ASG Law

Tag: Prescription

  • Aksyon Para Mabawi ang Lupa: Bakit Mahalaga ang 10-Taong Palugit sa Batas ng Implied Trust

    Huwag Magpabaya: Ang 10-Taong Taning sa Paghabol ng Lupa sa Ilalim ng Implied Trust

    G.R. No. 161211, July 17, 2013

    INTRODUKSYON

    Naranasan mo na bang mawala ang karapatan sa iyong ari-arian dahil sa pagpapabaya? Sa mundo ng batas, may mga taning o palugit para sa paghahain ng kaso. Kung ika’y nagpaplanong bawiin ang lupa na inaangkin ng iba dahil sa implied trust, mahalagang malaman mo na mayroon lamang 10 taon para gawin ito. Ito ang sentro ng kaso ng Spouses Dico vs. Vizcaya Management Corporation, kung saan tinimbang ng Korte Suprema ang kahalagahan ng pagiging maagap sa pagprotekta ng iyong karapatan sa lupa.

    Ang mag-asawang Dico ay naghain ng kaso para mabawi ang ilang parsela ng lupa na inaangkin nila, na sinasabing nakuha ng Vizcaya Management Corporation (VMC) sa pamamagitan ng pandaraya. Ang pangunahing tanong sa kasong ito: Nahuli na ba ang mga Dico sa paghahain ng kanilang kaso, base sa batas ng prescription?

    ANG BATAS NG IMPLIED TRUST AT PRESCRIPTION

    Ano nga ba ang implied trust? Sa ilalim ng Artikulo 1456 ng Civil Code ng Pilipinas, kapag ang isang tao ay nakakuha ng ari-arian sa pamamagitan ng pagkakamali o pandaraya, siya ay itinuturing na trustee—parang tagapangalaga—para sa kapakanan ng tunay na may-ari. Ito ang tinatawag na implied trust o constructive trust. Hindi ito kusang-loob na pagtitiwala, kundi nilikha ito ng batas para maiwasan ang pang-aabuso.

    Ngunit, hindi ibig sabihin nito na walang hanggan ang karapatan mong bawiin ang ari-arian. Mayroon tayong tinatawag na prescription sa batas. Ito ay ang panahon kung saan dapat kang kumilos para ipagtanggol ang iyong karapatan. Ayon sa Artikulo 1144 ng Civil Code, ang aksyon batay sa obligasyong nilikha ng batas, tulad ng implied trust, ay dapat ihain sa loob ng 10 taon mula nang maipanganak ang karapatang umaksyon. Kung lumipas ang 10 taon, mawawalan ka na ng karapatang magsampa ng kaso.

    Halimbawa, kung nalaman mo na noong 2010 ay naipatitulo sa pangalan ng iba ang lupa mo dahil sa pandaraya, mayroon ka lamang hanggang 2020 para magsampa ng kaso para mabawi ito base sa implied trust. Pagkatapos ng 2020, kahit mapatunayan mo pa na may pandaraya, maaaring hindi na ito pakinggan ng korte dahil sa prescription.

    PAGLALAHAD NG KASO: SPOUSES DICO VS. VIZCAYA MANAGEMENT CORPORATION

    Nagsimula ang lahat noong si Celso Dico ang rehistradong may-ari ng Lot No. 486. Katabi nito ang Lot No. 29-B at Lot No. 1412. Sila ng kanyang asawang si Angeles ay naninirahan na sa Lot No. 486 mula pa noong 1958. Nag-apply pa sila ng free patent para sa Lot No. 29-B at Lot No. 1412, ngunit hindi ito naproseso.

    Ang VMC naman ay naging rehistradong may-ari ng Lot No. 29-B at Lot No. 1412. Nagmula ang titulo nila sa mas naunang titulo na nakapangalan sa ibang tao, na nagmula pa sa Original Certificate of Title (OCT) na inisyu noong 1934. Noong 1967, pinagsama-sama ng VMC ang Lot No. 29-B, Lot No. 1412, at iba pang lote, at ginawang mga subdivision project, ang Don Eusebio Subdivision at Cristina Village Subdivision. Simula 1971, nagbenta na sila ng mga lote sa mga subdivision na ito.

    Noong 1981, kinasuhan ng VMC ang mga Dico ng unlawful detainer dahil sa isang sluice gate na itinayo ng mga Dico sa loob ng Cristina Village Subdivision. Nanalo ang VMC sa kasong ito dahil hindi umapela ang mga Dico.

    Makalipas ang ilang taon, noong 1986, nagsampa naman ng kaso ang mga Dico laban sa VMC para ipawalang-bisa ang mga titulo ng VMC. Sabi nila, inagaw umano ng VMC ang bahagi ng kanilang Lot No. 486. Iginiit ng mga Dico na sila ang tunay na may-ari ng Lot No. 486 at mga tagapagmana ng Lot No. 1412 at Lot No. 489. Hiniling nila na ibalik sa kanila ang posisyon sa mga lupang ito at ipawalang-bisa ang naunang desisyon sa unlawful detainer case.

    Ang Desisyon ng Korte Suprema

    Sa Regional Trial Court (RTC), nanalo ang mga Dico. Ipinawalang-bisa ng RTC ang mga titulo ng VMC at inutusan ang VMC na ibalik ang posisyon sa mga Dico at magbayad ng renta, danyos, at abugado.

    Ngunit, binaliktad ito ng Court of Appeals (CA). Ayon sa CA, nahuli na sa prescription ang kaso ng mga Dico. Sabi ng CA:

    “Granting arguendo that fraud intervened in the procurement of the Certificates of Title to Lot No. 29-B and plaintiffs-appellees had the personality to seek the reconveyance thereof on the basis of implied or constructive trust, their complaint filed on May 12, 1986, or about 29 years after the issuance of the certificate of title to defendant-appellant, indeed came too late. They were deemed to have discovered the fraud as early as September 20, 1934 when TCT No. RT-9933 (16739) of the Lopezes was recorded or on November 10, 1956 when TCT No. T-41835 of defendant-appellant was registered. Their right to seek reconveyance of a portion of Lot No. 29-B, if it existed at all, had already prescribed.”

    Umapela ang mga Dico sa Korte Suprema. Ngunit, kinatigan ng Korte Suprema ang CA. Ayon sa Korte Suprema, tama ang CA na nahuli na sa prescription ang aksyon ng mga Dico. Simula nang mairehistro ang titulo ng VMC noong 1956, dapat ay alam na ng mga Dico ang posibleng pandaraya. Kaya, ang paghahain nila ng kaso noong 1986 ay lampas na sa 10-taong palugit.

    Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang rehistrasyon ng titulo ay constructive notice sa buong mundo. Ibig sabihin, parang inaanunsyo na sa lahat na may bagong may-ari na ang lupa. Kaya, hindi maaaring sabihin ng mga Dico na hindi nila alam ang pandaraya hanggang 1986 lang.

    Dagdag pa ng Korte Suprema, kahit hindi man binanggit ng VMC ang prescription sa kanilang depensa sa RTC, maaari pa rin itong isaalang-alang ng korte. Ayon sa Section 1, Rule 9 ng Rules of Court, kahit hindi naidepensa ang prescription, kung lumalabas sa pleadings o ebidensya na ang kaso ay barred by statute of limitations (tulad ng prescription), dapat pa rin itong ibasura ng korte.

    PRAKTIKAL NA ARAL MULA SA KASO

    Ang kasong ito ay nagtuturo sa atin ng ilang mahahalagang aral, lalo na pagdating sa ari-arian:

    • Agad na kumilos kapag may problema sa lupa. Huwag maghintay ng matagal bago ipagtanggol ang iyong karapatan. Ang batas ay may taning, at ang pagpapabaya ay maaaring maging sanhi ng pagkawala ng iyong karapatan.
    • Alamin ang batas tungkol sa prescription. Mahalagang malaman kung hanggang kailan ka maaaring magsampa ng kaso. Sa kaso ng implied trust, 10 taon lamang ang palugit.
    • Ang rehistrasyon ng titulo ay mahalaga. Ito ay constructive notice sa lahat. Siguraduhing nakarehistro ang iyong titulo at bantayan kung may pagbabago sa titulo ng iyong ari-arian.
    • Humingi ng tulong legal agad. Kung sa tingin mo ay may problema sa iyong ari-arian, kumunsulta agad sa abogado. Makakatulong sila sa pagtukoy ng iyong mga karapatan at kung ano ang dapat mong gawin.

    SUSING ARAL

    • Ang aksyon para mabawi ang lupa base sa implied trust ay may prescriptive period na 10 taon.
    • Ang prescription ay nagsisimula sa araw ng rehistrasyon ng titulo, dahil ito ay constructive notice sa buong mundo.
    • Kahit hindi man naidepensa ang prescription, maaari pa rin itong isaalang-alang ng korte kung lumalabas sa ebidensya na ang kaso ay barred by statute of limitations.

    MGA KARANIWANG TANONG (FAQ)

    Tanong 1: Ano ang mangyayari kung lumipas na ang 10 taon mula nang mairehistro ang titulo sa pangalan ng iba?

    Sagot: Sa pangkalahatan, kung lumipas na ang 10 taon at hindi ka nakapagsampa ng kaso para mabawi ang lupa base sa implied trust, maaaring barred by prescription na ang iyong kaso. Mawawalan ka na ng karapatang magsampa ng kaso sa korte para bawiin ang lupa base sa implied trust.

    Tanong 2: Paano kung hindi ko talaga alam na nandaraya pala ang nagpatitulo ng lupa? Kailan magsisimula ang 10 taon?

