ASG Law

Tag: personality disorder

  • Kailan Maituturing na “Psychological Incapacity” ang Isa sa mga Asawa: Pagsusuri sa Espiritu v. Espiritu

    Sa desisyon na ito, ipinaliwanag ng Korte Suprema na hindi sapat ang simpleng pagiging mahirap na asawa o ang mga away at hinala para mapawalang-bisa ang kasal dahil sa psychological incapacity. Ayon sa Korte, kailangan ng malinaw at nakakakumbinsing ebidensya na ang isang asawa ay may personality structure o psychic causes na nagiging dahilan upang hindi niya magampanan ang kanyang obligasyon sa kasal. Nilinaw din na hindi kailangan ang medical expert upang patunayan ito, kundi sapat na ang mga saksi na nakakita sa mga kilos at pag-uugali ng asawa bago pa man ikasal.

    Kasalan Na Nauwi Sa Hinala: Kailan Ito Maituturing Na “Psychological Incapacity”?

    Sa kasong Espiritu v. Espiritu, kinuwestyon ni Rommel Espiritu ang desisyon ng Court of Appeals na nagpapatibay sa kanyang kasal kay Shirley Ann Boac-Espiritu. Sinabi ni Rommel na si Shirley Ann ay may psychological incapacity na pumipigil sa kanya na gampanan ang kanyang mga obligasyon bilang asawa. Ikinasal sila noong July 18, 2000, at nagkaroon ng tatlong anak. Ngunit, ayon kay Rommel, nagsimulang magpakita ng mga senyales ng psychological incapacity si Shirley Ann, tulad ng pagtanggi sa sex, pagiging selosa, at palaging pag-aaway. Konsultado si Rommel ng isang psychologist, si Dr. Pacita Tudla, na nagsabing si Shirley Ann ay may Histrionic Personality Disorder at Paranoid Personality Disorder. Base dito, hiniling ni Rommel na ipawalang-bisa ang kanilang kasal. Ngunit, hindi sumang-ayon ang Korte Suprema.

    Pinanindigan ng Korte Suprema na hindi napatunayan ni Rommel nang may clear and convincing evidence na si Shirley Ann ay may psychological incapacity na pumipigil sa kanya na gampanan ang kanyang obligasyon sa kasal. Ayon sa Korte, hindi sapat na batayan ang mga away, hinala, at selos upang sabihing may psychological incapacity ang isang tao. Kinakailangan ng mas malalim na pag-unawa sa personalidad ng asawa at kung paano ito nakaaapekto sa kanyang kakayahang gampanan ang kanyang mga tungkulin.

    Ayon sa Article 36 ng Family Code:

    Art. 36. A marriage contracted by any party who, at the time of the celebration, was psychologically incapacitated to comply with the essential marital obligations of marriage, shall likewise be void even if such incapacity becomes manifest only after its solemnization.

    Binigyang-diin ng Korte na ang pagpapawalang-bisa ng kasal ay dapat nakabatay sa matibay na ebidensya at hindi lamang sa simpleng hindi pagkakasundo o pagsubok sa relasyon. Mahalaga ang ginawang paglilinaw ng Korte sa kasong Tan-Andal v. Andal, na hindi na kailangan ang expert opinion para mapatunayan ang psychological incapacity. Sapat na ang testimony ng mga taong malapit sa mag-asawa na nakasaksi sa mga kilos at pag-uugali ng isa’t isa. Pero, kailangan pa rin ang malinaw at nakakakumbinsing ebidensya na ang psychological incapacity ay umiiral na bago pa man ikasal, malubha, at walang lunas.

