Sa mga kaso ng droga kung saan maliit lamang ang dami ng nakumpiskang narcotics, kinakailangan ang mas mahigpit na pagsunod sa mga alituntunin ng Seksyon 21 ng Republic Act No. 9165 upang mapangalagaan ang halaga ng ebidensya. Sa kasong ito, pinawalang-sala ng Korte Suprema si Jesus Aparente dahil sa paglabag sa Section 11 ng Republic Act No. 9165. Ang desisyon ay nagbigay-diin sa kahalagahan ng wastong paghawak at dokumentasyon ng mga nakumpiskang droga, lalo na kung ang dami nito ay maliit lamang, upang matiyak na hindi makompromiso ang integridad ng ebidensya.
Maliit na Droga, Malaking Problema: Pagkakamali sa Chain of Custody ni Aparente
Noong Pebrero 13, 2006, si Jesus Aparente ay inaresto sa Binangonan, Rizal dahil sa umano’y pagmamay-ari ng 0.01 gramo ng shabu. Ayon sa mga pulis, nakita nila si Aparente na tumatanggap ng isang maliit na plastic sachet mula sa isa pang lalaki sa isang eskinita. Nang lapitan sila ng mga pulis, tumakbo ang dalawa, ngunit si Aparente lamang ang nahuli. Nakumpiska sa kanya ang isang sachet na naglalaman ng puting crystalline substance na positibo sa methamphetamine hydrochloride. Siya ay kinasuhan at hinatulang guilty ng Regional Trial Court, na kinatigan naman ng Court of Appeals.
Ngunit sa pag-apela sa Korte Suprema, kinuwestiyon ni Aparente ang legalidad ng kanyang pagkakakulong at ang kawalan ng katiyakan sa chain of custody ng ebidensya. Iginiit niya na ang mga pulis ay hindi sumunod sa mga kinakailangan ng Seksyon 21 ng Republic Act No. 9165, na nagtatakda ng mga pamamaraan para sa paghawak ng mga nakumpiskang droga. Sa madaling salita, ang chain of custody ay tumutukoy sa pagkakasunud-sunod ng paglilipat at pangangalaga ng ebidensya, mula sa pagkumpiska hanggang sa pagharap nito sa korte, upang masiguro na walang pagbabago o kontaminasyon na nangyari.
Binigyang-diin ng Korte Suprema na sa mga kaso kung saan maliit ang dami ng nakumpiskang droga, kinakailangan ang mas mahigpit na pagsunod sa mga alituntunin ng Seksyon 21. Ito ay upang maiwasan ang anumang pagdududa tungkol sa pinagmulan at integridad ng ebidensya. Ang Seksyon 21 ng Republic Act No. 9165 ay malinaw na nagsasaad na ang physical inventory at pagkuha ng litrato ng mga nakumpiskang droga ay dapat gawin kaagad pagkatapos ng pagkumpiska sa presensya ng akusado o kanyang kinatawan, isang kinatawan mula sa media, Department of Justice (DOJ), at isang elected public official. Narito ang mismong sinabi ng batas:
Seksyon 21. Custody and Disposition of Confiscated, Seized, and/or Surrendered Dangerous Drugs, Plant Sources of Dangerous Drugs, Controlled Precursors and Essential Chemicals, Instruments/Paraphernalia and/or Laboratory Equipment. — Ang PDEA ang dapat manguna at humawak ng lahat ng mapanganib na droga, halaman na pinagmumulan ng mapanganib na droga, kontroladong precursor at mahahalagang kemikal, pati na rin ang mga instrumento/paraphernalia at/o kagamitan sa laboratoryo na kinumpiska, sinamsam at/o isinuko, para sa wastong pagtapon sa sumusunod na paraan:
(1) Ang koponan ng nag-aresto na may unang kustodiya at kontrol ng mga droga ay dapat, kaagad pagkatapos ng pag-aresto at pag-aresto, pisikal na mag-imbentaryo at magpakuha ng litrato ng pareho sa presensya ng akusado o ng (mga) taong kinumpiska at/o kinuha ang mga nasabing gamit, o ang kanyang/kanyang kinatawan o tagapayo, isang kinatawan mula sa media at ang Kagawaran ng Katarungan (DOJ), at sinumang nahalal na opisyal ng publiko na kinakailangang pumirma sa mga kopya ng imbentaryo at bigyan ng isang kopya nito[.]
Sa kaso ni Aparente, nabigo ang mga pulis na agad na markahan ang nakumpiskang droga sa lugar ng pag-aresto. Sa halip, minarkahan ito ng isang investigating officer sa police station. Ang ganitong paglabag sa Seksyon 21, ayon sa Korte Suprema, ay nagdulot ng pagdududa sa integridad ng operasyon. Dahil dito, pinawalang-sala si Aparente dahil hindi napatunayan ng prosekusyon na siya ay guilty beyond reasonable doubt. Idinetalye ng Korte Suprema sa People v. Holgado na ang hindi pagsunod sa Seksyon 21 ay nagdudulot ng pagdududa sa pinagmulan ng mga nakumpiskang droga, lalo na kung ang dami ay maliit.
