Ang kasong ito ay nagbibigay linaw kung kailan mananagot ang isang opisyal ng gobyerno sa pagpirma sa isang resolusyon. Ayon sa desisyon, hindi otomatikong mananagot ang isang opisyal sa paglagda sa isang resolusyon maliban kung may malinaw na pagpapakita ng masamang intensyon, malisya, o gross negligence. Sa madaling salita, ang pagiging presiding officer at pagpapatibay ng resolusyon ay hindi sapat upang maging responsable sa disallowed na halaga, lalo na kung ang opisyal ay hindi personal na nakinabang sa transaksyon. Mahalaga ito sapagkat pinoprotektahan nito ang mga opisyal na gumagawa ng kanilang trabaho nang walang malinaw na intensyong lumabag sa batas.
Hindi Lahat ng Lagda ay Nangangahulugan ng Pananagutan: Ang Kwento ni Cadiao
Sa kasong Rhodora J. Cadiao v. Commission on Audit, nakita ng Korte Suprema ang limitasyon ng pananagutan ng isang opisyal ng gobyerno sa pag-apruba ng isang resolusyon. Ang kaso ay nagmula sa Notice of Disallowance (ND) na inisyu ng Commission on Audit (COA) laban kay Rhodora J. Cadiao, noon ay Bise-Gobernador ng Antique, dahil sa pagkakaloob ng financial assistance sa Liga ng mga Barangay para sa insurance premiums ng mga Punong Barangay.
Ang isyu ay nagsimula nang aprubahan ng Sangguniang Panlalawigan (SP) ng Antique ang isang resolusyon na nagkakaloob ng P2,950,000.00 mula sa 20% Development Fund para sa insurance premiums ng mga Punong Barangay. Sa post audit, ang COA ay nag-isyu ng ND, na nagsasabing ang pagbabayad ay irregular dahil ang mga Punong Barangay ay sakop na ng Government Service Insurance System (GSIS). Ipinunto rin ng COA na ang financial assistance ay hindi kasama sa mga proyektong maaaring pondohan mula sa 20% Development Fund.
Si Cadiao, bilang Bise-Gobernador at presiding officer ng SP, ay isinama sa mga taong mananagot sa ND dahil pinagtibay niya ang resolusyon. Ang kanyang depensa ay limitado lamang ang kanyang papel sa pagiging presiding officer at hindi siya bumoto sa resolusyon. Giit niya na ang kanyang paglagda ay nagpapatunay lamang na naipasa ang resolusyon.
Ang argumento ng COA ay nakasentro sa katotohanan na pinatunayan ni Cadiao ang pagpasa ng resolusyon at ang kanyang mga pahayag sa sesyon ay nagpapakita na aktibo niyang sinuportahan ang pagbibigay ng financial assistance sa Liga ng mga Barangay. Iginigiit nila na ang kanyang awtoridad at posisyon ay nakaimpluwensya sa pagboto.
Ngunit ang naging punto ng Korte Suprema, ang Section 49 ng Republic Act No. 7160 (Local Government Code) na ang Bise-Gobernador ay bumoboto lamang para basagin ang tie. Dahil walang tie, wala siyang direktang papel sa pagpasa ng resolusyon. Kaya ang isyu ay kung nagpakita ba ng bad faith, malice o gross negligence.
Section 49. Presiding Officer. (a) The vice-governor shall be the presiding officer of the sangguniang panlalawigan; the city vice-mayor, of the sangguniang panlungsod; the, municipal vice-mayor, of the sangguniang bayan; and the punong barangay, of the sangguniang barangay. The presiding officer shall vote only to break a tie.
Ang panuntunan sa COA Circular No. 2009-006 ang sinundan. Ipinakita dito ang basehan sa pagtukoy sa pananagutan sa audit disallowances/charges, isinasaalang-alang ang likas na katangian ng disallowance/charge; ang mga tungkulin at responsibilidad ng mga opisyal/empleyado; ang lawak ng kanilang pakikilahok sa transaksyon; at ang halaga ng pinsala o pagkawala sa pamahalaan.
Binigyang diin ng Korte na ang pagiging presiding officer lamang ni Cadiao ay hindi sapat upang maging responsable sa disallowance. Ang kanyang paglagda, nang walang karagdagang ebidensya ng iregularidad, ay hindi maaaring ipalagay na may pananagutan. Ang pananagutan ay nakasalalay sa pagkakamali na nagawa, hindi lamang sa pagiging pinuno ng ahensya ng gobyerno.
Mahalaga ring bigyang diin, na si Cadiao ay hindi direktang responsable sa pagpasa ng resolusyon, at walang indikasyon na siya ay personal na nakinabang sa transaksyon. Samakatuwid, hindi makatarungan na personal siyang panagutin sa disallowed na halaga, lalo na’t ang benepisyo ay tinatamasa ng mga Punong Barangay.
Sa huli, ibinasura ng Korte Suprema ang desisyon ng COA at pinawalang-sala si Cadiao sa pananagutan. Nilinaw ng Korte na ang paglagda sa isang resolusyon bilang presiding officer ay hindi nangangahulugang otomatikong pananagutan maliban kung mayroong malinaw na pagpapakita ng masamang intensyon, malisya, o gross negligence.
FAQs
| Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Ang pangunahing isyu ay kung dapat bang managot si Cadiao sa paglagda ng resolusyon bilang presiding officer, kahit na hindi siya bumoto at walang masamang intensyon. |
| Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa papel ng Bise-Gobernador? | Ayon sa Korte Suprema, ang Bise-Gobernador ay bumoboto lamang kung may tie. Dahil walang tie sa kasong ito, walang direktang responsibilidad si Cadiao sa pagpasa ng resolusyon. |
| Ano ang kahalagahan ng COA Circular No. 2009-006 sa kasong ito? | Tinukoy ng COA Circular No. 2009-006 ang mga basehan para sa pagtukoy ng pananagutan sa audit disallowances. Sinigurado ng Korte na ang pananagutan ay ibinase sa mga elementong ito, at hindi lamang sa pagpirma sa dokumento. |
| Ano ang ibig sabihin ng “bad faith, malice, o gross negligence”? | Ang mga ito ay nangangahulugan ng masamang intensyon, malisya, o kapabayaan. Kinailangan ang malinaw na ebidensya nito bago mahatulan si Cadiao. |
| Nakinabang ba si Cadiao sa financial assistance sa Liga ng mga Barangay? | Walang ebidensya na si Cadiao ay personal na nakinabang sa transaksyon. Kaya hindi makatarungan na siya ang managot sa disallowed na halaga. |
| Ano ang epekto ng desisyong ito sa ibang opisyal ng gobyerno? | Pinoprotektahan ng desisyong ito ang mga opisyal na gumagawa ng kanilang trabaho nang walang malinaw na intensyong lumabag sa batas. Hindi sila maaaring managot kung walang ebidensya ng masamang intensyon o kapabayaan. |
| Ano ang basehan ng pananagutan ayon sa Korte? | Ang pananagutan ayon sa Korte ay nakasalalay sa pagkakamali na nagawa, hindi lamang sa pagiging pinuno ng ahensya ng gobyerno. |
| Ano ang ginawa ng Korte sa huli? | Ibinasura ng Korte Suprema ang desisyon ng COA at pinawalang-sala si Cadiao sa pananagutan sa Notice of Disallowance. |
Sa kabuuan, nilinaw ng kasong ito ang hangganan ng pananagutan ng mga opisyal ng gobyerno sa pag-apruba ng mga resolusyon. Mahalaga ito upang maprotektahan ang mga opisyal na nagsisilbi sa publiko nang walang masamang intensyon.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Cadiao v. COA, G.R. No. 251995, January 26, 2021