    Sa kasong ito, bagama’t kinumpirma ng mga saksi ang pag-aaway at selos ni Shirley Ann, hindi ito sapat para mapatunayan na mayroon siyang psychological incapacity. Maaaring ang mga reaksyon ni Shirley Ann ay bunga lamang ng kanyang sariling karanasan at hinala sa kanyang asawa. Binigyang-diin ng Korte na hindi lahat ng paghihirap sa kasal ay nangangahulugan ng psychological incapacity. Kailangan pa rin ang matibay na batayan upang mapawalang-bisa ang kasal, lalo na kung may mga anak na sangkot.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Ang pangunahing isyu ay kung napatunayan ba ni Rommel Espiritu na may psychological incapacity si Shirley Ann Boac-Espiritu upang mapawalang-bisa ang kanilang kasal. Tinitignan kung ang mga pag-uugali at reaksyon ni Shirley Ann ay sapat para ituring na psychological incapacity ayon sa Family Code.
    Ano ang psychological incapacity? Ayon sa Article 36 ng Family Code, ang psychological incapacity ay tumutukoy sa kawalan ng kakayahan ng isang tao na gampanan ang mahahalagang obligasyon ng kasal dahil sa psychic causes. Hindi ito simpleng mental illness o personality disorder, kundi isang malalim na kakulangan na pumipigil sa isang tao na maging responsableng asawa.
    Kailangan ba ng medical expert para mapatunayan ang psychological incapacity? Hindi na kailangan ng medical expert ayon sa desisyon ng Korte Suprema sa kasong Tan-Andal v. Andal. Sapat na ang testimony ng mga taong malapit sa mag-asawa na nakasaksi sa mga kilos at pag-uugali ng isa’t isa.
    Ano ang clear and convincing evidence? Ang clear and convincing evidence ay ang quantum of proof na mas mataas sa preponderance of evidence pero mas mababa sa proof beyond reasonable doubt. Ibig sabihin, kailangan ng mas matibay na ebidensya para mapaniwala ang korte na may psychological incapacity kaysa sa simpleng malamang na mayroon.
    Ano ang juridical antecedence, gravity, at incurability? Ito ang tatlong kailangan para mapatunayan ang psychological incapacity. Ang juridical antecedence ay ang katibayan na ang incapacity ay umiiral na bago pa man ikasal. Ang gravity ay ang pagiging malubha ng incapacity na nagiging dahilan upang hindi magampanan ang mga obligasyon ng kasal. Ang incurability ay ang kawalan ng lunas sa incapacity.
    Ano ang sinabi ng Korte Suprema sa kasong ito? Ayon sa Korte Suprema, hindi napatunayan ni Rommel Espiritu nang may clear and convincing evidence na si Shirley Ann ay may psychological incapacity. Hindi sapat na batayan ang mga away, hinala, at selos para sabihing may psychological incapacity ang isang tao.
    Ano ang aral na makukuha sa desisyong ito? Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagpapanatili ng kasal at ang hirap ng pagpapawalang-bisa nito. Hindi basta-basta ang pagpapawalang-bisa ng kasal dahil kailangan ng matibay na ebidensya at pag-unawa sa sitwasyon ng mag-asawa.
    Paano makakatulong ang desisyong ito sa mga mag-asawa? Maaaring makatulong ang desisyong ito upang maunawaan ng mga mag-asawa ang kanilang mga karapatan at obligasyon sa kasal. Nagbibigay-diin ito sa kahalagahan ng pag-uusap, pag-unawa, at pagtutulungan sa loob ng kasal.

    Sa kabuuan, pinagtibay ng Korte Suprema ang kasal ng mga Espiritu dahil sa kawalan ng sapat na ebidensya ng psychological incapacity. Ang kasong ito ay nagpapaalala sa lahat na ang kasal ay isang sagradong institusyon na hindi dapat basta-bastang winawakasan.

    For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
    Source: Espiritu v. Espiritu, G.R. No. 247583, October 06, 2021

  • Pagpapalaya sa Pagkakasal: Ang Pagbabago sa Batas ng Psychological Incapacity sa Pilipinas

    Binago ng Korte Suprema ang panuntunan sa psychological incapacity, na nagbibigay daan para mas maging makatao ang pagtingin sa mga kaso ng pagpapawalang-bisa ng kasal. Sa desisyon na ito, mas pinagaan ang mga kailangan para mapatunayang may psychological incapacity ang isang partido, kahit hindi ito batay sa sakit sa pag-iisip. Mas binibigyang diin ang pagiging tunay ng kawalan ng kakayahan na gampanan ang mga obligasyon sa kasal dahil sa mga problema sa personalidad na nagpahirap sa pagsasama ng mag-asawa. Nilalayon nitong protektahan ang karapatan ng mga indibidwal na makalaya sa mga relasyong sumisira sa kanilang dignidad at pagkatao, habang pinapanatili pa rin ang kasagraduhan ng tunay at mapagmahal na pagsasama.

