ASG Law

Tag: Nuisance Candidate

  • Ang Pagkansela ng Sertipiko ng Kandidatura: Kailangan ang Pagkakataong Magpaliwanag

    Dapat hindi basta-basta gamitin ng Commission on Elections (COMELEC) ang kanilang kapangyarihang paghigpitan ang karapatan ng isang mamamayan na bumoto. Hindi maaaring basta na lamang kanselahin ng COMELEC ang sertipiko ng kandidatura ng isang kandidatong itinuturing na ‘nuisance’ nang hindi muna binibigyan ang kandidato ng pagkakataong magpaliwanag. Sa madaling salita, bago tanggalin ng COMELEC ang pangalan ng isang kandidato sa balota dahil itinuturing siyang istorbo, kailangan munang pakinggan ang kanyang panig.

    Pagiging ‘Nuisance Candidate’: Kailan Ito Tama at Ayon sa Batas?

    Nagsimula ang kasong ito nang kumandidato si Joseph B. Timbol bilang konsehal sa Caloocan City. Itinuring siya ng COMELEC bilang isang ‘nuisance candidate’ at tinanggal ang kanyang pangalan sa listahan ng mga kandidato. Naghain si Timbol ng petisyon sa Korte Suprema, iginigiit na hindi siya binigyan ng sapat na pagkakataong magpaliwanag bago siya ideklarang ‘nuisance candidate’. Ang pangunahing tanong dito ay kung nilabag ba ng COMELEC ang karapatan ni Timbol sa ‘due process’ nang hindi siya binigyan ng pagkakataong magpaliwanag bago tanggalin ang kanyang pangalan sa listahan ng mga kandidato.

    Ayon sa Korte Suprema, bagama’t moot and academic na ang kaso dahil natapos na ang eleksyon, mahalagang linawin ang mga prinsipyo tungkol sa pagiging ‘nuisance candidate’. Sinabi ng Korte na ang kapangyarihan ng COMELEC na tanggalin ang isang kandidato sa listahan ay hindi dapat abusuhin at dapat sundin ang proseso. Mahalagang bigyan ng pagkakataong magpaliwanag ang isang kandidato upang hindi malabag ang kanyang karapatan.

    Ang estado ay may interes na tiyakin na ang halalan ay maayos at walang gulo. Kaya naman, may kapangyarihan ang COMELEC na tanggalin ang mga ‘nuisance candidate’ na nagpapagulo lamang sa proseso. Ang mga ‘nuisance candidate’ ay ang mga kandidatong walang balak manalo at nagdudulot lamang ng kalituhan sa mga botante. Ngunit, mahalagang tandaan na hindi ito dapat gawin nang basta-basta. Bago tanggalin ang isang kandidato, dapat bigyan muna siya ng pagkakataong magpaliwanag at ipakita na seryoso siya sa kanyang kandidatura.

    Sinasabi sa Artikulo II, Seksyon 26 ng Konstitusyon na dapat garantiyahan ng estado ang pantay na oportunidad sa serbisyo publiko. Ngunit, hindi ito nangangahulugang may karapatan ang lahat na kumandidato. Ang pagtakbo sa posisyon ay isang pribilehiyo lamang na maaaring limitahan ng batas. Isa sa mga limitasyong ito ay ang pagbabawal sa mga ‘nuisance candidate’.

    Ipinaliwanag ng Korte Suprema sa kasong Pamatong v. Commission on Elections kung bakit ipinagbabawal ang mga ‘nuisance candidate’:

    . . . The State has a compelling interest to ensure that its electoral exercises are rational, objective, and orderly. Towards this end, the State takes into account the practical considerations in conducting elections. Inevitably, the greater the number of candidates, the greater the opportunities for logistical confusion, not to mention the increased allocation of time and resources in preparation for the election.

    Ayon sa COMELEC Rules of Procedure, Rule 24, Seksyon 4, maaaring tanggalin ng COMELEC ang sertipiko ng kandidatura ng isang ‘nuisance candidate’, ngunit kailangan munang bigyan ang kandidato ng pagkakataong magpaliwanag.

    Sa kasong ito, nakita ng Korte Suprema na bagama’t nagkaroon ng pagdinig, nauna nang naideklara ng COMELEC si Timbol bilang ‘nuisance candidate’. Kaya naman, hindi ito maituturing na sapat na pagkakataong magpaliwanag. Bagama’t nauunawaan ng Korte ang hirap sa pagpapalit ng balota, mas mahalaga pa rin ang karapatan ng isang kandidato na magpaliwanag bago siya tanggalin sa listahan.