    Sagot: Sa ilalim ng batas, ang rehistrasyon ng titulo ay constructive notice sa buong mundo. Ibig sabihin, itinuturing na alam mo na ang rehistrasyon kahit hindi mo pa ito personal na nalalaman. Kaya, ang 10 taon ay karaniwang nagsisimula sa araw ng rehistrasyon, hindi sa araw na aktuwal mong nalaman ang pandaraya.

    Tanong 3: May iba pa bang paraan para mabawi ang lupa kahit lumipas na ang 10 taon?

    Sagot: Maaaring may iba pang legal na paraan, depende sa mga detalye ng iyong kaso. Halimbawa, kung may iba pang basehan ang iyong kaso maliban sa implied trust, o kung mayroong extrinsic fraud na pumigil sa iyo para magsampa ng kaso sa loob ng 10 taon, maaaring may pag-asa pa. Pinakamainam na kumunsulta sa abogado para mapag-aralan ang iyong sitwasyon.

    Tanong 4: Ano ang pagkakaiba ng implied trust sa ibang uri ng trust?

    Sagot: Ang implied trust ay nililikha ng batas, hindi ng kasunduan ng mga partido. Ito ay naiiba sa express trust, na kusang-loob na nililikha ng mga partido sa pamamagitan ng kasulatan. Ang implied trust ay karaniwang lumilitaw kapag may pandaraya o pagkakamali sa pagkuha ng ari-arian.

    Tanong 5: Kung ako ay kasalukuyang humahawak ng lupa na hindi nakapangalan sa akin, ano ang dapat kong gawin para maprotektahan ang aking karapatan?

    Sagot: Mahalagang mapatitulo ang lupa sa iyong pangalan sa lalong madaling panahon. Kumuha ng abogado para magabayan ka sa proseso ng pagpapatitulo. Kung hindi pa posible ang pagpapatitulo, mahalagang magtipon ka ng mga ebidensya na magpapatunay ng iyong pagmamay-ari o karapatan sa lupa, at kumunsulta sa abogado para sa iba pang posibleng hakbang legal.

    Naranasan mo ba ang ganitong sitwasyon sa lupa? Huwag mag-atubiling kumonsulta sa eksperto. Ang ASG Law ay may mga abogado na dalubhasa sa mga usapin ng ari-arian at handang tumulong sa iyo. Para sa konsultasyon, maaari kang mag-email sa hello@asglawpartners.com o makipag-ugnayan dito.




    Source: Supreme Court E-Library

    This page was dynamically generated

    by the E-Library Content Management System (E-LibCMS)

  • Pagpapatupad ng Desisyon Pagkatapos ng Limang Taon: Kailan Ito Maaari?

    Pagpapatupad ng Desisyon Pagkatapos ng Limang Taon: Kailan Ito Maaari?

    n

    G.R. No. 203241, July 10, 2013

    n

    nINTRODUKSYONn

    n

    nAraw-araw, maraming kaso ang nadidinig sa korte, at ang bawat kaso ay naglalayong magkaroon ng pinal na desisyon. Ngunit ano ang mangyayari kung ang panalo sa kaso ay tila hindi pa rin ganap dahil hindi naipatutupad ang desisyon sa takdang panahon? Ito ang realidad na kinakaharap ng maraming nagwagi sa korte – ang pagpapatupad ng desisyon. Karaniwan, mayroon lamang limang taon upang ipatupad ang isang desisyon sa pamamagitan ng mosyon. Ngunit may mga pagkakataon ba na maaaring lumampas sa limang taon at maipatupad pa rin ang desisyon? Ang kasong ito ng RCBC laban kay Serra ay nagbibigay linaw sa katanungang ito, lalo na kung ang pagkaantala ay kagagawan mismo ng natalong partido.n

    n

    nSa kasong ito, ipinag-utos ng korte kay Federico Serra na magbenta ng kanyang lupa sa RCBC. Ngunit sa halip na sumunod, gumawa si Serra ng paraan upang maiwasan ito, na nagresulta sa mahabang legal na labanan. Ang Korte Suprema, sa huli, ay nagpasyang hindi dapat magdusa ang RCBC dahil sa mga taktika ni Serra, at pinayagan ang pagpapatupad ng desisyon kahit lumipas na ang limang taon.n

    n

    nKONTEKSTONG LEGALn

    n

    nAng Rule 39, Section 6 ng Rules of Court ang pangunahing batas na tumatalakay sa pagpapatupad ng desisyon. Ayon dito:n

    n

    n“SEC. 6. Execution by motion or by independent action. — A judgment may be executed on motion within five (5) years from the date of its entry or from the date it becomes final and executory. After the lapse of such time, and before it is barred by the statute of limitations, a judgment may be enforced by action.”n

    n

    nMula sa probisyong ito, malinaw na may dalawang paraan upang maipatupad ang isang pinal at depinitibong desisyon: (1) sa pamamagitan ng mosyon sa loob ng limang taon mula sa pagiging pinal ng desisyon, at (2) sa pamamagitan ng aksyon pagkatapos ng limang taon ngunit bago ma-prescribe ang karapatang ipatupad ang desisyon. Ang prescription period para sa pagpapatupad ng desisyon sa pamamagitan ng aksyon ay karaniwang sampung taon, ayon sa Article 1144 ng Civil Code.n

    n

    nAng layunin ng panuntunang ito ay simple lamang: hindi dapat matulog sa pansitan ang mga nagwagi sa kaso. Kung hahayaan lamang ang mga nagwagi na maghintay ng matagal bago ipatupad ang desisyon, magdudulot ito ng kawalan ng katiyakan at maaaring maging sanhi pa ng mas maraming legal na problema.n

    n

    nGayunpaman, kinikilala rin ng Korte Suprema na may mga eksepsiyon sa limang taong panuntunan. Sa ilang kaso, pinapayagan ang pagpapatupad ng desisyon sa pamamagitan ng mosyon kahit lumampas na ang limang taon. Ang mga eksepsiyon na ito ay karaniwang nangyayari kapag ang pagkaantala ay dahil sa aksyon ng mismong natalong partido, o kung ang pagkaantala ay para sa kanyang kapakinabangan.n

    n

    nHalimbawa, kung ang natalong partido ay humiling ng motion for reconsideration o umapela sa mas mataas na korte, ang panahon na ginugol sa prosesong ito ay maaaring hindi ibilang sa limang taong panahon para sa pagpapatupad ng desisyon sa pamamagitan ng mosyon. Ito ay dahil hindi makatarungan na parusahan ang nagwagi sa kaso para sa mga legal na hakbang na ginawa ng natalong partido.n

    n

    nPAGHIMAY-HIMAY SA KASOn

    n

    nNagsimula ang lahat noong 1975 nang umupa ang RCBC ng lupa kay Federico Serra sa Masbate. Kasama sa kontrata ang opsyon ng RCBC na bilhin ang lupa sa loob ng 10 taon. Noong 1984, ginamit ng RCBC ang kanilang opsyon na bumili, ngunit tumanggi si Serra na magbenta. Dito na nagsimula ang legal na labanan.n

    n

    nKronolohiya ng mga Pangyayari:n

    n

      n

    1. Mayo 20, 1975: Pumasok sa kontrata ng Upa na may Opsyon na Bumili ang RCBC at si Serra.

      2. n

    2. Setyembre 4, 1984: Ipinaalam ng RCBC kay Serra ang kanilang intensyon na bilhin ang lupa.

      3. n

    3. Marso 14, 1985: Nagsampa ng kasong Specific Performance ang RCBC laban kay Serra sa RTC Makati (Specific Performance case).

      4. n

    4. Enero 5, 1989: Nagpabor ang RTC Makati sa RCBC at inutusan si Serra na magbenta ng lupa.

      5. n

    5. Mayo 18, 1989: Ibinigay bilang donasyon ni Serra ang lupa sa kanyang ina, si Leonida Ablao.

      6. n

    6. Abril 20, 1992: Ipinagbili ni Ablao ang lupa kay Hermanito Liok.

      7. n

    7. Enero 4, 1994: Kinatigan ng Korte Suprema ang desisyon ng RTC Makati sa Specific Performance case. Naging pinal ang desisyon noong Abril 15, 1994.

      8. n

    8. Oktubre 22, 2001: Pinawalang-bisa ng RTC Masbate ang donasyon kay Ablao at ang pagbebenta kay Liok (Annulment case).

      9. n

    9. Setyembre 28, 2007: Kinatigan ng Court of Appeals ang desisyon ng RTC Masbate.

      10. n

    10. Marso 3, 2009: Naging pinal ang desisyon ng Korte Suprema sa Annulment case.

      11. n

    11. Agosto 25, 2011: Naghain ng mosyon para sa pagpapatupad ng desisyon ang RCBC sa Specific Performance case.

      12. n

    12. Pebrero 16, 2012: Tinanggihan ng RTC Makati ang mosyon ng RCBC dahil umano sa prescription.

      13. n

    13. Hulyo 26, 2012: Tinanggihan din ang motion for reconsideration ng RCBC.

      14. n

    n

    nDahil dito, umakyat ang kaso sa Korte Suprema. Ang pangunahing argumento ng RCBC ay hindi sila dapat mapagbawalan na ipatupad ang desisyon dahil ang pagkaantala ay kagagawan ni Serra mismo. Giit nila, habang nakabinbin ang kasong Annulment (na isinampa dahil sa mga maniobra ni Serra), suspendido ang limang taong panahon para sa pagpapatupad ng desisyon sa Specific Performance case.n

    n

    nSumang-ayon ang Korte Suprema sa RCBC. Binigyang-diin ng korte na ang mga eksepsiyon sa limang taong panuntunan ay umiiral kapag ang pagkaantala ay kagagawan ng natalong partido. Ayon sa Korte Suprema:n