Kaya naman, binigyang-diin ng Korte Suprema na ang mga trial court ay dapat maging mas masusi sa mga kaso na kinasasangkutan ng Republic Act No. 9165 at gumamit ng mas mataas na antas ng pagsusuri. Kahit na ang hindi pagsunod sa Republic Act No. 9165 ay hindi awtomatikong nagpapawalang-bisa sa pagkumpiska ng droga, ang kawalan ng makatwirang paliwanag para sa hindi pagsunod ay maaaring maging dahilan upang magduda sa integridad ng ebidensya. Ang desisyon sa kasong ito ay nagpapaalala sa mga law enforcement agencies na sundin nang mahigpit ang mga pamamaraan sa paghawak ng ebidensya upang matiyak na mapanagot ang mga nagkasala nang hindi lumalabag sa mga karapatan ng akusado. Ikinumpara ng Korte Suprema ang mga pananaw ng prosekusyon at depensa gamit ang table para itampok ang kawalan ng ebidensya:
Posisyon ng Prosekusyon | Posisyon ng Depensa |
Nakita ng mga pulis si Aparente na tumatanggap ng sachet. | Si Aparente ay nanood ng TV nang pwersahang pumasok ang mga pulis. |
Agad na dinala ang sachet sa crime lab para sa pagsusuri. | Pinuwersa si Aparente na aminin na sa kanya ang shabu. |
Ang investigator sa istasyon ang nagmarka ng sachet. | Kinuwestiyon ang chain of custody dahil hindi malinaw ang proseso. |
Kadalasan, nagiging hadlang ang kawalan ng maayos na dokumentasyon sa chain of custody kaya sinisigurado dapat ng kapulisan na naiingatan at nasusunod ang tamang proseso ng paghawak ng mga ebidensya upang maging matibay ang kaso.
FAQs
Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Kung nilabag ba ang karapatan ni Aparente laban sa illegal na pag-aresto at kung nasunod ba ang chain of custody ng ebidensya. |
Ano ang chain of custody? | Ito ang pagkakasunud-sunod ng paglilipat at pangangalaga ng ebidensya upang masiguro na walang pagbabago o kontaminasyon na nangyari. |
Bakit mahalaga ang chain of custody sa mga kaso ng droga? | Mahalaga ito upang mapatunayan na ang ebidensya na ipinresenta sa korte ay ang mismong ebidensya na nakumpiska sa akusado. |
Ano ang sinasabi ng Seksyon 21 ng Republic Act No. 9165 tungkol sa paghawak ng ebidensya? | Dapat agad na isagawa ang physical inventory at pagkuha ng litrato ng mga nakumpiskang droga sa presensya ng akusado, media, DOJ representative, at isang elected public official. |
Ano ang nangyari sa kaso ni Aparente? | Pinawalang-sala si Aparente dahil hindi napatunayan ng prosekusyon na nasunod ang chain of custody at nagkaroon ng paglabag sa Seksyon 21 ng Republic Act No. 9165. |
Bakit hindi agad minarkahan ng mga pulis ang nakumpiskang droga? | Hindi ito naipaliwanag ng prosekusyon at ang pagmamarka ay ginawa lamang sa police station ng investigating officer. |
Ano ang implikasyon ng desisyon sa kasong ito? | Ang desisyon na ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng mahigpit na pagsunod sa mga alituntunin sa paghawak ng ebidensya sa mga kaso ng droga, lalo na kung maliit ang dami ng nakumpiska. |
Sino ang dapat pumirma sa imbentaryo ng mga nakumpiskang droga? | Ayon sa batas, dapat itong pirmahan ng akusado o kanyang kinatawan, isang kinatawan mula sa media, Department of Justice (DOJ), at isang elected public official. |
Ang kasong ito ay nagbibigay-diin sa kritikal na papel ng chain of custody sa mga kaso ng droga. Ang mga awtoridad ay dapat sundin ang mga pamamaraan nang mahigpit, lalo na sa mga kaso kung saan ang dami ng droga ay maliit, upang maiwasan ang pagdududa sa integridad ng ebidensya. Sa ganitong paraan, masisiguro na ang hustisya ay naipapamalas nang patas at naaayon sa batas.
Para sa mga katanungan hinggil sa pag-apply ng desisyong ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay para lamang sa layuning pang-impormasyon at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na angkop sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: Jesus Aparente y Vocalan v. People of the Philippines, G.R. No. 205695, September 27, 2017