    Kaya naman, kahit moot and academic na ang kaso, pinuna pa rin ng Korte Suprema ang COMELEC sa hindi pagbibigay ng sapat na pagkakataon kay Timbol na magpaliwanag. Nagbigay din ng direktiba ang Korte sa abugado ni Timbol dahil sa hindi pagsunod sa kanilang mga utos.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Kung nilabag ba ng COMELEC ang karapatan ni Joseph Timbol sa ‘due process’ nang hindi siya binigyan ng sapat na pagkakataong magpaliwanag bago siya ideklarang ‘nuisance candidate’.
    Ano ang ‘nuisance candidate’? Ito ay ang mga kandidatong walang balak manalo at nagdudulot lamang ng kalituhan sa mga botante. Sila ay nagpapagulo lamang sa proseso ng halalan.
    May kapangyarihan ba ang COMELEC na tanggalin ang mga ‘nuisance candidate’? Oo, may kapangyarihan ang COMELEC na tanggalin ang mga ‘nuisance candidate’ upang matiyak na maayos ang halalan.
    Kailangan ba munang bigyan ng pagkakataon ang isang kandidato na magpaliwanag bago siya tanggalin? Oo, kailangan munang bigyan ng pagkakataon ang kandidato na magpaliwanag at ipakita na seryoso siya sa kanyang kandidatura.
    Ano ang ibig sabihin ng ‘due process’? Ito ay ang karapatan ng isang tao na magkaroon ng patas na pagdinig bago siya parusahan o tanggalan ng kanyang karapatan.
    Ano ang naging desisyon ng Korte Suprema sa kasong ito? Kahit moot and academic na ang kaso, pinuna ng Korte Suprema ang COMELEC sa hindi pagbibigay ng sapat na pagkakataon kay Timbol na magpaliwanag.
    Bakit mahalaga ang pagkakataong magpaliwanag? Mahalaga ito upang hindi malabag ang karapatan ng isang kandidato at matiyak na patas ang proseso ng pagtanggal sa kanya sa listahan.
    Ano ang naging resulta ng kaso para kay Joseph Timbol? Dahil natapos na ang eleksyon, hindi na naibalik ang kanyang pangalan sa balota. Ngunit, naging babala ito sa COMELEC na dapat sundin ang proseso.

    Sa huli, ipinapakita ng kasong ito na mahalaga ang pagsunod sa tamang proseso bago tanggalin ang isang kandidato sa listahan. Kailangan tiyakin ng COMELEC na nabigyan ng sapat na pagkakataon ang kandidato na magpaliwanag upang hindi malabag ang kanyang karapatan. Ang desisyong ito ay nagsisilbing gabay para sa COMELEC sa mga susunod na halalan upang masiguro ang patas at malinis na proseso.

    For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
    Source: Joseph B. Timbol vs. Commission on Elections, G.R. No. 206004, February 24, 2015

  • Kapag Nananalo ang Boto ng ‘Nuisance Candidate’: Ang Dapat Malaman sa Batas Eleksyon sa Pilipinas

    Huwag Sayangin ang Boto: Ibinabalik ng Korte Suprema ang Proteksyon Para sa mga Botante Laban sa ‘Nuisance Candidates’

    G.R. No. 192221, November 13, 2012

    INTRODUKSYON

    Naranasan mo na ba na malito sa napakaraming pangalan ng kandidato sa balota, lalo na kung may magkaparehong apelyido? Isipin mo na lang kung bumoto ka para sa isang kandidato na kalaunan ay idineklara palang ‘nuisance candidate’ – kandidatong sumasali sa eleksyon para lamang magpatawa o lituhin ang mga botante. Noong 2010 elections, sa unang pagkakataon na ginamit ang automated election system, lumitaw ang tanong: ano ang mangyayari sa mga boto na ibinigay sa ‘nuisance candidate’ na ang pangalan ay nakasama pa rin sa balota? Ito ang sentro ng kaso ni Casimira S. Dela Cruz laban sa Commission on Elections (COMELEC) at John Lloyd M. Pacete, kung saan binigyang linaw ng Korte Suprema ang proteksyon ng boto ng mga mamamayan laban sa posibleng kalituhan na likha ng ‘nuisance candidates’.

    Sa kasong ito, pinagdedesisyunan kung dapat bang ituring na ‘stray votes’ o bilang na walang saysay ang mga boto para sa isang ‘nuisance candidate’, o dapat bang ibigay ang mga botong ito sa ‘bona fide’ o tunay na kandidato na may parehong apelyido. Mahalaga ang desisyong ito dahil direktang nakaaapekto ito sa resulta ng eleksyon at sa tunay na kagustuhan ng mga botante.

    LEGAL NA KONTEKSTO: ANG BATAS TUNGKOL SA ‘NUISANCE CANDIDATES’

    Ayon sa Section 69 ng Omnibus Election Code (OEC), maaaring ideklara ng COMELEC ang isang kandidato bilang ‘nuisance candidate’ kung ang kanyang sertipiko ng kandidatura ay inihain para lamang magpatawa, magdulot ng kalituhan sa mga botante dahil sa pagkakahawig ng pangalan sa ibang kandidato, o kung walang tunay na intensyon na tumakbo sa posisyon. Ang layunin ng batas na ito ay protektahan ang integridad ng proseso ng eleksyon at tiyakin na ang tunay na kagustuhan ng mga botante ang manaig.

    Para mas maintindihan, narito ang sipi mula sa Section 69 ng Omnibus Election Code: