Nilinaw ng Korte Suprema na ang pag-apela mula sa desisyon ng Provincial Agrarian Reform Adjudicator (PARAD) patungo sa Department of Agrarian Reform Adjudication Board (DARAB) ay dapat sundin ang mga panuntunan na umiiral noong unang isampa ang kaso. Hindi maaaring gamitin ang “fresh period rule” kung ang orihinal na kaso ay naisampa bago pa man magkabisa ang 2009 DARAB Rules of Procedure. Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagsunod sa tamang proseso at panahon ng pag-apela upang hindi mawalan ng pagkakataong mabago ang desisyon.
Lupaing Agrikultural sa Pampanga: Kailan Nagtatapos ang Relasyong Leasehold?
Ang kaso ay nagsimula sa isang agrikultural na lupa sa Magalang, Pampanga, kung saan nagkaroon ng kontrata ng leasehold sa pagitan ni Milagrosa Jocson (may-ari ng lupa) at Nelson San Miguel (tenant). Umakyat ang usapin sa korte dahil umano sa paglabag ni San Miguel sa mga kondisyon ng kontrata at sa paggamit ng lupa na hindi sakop ng kanilang kasunduan. Ang pangunahing legal na tanong ay kung tama ba ang ginawang pag-apela ni San Miguel sa desisyon ng PARAD, lalo na’t may pagbabago sa mga panuntunan ng DARAB tungkol sa panahon ng pag-apela.
Ayon sa Korte Suprema, ang 2003 DARAB Rules of Procedure ang dapat sundin sa kasong ito dahil ang reklamo ay isinampa noong 2008, bago pa man nagkabisa ang 2009 DARAB Rules of Procedure. Malinaw na nakasaad sa Section 1, Rule XXIV ng 2009 DARAB Rules of Procedure na ang mga panuntunan na umiiral noong isampa ang kaso ang dapat sundin.
Sec. 1. Transitory Provisions. These Rules shall govern all cases filed on or after its effectivity. All cases pending with the Board and the Adjudicators, prior to the date of effectivity of these Rules, shall be governed by the DARAB Rules prevailing at the time of their filing.
Base sa 2003 DARAB Rules of Procedure, ang paghahain ng Motion for Reconsideration (MR) ay nagpapahinto sa panahon para maghain ng apela. Kung ang MR ay denied, ang partido ay mayroon lamang natitirang panahon upang maghain ng apela, ngunit hindi bababa sa limang araw, mula sa pagkatanggap ng notice of denial. Dito lumabas ang problema sa pag-apela ni San Miguel, dahil natapos na ang kanyang panahon para maghain ng apela nang gawin niya ito.
Hindi rin maaaring gamitin ang “fresh period rule” na unang nailatag sa kasong Neypes v. CA, dahil ito ay limitado lamang sa mga paglilitis na panghukuman (judicial proceedings) sa ilalim ng 1997 Rules of Civil Procedure. Ang pag-apela mula sa PARAD patungo sa DARAB ay isang paglilitis na pang-administratibo (administrative), kaya hindi sakop ng “fresh period rule”.
As reflected in the above-quoted portion of the decision in Neypes, the “fresh period rule” shall apply to Rule 40 (appeals from the Municipal Trial Courts to the Regional Trial Courts); Rule 41 (appeals from the Regional Trial Courts to the [CA] or Supreme Court); Rule 42 (appeals from the Regional Trial Courts to the [CA]); Rule 43 (appeals from quasi-judicial agencies to the [CA]); and Rule 45 (appeals by certiorari to the Supreme Court). Obviously, these Rules cover judicial proceedings under the 1997 Rules of Civil Procedure.
Ang pag-apela ay hindi isang likas na karapatan, kundi isang pribilehiyo na ibinigay ng batas. Kailangan itong gawin sa paraan na itinatakda ng batas. Kung hindi susundin ang mga panuntunan, mawawala ang karapatang ito.
FAQs
Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Kung tama ba ang ginawang pag-apela ni San Miguel sa desisyon ng PARAD, lalo na’t may pagbabago sa mga panuntunan ng DARAB tungkol sa panahon ng pag-apela. |
Anong bersyon ng DARAB Rules of Procedure ang dapat sundin? | Ang 2003 DARAB Rules of Procedure ang dapat sundin dahil ang reklamo ay isinampa bago pa man nagkabisa ang 2009 DARAB Rules of Procedure. |
Ano ang “fresh period rule”? | Ito ay panuntunan na nagbibigay ng bagong 15 araw para maghain ng apela pagkatapos matanggap ang order na nagde-deny sa motion for reconsideration. Ito ay applicable lamang sa mga paglilitis na panghukuman. |
Maaari bang gamitin ang “fresh period rule” sa pag-apela mula sa PARAD patungo sa DARAB? | Hindi, dahil ang pag-apela mula sa PARAD patungo sa DARAB ay isang paglilitis na pang-administratibo at hindi sakop ng “fresh period rule”. |
Ano ang epekto ng paghahain ng Motion for Reconsideration sa panahon ng pag-apela? | Ang paghahain ng MR ay nagpapahinto sa panahon para maghain ng apela. Kung ang MR ay denied, ang partido ay mayroon lamang natitirang panahon, ngunit hindi bababa sa limang araw, para maghain ng apela. |
Ano ang ibig sabihin ng desisyon ng Korte Suprema sa kasong ito? | Kinatigan ng Korte Suprema ang desisyon ng PARAD dahil hindi naghain ng apela si San Miguel sa loob ng tamang panahon ayon sa 2003 DARAB Rules of Procedure. |
Saan nag-ugat ang kaso? | Nagmula ang kaso sa isang agrikultural na lupa sa Magalang, Pampanga, kung saan nagkaroon ng kontrata ng leasehold sa pagitan ni Milagrosa Jocson at Nelson San Miguel. |
Ano ang resulta ng desisyon ng Korte Suprema? | Ibinalik ng Korte Suprema ang mga order ng Provincial Agrarian Reform Adjudicator (PARAD), na nagpapatibay na tapos na ang leasehold contract at tenancy relationship sa pagitan ng mga partido. |
Sa huli, ang kasong ito ay nagpapaalala sa lahat ng mga litigante na maging maingat sa pagsunod sa mga panuntunan ng pamamaraan, lalo na sa mga usaping may kinalaman sa lupa at agrikultura. Ang hindi pagtupad sa mga ito ay maaaring magresulta sa pagkawala ng karapatang umapela at magkaroon ng pagbabago sa naunang desisyon.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: MILAGROSA JOCSON, PETITIONER, VS. NELSON SAN MIGUEL, RESPONDENT., G.R. No. 206941, March 09, 2016