Sa gitna ng pandemya ng COVID-19, hinarap ng Korte Suprema ang isang mahalagang usapin: maaari bang palayain ang mga bilanggo dahil sa ‘humanitarian grounds’? Ipinakita ng desisyon na ang Korte ay limitado sa pagpapasya batay sa umiiral na mga batas at pamamaraan. Ang petisyon ay ibinalik sa mga mababang korte upang suriin ang bawat kaso at tiyakin ang pagsunod sa mga karapatan ng bawat isa.
Pandemya sa Piitan: Paano Binabalanse ang Kaligtasan at Katarungan?
Ang kaso ay nagsimula nang hilingin ng mga PDL sa Korte Suprema na palayain sila dahil sa kanilang pagiging vulnerable sa COVID-19 sa loob ng mga siksikang kulungan. Binigyang-diin nila ang kanilang karapatan sa kalusugan at ang obligasyon ng estado na protektahan ang kanilang buhay. Binanggit din nila na sa ibang bansa ay nagpalaya ng mga bilanggo. Ang legal na tanong: Maaari bang gamitin ang humanitarian grounds upang magdesisyon ang Korte, kahit pa salungat ito sa mga batas ng pagpiit?
Sa pagdinig ng kaso, sinabi ng Korte Suprema na bagama’t nakikiramay ito sa sitwasyon ng mga bilanggo, ito ay nakatali sa Saligang-Batas at mga batas na umiiral. Hindi nito maaaring balewalain ang mga pamamaraan para sa pagpapakalaya sa pamamagitan ng bail o recognizance, lalo na kung ang mga PDL ay nahaharap sa mga kasong may mabigat na parusa. Ang pagpapalaya sa mga bilanggo dahil lamang sa kanilang kalagayan ay lalabag sa equal protection clause at magiging daan sa arbitraryong pagpapasya.
Maliban pa rito, hindi maaaring gamitin ng Korte ang kaniyang equity jurisdiction para lumikha ng mga bagong karapatan o para palitan ang mga batas na umiiral. Ang tungkulin ng Korte ay tiyakin na ang lahat ay sumusunod sa proseso ng batas, kaya’t ang kahilingan para sa paglikha ng Prisoner Release Committee ay labag sa separation of powers. Bukod pa rito, kahit na kinikilala ang lumalalang problema ng siksikan sa mga kulungan, ang paglutas nito ay responsibilidad ng Kongreso at ng Executive Branch.
Bagama’t hindi pinaboran ang pagpapalaya sa humanitarian grounds, nagbigay-diin ang Korte na ang mga bilanggo ay mayroon pa ring karapatan sa makataong pagtrato, kalusugan, at proteksyon laban sa malupit at hindi makataong pagpaparusa. Bilang tugon, inilabas ng Korte ang iba’t ibang mga circular upang pabilisin ang mga proseso ng pagdinig para sa pagpapakalaya ng mga kwalipikadong PDL at matiyak ang kanilang kaligtasan sa gitna ng pandemya. Higit pa rito, hindi dapat kalimutan na ayon sa Saligang-batas, maliban sa mga kasong may matibay na ebidensya, ang lahat ay may karapatang magpiyansa at manatiling malaya hanggang mapatunayang nagkasala. Mahalaga pa rin na ang bawat PDL ay dumaan sa trial court upang isaalang-alang ang mga indibidwal na detalye ng kanyang kaso.
FAQs
| Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Ang pangunahing isyu ay kung maaaring palayain ang mga bilanggo dahil sa humanitarian grounds sa gitna ng pandemya, kahit na hindi nila natutugunan ang mga normal na kinakailangan para sa piyansa o recognizance. |
| Ano ang equity jurisdiction? | Ang equity jurisdiction ay ang kapangyarihan ng korte na magbigay ng solusyon batay sa prinsipyo ng katarungan at pagiging patas kung ang batas ay hindi sapat o malinaw. Ito ay ginagamit lamang kung walang ibang legal remedy. |
| Ano ang binigay na dahilan ng korte sa hindi pagpayag sa release ng mga PDL? | Ayon sa Korte, limitado ang kanyang kapangyarihan at nakatali sa Saligang-Batas at mga batas. Kung kaya hindi niya maaaring basta na lamang palayain ang mga bilanggo, at nararapat sundin ang proseso ng piyansa o recognizance. |
| Bakit tinanggihan ng Korte ang humanitarian grounds bilang basehan sa pagpapalaya? | Kinilala ng Korte ang pangangailangan ng proteksyon para sa mga bilanggo. Gayunpaman, ang humanitarian grounds ay hindi nakasaad sa konstitusyon bilang basihan para sa pansamantalang paglaya, sa halip, ito ay dapat isaalang-alang bilang importanteng punto sa ilalim ng legal bases sa pamamagitan ng piyansa. |
| Ano ang tungkulin ng mga trial court sa mga ganitong sitwasyon? | Responsibilidad ng mga trial court na magsagawa ng pagdinig upang suriin ang mga pangyayari at batayan para sa bawat aplikasyon ng bail, isinasaalang-alang ang lahat ng mga relevanteng factors upang magkaroon ng basehan. |
| May mga iba pa bang aksyon na maaaring gawin para sa decongestion ng jails? | Bukod sa bail at recognizance, ang gobyerno ay gumagawa ng mga hakbang upang pabilisin ang pagproseso ng mga kaso. Bukod pa rito, kinikilala ng Korte Suprema ang mandato ng inter-agency task force. |
| Ano ang epekto ng international law sa kasong ito? | Kinikilala ng Korte Suprema ang importansya ng international law. Kabilang dito, ang Nelson Mandela Rules tungkol sa trato sa mga bilanggo. Bagama’t binibigyan ng interpretasyon, malayang itong tinatanggap sa bansa. Iginigiit rin nito ang kahalagahan ng due diligence at tamang hakbang bago ipalaya. |
| Maaari bang maghain ng aksyon sa paglabag ng mga karapatan ang isang PDL? | Oo, pinahihintulutan ng Korte ang mga PDL na maghain ng kaso sa paglabag ng kanilang mga karapatan, kasama na ang karapatan laban sa malupit na pagpaparusa, gayunpaman dapat na may basehan at naidaan na muna sa mas mababang korte. |
| Paano nalalapat ang doctrine of separation of powers dito? | Ayon sa prinsipyo, ang Korte ay hindi dapat makialam sa mga gawain ng Executive at Legislative branches, maliban kung mayroong maliwanag na paglabag sa batas o konstitusyon. |
| May remedyo pa bang available ang mga vulnerable PDL na tulad ng petisyuner? | Maaaring gamitin ng PDLs ang kanilang karapatan sa proteksyon sa pamamagitan ng pag-apela sa mga trial courts upang matiyak ang hustisya ayon sa umiiral na proseso ng batas. At kung papalarin at matukoy, dapat na mauna na sila ay maghain para maging malaya upang hindi madamay ang kaligtasan sa kulungan at sila, pati na rin ang lipunan ay lubos na protektado laban sa pandemya. |
Binigyang-diin ng Korte na ang pagbibigay ng solusyon sa sitwasyon ng mga bilanggo ay hindi lamang tungkulin ng mga hukom. Hinikayat nito ang Executive at Legislative branches na gumawa ng mga hakbang para mapabuti ang kalagayan sa mga kulungan. Sa ganitong paraan, tiniyak ng Korte ang balanse sa pagitan ng proteksyon ng mga karapatan at pagsunod sa batas.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: In the Matter of the Urgent Petition for the Release of Prisoners on Humanitarian Grounds in the Midst of the COVID-19 Pandemic, G.R. No. 252117, July 28, 2020