    n

    n“These exceptions have one common denominator: the delay is caused or occasioned by actions of the judgment obligor and/or is incurred for his benefit or advantage.”n

    n

    nSa kasong ito, malinaw na ang pagkaantala sa pagpapatupad ng desisyon ay dahil sa mga aksyon ni Serra. Ang kanyang paglilipat ng ari-arian sa kanyang ina at pagkatapos ay kay Liok ay nagtulak sa RCBC na magsampa ng hiwalay na kaso para mapawalang-bisa ang mga transaksyong ito. Hindi makatarungan, ayon sa Korte Suprema, na parusahan ang RCBC dahil lamang sa kanilang pagsisikap na protektahan ang kanilang karapatan laban sa mga mapanlinlang na taktika ni Serra.n

    n

    nDagdag pa ng Korte Suprema:n

    n

    n“Far from sleeping on its rights, RCBC has pursued persistently its action against Serra in accordance with law. On the other hand, Serra has continued to evade his obligation by raising issues of technicality.”n

    n

    nKaya naman, ibinasura ng Korte Suprema ang desisyon ng RTC Makati at inutusan ang mababang korte na ipatupad na ang orihinal na desisyon na nag-uutos kay Serra na magbenta ng lupa sa RCBC.n

    n

    nPRAKTIKAL NA IMPLIKASYONn

    n

    nAng kasong ito ay nagbibigay ng mahalagang aral, lalo na sa mga nagwagi sa kaso. Hindi laging hadlang ang limang taong panuntunan kung ang pagkaantala sa pagpapatupad ng desisyon ay kagagawan ng natalong partido. Pinoprotektahan ng batas ang mga nagwagi na aktibong nagsisikap na ipatupad ang kanilang karapatan at hindi nagpapabaya.n

    n

    nPara sa mga Negosyo at Indibidwal:n

    n

      n

    • Huwag magpabaya sa pagpapatupad ng desisyon. Bagama’t may eksepsiyon, mas mainam pa rin na ipatupad ang desisyon sa loob ng limang taon sa pamamagitan ng mosyon.

      • n

    • Kung may hadlang sa pagpapatupad na kagagawan ng natalong partido, agad kumilos. Kung ang natalong partido ay gumagawa ng hakbang upang maiwasan ang pagpapatupad, maghain agad ng kaukulang aksyon sa korte upang maprotektahan ang iyong karapatan.

      • n

    • Magkonsulta sa abogado. Mahalaga ang legal na payo upang matiyak na nasusunod ang tamang proseso sa pagpapatupad ng desisyon at maprotektahan ang iyong interes.

      • n

    n

    nMahahalagang Aral:n

    n

      n

    • Ang limang taong panuntunan sa pagpapatupad ng desisyon sa pamamagitan ng mosyon ay hindi absolute. May mga eksepsiyon ito, lalo na kung ang pagkaantala ay kagagawan ng natalong partido.

      • n

    • Hindi pinapayagan ng korte ang mga taktika para iwasan ang obligasyon. Ang mga mapanlinlang na aksyon ng natalong partido ay hindi magiging hadlang sa pagpapatupad ng desisyon.

      • n

    • Mahalaga ang pagiging aktibo sa pagpapatupad ng desisyon. Ang pagiging mapursige sa paghahabol ng karapatan ay mahalaga upang maprotektahan ang iyong panalo sa korte.

      • n

    n

    nMGA MADALAS NA TANONG (FAQs)n

    n

    nTanong 1: Ano ang ibig sabihin ng

  • Pagkuha ng Gobyerno sa Lupa Mo? Alamin ang Iyong Karapatan sa Just Compensation

    Alamin ang Halaga ng Lupa Mo: Just Compensation sa Pagkuha ng Gobyerno

    G.R. No. 179334, July 1, 2013

    INTRODUKSYON

    Isipin mo na lang, ilang dekada na ang nakalipas nang gamitin ng gobyerno ang lupa ng iyong pamilya para sa isang proyekto. Hindi sila nagpaalam, hindi nagbayad, basta ginamit na lang. Parang ang sakit sa puso, di ba? Ito ang realidad na kinaharap ng mga Tecson sa kasong ito. Ang mahalagang tanong dito: Tama bang magbayad ang gobyerno base sa presyo ng lupa noong dekada 40, o dapat ay sa kasalukuyang halaga na?

    Ang kasong Secretary of the Department of Public Works and Highways vs. Spouses Tecson ay nagtuturo sa atin ng mahalagang aral tungkol sa karapatan sa just compensation kapag kinukuha ng gobyerno ang pribadong lupa para sa pampublikong gamit. Hindi porke’t matagal na itong nangyari ay mawawalan na ng karapatan ang may-ari na mabayaran nang tama.

    LEGAL NA KONTEKSTO: EMINENT DOMAIN AT JUST COMPENSATION

    Sa ilalim ng Saligang Batas ng Pilipinas, may kapangyarihan ang estado na kumuha ng pribadong ari-arian para sa pampublikong gamit sa pamamagitan ng eminent domain. Kilala rin ito bilang power of expropriation. Pero hindi ito basta-basta pwedeng gawin. Ayon sa Seksyon 9, Artikulo III ng Saligang Batas, “Hindi dapat alisan ng buhay, kalayaan, o ariarian ang sino mang tao maliban sa kaparaanan ng batas, ni pagkaitan ang sino mang tao ng pantay na pangangalaga ng batas.”

    Ang ibig sabihin nito, kailangan dumaan sa tamang proseso at dapat may just compensation. Ano ba ang just compensation? Ito ang “patas at makatarungang halaga” ng ari-arian sa panahon na kinuha ito. Hindi lang basta’t presyong palengke, kundi dapat ay sapat para mapanatili o маhigit pa sa dating kalagayan ang may-ari bago kinuha ang kanyang ari-arian.

    Mahalagang tandaan na ang pagkuha ng lupa ng gobyerno ay dapat laging para sa pampublikong gamit. Hindi ito pwedeng gamitin para sa pansariling interes lamang. Kung hindi dumaan sa tamang expropriation proceedings at hindi nabayaran ang just compensation, maituturing na illegal taking ang ginawa ng gobyerno.

    PAGLALAHAD NG KASO: TECSON VS. DPWH

    Ang mag-asawang Tecson ay may-ari ng lupa sa Bulacan. Noong 1940, ginamit ng gobyerno ang lupa nila para itayo ang MacArthur Highway. Walang paalam, walang bayad, basta ginamit na lang. Parang ninakawan sila, ika nga.

    Makalipas ang mahigit 50 taon, noong 1994, sumulat ang mga Tecson sa DPWH para humingi ng bayad. Ang alok ng DPWH? P0.70 kada metro kwadrado, base raw sa presyo noong 1950! Siyempre, hindi pumayag ang mga Tecson. Masyadong maliit, halos wala na itong halaga sa panahon ngayon.

    Kaya dumulog sila sa korte. Nagsampa sila ng kaso para mabawi ang lupa nila o mabayaran sila ng just compensation na naaayon sa kasalukuyang halaga ng lupa. Ang depensa naman ng DPWH: Sobra na raw ang tagal, prescribed na raw ang kaso, at immune daw sila sa kaso dahil gobyerno sila.

    Narito ang naging takbo ng kaso:

    • Regional Trial Court (RTC): Pinaboran ang DPWH. Sabi ng RTC, immune sa kaso ang gobyerno.
    • Court of Appeals (CA): Binaliktad ang desisyon ng RTC. Sabi ng CA, hindi pwedeng magtago sa immunity ang gobyerno kung ang usapin ay just compensation. Ipinabalik sa RTC ang kaso para matukoy ang tamang bayad.
    • Muling pagdinig sa RTC: Nag-appoint ng commissioner para alamin ang just compensation. Nagrekomenda ang Provincial Appraisal Committee (PAC) ng P1,500 kada metro kwadrado. Inaprubahan ito ng RTC.
    • Muling umakyat sa CA: Inapirma ng CA ang desisyon ng RTC, pero dinagdagan ng interest na 6% kada taon mula nang magsampa ng kaso ang mga Tecson.
    • Supreme Court (SC): Dito na napunta ang kaso. Ang isyu: Tama ba ang CA na magbayad base sa kasalukuyang halaga, o dapat ay base sa presyo noong 1940?

    Sabi ng Supreme Court, tama ang DPWH na dapat ang halaga ng lupa noong 1940 ang basehan ng just compensation. Pero, hindi naman daw makatarungan na P0.70 lang ang ibabayad ngayon. Kaya, imbes na P1,500 kada metro kwadrado, ibinaba ng SC sa P0.70 ang halaga, pero may interes na 6% kada taon mula noong 1940 hanggang mabayaran nang buo.

    SABI NG KORTE: “Just compensation is ‘the fair value of the property as between one who receives, and one who desires to sell, x x x fixed at the time of the actual taking by the government.’”

    Dagdag pa ng SC, “Neither shall prescription bar respondents’ claim following the long-standing rule “that where private property is taken by the Government for public use without first acquiring title thereto either through expropriation or negotiated sale, the owner’s action to recover the land or the value thereof does not prescribe.”

    PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON: ANO ANG ARAL DITO?

    Ano ang ibig sabihin nito para sa atin?

    • Hindi nagpe-prescribe ang karapatang mabayaran ng just compensation. Kahit gaano pa katagal, kung hindi ka pa nababayaran sa lupang kinuha ng gobyerno, may karapatan ka pa ring maningil.
    • Ang just compensation ay base sa halaga ng lupa noong panahong kinuha ito. Ito ang general rule. Pero, may interest na dapat bayaran mula noong panahong kinuha hanggang sa mabayaran.
    • Mahalaga ang due process. Dapat dumaan sa tamang expropriation proceedings ang gobyerno. Hindi pwedeng basta kunin na lang ang lupa.

