang makabili ng motor banca, hindi ito naging sapat. Mas pinili ni Johnny na ipaubaya ang kanyang trabaho sa iba, na nagresulta sa pagkakautang at pagbebenta ng bangka. Nang magtrabaho si Beverly sa Hong Kong, nagpatuloy si Johnny sa kanyang mga bisyo at nagdala pa ng ibang babae sa kanilang bahay. Ang ganitong pag-uugali ay nagpapakita ng kawalan ng responsibilidad at pagpapahalaga sa kanyang pamilya.

    Hindi rin nakatulong na bigla na lamang nawala si Johnny noong 1994, na nag-iwan kay Beverly upang mag-isang itaguyod ang kanilang mga anak. Muling lumitaw si Johnny noong 2007 na mayroon nang ibang pamilya sa Iloilo. Ikinasal siya kay Prem Rose at nagkaroon ng limang anak. Ang biglaang pagkawala at pagtatayo ng bagong pamilya ay nagpapakita ng kawalan ng respeto at pagpapahalaga kay Beverly at sa kanilang mga anak.

    Sa kanyang desisyon, sinabi ng Korte Suprema na kailangan munang masuri at isa-isahin ang lahat ng ebidensya na nagpapakita ng kawalan ng kakayahan ni Johnny na tuparin ang kanyang obligasyon. Binigyang-diin din nito na hindi kailangan ang personal na pagsusuri sa psychologically incapacitated spouse. Sa Tan-Andal v. Andal, ipinahayag ng Korte na ang pagiging psychologically incapacitated sa ilalim ng Artikulo 36 ng Family Code ay napatunayan sa pamamagitan ng kabuuan ng malinaw at nakakakumbinsing ebidensya. Ang psychological incapacity ay hindi nangangailangan na ang asawa ay magdusa mula sa sakit sa pag-iisip, dahil ito ay naglalarawan ng isang psychic cause na nagiging sanhi upang ang pagkatao ng indibidwal ay hindi tugma o kalaban sa pagkatao ng kanyang asawa.

    Malinaw na ipinakita ni Beverly sa pamamagitan ng mga ebidensya tulad ng marriage certificate ni Johnny kay Prem Rose, birth certificates ng mga anak ni Johnny kay Prem Rose, judicial affidavit at testimony ni Beverly, psychiatric evaluation at testimony ni Dr. Garcia, na si Johnny ay may psychological na kawalan ng kakayahan upang tuparin ang kanyang obligasyon kay Beverly at sa kanyang mga anak. Dahil dito, pinagtibay ng Korte Suprema na si Johnny ay psychologically incapacitated at pinawalang-bisa ang kanilang kasal. Ang kapasyahang ito ay nagbibigay proteksyon sa mga asawa na naiwan at hindi kayang suportahan ng kanilang mga partner.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Kung ang pambababae, pagiging iresponsable, at pag-abandona ba ay sapat na upang ipawalang-bisa ang kasal dahil sa psychological incapacity.
    Ano ang naging basehan ng Korte Suprema sa pagpawalang-bisa ng kasal? Sa kabuuan ng ebidensya, pinatunayan na si Johnny ay may psychological incapacity na gampanan ang kanyang obligasyon bilang asawa at ama kay Beverly at sa kanilang mga anak.
    Kailangan bang personal na suriin ang psychologically incapacitated spouse para mapawalang-bisa ang kasal? Hindi na kailangan ang personal na pagsusuri sa psychologically incapacitated spouse para mapawalang-bisa ang kasal.
    Ano ang epekto ng desisyong ito sa ibang kaso ng pagpapawalang-bisa ng kasal? Ang desisyon na ito ay nagbibigay ng proteksyon sa mga asawa na hindi kayang suportahan at gampanan ng mga partner at naipapakita na hindi kinakailangan ng medical na ebidensya o personal na testimony.
    Ano ang Article 36 ng Family Code na binanggit sa kaso? Ang Article 36 ng Family Code ay tumutukoy sa psychological incapacity bilang grounds para sa pagpapawalang-bisa ng kasal, kung saan hindi kayang gampanan ng isa sa mga partido ang kanilang mga obligasyon bilang mag-asawa.
    Ano ang pagkakaiba ng dating pananaw ng Korte Suprema sa psychological incapacity at ng kasalukuyang pananaw? Sa dating pananaw, kinakailangan na mayroong malubhang sakit sa pag-iisip para mapawalang-bisa ang kasal. Sa kasalukuyang pananaw, sapat na ang pagpapatunay na hindi kayang gampanan ang mga obligasyon bilang mag-asawa dahil sa psychological incapacity, kahit walang sakit sa pag-iisip.
    Paano napatunayan ang juridical antecedence sa kasong ito? Sa pamamagitan ng pagpapakita ng dysfunctional na kapaligiran ni Johnny noong kanyang pagkabata at ang mga karanasan na nagdulot ng kanyang psychological incapacity.
    Ano ang ibig sabihin ng legal incurability? Tumutukoy ito sa isang kondisyon na kahit hindi na malulunasan, nagiging dahilan upang hindi matupad ang mga obligasyon sa kasal.

