Dapat Bang Bayaran ang Kontratista Kahit Naantala ang Proyekto? Alamin ang Iyong Karapatan

G.R. No. 196383, October 15, 2012

Naranasan mo na ba ang humabol sa deadline sa isang proyekto? Sa mundo ng konstruksyon, ang pagkaantala ay madalas na problema. Pero ano ang mangyayari kung ang pagkaantala ay hindi kasalanan ng kontratista? Sa kaso ng Robert Pascua vs. G & G Realty Corporation, tinalakay ng Korte Suprema ang mahalagang tanong na ito: Dapat bang bayaran ang kontratista kahit na lumagpas sa takdang oras ang pagtatapos ng proyekto?

Sa kasong ito, si Robert Pascua, na nagpapatakbo ng Tri-Web Construction, ay nakipagkontrata sa G & G Realty Corporation para magtayo ng gusali. Ngunit, dahil sa mga dagdag na trabaho na ipinagawa ng G & G Realty, naantala ang proyekto. Nang singilin ni Pascua ang G & G Realty para sa natitirang balanse, tumanggi ang kumpanya na magbayad dahil sa pagkaantala. Ang pangunahing tanong dito ay: Sino ang dapat managot sa pagkaantala, at may karapatan ba si Pascua na mabayaran?

Ang Batas sa Kontrata ng Konstruksyon

Ang kontrata sa konstruksyon ay isang kasunduan kung saan ang isang partido (kontratista) ay nangangakong magtayo ng isang istruktura para sa isa pang partido (may-ari) kapalit ng bayad. Ayon sa batas, parehong may obligasyon ang kontratista at ang may-ari. Sinasabi sa Artikulo 1169 ng Civil Code, na ang mga partido ay may reciprocal obligations, ibig sabihin, ang obligasyon ng isa ay nakasalalay sa obligasyon ng isa pa. Sa konteksto ng konstruksyon, obligasyon ng kontratista na itayo ang proyekto, at obligasyon naman ng may-ari na magbayad pagkatapos ng matagumpay na pagtatapos nito.

Bukod dito, may konsepto sa batas na tinatawag na force majeure o fortuitous event. Ito ay mga pangyayari na hindi inaasahan o maiiwasan, na maaaring magdulot ng pagkaantala sa proyekto. Kung ang pagkaantala ay dahil sa force majeure, maaaring hindi managot ang kontratista. Gayunpaman, sa kasong ito, ang pagkaantala ay hindi dahil sa force majeure, kundi dahil sa mga dagdag na trabaho na ipinagawa ng may-ari.

Mayroon ding prinsipyo ng quantum meruit. Ito ay nangangahulugan na kung ang isang tao ay nagbigay ng serbisyo o nagtrabaho, dapat siyang bayaran sa makatuwirang halaga ng kanyang ginawa, upang maiwasan ang unjust enrichment. Ito ay naaayon sa Artikulo 1713 ng Civil Code na nagsasaad na, “If he [contractor] should withdraw from the contract for just cause, he shall be paid proportionally for the work done and expenses incurred.” Kahit na may pagkaantala, kung nakumpleto naman ng kontratista ang malaking bahagi ng proyekto, maaaring mabayaran pa rin siya batay sa quantum meruit.

Ang Kwento ng Kaso: Pascua vs. G & G Realty

Nagsimula ang kwento noong 1999 nang magkasundo sina Robert Pascua at G & G Realty para sa konstruksyon ng isang apat na palapag na gusali at isang kusina. Ang kontrata ay nagkakahalaga ng P11.1 milyon. Habang ginagawa ang proyekto, nagpabago ng isip ang G & G Realty at nagpa-dagdag ng trabaho si Pascua. Dahil dito, kinailangan munang itigil ang paggawa sa pangunahing gusali para unahin ang mga dagdag na trabaho.

Natapos ni Pascua ang proyekto, bagamat lampas sa orihinal na deadline. Ngunit nang singilin niya ang G & G Realty para sa natitirang balanse, hindi siya binayaran. Kaya naman, nagdemanda si Pascua sa Regional Trial Court (RTC) ng Pasig City.

Desisyon ng RTC: Panalo si Pascua. Ayon sa RTC, makatwiran ang pagkaantala dahil sa mga dagdag na trabaho na ipinagawa ng G & G Realty. Sinabi ng korte:

“Bagaman hindi pinag-tatalunan ng plaintiff na ang trabaho ay natapos lampas sa ibinigay na deadline, sapat niyang naipaliwanag na ang sanhi ng pagkaantala ay ang mga karagdagang gawa at pagbabago sa gawa na isinagawa ng korporasyon ng konstruksiyon alinsunod sa mga tagubilin ng defendant. Hindi itinanggi ng defendant ang pag-iral ng nasabing mga karagdagang gawa.”

Desisyon ng Court of Appeals (CA): Una, panalo si Pascua, tapos, bawiin. Sa apela, kinatigan ng CA ang RTC sa unang desisyon nito. Ngunit, sa motion for reconsideration ng G & G Realty, binawi ng CA ang naunang desisyon at pinanigan ang G & G Realty. Ayon sa CA, kasalanan daw ni Pascua ang pagkaantala dahil tumanggap daw ito ng ibang proyekto.

