Sa desisyong ito, pinagtibay ng Korte Suprema ang pananagutan ng isang Clerk of Court sa pangangalaga at paggamit ng mga pondo ng korte. Si Ma. Lorda M. Santizo, bilang Clerk of Court II, ay napatunayang nagkasala ng Gross Misconduct, Serious Dishonesty, Gross Neglect of Duty, Commission of a Crime Involving Moral Turpitude, at Violation of Supreme Court Rules. Ang desisyon ay nagpapakita ng mataas na pamantayan ng integridad at responsibilidad na inaasahan sa mga empleyado ng hudikatura. Kahit nagbitiw na si Santizo, ipinataw pa rin sa kanya ang parusang forfeiture ng mga benepisyo, disqualification sa muling pagpasok sa serbisyo publiko, at multa na P101,000.00. Ang kasong ito ay nagpapaalala sa lahat ng mga empleyado ng korte na ang pagiging tapat at maingat sa paghawak ng mga pondo ay mahalaga sa pagpapanatili ng tiwala ng publiko sa sistema ng hustisya.
Kaso ng Clerk of Court: Kapabayaan sa Pondo, Anong Parusa?
Ang kasong ito ay nagsimula sa mga reklamo laban kay Ma. Lorda M. Santizo, Clerk of Court II ng Municipal Trial Court (MTC) ng San Joaquin, Iloilo, dahil sa hindi wastong pangangasiwa ng mga pondo ng korte. Ang pangunahing tanong dito ay kung dapat bang managot si Santizo sa mga paglabag na kanyang ginawa bilang Clerk of Court. Ang mga reklamo ay nag-ugat sa mga natuklasang kakulangan sa kanyang financial reports at mga iregularidad sa paghawak ng mga pondo. Dahil dito, nagsagawa ng financial audit na naglantad ng mga kakulangan sa kanyang mga account.
Noong una, natuklasan na may mga kakulangan sa kanyang mga account mula April 1, 2007 hanggang July 31, 2016. Kahit na naibalik ni Santizo ang mga kakulangan, inutusan pa rin siyang magbayad ng interes dahil sa pagkaantala ng kanyang mga deposito. Matapos ang ilang buwan, nadiskubre ni Hon. Irene B. Banzuela-Didulo, Presiding Judge ng MTC, na muling nagkaroon ng mga paglabag si Santizo sa paghawak ng pondo.
Ayon sa Code of Conduct for Court Personnel, ang mga empleyado ng korte ay kinakailangang “gamitin ang mga resources, property at funds sa ilalim ng kanilang official custody sa isang judicious manner at solely in accordance with the prescribed statutory and regulatory guidelines or procedures.”
Ang mga natuklasang ito ay nagtulak sa OCA na magsagawa ng mas malalim na financial audit. Ang mga resulta ng audit ay nagpapakita ng mga irregularidad sa paggamit ng official receipts, tampering ng mga dokumento, at paggamit ng mga pondo para sa personal na pakinabang. Ang audit team ay nagrekomenda ng pagsasampa ng mga kasong kriminal laban kay Santizo. Kalaunan ay sinampahan nga ng kasong kriminal si Santizo sa Office of the Ombudsman.
Napag-alaman din na naghain ng resignation si Santizo noong March 28, 2019, na epektibo simula April 1, 2019. Gayunpaman, kinumpirma ng OCA na tinanggap ang kanyang resignation noong September 26, 2019, nang walang prejudice sa pagpapatuloy ng mga pending administrative cases laban sa kanya. Ang Judicial Integrity Board (JIB) ay napatunayang may sapat na ebidensya para managot si Santizo sa mga kasong Serious Dishonesty, Gross Neglect of Duty, at Gross Misconduct. Dahil dito, nagrekomenda ang JIB ng forfeiture ng kanyang mga benepisyo at disqualification sa muling pagpasok sa anumang posisyon sa gobyerno.
Ang Korte Suprema ay nagpasiya na ang mga paglabag ni Santizo ay malinaw na paglabag sa Code of Conduct for Court Personnel at OCA Circulars. Binigyang-diin ng Korte na ang mga Clerk of Court ay may mahalagang papel sa pangangalaga ng mga pondo at inaasahan na may mataas na antas ng disiplina at integridad. Ang kanyang mga aksyon ay nagpapakita ng kakulangan sa integridad, na siyang inaasahan sa isang empleyado ng hudikatura. Ang kanyang kapabayaan at maling paggamit ng mga pondo ay hindi katanggap-tanggap.