    Ang desisyong ito ay nagpapakita ng pag-unawa sa Korte Suprema sa tunay na kalagayan ng mga mag-asawa at nagbibigay proteksyon sa mga nasa sitwasyon kung saan ang isa ay hindi kayang gampanan ang kanyang mga obligasyon dahil sa psychological incapacity. Ipinapakita rin nito na ang pagtupad sa responsibilidad bilang mag-asawa at magulang ay mahalaga sa pagpapanatili ng isang matatag at maligayang pamilya.

    For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
    Source: Beverly A. Quilpan v. Johnny R. Quilpan, G.R. No. 248254, July 14, 2021

  • Pagpapawalang-Bisa ng Kasal Dahil sa Psychological Incapacity: Kailan Ito Ipinagkakaloob?

    Ipinawalang-bisa ng Korte Suprema ang kasal dahil napatunayan ang psychological incapacity ng lalaki. Ang desisyon ay nagpapakita kung paano dapat suriin ang mga kaso ng psychological incapacity, na hindi lamang nakabatay sa medikal na eksperto, kundi pati na rin sa mga karanasan at pag-uugali ng taong kinauukulan. Ang desisyon na ito ay nagbibigay linaw sa mga pamantayan sa pagpapatunay ng psychological incapacity bilang grounds for annulment, na ayon sa Article 36 ng Family Code. Layunin nitong protektahan ang mga indibidwal na hindi kayang gampanan ang mahahalagang obligasyon ng kasal.

    Kasal na Puno ng Pasakit: Nasaan ang Lunas?

    Sa kasong ito, sina Gil Miguel Wenceslao T. Puyat at Ma. Teresa Jacqueline R. Puyat ay nagpakasal noong 1978. Pagkatapos ng ilang taon, naghiwalay sila dahil sa diumano’y kawalan ng kapanatagan at madalas na pag-aaway. Naghain si Gil Miguel ng petisyon para sa pagpapawalang-bisa ng kanilang kasal, na sinasabing siya ay psychologically incapacitated na gampanan ang kanyang mga obligasyon bilang asawa. Iginiit niya na ang kanyang kondisyon ay naroon na bago pa man ang kanilang kasal ngunit lumitaw lamang pagkatapos. Ang pangunahing tanong dito ay kung sapat ba ang ebidensya upang patunayan na si Gil Miguel ay talagang psychologically incapacitated ayon sa Article 36 ng Family Code.

    Ayon sa Article 36 ng Family Code:

    ARTICLE 36. A marriage contracted by any party who, at the time of the celebration, was psychologically incapacitated to comply with the essential marital obligations of marriage, shall likewise be void even if such incapacity becomes manifest only after its solemnization.

    The action for declaration of nullity of the marriage under this Article shall prescribe in ten years after its celebration.

