Huwag Balewalain ang Panuntunan ng Pamamaraan sa Paghahain ng Certiorari
[ G.R. No. 163999, July 09, 2014 ] PHILIPPINE LONG DISTANCE TELEPHONE COMPANY VS. MILLARD R. OCAMPO, ET AL.
Ang paghahain ng certiorari ay isang natatanging remedyong legal na nangangailangan ng mahigpit na pagsunod sa mga panuntunan. Sa kasong Philippine Long Distance Telephone Company v. Ocampo, ipinakita ng Korte Suprema ang kahalagahan ng pagsunod sa mga panuntunan ng pamamaraan, partikular na sa paghahain ng petisyon para sa certiorari. Hindi sapat ang merito ng kaso kung nababalewala naman ang mga itinakdang proseso. Ang kasong ito ay nagpapaalala sa lahat, mula sa mga abogado hanggang sa mga ordinaryong mamamayan, na ang hustisya ay nakakamit hindi lamang sa nilalaman ng kaso, kundi pati na rin sa tamang proseso ng paghahain nito.
INTRODUKSYON
Isipin ang isang sitwasyon kung saan nakakuha ka ng search warrant at nakumpiska ang mga ebidensya. Kung sa tingin mo ay ilegal ang search warrant, ano ang iyong gagawin? Sa kasong ito, sina Millard Ocampo at ang iba pang mga respondents ay humarap sa ganitong sitwasyon matapos silang ireklamo ng PLDT dahil sa umano’y ilegal na International Simple Resale (ISR) activities. Nagkasa ng raid ang National Bureau of Investigation (NBI) batay sa search warrant na inisyu ng korte. Kinuwestiyon ng mga respondents ang bisa ng search warrant, ngunit sa kanilang paghahangad na mapawalang-bisa ang mga ito, nakalimutan nilang sundin ang mga panuntunan ng pamamaraan sa paghahain ng certiorari. Ang pangunahing tanong sa kasong ito ay: tama ba ang ginawa ng Court of Appeals (CA) na dinggin ang petisyon para sa certiorari ng mga respondents kahit na may mga pagkukulang sila sa pagsunod sa panuntunan?
KONTEKSTONG LEGAL: ANG WRIT OF CERTIORARI AT ANG PANUNTUNAN NG PAMAMARAAN
Ang certiorari ay isang espesyal na aksyong sibil na ginagamit upang iwasto ang mga pagkakamali ng isang mababang hukuman, tribunal, o opisyal na kumikilos nang may hurisdiksyon, ngunit lumalabag sa kanilang hurisdiksyon o umaabuso sa kanilang diskresyon nang may grave abuse of discretion. Mahalagang tandaan na ang certiorari ay hindi isang ordinaryong apela. Ito ay isang ekstraordinaryong remedyo na limitado lamang sa pagwawasto ng mga pagkakamali sa hurisdiksyon o grave abuse of discretion.
Ayon sa Seksiyon 4, Rule 65 ng Rules of Court, ang petisyon para sa certiorari ay dapat ihain sa loob ng 60 araw mula sa pagkakatanggap ng abiso ng desisyon, order, o resolusyon na kinukuwestiyon. Kung mayroong mosyon para sa rekonsiderasyon na napapanahong naihain, ang 60 araw ay bibilangin mula sa pagkakatanggap ng abiso ng pagtanggi sa mosyon para sa rekonsiderasyon. Ang 60-araw na panahong ito ay mahigpit at hindi maaaring palawigin. Ito ay upang matiyak ang mabilis na pagresolba ng mga kaso at iwasan ang labis na pagkaantala.
Bukod pa rito, kinakailangan din ang paghahain ng mosyon para sa rekonsiderasyon bago maghain ng certiorari. Layunin nito na bigyan ng pagkakataon ang mababang hukuman na iwasto ang sarili nitong pagkakamali. Bagama’t may mga eksepsiyon sa panuntunang ito, tulad kung ang order ay patent nullity o kung walang saysay ang paghahain ng mosyon para sa rekonsiderasyon, ang pangkalahatang panuntunan ay ang pangangailangan para sa mosyon para sa rekonsiderasyon.
Sa madaling salita, para magtagumpay sa certiorari, hindi lamang dapat na may merito ang iyong kaso, kundi dapat ding sundin ang tamang proseso sa paghahain nito. Ang pagbalewala sa mga panuntunan ng pamamaraan ay maaaring maging sanhi ng pagkadismis ng iyong petisyon, kahit pa gaano katindi ang iyong argumento.
PAGSUSURI SA KASO: PLDT VS. OCAMPO
Nagsimula ang kaso noong 1996 nang magsagawa ang PLDT ng imbestigasyon sa umano’y ilegal na ISR activities sa Makati City. Matapos makumpirma ang ilegal na aktibidad, humingi ng tulong ang PLDT sa NBI. Batay sa impormasyon at pagsusuri, nag-apply ang NBI ng search warrant sa RTC Manila, na nagresulta sa pag-isyu ng dalawang search warrant laban sa mga opisina ng INFILNET at EMS.