Kahit na nagbitiw na si Santizo, ang Korte Suprema ay nagpatuloy sa pagdinig ng kanyang kaso at napatunayang siya ay nagkasala sa mga kasong isinampa laban sa kanya. Ang kapabayaan sa tungkulin, paglabag sa mga alituntunin, at paggawa ng mga krimen ay hindi maaaring palampasin. Ang kanyang pagbibitiw ay hindi nangangahulugan na makakatakas siya sa mga responsibilidad at parusa na nararapat sa kanyang mga ginawa. Bilang resulta, ipinataw sa kanya ang mga parusa na naaayon sa kanyang mga paglabag.
Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Ang pangunahing isyu ay kung dapat bang managot si Ma. Lorda M. Santizo, bilang Clerk of Court, sa mga paglabag na kanyang ginawa sa paghawak ng pondo ng korte. Kasama rito ang pagkaantala sa pagdeposito ng mga pondo, irregular na paggamit ng mga resibo, at pag-tamper ng mga dokumento. |
Ano ang mga paglabag na ginawa ni Santizo? | Si Santizo ay napatunayang nagkasala ng Gross Misconduct, Serious Dishonesty, Gross Neglect of Duty, Commission of a Crime Involving Moral Turpitude, at Violation of Supreme Court Rules, Directives, at Circulars. Ang mga ito ay may kaugnayan sa hindi wastong pangangasiwa ng pondo ng korte. |
Bakit mahalaga ang papel ng Clerk of Court sa paghawak ng pondo? | Ang Clerk of Court ay may mahalagang papel sa pag-iingat ng mga pondo ng korte. Inaasahan na may mataas na antas ng disiplina, integridad, at kahusayan sa kanilang tungkulin. |
Ano ang mga parusang ipinataw kay Santizo? | Kahit na nagbitiw na si Santizo, ipinataw pa rin sa kanya ang parusang forfeiture ng mga benepisyo, disqualification sa muling pagpasok sa serbisyo publiko, at multa na P101,000.00. |
Ano ang ibig sabihin ng “forfeiture of benefits”? | Ang “forfeiture of benefits” ay nangangahulugan na mawawalan si Santizo ng karapatan sa mga benepisyo na kanyang natatanggap bilang dating empleyado ng gobyerno, maliban sa accrued leave credits. |
Ano ang epekto ng desisyon na ito sa mga empleyado ng korte? | Ang desisyon na ito ay nagpapaalala sa lahat ng mga empleyado ng korte na ang pagiging tapat at maingat sa paghawak ng mga pondo ay mahalaga sa pagpapanatili ng tiwala ng publiko sa sistema ng hustisya. |
Paano nakaapekto ang pagbibitiw ni Santizo sa kanyang kaso? | Kahit nagbitiw na si Santizo, ang Korte Suprema ay nagpatuloy sa pagdinig ng kanyang kaso. Hindi nakaiwas si Santizo sa pananagutan dahil lamang sa kanyang pagbibitiw. Sa halip na dismissal, ang ipinataw na parusa ay forfeiture ng mga benepisyo, disqualification sa muling pagpasok sa serbisyo publiko, at multa. |
Anong aral ang mapupulot sa kasong ito? | Ang aral na mapupulot sa kasong ito ay ang kahalagahan ng integridad at responsibilidad sa paghawak ng pondo ng gobyerno. Ang mga empleyado ng korte ay dapat maging maingat at tapat sa kanilang mga tungkulin. |
Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagpapakita ng seryosong pagtugon ng Korte Suprema sa mga paglabag ng mga empleyado nito. Ang desisyon ay nagpapatibay sa kahalagahan ng integridad at responsibilidad sa serbisyo publiko. Ito ay nagpapaalala sa lahat na ang tiwala ng publiko ay dapat pangalagaan at protektahan. Sa pamamagitan ng pagpapanagot sa mga nagkasala, ang Korte Suprema ay nagpapakita ng kanyang dedikasyon sa pagpapanatili ng isang tapat at responsableng sistema ng hustisya.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: HON. IRENE B. BANZUELA-DIDULO v. MA. LORDA M. SANTIZO, A.M. No. P-22-063, February 07, 2023