    Sa kasong ito, mahalaga ang papel ng mga eksperto. Nagpakita si Gil Miguel ng testimonya mula sa mga psychologist at psychiatrist na nagsuri sa kanya. Ayon kay Dr. Natividad Dayan, si Gil Miguel ay dumaranas ng Narcissistic Personality Disorder. Ito ay nagpapakita na mayroon siyang labis na pagpapahalaga sa sarili at kawalan ng kakayahang makiramay sa iba. Ayon kay Dr. Cecilia Villegas, si Gil Miguel ay may Inadequate Personality Disorder na nagiging sanhi ng kanyang kawalan ng kakayahang gampanan ang mga obligasyon sa kasal. Kapwa doktor sinang-ayunan na ang problema niya ay malala, hindi na maaayos, at malalim na nakaugat.

    Itinuro ng Korte Suprema ang kamakailang kaso ng Tan-Andal v. Andal, na nagbigay-linaw sa Article 36 ng Family Code. Ayon sa Korte, ang psychological incapacity ay hindi lamang sakit sa pag-iisip. Ito rin ay maaaring isang personalidad na nagpapakita ng kawalan ng kakayahang gampanan ang mga obligasyon sa kasal. Ang kawalan na ito ay dapat na malala, may pinagmulan bago ang kasal, at hindi na maaayos sa legal na paraan.

    Sa kasong ito, pinatunayan ni Gil Miguel na hindi siya makasunod sa mga obligasyon ng kasal dahil sa kanyang personalidad. Ayon sa pagsusuri ni Dr. Villegas, ang ugat ng problema ni Gil Miguel ay ang kanyang relasyon sa kanyang ama at ang klima sa kanilang tahanan noong siya ay lumalaki. Dahil dito, napatunayan na mayroon nang psychological incapacity si Gil Miguel bago pa man siya ikasal, na lumala lamang dahil sa mga pagsubok ng kasal.

    Pinawalang-bisa ng Korte Suprema ang kasal nina Gil Miguel at Ma. Teresa. Ayon sa Korte, sapat ang mga ebidensya upang patunayan na si Gil Miguel ay psychologically incapacitated. Bagama’t nagpakita si Gil Miguel ng testimonya ng mga eksperto, nilinaw ng Korte na hindi lamang dapat ibatay ang pagpapasya sa mga opinyon ng mga doktor. Dapat ding isaalang-alang ang mga karanasan at pag-uugali ng taong kinauukulan bago at pagkatapos ng kasal.

    Mahalagang tandaan na ang bawat kaso ng psychological incapacity ay natatangi. Hindi sapat na sabihing may sakit ang isang tao. Dapat patunayan na ang sakit na ito ay nakakaapekto sa kanyang kakayahang gampanan ang mahahalagang obligasyon ng kasal. Higit pa rito, kinakailangan rin ng korte ang pagpapatunay na ang sinasabing psychological incapacity ay umiiral na bago pa man ang kasal, kahit na ang mga sintomas nito ay lumitaw lamang pagkatapos ng seremonya.

    Sa pagtatapos ng kaso, ang Korte Suprema ay nag-atas kay Gil Miguel na magbayad ng child support kay Ma. Teresa mula 1989 hanggang Abril 1993, na sinasalamin ang kanyang mga obligasyon sa ilalim ng Marriage Settlement Agreement.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Ang pangunahing isyu ay kung napatunayan ba na si Gil Miguel ay psychologically incapacitated na gampanan ang kanyang mga obligasyon sa kasal, ayon sa Article 36 ng Family Code. Ito ang batayan upang mapawalang-bisa ang kasal.
    Ano ang ibig sabihin ng psychological incapacity? Ang psychological incapacity ay isang kondisyon na kung saan ang isang tao ay hindi kayang gampanan ang mahahalagang obligasyon ng kasal dahil sa kanyang personalidad o sakit sa pag-iisip. Dapat na malala ito, may pinagmulan bago ang kasal, at hindi na maaayos.
    Kailangan ba ng testimonya ng eksperto para mapatunayan ang psychological incapacity? Hindi na kailangan, ngunit makakatulong ito. Maaaring gamitin ang testimonya ng mga ordinaryong saksi na nakakita sa pag-uugali ng taong sinasabing psychologically incapacitated.
    Ano ang Marriage Settlement Agreement? Ito ay isang kasunduan sa pagitan ng mag-asawa na naglalaman ng mga detalye tungkol sa kanilang ari-arian, custody ng mga anak, at suporta. Ito ay ginawa pagkatapos ng divorce nila sa ibang bansa.
    Nagbayad ba ng child support si Gil Miguel? Inutusan ng Korte Suprema si Gil Miguel na magbayad ng child support mula 1989 hanggang Abril 1993, dahil sa kanyang mga obligasyon sa ilalim ng Marriage Settlement Agreement. Ang child support ay kinakailangan para sa mga anak na wala pang 18 taong gulang.
    Ano ang naging papel ng Korte Suprema sa paglutas ng kaso? Sinuri ng Korte Suprema ang lahat ng ebidensya at testimonya. Nagbigay ito ng interpretasyon sa Article 36 ng Family Code at nagpasiya kung sapat ba ang mga ebidensya para mapawalang-bisa ang kasal.
    Paano nakatulong ang Tan-Andal v. Andal case sa paglutas ng kasong ito? Ang Tan-Andal v. Andal ay nagbigay-linaw sa kung paano dapat suriin ang psychological incapacity. Ayon dito, hindi lamang dapat ibatay sa medikal na opinyon ang pagpapasya.
    Maaari bang maghain ng petisyon para sa pagpapawalang-bisa ng kasal ang taong psychologically incapacitated? Oo, kahit na ang taong dumaranas ng psychological incapacity ay maaaring maghain ng petisyon para sa pagpapawalang-bisa ng kasal.

    Ang kasong ito ay nagpapakita kung paano sinusuri ng Korte Suprema ang mga kaso ng psychological incapacity at ang kahalagahan ng pagpapakita ng malinaw at nakakakumbinsing ebidensya. Ang bawat kaso ay naiiba, at ang desisyon ay nakabatay sa mga partikular na pangyayari at ebidensya na ipinakita.

    For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
    Source: Puyat vs. Puyat, G.R. No. 181614, June 30, 2021

  • Pagpapalaya sa Pagkakasal: Ang Pagbabago sa Batas ng Psychological Incapacity sa Pilipinas

    Binago ng Korte Suprema ang panuntunan sa psychological incapacity, na nagbibigay daan para mas maging makatao ang pagtingin sa mga kaso ng pagpapawalang-bisa ng kasal. Sa desisyon na ito, mas pinagaan ang mga kailangan para mapatunayang may psychological incapacity ang isang partido, kahit hindi ito batay sa sakit sa pag-iisip. Mas binibigyang diin ang pagiging tunay ng kawalan ng kakayahan na gampanan ang mga obligasyon sa kasal dahil sa mga problema sa personalidad na nagpahirap sa pagsasama ng mag-asawa. Nilalayon nitong protektahan ang karapatan ng mga indibidwal na makalaya sa mga relasyong sumisira sa kanilang dignidad at pagkatao, habang pinapanatili pa rin ang kasagraduhan ng tunay at mapagmahal na pagsasama.

    Nang Magtagpo ang Puso at Isip: Paghimay sa Kwento ng Pagpapawalang Bisa ng Kasal

    Ang kasong ito ay tungkol sa mag-asawang Rosanna at Mario, na nagpakasal ngunit nauwi sa hiwalayan dahil sa hindi umano’y psychological incapacity ni Mario. Ayon kay Rosanna, hindi kayang gampanan ni Mario ang kanyang mga obligasyon bilang asawa dahil sa kanyang pagiging iresponsable, paggamit ng droga, at iba pang problema sa personalidad. Naging sentro ng usapin kung sapat ba ang mga ebidensya para mapawalang-bisa ang kasal nila, lalo na’t hindi personal na nakapanayam ng psychiatrist si Mario para sa kanyang pagsusuri.