    Nang Magtagpo ang Puso at Isip: Paghimay sa Kwento ng Pagpapawalang Bisa ng Kasal

    Ang kasong ito ay tungkol sa mag-asawang Rosanna at Mario, na nagpakasal ngunit nauwi sa hiwalayan dahil sa hindi umano’y psychological incapacity ni Mario. Ayon kay Rosanna, hindi kayang gampanan ni Mario ang kanyang mga obligasyon bilang asawa dahil sa kanyang pagiging iresponsable, paggamit ng droga, at iba pang problema sa personalidad. Naging sentro ng usapin kung sapat ba ang mga ebidensya para mapawalang-bisa ang kasal nila, lalo na’t hindi personal na nakapanayam ng psychiatrist si Mario para sa kanyang pagsusuri.

    Ang Korte Suprema ay nagdesisyon na baguhin ang interpretasyon ng psychological incapacity, na dati’y mahigpit na nakatali sa mga panuntunan ng Santos v. Court of Appeals at Republic v. Court of Appeals and Molina. Layunin ng pagbabagong ito na gawing mas makahulugan at napapanahon ang pagtingin sa Article 36 ng Family Code, na may kinalaman sa pagpapawalang-bisa ng kasal dahil sa psychological incapacity.

    Mahalagang tandaan na ang desisyon ay hindi naglalayong gawing madali ang pagpapawalang-bisa ng kasal. Bagkus, sinasabi nito na hindi dapat maging hadlang ang kawalan ng medikal na pagsusuri para mapatunayan ang psychological incapacity. Kailangan pa ring patunayan nang may matibay at kapani-paniwalang ebidensya na ang isang partido ay talagang hindi kayang gampanan ang mga obligasyon ng kasal dahil sa kanyang personalidad at pinagdaanan bago pa man ang kasal. Ayon sa Korte Suprema, sapat na ang mga testimonya ng mga taong malapit sa mag-asawa para patunayan ang kawalan ng kapasidad, basta’t makita na ang mga ito ay nagpapakita ng tunay at malubhang kakulangan sa pagganap ng mga marital na obligasyon.

    Nilinaw din ng Korte Suprema na ang psychological incapacity ay dapat na umiiral na bago pa ang kasal, kahit na magsimula lamang itong lumitaw pagkatapos ng seremonya. Ang psychological incapacity ay incurable hindi sa medical, ngunit sa legal na kahulugan; ibig sabihin, ang kawalan ng kapasidad ay napakatagal at paulit-ulit na may paggalang sa isang tiyak na kapareha, at nagpapahiwatig ng isang sitwasyon kung saan ang mga personalidad ng mag-asawa ay hindi tugma at antagonistiko kaya ang resulta ng unyon ay ang hindi maiiwasang at hindi maayos na pagkasira ng kasal. Samakatwid, hindi dapat ipakita bilang malubhang sakit o mapanganib.

    Sa pagpapatunay ng psychological incapacity sa ilalim ng Article 36, kinakailangang magharap ang partido ng malinaw at kapani-paniwalang ebidensya sa pag-iral nito. Mahalagang tandaan na dahil Article 36 ng Family Code na halos katulad ng ikatlong talata ng Canon 1095, dapat isaalang-alang ang mga pagpapasya batay sa ikalawang talata. Malinaw sa batas na ang sikolohikal na kapasidad ay dapat ipakita na umiiral sa panahon ng pagdiriwang ng kasal, at sanhi ito ng isang matibay na aspeto ng istraktura ng personalidad ng isang tao, na nabuo bago ikasal ang mga partido.

