Sa kasong ito, pinawalang-bisa ng Korte Suprema ang mga resolusyon ng Sandiganbayan dahil sa paglabag sa karapatan ni Hermis Carlos Perez sa mabilis na paglilitis. Natagpuan ng Korte na hindi makatwiran ang pagkaantala sa pagresolba ng Office of the Ombudsman (OMB) sa preliminary investigation laban kay Perez, kaya’t hindi maaaring ituloy ang kaso. Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagtugon sa mga kaso sa loob ng makatwirang panahon, at nagpapakita na ang pagkabalam sa paglilitis ay maaaring maging sanhi ng pagbasura ng kaso, kahit na may nakitang probable cause.
Pagkaantala sa Hustisya: Ang Kwento ni Perez at ang Mabilis na Paglilitis
Nagsimula ang kaso sa isang reklamo laban kay Hermis Carlos Perez, noon ay Alkalde ng Biñan, Laguna, kaugnay ng isang Memorandum of Agreement (MOA) sa pagitan ng munisipyo at isang pribadong kumpanya. Inakusahan si Perez ng paglabag sa Republic Act No. 3019 o Anti-Graft and Corrupt Practices Act dahil sa umano’y iregularidad sa pagkuha ng serbisyo ng kumpanya. Matapos ang preliminary investigation, nakitaan ng Ombudsman si Perez ng probable cause para sa paglabag sa Section 3(e) ng R.A. No. 3019 at inihain ang impormasyon sa Sandiganbayan.
Subalit, kinwestyon ni Perez ang impormasyon, iginiit na nagkaroon ng prescription ang krimen at nilabag ang kanyang karapatan sa mabilis na paglilitis. Ipinunto niya na ang diumano’y paglabag ay nangyari noong 2001-2002, at ang impormasyon ay inihain lamang sa Sandiganbayan noong 2018, lagpas sa 15-taong prescriptive period. Bagamat ibinasura ng Sandiganbayan ang kanyang mosyon, naghain si Perez ng petisyon sa Korte Suprema.
Ang pangunahing isyu sa kaso ay kung nagkaroon ng prescription sa krimen na isinampa laban kay Perez at kung nilabag ang kanyang karapatan sa mabilis na paglilitis. Sinuri ng Korte Suprema ang Section 11 ng R.A. No. 3019, na nagsasaad na ang lahat ng paglabag sa ilalim ng batas na ito ay mayroong 15 taong prescription. Ang Act No. 3326, na namamahala sa prescription ng mga paglabag na pinarurusahan ng mga espesyal na batas, ay nagtatakda na ang prescription ay magsisimula sa araw ng pagkakagawa ng paglabag. Gayunpaman, kung ang pagkakagawa ng paglabag ay hindi alam sa panahong iyon, ang prescription ay magsisimula mula sa pagkatuklas nito.
Tinukoy ng Korte Suprema na ang pagtatakda ng prescription ay nagsimula sa araw ng pagkakagawa ng MOA noong Nobyembre 12, 2001, dahil ang impormasyon tungkol sa kontrata ay madaling makuha sa publiko. Kahit na ang paghahain ng reklamo sa OMB noong Abril 27, 2016, ay tumigil sa pagtakbo ng prescriptive period, natagpuan ng Korte na mayroong hindi makatwirang pagkaantala sa pagresolba ng OMB sa preliminary investigation.
Sa Section 3(f), Rule 112 ng Rules of Court, ang investigating officer ay dapat magpasya kung may sapat na dahilan upang ipa-trial ang respondent sa loob ng 10 araw matapos ang imbestigasyon.
Sa kasong ito, umabot ng halos dalawang taon bago naglabas ng resolusyon ang OMB. Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang karapatan sa mabilis na paglilitis ay hindi lamang para sa mga paglilitis sa korte, kundi pati na rin sa mga pagdinig sa mga quasi-judicial na mga katawan, tulad ng OMB. Ang pagkabalam ay hindi makatwiran dahil hindi nagpakita ang OMB ng sapat na dahilan para sa pagkaantala, tulad ng pagiging kumplikado ng mga isyu o dami ng ebidensya. Dagdag pa rito, binigyang-diin ng Korte na hindi responsibilidad ng akusado na mag-follow up sa pag-usad ng kanyang kaso.
Sa madaling salita, ang kasong ito ay nagpapakita ng balanse sa pagitan ng kapangyarihan ng estado na usigin ang mga kriminal at ang karapatan ng isang akusado sa mabilis na paglilitis. Bagaman ang Estado ay may karapatang maglitis, kinakailangan na sundin nito ang mga takdang panahon upang maiwasan ang hindi makatarungang pagkabalam. Samakatuwid, kung hindi natugunan ng prosecution ang tungkulin nitong magsagawa ng mabilisang imbestigasyon at paglilitis, ang kaso ay maaaring ibasura.
FAQs
Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Kung nagkaroon ng prescription sa krimen na isinampa laban kay Perez at kung nilabag ang kanyang karapatan sa mabilis na paglilitis. |
Ano ang prescriptive period para sa paglabag sa Section 3(e) ng R.A. No. 3019? | 15 taon, ayon sa Section 11 ng R.A. No. 3019. |
Kailan nagsisimula ang pagtakbo ng prescriptive period? | Sa araw ng pagkakagawa ng paglabag, o kung hindi ito alam sa panahong iyon, mula sa pagkatuklas nito. |
Ano ang epekto ng paghahain ng reklamo sa OMB sa prescriptive period? | Tumitigil ang pagtakbo ng prescriptive period kapag nagsimula ang preliminary investigation laban sa akusado. |
Ano ang ibig sabihin ng karapatan sa mabilis na paglilitis? | Ang karapatan ng isang akusado na malitis sa loob ng makatwirang panahon upang maiwasan ang hindi makatarungang pagkabalam. |
Gaano katagal dapat resolbahin ng OMB ang preliminary investigation? | Ayon sa Section 3(f), Rule 112 ng Rules of Court, dapat magpasya ang investigating officer sa loob ng 10 araw matapos ang imbestigasyon. |
Ano ang naging desisyon ng Korte Suprema sa kaso? | Pinawalang-bisa ng Korte Suprema ang mga resolusyon ng Sandiganbayan at iniutos ang pagbasura ng kaso laban kay Perez dahil sa paglabag sa kanyang karapatan sa mabilis na paglilitis. |
Bakit binasura ng Korte Suprema ang kaso laban kay Perez? | Dahil nakita ng Korte na mayroong hindi makatwirang pagkaantala sa pagresolba ng OMB sa preliminary investigation. |
Sa kabilang banda, ipinapaalala rin ng kasong ito ang kahalagahan ng mabilis at epektibong pagpapatupad ng hustisya. Kung ang isang kaso ay hindi naisampa o naproseso sa loob ng makatwirang panahon, maaaring mawalan ng pagkakataon ang mga biktima na makamit ang hustisya. Mahalaga ang pagbabalanse sa pagitan ng karapatan ng akusado at ang tungkulin ng estado na panagutin ang mga lumalabag sa batas.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: HERMIS CARLOS PEREZ VS. SANDIGANBAYAN AND THE OMBUDSMAN, G.R. No. 245862, November 03, 2020