    Ang Korte Suprema ay nagdesisyon na baguhin ang interpretasyon ng psychological incapacity, na dati’y mahigpit na nakatali sa mga panuntunan ng Santos v. Court of Appeals at Republic v. Court of Appeals and Molina. Layunin ng pagbabagong ito na gawing mas makahulugan at napapanahon ang pagtingin sa Article 36 ng Family Code, na may kinalaman sa pagpapawalang-bisa ng kasal dahil sa psychological incapacity.

    Mahalagang tandaan na ang desisyon ay hindi naglalayong gawing madali ang pagpapawalang-bisa ng kasal. Bagkus, sinasabi nito na hindi dapat maging hadlang ang kawalan ng medikal na pagsusuri para mapatunayan ang psychological incapacity. Kailangan pa ring patunayan nang may matibay at kapani-paniwalang ebidensya na ang isang partido ay talagang hindi kayang gampanan ang mga obligasyon ng kasal dahil sa kanyang personalidad at pinagdaanan bago pa man ang kasal. Ayon sa Korte Suprema, sapat na ang mga testimonya ng mga taong malapit sa mag-asawa para patunayan ang kawalan ng kapasidad, basta’t makita na ang mga ito ay nagpapakita ng tunay at malubhang kakulangan sa pagganap ng mga marital na obligasyon.

    Nilinaw din ng Korte Suprema na ang psychological incapacity ay dapat na umiiral na bago pa ang kasal, kahit na magsimula lamang itong lumitaw pagkatapos ng seremonya. Ang psychological incapacity ay incurable hindi sa medical, ngunit sa legal na kahulugan; ibig sabihin, ang kawalan ng kapasidad ay napakatagal at paulit-ulit na may paggalang sa isang tiyak na kapareha, at nagpapahiwatig ng isang sitwasyon kung saan ang mga personalidad ng mag-asawa ay hindi tugma at antagonistiko kaya ang resulta ng unyon ay ang hindi maiiwasang at hindi maayos na pagkasira ng kasal. Samakatwid, hindi dapat ipakita bilang malubhang sakit o mapanganib.

    Sa pagpapatunay ng psychological incapacity sa ilalim ng Article 36, kinakailangang magharap ang partido ng malinaw at kapani-paniwalang ebidensya sa pag-iral nito. Mahalagang tandaan na dahil Article 36 ng Family Code na halos katulad ng ikatlong talata ng Canon 1095, dapat isaalang-alang ang mga pagpapasya batay sa ikalawang talata. Malinaw sa batas na ang sikolohikal na kapasidad ay dapat ipakita na umiiral sa panahon ng pagdiriwang ng kasal, at sanhi ito ng isang matibay na aspeto ng istraktura ng personalidad ng isang tao, na nabuo bago ikasal ang mga partido.

    Pinagtibay ng hukuman ang obligasyon ng mga mag-asawa sa kanilang mga anak, na binibigyang diin ang kahalagahan ng tungkulin ng pagiging magulang sa kaso ng pagpapawalang bisa ng kasal. Itinuturo ng Simbahang Katoliko sa tradisyonal na kasal ang tatlong mahahalagang bonum matrimonii: bonum fidei na nakatuon sa katapatan; bonum sacramenti hinggil sa pananatili ng kasal; at bonum prolis, hinggil sa pagiging bukas sa pagkakaroon ng anak. Hindi lahat ng pagkabigo na matugunan ang obligasyon bilang magulang ay nangangahulugan ng pagpapawalang bisa.