    Pinagtibay ng hukuman ang obligasyon ng mga mag-asawa sa kanilang mga anak, na binibigyang diin ang kahalagahan ng tungkulin ng pagiging magulang sa kaso ng pagpapawalang bisa ng kasal. Itinuturo ng Simbahang Katoliko sa tradisyonal na kasal ang tatlong mahahalagang bonum matrimonii: bonum fidei na nakatuon sa katapatan; bonum sacramenti hinggil sa pananatili ng kasal; at bonum prolis, hinggil sa pagiging bukas sa pagkakaroon ng anak. Hindi lahat ng pagkabigo na matugunan ang obligasyon bilang magulang ay nangangahulugan ng pagpapawalang bisa.

    Sa katapusan, tinukoy ng korte ang mahalagang elemento upang mapatunayang hindi kayang gampanan ng mag-asawa ang kanilang mahahalagang tungkulin dahil sa paggamit ng iligal na droga, at binibigyang diin na kahit na ang isa ay namuhay ng walang droga, ginawa lamang nila ito matapos makipaghiwalay kay Rosanna. Pinagtibay nito ang diagnosis ni Dr. Garcia na ang kawalan ng kapasidad ni Mario ay nananatili kung siya ay mapipilitang manatili kay Rosanna. Ito ang diwa at mensahe sa Andal. Ito’y magsilbing giya sa mga mag-asawang dumadaan sa pagsubok sa kanilang relasyon.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Ang pangunahing isyu ay kung sapat ba ang mga ebidensya para mapawalang-bisa ang kasal dahil sa psychological incapacity, lalo na kung ang pagsusuri ay hindi nagmula sa personal na panayam ng psychiatrist sa isang partido.
    Ano ang ibig sabihin ng psychological incapacity? Ito ay tumutukoy sa kawalan ng kakayahan na gampanan ang mga mahahalagang obligasyon ng kasal dahil sa malubhang problema sa personalidad o pag-iisip na umiiral na bago pa ang kasal.
    Kailangan bang magpakita ng medical certificate para mapatunayan ang psychological incapacity? Hindi na kailangan, pero malaki ang tulong nito. Ang mahahalaga ay ang testimonya ng mga taong malapit sa mag-asawa at iba pang ebidensya na nagpapakita ng kawalan ng kapasidad.
    Ano ang magiging epekto ng desisyon na ito sa mga kaso ng psychological incapacity? Mas magiging madali para sa mga partido na mapawalang-bisa ang kanilang kasal dahil hindi na kailangan ang medical certificate. Sa ganitong paraan, dapat na mas mapangalagaan pa rin ng State ang kaayusan ng pamilya.
    Sino ang dapat magpatunay ng psychological incapacity? Ang nagke-claim ng psychological incapacity ang may responsibilidad na magpatunay nito sa korte sa pamamagitan ng matibay na ebidensya.
    Paano kung hindi nag cooperate sa isinagawang pagsusuri ang respondent sa Psychological Inacapcity? Hindi ito hadlang. Ang personal examination ng party ay hindi required upang mapatunayan. May mga ibang factors upang malaman na siya’y incapable.
    Ano ang halaga ng patotoo mula sa eksperto? Lubhang malaking tulong ang may patotoo galing sa psychologist, subalit kailangang isaalang-alang din ang pinagsamang ebidensiya na ipinrisinta upang malaman kung talaga ngang may kakulangan o di kayang gampanan ang kanyang tungkulin sa kasal.
    Maari bang bawiin o pabulaanan ng ibang testimonya ang paglalahad ng isang party at mga witness kaugnay ng 36th article ng Family Code? Maaring mangyari ito kung kapani-paniwala at makatuwiran ang ebidensyang ihaharap. Dahil sa nakasulat sa artikulo 36 sa Family Code tungkol sa nasabing usapin.
    Paano mapapawalang bisa sa dalawang klase nang kasal na kinikilala sa canon law? Ang mga mahahalagang kasunduan kaugnay sa kognitibo, volitive at psychosomatic elements kasama din ang katibayan hinggil sa kani kanilang paniniwala bilang asawa ay mahalaga sa pagproseso nito. Ito’y basehan na rin sa kanilang pagpapasya.
    Ano ang implikasyon sa diborsyo sa binagong bersyon o batas? Ang psychological incapability ay patuloy na mananatili bilang isang lehitimong ground para sa pagkansela ng isang kasal. Ito ay hindi para bigyang daan o gawing ilegal ang Diborsyo dahil may kailangan itong ebidensya base sa istriktong guidelines.

    Sa desisyon na ito, binigyang-diin ng Korte Suprema na hindi dapat maging madali ang pagpapawalang-bisa ng kasal, ngunit hindi rin dapat maging imposible kung napatunayang may psychological incapacity. Ito ay upang balansehin ang proteksyon ng kasal at ang karapatan ng mga indibidwal na magkaroon ng makabuluhan at maligayang buhay.

    Para sa mga katanungan tungkol sa pag-apply ng desisyong ito sa inyong sitwasyon, maaari kayong makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o mag-email sa frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: Ang pagsusuring ito ay para lamang sa impormasyon at hindi dapat ituring na legal advice. Para sa tiyak na legal na gabay na angkop sa inyong sitwasyon, kumonsulta sa isang kwalipikadong abogado.
    Source: Tan-Andal v. Andal, G.R. No. 196359, May 11, 2021

  • Kawalan ng Kakayahang Sikolohikal: Hindi Lang Basta Hindi Pagkakasundo sa Loob ng Tahanan

    Ipinasiya ng Korte Suprema na ang hindi pagkakasundo at mga problema sa personalidad sa pagitan ng mag-asawa ay hindi sapat upang ideklara ang kasal na walang bisa dahil sa kawalan ng kakayahang sikolohikal. Kailangan patunayan na ang mga problemang ito ay malala, nag-ugat bago pa ang kasal, at hindi na malulunasan. Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin na ang kasal ay dapat protektahan at hindi basta-basta mapawalang-bisa kung walang malinaw at matibay na ebidensya ng kawalan ng kakayahan na gampanan ang mga responsibilidad bilang mag-asawa.

    Pag-ibig na Namatay: Kawalan ba ng Kakayahan o Simpleng Hindi Pagkakasundo?

    Marami ang nagtatanong kung kailan masasabing may psychological incapacity na maaaring maging basehan para mapawalang-bisa ang isang kasal. Sa kaso ni Maria Victoria Socorro Lontoc-Cruz laban kay Nilo Santos Cruz, sinubukan nilang ipawalang-bisa ang kanilang kasal dahil umano sa kanilang mga personality disorder. Ang isyu ay kung ang kanilang mga kondisyon ay sapat na upang ituring silang psychologically incapacitated ayon sa Article 36 ng Family Code. Ang desisyon na ito ay nagpapaliwanag kung ano ang ibig sabihin ng psychological incapacity at kung kailan ito maaaring gamitin upang mapawalang-bisa ang isang kasal.

    Sinabi ng Korte Suprema na kailangan patunayan ang tatlong bagay para masabing may psychological incapacity:

    1. Kabigatan (Gravity): Kailangan malubha ang problema kaya hindi kayang gampanan ang mga responsibilidad sa kasal.
    2. Pinagmulan Bago ang Kasal (Juridical Antecedence): Ang problema ay nag-ugat bago pa ang kasal, kahit na lumabas lang ito pagkatapos ng kasal.
    3. Hindi Malulunasan (Incurability): Ang problema ay hindi na malulunasan, o kung kaya man ay sobrang hirap lunasan.

    Bukod dito, binigyang-diin ng Korte na ang simpleng “irreconcilable differences” o “conflicting personalities” ay hindi nangangahulugan ng psychological incapacity. Hindi rin sapat na hindi lang nagagampanan ng mag-asawa ang kanilang mga responsibilidad. Kailangan patunayan na hindi nila kayang gampanan ang mga ito dahil sa isang sikolohikal na karamdaman. Kailangan din na ang kondisyong ito ay nagdudulot ng kawalan ng malay o kakayahan na maunawaan ang mga pangunahing obligasyon sa kasal.

    Sa kasong ito, bagaman may mga eksperto na nagpatunay na may mga personality disorder ang mag-asawa, hindi napatunayan na ang mga ito ay:

    1. Umiiral na bago pa ang kasal
    2. Malubha
    3. Hindi na malulunasan upang hindi nila kayang gampanan ang kanilang mga marital duties.