Desisyon ng Korte Suprema: Balik sa RTC, panalo ulit si Pascua! Hindi sumang-ayon ang Korte Suprema sa binagong desisyon ng CA. Kinatigan ng SC ang orihinal na desisyon ng RTC at ang unang desisyon ng CA. Sabi ng Korte Suprema:

“A close perusal of the records would show that there is no reason for this Court to deviate from the factual findings of the trial court… Here, the trial court correctly found that respondent’s additional works and change order works caused the delay in the construction of the subject project.”

Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang mga dagdag na trabaho na ipinagawa ng G & G Realty ang dahilan ng pagkaantala, at hindi ang pagtanggap ni Pascua ng ibang proyekto. Dahil dito, dapat bayaran ang kontratista para sa natitirang balanse ng kontrata.

Ano ang Leksyon sa Kaso na Ito?

Ang kasong Pascua vs. G & G Realty ay nagtuturo ng ilang mahahalagang leksyon, lalo na sa mga may-ari ng negosyo at mga kontratista:

1. Dokumentahin ang lahat. Mahalaga na may maayos na dokumentasyon ang lahat ng usapan at kasunduan, lalo na sa mga kontrata ng konstruksyon. Kung may mga pagbabago sa orihinal na plano, dapat itong maisulat at mapirmahan ng parehong partido (change order). Sa kasong ito, nakatulong kay Pascua ang mga dokumento na nagpapatunay sa mga dagdag na trabaho na ipinagawa ng G & G Realty.
2. Magkomunika ng maayos. Ang maayos na komunikasyon ay susi sa matagumpay na proyekto. Kung may problema o pagbabago, dapat agad itong ipaalam sa kabilang partido.
3. Alamin ang iyong mga karapatan at obligasyon. Parehong may karapatan at obligasyon ang may-ari at kontratista sa isang kontrata ng konstruksyon. Dapat alam ng bawat partido ang kanilang mga responsibilidad upang maiwasan ang hindi pagkakaunawaan.

Mahahalagang Aral

• Ang pagkaantala na dulot ng may-ari ay hindi dapat maging dahilan para hindi bayaran ang kontratista. Kung ang pagkaantala ay dahil sa mga pagbabago o dagdag na trabaho na ipinagawa ng may-ari, may karapatan pa rin ang kontratista na mabayaran.
• Ang quantum meruit ay proteksyon para sa mga kontratista. Kahit na may problema sa kontrata, kung nakapagbigay naman ng serbisyo ang kontratista, dapat siyang mabayaran sa makatuwirang halaga ng kanyang ginawa.
• Ang desisyon ng trial court ay may bigat. Binibigyan ng Korte Suprema ng respeto ang mga factual findings ng trial court, lalo na kung ito ay suportado ng ebidensya.

Mga Madalas Itanong

1. Tanong: Ano ang mangyayari kung naantala ang proyekto ng konstruksyon?
   Sagot: Depende sa dahilan ng pagkaantala. Kung kasalanan ng kontratista, maaaring may penalty. Ngunit kung kasalanan ng may-ari o dahil sa force majeure, maaaring walang pananagutan ang kontratista sa pagkaantala.
2. Tanong: Kailangan bang bayaran ang kontratista kahit naantala ang proyekto?
   Sagot: Oo, kung ang pagkaantala ay hindi kasalanan ng kontratista, lalo na kung ito ay dahil sa mga dagdag na trabaho na ipinagawa ng may-ari. Sa ilalim ng prinsipyo ng quantum meruit, dapat pa rin bayaran ang kontratista para sa trabahong nagawa.
3. Tanong: Ano ang “change order” at bakit ito importante?
   Sagot: Ang “change order” ay dokumento na nagpapatunay sa pagbabago sa orihinal na kontrata, tulad ng dagdag na trabaho o pagbabago sa plano. Importante ito para maprotektahan ang karapatan ng parehong partido at maiwasan ang hindi pagkakaunawaan sa bayad.
4. Tanong: Paano maiiwasan ang mga problema sa pagbabayad sa mga kontrata ng konstruksyon?
   Sagot: Magkaroon ng malinaw at kumpletong kontrata, dokumentahin ang lahat ng pagbabago sa pamamagitan ng change orders, at magkaroon ng maayos na komunikasyon sa pagitan ng may-ari at kontratista.
5. Tanong: Ano ang “quantum meruit”?
   Sagot: Ito ay prinsipyo ng batas na nagsasaad na dapat bayaran ang isang tao sa makatuwirang halaga ng kanyang serbisyo o trabaho, upang maiwasan ang unjust enrichment.
6. Tanong: Saan ako makakakuha ng legal na tulong tungkol sa mga kontrata ng konstruksyon?
   Sagot: Maaari kang kumunsulta sa isang abogado na eksperto sa construction law.

Kung mayroon kang katanungan tungkol sa kontrata sa konstruksyon o problema sa pagbabayad, huwag mag-atubiling kumunsulta sa ASG Law. Kami ay eksperto sa mga usaping legal na may kinalaman sa konstruksyon at handang tumulong sa iyo. Mag-email sa amin sa hello@asglawpartners.com o makipag-ugnayan dito para sa konsultasyon. Ang ASG Law ay katuwang mo sa pagkamit ng hustisya.

---

Source: Supreme Court E-Library
This page was dynamically generated
by the E-Library Content Management System (E-LibCMS)