    Sa katapusan, tinukoy ng korte ang mahalagang elemento upang mapatunayang hindi kayang gampanan ng mag-asawa ang kanilang mahahalagang tungkulin dahil sa paggamit ng iligal na droga, at binibigyang diin na kahit na ang isa ay namuhay ng walang droga, ginawa lamang nila ito matapos makipaghiwalay kay Rosanna. Pinagtibay nito ang diagnosis ni Dr. Garcia na ang kawalan ng kapasidad ni Mario ay nananatili kung siya ay mapipilitang manatili kay Rosanna. Ito ang diwa at mensahe sa Andal. Ito’y magsilbing giya sa mga mag-asawang dumadaan sa pagsubok sa kanilang relasyon.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Ang pangunahing isyu ay kung sapat ba ang mga ebidensya para mapawalang-bisa ang kasal dahil sa psychological incapacity, lalo na kung ang pagsusuri ay hindi nagmula sa personal na panayam ng psychiatrist sa isang partido.
    Ano ang ibig sabihin ng psychological incapacity? Ito ay tumutukoy sa kawalan ng kakayahan na gampanan ang mga mahahalagang obligasyon ng kasal dahil sa malubhang problema sa personalidad o pag-iisip na umiiral na bago pa ang kasal.
    Kailangan bang magpakita ng medical certificate para mapatunayan ang psychological incapacity? Hindi na kailangan, pero malaki ang tulong nito. Ang mahahalaga ay ang testimonya ng mga taong malapit sa mag-asawa at iba pang ebidensya na nagpapakita ng kawalan ng kapasidad.
    Ano ang magiging epekto ng desisyon na ito sa mga kaso ng psychological incapacity? Mas magiging madali para sa mga partido na mapawalang-bisa ang kanilang kasal dahil hindi na kailangan ang medical certificate. Sa ganitong paraan, dapat na mas mapangalagaan pa rin ng State ang kaayusan ng pamilya.
    Sino ang dapat magpatunay ng psychological incapacity? Ang nagke-claim ng psychological incapacity ang may responsibilidad na magpatunay nito sa korte sa pamamagitan ng matibay na ebidensya.
    Paano kung hindi nag cooperate sa isinagawang pagsusuri ang respondent sa Psychological Inacapcity? Hindi ito hadlang. Ang personal examination ng party ay hindi required upang mapatunayan. May mga ibang factors upang malaman na siya’y incapable.
    Ano ang halaga ng patotoo mula sa eksperto? Lubhang malaking tulong ang may patotoo galing sa psychologist, subalit kailangang isaalang-alang din ang pinagsamang ebidensiya na ipinrisinta upang malaman kung talaga ngang may kakulangan o di kayang gampanan ang kanyang tungkulin sa kasal.
    Maari bang bawiin o pabulaanan ng ibang testimonya ang paglalahad ng isang party at mga witness kaugnay ng 36th article ng Family Code? Maaring mangyari ito kung kapani-paniwala at makatuwiran ang ebidensyang ihaharap. Dahil sa nakasulat sa artikulo 36 sa Family Code tungkol sa nasabing usapin.
    Paano mapapawalang bisa sa dalawang klase nang kasal na kinikilala sa canon law? Ang mga mahahalagang kasunduan kaugnay sa kognitibo, volitive at psychosomatic elements kasama din ang katibayan hinggil sa kani kanilang paniniwala bilang asawa ay mahalaga sa pagproseso nito. Ito’y basehan na rin sa kanilang pagpapasya.
    Ano ang implikasyon sa diborsyo sa binagong bersyon o batas? Ang psychological incapability ay patuloy na mananatili bilang isang lehitimong ground para sa pagkansela ng isang kasal. Ito ay hindi para bigyang daan o gawing ilegal ang Diborsyo dahil may kailangan itong ebidensya base sa istriktong guidelines.

    Sa desisyon na ito, binigyang-diin ng Korte Suprema na hindi dapat maging madali ang pagpapawalang-bisa ng kasal, ngunit hindi rin dapat maging imposible kung napatunayang may psychological incapacity. Ito ay upang balansehin ang proteksyon ng kasal at ang karapatan ng mga indibidwal na magkaroon ng makabuluhan at maligayang buhay.

    Para sa mga katanungan tungkol sa pag-apply ng desisyong ito sa inyong sitwasyon, maaari kayong makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o mag-email sa frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: Ang pagsusuring ito ay para lamang sa impormasyon at hindi dapat ituring na legal advice. Para sa tiyak na legal na gabay na angkop sa inyong sitwasyon, kumonsulta sa isang kwalipikadong abogado.
    Source: Tan-Andal v. Andal, G.R. No. 196359, May 11, 2021