    Ayon sa Korte, maaaring incompatibility lamang ang nangyari, hindi psychological incapacity. Hindi rin maaaring basta sabihin na ang isang tao ay psychologically incapacitated dahil lamang ayaw o nag-aatubili siyang gampanan ang kanyang mga responsibilidad sa kasal.

    Sa kaso ni Nilo, hindi napatunayan na ang kanyang pagiging abala sa trabaho at pagkakaroon ng ibang babae ay dahil sa kanyang psychological disorder. Ayon sa kanya, dahil sa trabaho niya kaya siya madalas wala sa bahay, at nagkaroon lamang siya ng ibang babae noong may problema na sa kanilang kasal.

    Kaugnay naman kay Marivi, lumaki siya sa isang masaya at buong pamilya. Ayon kay Nilo, naging mabuti siyang asawa at ina sa kanilang mga anak. Ang paghahanap niya ng atensyon, pagmamahal, at katapatan ay normal lamang para sa isang asawa. Dagdag pa rito, sinabi mismo ng psychologist na si Dr. Encarnacion na ang problema ni Marivi ay maaaring malunasan. Kung magkakaroon siya ng relasyon sa isang lalaking kayang tugunan ang kanyang mga pangangailangan, magiging maayos siya.

    Dahil dito, naniniwala ang Korte Suprema na ang mag-asawa ay hindi handang ayusin ang kanilang mga problema sa personalidad, kaya sila nadismaya sa isa’t isa. Kaya’t hindi pinawalang bisa ang kanilang kasal. Ayon sa Korte, hindi maaaring mapawalang bisa ang isang kasal dahil lamang hindi ito perpekto. Ito ay nangangailangan ng mas matibay na basehan ayon sa Family Code.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Ang pangunahing isyu ay kung ang personalidad ng mag-asawa ay psychologically incapacitated kaya dapat bang ipawalang-bisa ang kasal.
    Ano ang psychological incapacity? Ito ay isang kondisyon kung saan ang isang tao ay hindi kayang gampanan ang mga mahahalagang responsibilidad sa kasal dahil sa sikolohikal na karamdaman.
    Ano ang mga kinakailangan para mapatunayan ang psychological incapacity? Kailangan patunayan na ang problema ay malubha, nag-ugat bago ang kasal, at hindi na malulunasan.
    Sapat na ba ang hindi pagkakasundo para masabing may psychological incapacity? Hindi. Kailangan may malubhang sikolohikal na karamdaman na pumipigil sa isang tao na gampanan ang kanyang mga responsibilidad sa kasal.
    Ano ang naging desisyon ng Korte Suprema sa kasong ito? Ipinasiya ng Korte Suprema na hindi sapat ang ebidensya para patunayan ang psychological incapacity, kaya hindi nila pinawalang-bisa ang kasal.
    Ano ang epekto ng desisyong ito sa ibang kaso ng pagpapawalang-bisa ng kasal? Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin na kailangan matibay ang ebidensya ng psychological incapacity para mapawalang-bisa ang isang kasal.
    Ano ang dapat gawin kung may problema sa personalidad ang mag-asawa? Subukang ayusin ang problema sa pamamagitan ng pag-uusap at paghingi ng tulong sa mga eksperto bago magdesisyon na ipawalang-bisa ang kasal.
    Kailangan bang suriin mismo ang partido para masabing may psychological incapacity? Hindi ito kailangan ngunit dapat may sapat na ebidensya para patunayan ang psychological incapacity.

    Ang desisyon na ito ay nagpapaalala sa atin na ang kasal ay isang sagradong institusyon na dapat protektahan. Hindi ito dapat basta-basta mapawalang-bisa dahil lamang sa mga problema sa personalidad o hindi pagkakasundo. Kung may mga problema sa kasal, dapat subukang ayusin muna ito bago magdesisyon na maghiwalay.

    For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
    Source: Maria Victoria Socorro Lontoc-Cruz vs. Nilo Santos Cruz, G.R. No. 201988, October 11, 2017