    Para sa mga may-ari ng lupa na kinuha ng gobyerno noon pa man, huwag mawalan ng pag-asa. May karapatan pa rin kayong mabayaran. Kahit maliit ang halaga ng lupa noon, ang interest sa loob ng maraming taon ay makakadagdag din sa compensation na matatanggap ninyo.

    MGA MAHAHALAGANG ARAL:

    • Alamin ang iyong karapatan. Konsultahin ang abogado kung sa tingin mo ay hindi makatarungan ang alok ng gobyerno.
    • Dokumentado ang lahat. Magtago ng mga dokumento na nagpapatunay na ikaw ang may-ari ng lupa.
    • Huwag magpatumpik-tumpik. Simulan na ang proseso para maningil ng just compensation.

    FREQUENTLY ASKED QUESTIONS (FAQs)

    Tanong 1: Kung matagal na kinuha ang lupa ko, pwede pa ba akong maningil?
    Sagot: Oo. Hindi nagpe-prescribe ang karapatang maningil ng just compensation.

    Tanong 2: Ano ang basehan ng just compensation?
    Sagot: Ang fair market value ng lupa noong panahon na kinuha ito ng gobyerno.

    Tanong 3: May interest ba akong makukuha?
    Sagot: Oo. May interest na 6% kada taon mula noong panahong kinuha ang lupa hanggang mabayaran.

    Tanong 4: Paano kung hindi ako sang-ayon sa halaga na inaalok ng gobyerno?
    Sagot: Pwede kang dumulog sa korte para ipa-determine ang just compensation.

    Tanong 5: Kailangan ko ba ng abogado para dito?
    Sagot: Mas makakabuti kung kukuha ka ng abogado para matulungan ka sa proseso at masiguro na makukuha mo ang tamang just compensation.

    Naranasan mo ba ang ganitong sitwasyon? Huwag mag-atubiling kumonsulta sa ASG Law. Kami ay eksperto sa mga kaso ng expropriation at just compensation. Tutulungan ka naming alamin ang iyong mga karapatan at ipaglaban ang nararapat para sa iyo. Makipag-ugnayan sa amin ngayon din! Email: hello@asglawpartners.com o bisitahin ang aming Contact page dito.


    Source: Supreme Court E-Library
    This page was dynamically generated
    by the E-Library Content Management System (E-LibCMS)

  • Kasunduan ay Kasunduan: Pagpapatibay sa Kontrata Kahit Walang Pormal na Awtoridad

    Kontrata Mananatiling Banal: Kahalagahan ng Mutwalidad sa Kasunduan

    G.R. No. 184950, October 11, 2012

    INTRODUKSYON

    Naranasan mo na bang mapabilang sa isang kooperatiba o organisasyon kung saan may pinirmahang kasunduan ang inyong lider na hindi mo sigurado kung may pahintulot mo? Sa mundo ng agrikultura, kung saan malaki ang papel ng mga kooperatiba, mahalagang masiguro na ang bawat kasunduan ay pinag-isipan at may pahintulot ng nakararami. Sa kasong NGEI Multi-Purpose Cooperative Inc. vs. Filipinas Palmoil Plantation Inc., tinalakay ng Korte Suprema ang bisa ng isang addendum o karagdagan sa kontrata ng upa sa lupa, kung saan kinuwestiyon ang awtoridad ng pumirma at ang pagsang-ayon ng mga miyembro.

    Ang sentro ng usapin ay kung valid ba ang Addendum to the Lease Agreement sa pagitan ng NGEI Multi-Purpose Cooperative (NGEI Coop) at Filipinas Palmoil Plantation Inc. (FPPI), kahit na iginigiit ng NGEI Coop na walang sapat na awtoridad ang kanilang chairman na pumirma nito, at hindi rin daw ito napagtibay ng mga miyembro. Mahalaga itong desisyon dahil nagbibigay linaw ito sa prinsipyo ng mutwalidad ng kontrata at kung kailan maituturing na ratified o pinagtibay ang isang kasunduan kahit may mga kwestyon sa pormalidad.

    LEGAL NA KONTEKSTO

    Sa ilalim ng batas sibil ng Pilipinas, ang kontrata ay may bisa sa pagitan ng mga partido kung ito ay may consent (pahintulot), object (layunin), at cause (dahilan). Isa sa pangunahing prinsipyo sa kontrata ay ang mutwalidad. Ibig sabihin, ang kontrata ay dapat na parehong nagbubuklod sa magkabilang partido; hindi ito maaaring nakadepende lamang sa kagustuhan ng isa. Sinasabi sa Article 1308 ng Civil Code:

    “Ang kontrata ay dapat magbigkis sa parehong partido; ang bisa o pagtupad nito ay hindi maaaring iwan sa kagustuhan ng isa sa kanila.”

    Kaugnay nito, mahalaga ring malaman ang konsepto ng ratipikasyon. Kahit na sa simula ay maaaring may depekto ang isang kontrata, maaari itong mapagtibay sa pamamagitan ng ratipikasyon. Sa konteksto ng ahensya, kung ang isang ahente ay lumampas sa kanyang awtoridad ngunit ang principal (sa kasong ito, ang NGEI Coop) ay nagpakita ng pag-apruba sa pamamagitan ng aksyon o kawalan ng aksyon sa loob ng makatuwirang panahon, maaaring ituring na ratified na ang kontrata.

    Sa usapin naman ng prescription o paglipas ng panahon para magsampa ng kaso, ayon sa Section 38 ng Republic Act No. 3844 (Agricultural Land Reform Code), ang aksyon para ipatupad ang anumang karapatan sa ilalim nito ay dapat isampa sa loob ng tatlong taon mula nang ma-accrue ang cause of action. Sa konteksto ng leasehold o upa sa lupa sa agrikultura, mahalagang malaman ang limitasyon na ito sa paghahabol ng karapatan.

    PAGSUSURI NG KASO

    Nagsimula ang kwento noong 1988 nang ang NGEI Coop, isang kooperatiba ng mga manggagawang agraryo, ay ginawaran ng Department of Agrarian Reform (DAR) ng halos 4,000 ektarya ng lupa sa Agusan del Sur para sa plantasyon ng palm oil. Noong 1990, umupa ang Filipinas Palmoil Plantation Inc. (FPPI) sa lupa na ito mula sa NGEI Coop. May kasunduan sila sa upa na magtatapos sana noong 2007.

    Ngunit noong 1998, pumasok ang dalawang partido sa isang Addendum na nagpapalawig ng kontrata ng upa ng dagdag na 25 taon, hanggang 2032. Ayon sa NGEI Coop, ang kanilang chairman na si Antonio Dayday ay walang awtoridad para pumirma sa Addendum, at hindi rin ito napagtibay ng kanilang mga miyembro. Dagdag pa nila, mababa raw ang upa at hindi makatarungan ang kasunduan.

    Kaya noong 2002, nagsampa ng reklamo ang NGEI Coop sa Department of Agrarian Reform Adjudication Board (DARAB) para mapawalang-bisa ang Lease Agreement at ang Addendum. Narito ang naging takbo ng kaso:

    • Regional Adjudicator: Sa simula, pinaboran ng Regional Adjudicator ang NGEI Coop at pinawalang-bisa ang Addendum dahil walang awtoridad si Dayday at hindi rin daw sumunod sa DAR Administrative Order No. 5, Series of 1997.
    • Reconsideration at DARAB Central Office: Nag-motion for reconsideration ang FPPI, at binawi ng Regional Adjudicator ang kanyang unang desisyon. Pinaboran niya ang FPPI, sinasabing nag-prescribe na ang kaso at may bisa ang Addendum. Kinatigan naman ito ng DARAB Central Office.
    • Court of Appeals (CA): Umapela ang NGEI Coop sa CA, ngunit muling natalo. Kinatigan ng CA ang DARAB, sinasabing may sapat na ebidensya para suportahan ang desisyon ng DARAB at may bisa ang Addendum dahil malaya at boluntaryo itong pinasok ng magkabilang partido. Binigyang diin ng CA ang prinsipyo ng mutwalidad ng kontrata. Sabi ng CA:

      “…the terms and conditions between the parties unequivocally expressed in the Addendum must govern their contractual relations for these serve as the terms of the agreement, which are binding and conclusive on them.”

    • Supreme Court (SC): Dinala ng NGEI Coop ang kaso sa Korte Suprema. Ngunit, muling kinatigan ng SC ang naunang mga desisyon. Ayon sa SC, ang isyu ay factual at hindi dapat repasuhin sa Rule 45 petition. Binigyang diin ng SC na ang mga findings ng DARAB, na sinuportahan ng CA, ay may sapat na batayan. Dagdag pa ng SC, kahit na maaaring may depekto sa awtoridad ni Dayday, naratify o pinagtibay na ng NGEI Coop ang Addendum dahil sa loob ng apat na taon ay tinanggap nila ang benepisyo nito at hindi agad kinwestiyon ang validity nito. Sabi pa ng SC:

      “Granting en arguendo that Chairman Dayday was not authorized to enter into said Agreement, the fact remains that the terms and stipulations in the Addendum had been observed and enforced by the parties for several years. Both parties have benefited from the said contract. If indeed Chairman Dayday was not authorized to enter into said Agreement, why does the Cooperative have to wait for four (4) years to impugn the validity of the Contract.”

    PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON

    Ang kasong ito ay nagtuturo ng ilang mahahalagang aral, lalo na sa mga kooperatiba, organisasyon, at maging sa mga indibidwal na pumapasok sa kontrata:

    • Banal ang Kontrata: Kapag pumirma sa isang kontrata, inaasahan na tutuparin ito. Hindi basta-basta maaaring bawiin ang kasunduan lalo na kung nakinabang na ang magkabilang partido.
    • Awtoridad ay Mahalaga, Pero Hindi Lang Ito ang Basehan: Mahalaga na masiguro na ang pumipirma sa kontrata ay may sapat na awtoridad. Ngunit, kahit na may problema sa awtoridad, kung ang principal ay nagpakita ng pag-apruba o tumanggap ng benepisyo ng kontrata, maaaring ituring na ratified na ito.
    • Agad na Pagkilos: Kung may kwestyon sa validity ng isang kontrata, mahalagang kumilos agad. Ang pagpapaliban ng pagkilos ay maaaring magresulta sa prescription ng karapatan na magsampa ng kaso.
    • Substansyal na Ebidensya: Sa mga kasong administratibo tulad ng sa DARAB, mahalaga ang substansyal na ebidensya. Kung may sapat na ebidensya na sumusuporta sa desisyon ng ahensya, malamang na ito ay katigan ng korte.

    SUSING ARAL

    • Siguruhin ang Awtoridad: Bago pumirma sa anumang kontrata, lalo na kung kumakatawan sa isang organisasyon, tiyakin na may sapat na awtoridad. Magkaroon ng resolusyon o written authorization kung kinakailangan.
    • Pag-aralan ang Kontrata: Basahin at unawain ang lahat ng terms and conditions ng kontrata bago pumirma. Huwag magpadalos-dalos.
    • Kumonsulta sa Abogado: Kung may alinlangan o kumplikado ang kontrata, kumonsulta sa abogado para magabayan at masiguro ang legalidad nito.
    • Kumilos Agad Kung May Problema: Kung may nakikitang problema sa kontrata, huwag maghintay. Kumonsulta agad sa abogado at magsampa ng reklamo kung kinakailangan sa loob ng tamang panahon.

    MGA KARANIWANG TANONG (FAQ)

    1. Tanong: Ano ang ibig sabihin ng

  • Huwag Magmadali sa Extrajudicial Settlement: Mahalagang Leksyon sa Pamamahagi ng Mana sa Pilipinas

    Huwag Magmadali sa Extrajudicial Settlement: Mahalagang Leksyon sa Pamamahagi ng Mana sa Pilipinas

    G.R. No. 194366, October 10, 2012

    INTRODUKSYON

    Naranasan mo na ba ang pagpanaw ng isang mahal sa buhay at kinailangan harapin ang komplikadong proseso ng pamamahagi ng kanilang ari-arian? Sa Pilipinas, madalas na ginagamit ang “extrajudicial settlement” o pamamahagi ng mana sa labas ng korte upang mapabilis ang proseso. Ngunit, tulad ng kaso nina Neri v. Heirs of Uy, ang pagmamadali at hindi pagsunod sa tamang proseso ay maaaring magdulot ng problema at maging sanhi ng pagkawala ng karapatan sa mana ng ilang tagapagmana. Ang kasong ito ay nagtuturo sa atin ng mahalagang aral tungkol sa tamang paraan ng extrajudicial settlement at ang proteksyon ng karapatan ng bawat tagapagmana.

    Sa kasong ito, ang pamilya Neri ay humarap sa legal na laban dahil sa isang extrajudicial settlement na ginawa noong 1979 matapos pumanaw ang kanilang ina na si Anunciacion Neri. Ang pangunahing isyu ay kung balido ba ang extrajudicial settlement at ang kasunod na bentahan ng ari-arian kung saan hindi naisama ang lahat ng tagapagmana at may mga menor de edad na hindi wasto ang representasyon. Sinuri ng Korte Suprema ang kaso upang linawin ang mga patakaran tungkol sa extrajudicial settlement at proteksyon ng karapatan ng mga tagapagmana.

    LEGAL NA KONTEKSTO: ANG BATAS AT ANG PAMAMARAAN

    Ang extrajudicial settlement ay pinapayagan sa Pilipinas sa ilalim ng Rule 74, Section 1 ng Rules of Court. Ayon dito, kung ang isang tao ay pumanaw nang walang huling habilin (intestate), ang kanyang mga tagapagmana ay maaaring paghatian ang kanyang ari-arian nang hindi na dumadaan sa korte. Ngunit, may mga kondisyon na dapat sundin upang maging balido ito.

    Mahalaga na lahat ng interesadong partido ay sumali o nabigyan ng abiso sa extrajudicial settlement. Sinasabi sa Section 1, Rule 74 ng Rules of Court: “…but no extrajudicial settlement shall be binding upon any person who has not participated therein or had no notice thereof.” Ibig sabihin, kung may tagapagmana na hindi naisama o hindi nabigyan ng abiso, hindi siya saklaw ng kasunduan at maaaring kuwestyunin ito.

    Bukod pa rito, kung may menor de edad na tagapagmana, dapat silang representahan ng kanilang legal guardian. Noong panahon na ginawa ang extrajudicial settlement sa kasong Neri (1979), ang batas na umiiral ay ang Civil Code. Ayon sa Articles 320 at 326 ng Civil Code, ang ama o ina ay ang legal administrator ng ari-arian ng anak na menor de edad. Ngunit, limitado lamang ang kapangyarihan nila sa pangangasiwa at hindi kasama ang pagbebenta o pagdispose ng ari-arian maliban kung may pahintulot ng korte. Ang Section 7, Rule 93 ng Rules of Court ay nagpapatibay rin dito.

    Ang pagbebenta ng ari-arian ng menor de edad nang walang pahintulot ng korte ay itinuturing na unenforceable contract o kontratang hindi maipatutupad maliban kung ito ay ratipikahan o pagtibayin ng menor de edad pagdating niya sa legal na edad (majority age). Ito ay nakasaad sa Articles 1317 at 1403(1) ng Civil Code.

    Sa konteksto ng mana, mahalagang tandaan na sa sandaling pumanaw ang isang tao, ang kanyang mga tagapagmana ay agad na nagiging co-owner o magkakasama sa pagmamay-ari ng kanyang ari-arian (Article 777, Civil Code). Bawat co-owner ay may karapatang ibenta o idispone ang kanyang parte, ngunit limitado lamang ito sa kanyang sariling parte at hindi makaaapekto sa parte ng ibang co-owner (Article 493, Civil Code).

    PAGSUSURI NG KASO: NERI LABAN SA HEIRS OF UY

    Ang kaso ay nagsimula nang maghain ng reklamo ang mga anak ni Anunciacion Neri laban sa mga tagapagmana ni Hadji Yusop Uy at Julpha Ibrahim Uy upang ipawalang-bisa ang bentahan ng homestead properties. Narito ang mga mahahalagang pangyayari:

    • Pagpanaw ni Anunciacion Neri at Ari-arian: Pumanaw si Anunciacion Neri noong 1977 at nag-iwan ng homestead properties. Mayroon siyang pitong anak: dalawa sa unang asawa (Eutropia at Victoria) at lima sa pangalawang asawa (Napoleon, Alicia, Visminda, Douglas, at Rosa).
    • Extrajudicial Settlement at Bentahan (1979): Ang asawa ni Anunciacion na si Enrique, kasama ang limang anak sa pangalawang kasal, ay gumawa ng Extra-Judicial Settlement of the Estate with Absolute Deed of Sale at ibinenta ang ari-arian sa mga Uy. Hindi naisama sa kasunduan ang dalawang anak sa unang kasal na sina Eutropia at Victoria. Menor de edad pa sina Rosa at Douglas nang panahong iyon at nirepresentahan ng kanilang ama na si Enrique.
    • Reklamo sa Korte (1996): Makalipas ang ilang taon, naghain ng reklamo ang mga anak ni Enrique (kasama si Eutropia at Victoria) upang ipawalang-bisa ang bentahan dahil hindi sila naisama sa extrajudicial settlement at dahil sa ilegal na bentahan ng parte ng mga menor de edad.
    • Desisyon ng RTC: Ipinawalang-bisa ng Regional Trial Court (RTC) ang extrajudicial settlement at bentahan. Sinabi ng RTC na kahit lampas na sa 5-year prohibitory period ang bentahan, void pa rin ito dahil hindi naisama sina Eutropia at Victoria at walang judicial authority si Enrique na ibenta ang parte ng mga menor de edad.
    • Desisyon ng CA: Binawi ng Court of Appeals (CA) ang desisyon ng RTC. Ayon sa CA, balido ang extrajudicial settlement para sa mga sumali dito at laches na ang reklamo nina Eutropia at Victoria dahil matagal na silang nakaalam tungkol dito.
    • Desisyon ng Korte Suprema: Ibinasura ng Korte Suprema ang desisyon ng CA at pinagtibay ang desisyon ng RTC, ngunit may mga pagbabago.

    Sabi ng Korte Suprema:

    “Considering that Eutropia and Victoria were admittedly excluded and that then minors Rosa and Douglas were not properly represented therein, the settlement was not valid and binding upon them and consequently, a total nullity.”

    Idinagdag pa ng Korte Suprema na kahit invalid ang extrajudicial settlement, balido naman ang bentahan sa parte ng mga tagapagmana na kusang loob na sumali dito (Enrique at ang tatlong anak na sina Napoleon, Alicia, at Visminda). Para naman sa parte ni Rosa, kinilala ng Korte Suprema ang kanyang ratipikasyon sa bentahan kaya balido rin ang bentahan ng kanyang parte.

    Ngunit, para kina Eutropia, Victoria, at Douglas, ipinahayag ng Korte Suprema na hindi balido ang bentahan ng kanilang parte dahil hindi sila sumali sa extrajudicial settlement at walang pahintulot ng korte ang bentahan ng parte ni Douglas noong menor de edad pa siya. Dahil dito, nanatili silang co-owners ng ari-arian kasama ang mga tagapagmana ng mga Uy.

    PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON: ANO ANG MAAARI NATING MATUTUNAN?

    Ang kasong Neri v. Heirs of Uy ay nagbibigay ng ilang mahahalagang aral para sa lahat, lalo na sa mga tagapagmana at mga bumibili ng ari-arian na bahagi ng mana:

    1. Huwag kalimutan ang sinuman: Sa paggawa ng extrajudicial settlement, siguraduhing isama at abisuhan ang lahat ng tagapagmana. Ang hindi pagsama sa kahit isang tagapagmana ay maaaring magpawalang-bisa sa buong kasunduan para sa mga hindi naisama.
    2. Proteksyon para sa menor de edad: Kung may menor de edad na tagapagmana, sundin ang tamang proseso ng representasyon at siguraduhing may pahintulot ng korte kung ibebenta ang kanilang parte ng ari-arian.
    3. Ratipikasyon: Ang isang kontratang unenforceable ay maaaring maging balido kung ito ay ratipikahan pagdating sa legal na edad. Ngunit, kailangan ito gawin nang malinaw at kusang loob.
    4. Due diligence sa pagbili: Para sa mga bumibili ng ari-arian, lalo na kung galing sa mana, magsagawa ng due diligence. Suriin kung kumpleto ang mga dokumento at kung lahat ng tagapagmana ay sumang-ayon sa bentahan.
    5. Prescription: May limitasyon sa panahon kung kailan maaaring kuwestyunin ang isang extrajudicial settlement. Ngunit, hindi ito nalalapat sa mga tagapagmana na hindi talaga naisama o nabigyan ng abiso. Ang aksyon para sa pagpapawalang bisa ng kontrata ay hindi nagpe-prescribe. Ngunit ang aksyon para mabawi ang ari-arian na hawak sa trust ay may prescription period na 10 taon.

    SUSING ARAL

    • Ang extrajudicial settlement ay dapat kumpleto at sumasaklaw sa lahat ng tagapagmana.
    • Ang karapatan ng menor de edad ay laging protektado ng batas.
    • Ang pagmamadali at hindi pagsunod sa tamang proseso ay maaaring magdulot ng problema sa hinaharap.

    FREQUENTLY ASKED QUESTIONS (FAQ)

    1. Ano ang extrajudicial settlement?

    Ito ay isang paraan ng paghahati-hati ng mana sa labas ng korte kung walang huling habilin (will) ang namatay. Ginagawa ito sa pamamagitan ng isang kasulatan na pinirmahan ng lahat ng tagapagmana.

    2. Kailan maaaring gamitin ang extrajudicial settlement?

    Maaaring gamitin ito kung:

    • Walang huling habilin.
    • Walang pagkakautang ang estate.
    • Lahat ng tagapagmana ay legal na edad at may kakayahang magdesisyon.

    3. Ano ang mangyayari kung may hindi sumang-ayon sa extrajudicial settlement?

    Kung may hindi sumang-ayon, hindi maaaring ituloy ang extrajudicial settlement. Kailangang magsampa ng kaso sa korte para sa judicial settlement.

    4. Gaano katagal ang proseso ng extrajudicial settlement?

    Mas mabilis ito kumpara sa judicial settlement. Karaniwan, inaabot lamang ng ilang linggo o buwan depende sa pagiging kumplikado ng ari-arian at pagtutulungan ng mga tagapagmana.

    5. Kailangan ba ng abogado sa extrajudicial settlement?

    Hindi mandatory, pero makakatulong ang abogado para masiguro na tama ang proseso at maiwasan ang problema sa hinaharap. Lalo na kung komplikado ang ari-arian o may mga legal na tanong.

    6. Maaari bang ipawalang-bisa ang extrajudicial settlement?

    Oo, maaari itong ipawalang-bisa kung may mga tagapagmana na hindi naisama, kung may panloloko, o kung hindi nasunod ang tamang proseso, tulad ng sa kasong Neri v. Heirs of Uy.

    7. Ano ang laches?

    Ito ay ang pagpapabaya o pagkaantala sa pag-claim ng karapatan na maaaring magresulta sa pagkawala ng karapatan dahil sa matagal na panahon na lumipas.

    8. Ano ang prescription period para kuwestyunin ang extrajudicial settlement?

    Ang aksyon para sa pagpapawalang-bisa ng kontrata ay hindi nagpe-prescribe. Ngunit ang aksyon para mabawi ang ari-arian na hawak sa trust ay may prescription period na 10 taon mula nang magkaroon ng notice tungkol sa kasunduan. Sa kasong ito, ang reklamo ay nai-file sa loob ng 10 taon kaya hindi pa nag-prescribe.


    May katanungan ka pa ba tungkol sa extrajudicial settlement o pamamahagi ng mana? Eksperto ang ASG Law sa mga usaping estate settlement at handang tumulong sa iyo. Makipag-ugnayan sa amin dito o sumulat sa hello@asglawpartners.com para sa konsultasyon.




    Source: Supreme Court E-Library

    This page was dynamically generated

    by the E-Library Content Management System (E-LibCMS)

  • Nakalimutan Nang Utang? Pagbangon Muli ng Lipas Na Utos ng Hukuman: Ang Aral Mula sa Kaso ng Bañez vs. Concepcion

    Huwag Hayaang Mabaon sa Limot ang Hustisya: Ang Pagpapahalaga sa Preskripsyon sa Pagpapatupad ng Desisyon

    [ G.R. No. 159508, August 29, 2012 ] JUAN B. BANEZ, JR., PETITIONER, VS. HON. CRISANTO C. CONCEPCION, IN HIS CAPACITY AS THE PRESIDING JUDGE OF THE RTC AND BULACAN, MALOLOS CITY, AND THE ESTATE OF THE LATE RODRIGO GOMEZ, REPRESENTED BY ITS ADMINISTRATRIX, TSUI YUK YING, RESPONDENTS.


    Naranasan mo na bang manalo sa isang kaso, ngunit tila nawalan ng saysay ang tagumpay dahil sa pagtagal ng panahon? Ito ang realidad na binibigyang-diin ng kaso ng Bañez vs. Concepcion. Sa usaping ito, tinukoy ng Korte Suprema ang mahalagang limitasyon sa oras para muling buhayin ang isang lumang desisyon ng korte, isang konsepto na kilala bilang preskripsyon. Ang kasong ito ay nagpapaalala sa atin na ang hustisya ay hindi lamang nakakamit sa pagdedesisyon ng korte, kundi pati na rin sa napapanahong pagpapatupad nito. Ang pagpapabaya sa pagpapatupad ng isang panalo sa korte ay maaaring magresulta sa pagkawala ng saysay nito, na para bang hindi ito nangyari.

    Ang Batas ng Preskripsyon sa Pagpapatupad ng Hatol

    Sa Pilipinas, mayroong itinakdang oras kung hanggang kailan maaaring ipatupad ang isang pinal at ehekutibong desisyon ng korte. Ito ay tinatawag na preskripsyon. Ayon sa Artikulo 1144 ng Civil Code, ang aksyon para muling buhayin ang isang hatol ay dapat isampa sa loob ng sampung (10) taon mula sa petsa ng pagiging pinal nito. Bukod pa rito, Seksyon 6, Rule 39 ng Rules of Court ay nagtatakda na ang pagpapatupad ng desisyon sa pamamagitan ng mosyon ay maaari lamang gawin sa loob ng limang (5) taon mula sa petsa ng pagpasok nito. Pagkatapos ng limang taon, ngunit bago lumipas ang sampung taon, kailangan nang magsampa ng hiwalay na aksyon para sa pagpapanibago ng hatol (revival of judgment).

    Mahalaga itong malaman dahil kung lumipas na ang sampung taon, hindi na maaaring pilitin ang kalaban na sumunod sa desisyon. Para bang nawalan na ito ng bisa. Isipin na lamang kung nanalo ka sa isang kaso laban sa umutang sa iyo, ngunit hindi mo agad naipatupad ang desisyon. Kung umabot na ng sampung taon mula nang maging pinal ang desisyon, at hindi mo ito naipapanibago, maaaring hindi mo na makuha pa ang iyong pinanalunan. Ang layunin ng preskripsyon ay upang magkaroon ng katiyakan at katapusan ang mga usapin legal, at upang maiwasan ang walang hanggang paghabol.

    Ang mismong teksto ng batas ay malinaw na nagsasaad:

    Artikulo 1144 ng Civil Code:
    Ang mga sumusunod na aksyon ay dapat na isampa sa loob ng sampung taon mula sa panahon na ang karapatan ng aksyon ay nagsimula:
    (1) Sa isang nakasulat na kontrata;
    (2) Sa isang obligasyon na nilikha ng batas;
    (3) Sa isang hatol. (n)

    Seksyon 6, Rule 39 ng Rules of Court:
    Pagpapatupad sa pamamagitan ng mosyon o sa pamamagitan ng hiwalay na aksyon. – Ang isang pinal at ehekutibong hatol o utos ay maaaring ipatupad sa pamamagitan ng mosyon sa loob ng limang (5) taon mula sa petsa ng pagpasok nito. Pagkatapos lumipas ang naturang panahon, at bago ito mahadlangan ng batas ng mga limitasyon, ang isang hatol ay maaaring ipatupad sa pamamagitan ng aksyon. Ang panibagong hatol ay maaari ding ipatupad sa pamamagitan ng mosyon sa loob ng limang (5) taon mula sa petsa ng pagpasok nito at pagkatapos noon sa pamamagitan ng aksyon bago ito mahadlangan ng batas ng mga limitasyon. (6a)

    Ang Kwento sa Likod ng Kaso: Bañez vs. Concepcion

    Ang kaso ng Bañez vs. Concepcion ay nagsimula halos apat na dekada na ang nakalipas. Si Leodegario Ramos ay nadiskubreng naibenta na pala ng kanyang ina ang isang parte ng lupa na inaakala niyang kanya na, kay Ricardo Asuncion, na ibinenta naman kay Rodrigo Gomez. Noong 1990, sinampahan ni Ramos si Gomez ng kaso para mapawalang-bisa ang bentahan dahil daw dinaya siya ni Gomez. Ang abugado ni Ramos sa kasong ito ay si Juan Bañez, Jr., ang petitioner sa kasong ito sa Korte Suprema.