Noong Setyembre 17, 1996, isinagawa ang raid at nakumpiska ang iba’t ibang kagamitan at dokumento. Kasunod nito, kinasuhan ang mga respondents ng simple theft sa RTC Makati. Nagmosyon ang mga respondents sa RTC Makati para ipawalang-bisa ang search warrant at ibalik ang mga nakumpiskang ebidensya, ngunit tinanggihan ito ng korte, na sinasabing ang RTC Manila (nag-isyu ng warrant) ang may hurisdiksyon dito.
Umapela ang mga respondents sa CA sa pamamagitan ng certiorari (CA-G.R. SP No. 47265), ngunit ibinasura rin ito. Pagdating sa RTC Makati, muling binuhay ang mosyon para sa suppression of evidence. Matapos ang ilang pagdinig at pagpapaliban, ibinasura ng RTC Makati ang mosyon dahil sa pagliban ng mga respondents at kawalan ng ebidensya.
Muling umakyat ang kaso sa CA sa pamamagitan ng petisyon para sa certiorari (CA-G.R. SP No. 74990), kung saan pinaboran ng CA ang mga respondents. Ibinasura ng CA ang mga order ng RTC Makati at inutusan ang korte na dinggin ang mosyon para sa suppression of evidence at bigyan ang subpoena duces tecum na hinihingi ng mga respondents. Ganito ang pangangatwiran ng CA:
“WHEREFORE, premises considered, the instant petition is given due course. The assailed Orders dated November 29, 2002 and July 11, 2002 are hereby REVERSED and SET ASIDE. Public respondent Presiding Judge is hereby ordered to grant [respondents’] application for subpoena duces tecum and to continue with the hearing on [respondents’] Motion to Suppress and Exclude Inadmissible Evidence Seized by the reception of evidence from both parties in support of or in opposition to said motion.”
Hindi sumang-ayon ang PLDT at umakyat sa Korte Suprema sa pamamagitan ng Petition for Review on Certiorari.
Sa Korte Suprema, binigyang-diin ang mga pagkakamali ng CA sa pagdinig sa petisyon ng mga respondents. Ayon sa Korte Suprema, dalawang pangunahing procedural lapses ang ginawa ng mga respondents:
- Paglampas sa 60-araw na Panahon para Maghain ng Certiorari: Natanggap ng mga respondents ang abiso ng pagtanggi sa kanilang mosyon para sa rekonsiderasyon noong Oktubre 18, 2002. Dapat sana ay naghain sila ng certiorari sa CA hanggang Disyembre 17, 2002. Ngunit, Enero 20, 2003 na sila naghain. Lumagpas na sila sa 60-araw na palugit.
- Kakulangan ng Mosyon para sa Rekonsiderasyon sa Order na Nagbabasura sa Motion to Suppress: Hindi naghain ng mosyon para sa rekonsiderasyon ang mga respondents sa order ng RTC Makati na nagbabasura sa kanilang Motion to Suppress bago sila naghain ng certiorari sa CA.
Dahil sa mga procedural lapses na ito, kinatigan ng Korte Suprema ang PLDT at binaliktad ang desisyon ng CA. Ipinunto ng Korte Suprema na:
“In view of the foregoing, we find that the CA erred in giving due course to the Petition and in reversing the Orders dated July 11, 2002 and October 10, 2002, as they may no longer be disturbed, after having attained finality… Thus, in the absence of a motion for reconsideration, the CA erred in giving due course to the Petition and in reversing the Order dated November 29, 2002.”
PRAKTICAL IMPLIKASYON: ANO ANG ARAL NG KASONG ITO?
Ang kasong PLDT v. Ocampo ay nagtuturo ng mahalagang aral tungkol sa kahalagahan ng pagsunod sa panuntunan ng pamamaraan, lalo na sa paghahain ng certiorari. Narito ang ilang praktikal na implikasyon:
- Mahigpit na Sundin ang 60-araw na Panahon: Huwag ipagpaliban ang paghahain ng certiorari. Bilangin nang tama ang 60 araw mula sa pagkakatanggap ng abiso ng desisyon o order, o mula sa abiso ng pagtanggi sa mosyon para sa rekonsiderasyon. Ang paglampas sa panahong ito ay maaaring maging dahilan ng pagkadismis ng iyong petisyon.
- Maghain ng Mosyon para sa Rekonsiderasyon Maliban Kung Hindi Kinakailangan: Bago maghain ng certiorari, siguraduhing maghain muna ng mosyon para sa rekonsiderasyon sa mababang hukuman, maliban na lamang kung malinaw na hindi ito kinakailangan o kabilang sa mga eksepsiyon. Ito ay upang bigyan ng pagkakataon ang mababang hukuman na iwasto ang sarili nitong pagkakamali.
- Huwag Balewalain ang Panuntunan sa Dahilan ng Substantial Justice: Hindi sapat na sabihing mas importante ang