    Bago pa man magdesisyon ang korte, nagkasundo sina Ramos at Gomez sa isang compromise agreement o kasunduan. Inaprubahan ng korte ang kasunduan noong Oktubre 9, 1990. Sa kasunduan, pumayag si Ramos na magbenta kay Gomez ng 1,233 square meters na lupa. Si Bañez, bilang abugado ni Ramos, ay nag-isyu ng post-dated checks na nagkakahalaga ng P110,000 para garantiya ang pagbabayad ni Ramos kay Gomez. Ngunit, may balanse na P30,000 na hindi nabayaran dahil walang pondo ang tseke ni Bañez.

    Namatay si Gomez noong 1990. Ang kanyang asawa, si Tsui Yuk Ying, bilang representante ng Estate of Gomez, ay sinampahan ng kaso si Ramos at Bañez para mabayaran ang balanse na P30,000. Naayos din ito sa pamamagitan ng compromise agreement kung saan si Bañez mismo ang nangakong magbabayad.

    Ang Estate of Gomez ay tumupad sa kanilang parte ng kasunduan noong 1990 – pinasurvey nila ang lupa para maihiwalay ang 1,233 square meters para kay Gomez. Pero si Ramos, hindi tinupad ang kanyang obligasyon na irehistro ang bentahan at ibigay ang titulo kay Gomez. Sa halip, nakuha pa ni Ramos na mairehistro ang 1,233 square meters sa kanyang pangalan.

    Dahil dito, noong 1995, sinampahan ng Estate of Gomez si Ramos at Bañez ng kaso para mapilit silang ibigay ang 1,233 square meters na lupa. Ngunit, dinismis ng korte ang kaso dahil daw mali ang lugar na sinampahan. Umapela ang Estate of Gomez sa Court of Appeals, ngunit natalo rin sila. Noong 2002, sinubukan muli ng Estate of Gomez na magsampa ng kaso, sa pagkakataong ito para muling buhayin ang desisyon ng korte noong 1990 base sa compromise agreement. Si Bañez muli ang isa sa mga kinasuhan.

    Iminungkahi ni Bañez na dapat nang idismis ang kaso dahil lipas na raw ang panahon para muling buhayin ang desisyon. Sa una, pumayag ang korte, ngunit binawi rin nila ito. Umapela si Bañez sa Korte Suprema sa pamamagitan ng certiorari petition, sinasabing nagkamali ang korte sa pagbawi sa naunang desisyon na idismis ang kaso dahil lipas na ang panahon.

    Ang Korte Suprema ay dinismis ang petisyon ni Bañez. Ayon sa Korte, hindi tama ang certiorari petition para kwestyunin ang isang interlocutory order (isang utos na hindi pa nagdedesisyon sa buong kaso). Dapat daw ay hintayin na lang ang buong kaso at saka umapela kung kinakailangan. Bukod pa rito, nilabag din daw ni Bañez ang hierarchy of courts dahil diretso siyang nag-file sa Korte Suprema imbes na sa Court of Appeals muna.

    Sinabi pa ng Korte Suprema na kahit na pag-usapan ang isyu ng preskripsyon, hindi ito maaaring resolbahin agad sa mosyon para idismis. Kailangan pa ring dumaan sa paglilitis para malaman kung talagang lipas na ang panahon o kung may mga pangyayari na nagpatigil sa pagtakbo ng preskripsyon.

    “The orders that the petitioner seeks to challenge and to annul are the orders denying his motion to dismiss. It is settled, however, that an order denying a motion to dismiss, being merely interlocutory, cannot be the basis of a petition for certiorari… Yet another reason to dismiss the petition for certiorari exists. Although the Court, the CA and the RTC have concurrence of jurisdiction to issue writs of certiorari, the petitioner had no unrestrained freedom to choose which among the several courts might his petition for certiorari be filed in. In other words, he must observe the hierarchy of courts…”

    Ano ang Aral sa Atin Mula sa Kaso?

    Ang kaso ng Bañez vs. Concepcion ay nagtuturo sa atin ng ilang mahahalagang aral, lalo na sa mga nagtagumpay sa korte:

    • Huwag magpakampante sa panalo sa korte. Ang pagpanalo sa kaso ay simula pa lamang. Kailangan pang ipatupad ang desisyon para magkaroon ito ng tunay na saysay.
    • Alamin ang takdang oras. May limitasyon sa oras para ipatupad ang desisyon. Huwag hayaang lumipas ang preskripsyon dahil mawawalan ng saysay ang iyong panalo.
    • Kumilos agad. Kung nanalo ka sa kaso, agad na kumilos para ipatupad ang desisyon. Huwag ipagpaliban ang pagpapatupad.
    • Sundin ang tamang proseso. Kung kailangan muling buhayin ang lumang desisyon, sundin ang tamang proseso at isampa ang aksyon bago lumipas ang sampung taon.
    • Maging maingat sa pagpili ng korte. Kung magsasampa ng certiorari petition, alamin ang hierarchy of courts at sundin ito maliban kung may espesyal na dahilan para dumiretso sa Korte Suprema.

    Mga Madalas Itanong (FAQ)

    Tanong 1: Ano ang ibig sabihin ng preskripsyon sa konteksto ng pagpapatupad ng hatol?
    Sagot: Ang preskripsyon ay ang takdang panahon kung hanggang kailan maaaring ipatupad ang isang desisyon ng korte. Pagkatapos lumipas ang panahong ito, hindi na maaaring pilitin ang kalaban na sumunod sa desisyon.

    Tanong 2: Gaano katagal ang preskripsyon para muling buhayin ang isang hatol?
    Sagot: Sampung (10) taon mula sa petsa na ang desisyon ay naging pinal at ehekutibo.

    Tanong 3: Ano ang dapat gawin kung malapit nang lumipas ang 10 taon mula nang maging pinal ang desisyon?
    Sagot: Magsampa na agad ng aksyon para sa revival of judgment sa korte.

    Tanong 4: Maaari bang humingi ng extension para ipatupad ang desisyon pagkatapos ng 10 taon?
    Sagot: Hindi na. Mahigpit ang batas sa preskripsyon. Kapag lumipas na ang 10 taon, hindi na maaaring muling buhayin ang hatol maliban kung may ligal na basehan para mapatigil ang pagtakbo ng preskripsyon (tulad ng pag-file ng kaso noon pa man).

    Tanong 5: Ano ang mangyayari kung hindi naipatupad ang desisyon sa loob ng 10 taon at hindi rin na-revive?
    Sagot: Ang desisyon ay mawawalan na ng bisa. Hindi na ito maaaring ipatupad pa.

    Tanong 6: Ano ang certiorari petition at bakit ito hindi tamang remedyo sa kasong ito?
    Sagot: Ang certiorari petition ay isang espesyal na aksyon para kwestyunin ang isang korte o tribunal kung nagkamali sila ng sobra sa kanilang hurisdiksyon o lumabag sa batas. Sa kasong ito, hindi ito tama dahil ang inireklamo ni Bañez ay isang interlocutory order, at mayroon pang ibang remedyo, ang pag-apela pagkatapos ng buong kaso. Bukod pa rito, nilabag din ang hierarchy of courts dahil dumiretso siya sa Korte Suprema.

    Tanong 7: Ano ang hierarchy of courts at bakit ito mahalaga?
    Sagot: Ang hierarchy of courts ay ang sistema ng korte sa Pilipinas kung saan may mga mas mababang korte (tulad ng RTC) at mas mataas na korte (tulad ng Court of Appeals at Supreme Court). Mahalaga itong sundin para hindi mapuno ang Korte Suprema ng mga kaso na dapat sana ay sa mas mababang korte muna dininig.

    Nais mo bang masigurong napapanahon ang pagpapatupad ng iyong panalo sa korte? Eksperto ang ASG Law sa usapin ng paglilitis at pagpapatupad ng mga desisyon. Huwag mag-atubiling kumonsulta sa amin para sa iyong mga pangangailangan legal. Makipag-ugnayan dito o sumulat sa hello@asglawpartners.com para sa konsultasyon. ASG Law: Kasama Mo sa Pagkamit ng Hustisya.

  • Huwag Balewalain ang Pagtanggi: Implikasyon ng Hindi Tiyak na Pagtanggi sa Batas ng Pilipinas

    Ang Kahalagahan ng Tiyak na Pagtanggi sa mga Pleading sa Hukuman

    G.R. No. 171337, July 30, 2012

    INTRODUKSYON

    Sa mundo ng negosyo, lalo na sa shipping, ang oras ay ginto. Kapag may nawala o nasira sa kargamento, mahalaga ang mabilis na pagkilos para masigurong mababayaran ang lugi. Ngunit paano kung dahil sa simpleng pagkakamali sa papeles, mawalan ng pagkakataong makapaghabol? Ito ang sentro ng kaso ni Benjamin Cua laban sa Wallem Philippines Shipping, Inc. at Advance Shipping Corporation. Ang kasong ito ay nagtuturo ng mahalagang aral tungkol sa proseso ng korte at kung paano ang simpleng pagpapabaya sa pagtugon sa mga alegasyon ay maaaring magbago ng takbo ng isang kaso.

    Ang pangunahing tanong dito: Nabarahan na ba ng prescription o pagkalipas ng panahon ang karaingan ni Cua laban sa mga kompanya ng shipping? At mas mahalaga, naging sapat ba ang pagtanggi ng mga kompanya sa alegasyon ni Cua tungkol sa ekstensyon ng palugit para magsampa ng kaso?

    LEGAL NA KONTEKSTO

    Ang kasong ito ay umiikot sa Carriage of Goods by Sea Act (COGSA), ang batas na sumasaklaw sa kontrata ng pagdadala ng mga kalakal sa dagat. Ayon sa Seksyon 3(6) ng COGSA, ang kompanya ng barko ay malilibre sa pananagutan para sa pagkawala o pinsala sa kargamento maliban kung ang kaso ay isampa sa loob ng isang taon pagkatapos maihatid ang mga kalakal. Ito ang tinatawag na prescriptive period.

    Gayunpaman, kinikilala rin sa jurisprudence na maaaring magkasundo ang kompanya ng barko at ang nagpadala o tumanggap ng kargamento na palawigin ang isang taong palugit na ito. Ang kasunduang ito ay dapat malinaw at mapapatunayan.

    Sa usapin ng pleadings o mga dokumentong isinusumite sa korte, mahalaga ang Rule 8, Section 11 ng Rules of Court. Sinasabi nito na ang mga materyal na alegasyon sa reklamo, maliban sa halaga ng danyos na hindi pa tiyak, ay itinuturing na admitted o tinanggap kung hindi ito specifically denied o tiyak na tinanggihan sa sagot ng nasasakdal. Ang specific denial ay nangangahulugang kailangang isa-isahin ng nasasakdal ang bawat materyal na alegasyon na hindi niya tinatanggap at ipaliwanag ang batayan ng kanyang pagtanggi.

    Kung hindi tiyak ang pagtanggi, o kaya’y hindi talaga tinanggihan ang isang materyal na alegasyon, malaki ang posibilidad na ituring itong implied admission o ipinahihiwatig na pag-amin. Sa madaling salita, parang inamin na rin ng nasasakdal na totoo ang alegasyon na hindi niya tiyak na tinanggihan.

    PAGSUSURI NG KASO

    Nagsimula ang kaso noong 11 Nobyembre 1990 nang magsampa si Benjamin Cua ng reklamo laban sa Wallem at Advance Shipping dahil sa pinsala at kakulangan sa kargamento niyang soyabean mula Brazil. Ayon kay Cua, sinira ng mga kompanya ng barko ang kanyang kargamento dahil hindi sila nagpakita ng extraordinary diligence sa pag-aalaga nito.

    Depensa ng Wallem, nabarahan na ng prescription ang kaso dahil lumipas na ang isang taon mula nang maihatid ang kargamento noong Agosto 16, 1989 bago siya nagsampa ng kaso noong Nobyembre 12, 1990. Katuwiran naman ni Cua, may ekstensyon ng palugit na napagkasunduan hanggang Nobyembre 12, 1990, kaya napapanahon pa ang kanyang kaso.

    Ang Paglalakbay sa Korte

    • Regional Trial Court (RTC): Ipinabor ni Judge Yeridiano II ng RTC Manila si Cua. Ayon sa RTC, dapat bayaran ng Wallem at Advance Shipping si Cua ng P2,030,000.00 para sa danyos, P100,000.00 para sa attorney’s fees, at gastos sa korte. Hindi kinatigan ng RTC ang depensa ng prescription ng Wallem.
    • Court of Appeals (CA): Binaliktad ng CA ang desisyon ng RTC. Ayon sa CA, nabarahan na ng prescription ang kaso ni Cua. Sinabi ng CA na walang sapat na ebidensya si Cua na nagpapatunay sa ekstensyon ng palugit. Hindi raw naipakita ang telex message na naglalaman ng ekstensyon.
    • Korte Suprema: Dito na humantong ang kaso. Sinuri ng Korte Suprema kung tama ba ang CA sa pagbasura sa kaso dahil sa prescription.

    Ang Desisyon ng Korte Suprema

    Pinaboran ng Korte Suprema si Cua at ibinalik ang desisyon ng RTC. Ayon sa Korte Suprema, bagama’t maaaring isaalang-alang ng korte ang prescription kahit hindi ito depensa ng nasasakdal, sa kasong ito, may implied admission ang mga kompanya ng barko tungkol sa ekstensyon ng palugit.

    Sabi ng Korte Suprema:

    “A review of the pleadings submitted by the respondents discloses that they failed to specifically deny Cua’s allegation of an agreement extending the period to file an action to November 12, 1990.”

    Ipinaliwanag ng Korte Suprema na sa reklamo ni Cua, malinaw niyang sinabi na “[t]he defendants x x x agreed to extend the time for filing of the action up to November 12, 1990.” Ang alegasyong ito ay materyal, at ayon sa Rules of Court, kailangang specifically denied. Hindi ito ginawa ng mga kompanya ng barko. Bagama’t tinanggihan nila ang ibang alegasyon ni Cua, hindi nila tiyak na tinanggihan ang alegasyon tungkol sa ekstensyon.

    Dagdag pa rito, may malinaw na pag-amin pa ang mga kompanya sa kanilang Memorandum na isinumite sa RTC:

    STATEMENT OF THE CASE

    1. This case was filed by [the] plaintiff on 11 November 1990 within the extended period agreed upon by the parties to file suit.

    Dahil sa implied admission at sa mismong pag-amin ng mga kompanya, itinuring ng Korte Suprema na napatunayan ang ekstensyon ng palugit. Kaya, napapanahon pa ang kaso ni Cua nang isampa niya ito.

    PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON

    Ang kasong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng specific denial sa mga pleadings. Hindi sapat na basta tanggihan lang ang mga alegasyon. Kailangang isa-isahin at tiyakin kung aling alegasyon ang tinatanggap at aling alegasyon ang tinatanggihan, at ipaliwanag ang batayan ng pagtanggi.

    Para sa mga negosyante, lalo na sa shipping at logistics, mahalagang aral ito. Kapag nakatanggap ng reklamo, kumonsulta agad sa abogado. Siguraduhing ang sagot sa reklamo ay maingat na inihanda at sumusunod sa Rules of Court. Ang simpleng pagkakamali sa pleadings ay maaaring maging sanhi ng pagkalugi sa kaso, kahit pa may matibay na depensa.

    Mahahalagang Aral:

    • Maging Tiyak sa Pagtanggi: Sa pagsagot sa reklamo, tiyaking specifically denied ang mga materyal na alegasyon na hindi tinatanggap. Ipaliwanag ang batayan ng pagtanggi.
    • Konsultahin ang Abogado: Huwag balewalain ang proseso ng korte. Kumonsulta agad sa abogado para masigurong tama at kumpleto ang mga dokumentong isusumite sa korte.
    • Oras ay Mahalaga: Maging maagap sa pag-aksyon. Alamin ang prescriptive period at kumilos bago ito lumipas. Kung may kasunduan sa ekstensyon, siguraduhing dokumentado ito.

    MGA KARANIWANG TANONG (FAQ)

    Tanong 1: Ano ang ibig sabihin ng prescription sa batas?
    Sagot: Ang prescription ay ang paglipas ng panahon na itinakda ng batas para magsampa ng kaso. Kapag lumipas na ang prescriptive period, hindi na maaaring magsampa ng kaso at mawawalan na ng karapatang maghabol.

    Tanong 2: Ano ang COGSA at paano ito nauugnay sa kasong ito?
    Sagot: Ang COGSA o Carriage of Goods by Sea Act ay ang batas na sumasaklaw sa pagdadala ng mga kalakal sa dagat. Sa kasong ito, ang COGSA ang nagtatakda ng isang taong prescriptive period para magsampa ng kaso tungkol sa pinsala o pagkawala ng kargamento.

    Tanong 3: Bakit mahalaga ang specific denial sa pleadings?
    Sagot: Mahalaga ang specific denial dahil kung hindi tiyak ang pagtanggi sa isang materyal na alegasyon sa reklamo, maaaring ituring ito ng korte bilang implied admission o ipinahihiwatig na pag-amin. Ito ay maaaring magpahina sa depensa ng nasasakdal.

    Tanong 4: Paano kung hindi sinasadya ang hindi pag-specifically deny sa isang alegasyon?
    Sagot: Kahit hindi sinasadya, ang korte ay maaaring ituring pa rin itong implied admission. Kaya mahalaga ang maingat na paghahanda ng pleadings at konsultasyon sa abogado.

    Tanong 5: Maaari bang palawigin ang prescriptive period sa COGSA?
    Sagot: Oo, maaaring magkasundo ang mga partido na palawigin ang isang taong prescriptive period. Ngunit kailangang malinaw at mapapatunayan ang kasunduang ito.

    Tanong 6: Ano ang epekto ng desisyon na ito sa mga kompanya ng shipping?
    Sagot: Nagpapaalala ang desisyon na ito sa mga kompanya ng shipping at sa lahat ng negosyo na maging maingat sa pagtugon sa mga reklamo at sumunod sa proseso ng korte. Ang simpleng pagkakamali sa pleadings ay maaaring magkaroon ng malaking epekto sa kinalabasan ng kaso.

    Eksperto ang ASG Law sa mga usaping maritime law at commercial litigation. Kung kailangan mo ng legal na payo o representasyon sa mga katulad na kaso, huwag mag-atubiling makipag-ugnayan sa amin. Para sa konsultasyon, maaari kang mag-email sa hello@asglawpartners.com o makipag-ugnayan dito.


    Source: Supreme Court E-Library
    This page was dynamically generated
    by the E-Library Content Management System (E-LibCMS)