Ipinawalang-bisa ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals na nagpapatibay sa deklarasyon ng presumptive death ni Lovelyn Uriarte Quiñonez, dahil sa kakulangan ng sapat na pagsisikap ni Remar A. Quiñonez na hanapin ang kanyang asawa. Ang pagpapawalang-bisa na ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng masusing pagsisiyasat at aktibong paghahanap sa nawawalang asawa bago maghain ng petisyon para sa deklarasyon ng presumptive death upang makapagpakasal muli. Ayon sa Korte, hindi sapat ang ginawang paghahanap ni Remar upang patunayan na mayroon siyang “well-founded belief” na patay na ang kanyang asawa.
Ang Nawawalang Asawa at ang Hamon ng “Well-Founded Belief”
Si Remar A. Quiñonez ay naghain ng petisyon para sa deklarasyon ng presumptive death ng kanyang asawang si Lovelyn, na nawala matapos magpaalam na magbabakasyon sa Maynila noong 2001. Base sa Article 41 ng Family Code, kailangan ng “well-founded belief” na patay na ang asawa bago payagan ang pagpapakasal muli. Ang tanong: sapat ba ang pagsisikap ni Remar na hanapin si Lovelyn upang mapatunayan ang kanyang “well-founded belief”?
Sinabi ng Korte Suprema na hindi sapat ang ginawa ni Remar. Ayon sa Korte, ang “well-founded belief” ay nangangailangan ng masusing at makatwirang pagsisikap na hanapin ang nawawalang asawa. Kailangang ipakita ng taong naghahanap na ginawa niya ang lahat ng makakaya upang malaman kung buhay pa o patay na ang kanyang asawa. Ito ay higit pa sa simpleng pagkawala ng komunikasyon o haka-haka lamang.
ART. 41. A marriage contracted by any person during the subsistence of a previous marriage shall be null and void, unless before the celebration of the subsequent marriage, the prior spouse had been absent for four consecutive years and the spouse present had a well-founded belief that the absent spouse was already dead.
Sa kasong ito, sinabi ng Korte na bagama’t nagpunta si Remar sa iba’t ibang lugar kung saan umano’y nakita si Lovelyn, hindi niya naipakita ang lawak ng kanyang paghahanap. Hindi rin niya naibahagi kung sino ang kanyang nakausap sa mga kamag-anak ni Lovelyn at kung ano ang nalaman niya mula sa kanila. Higit sa lahat, hindi siya humingi ng tulong sa mga awtoridad upang hanapin si Lovelyn.
Binigyang-diin ng Korte ang pagkakaiba ng Article 41 ng Family Code sa Civil Code. Sa Family Code, mas mataas ang pamantayan para sa deklarasyon ng presumptive death. Hindi sapat na basta nawawala lang ang asawa; kailangan ng “well-founded belief” na siya ay patay na. Upang makamit ito, kailangan ng aktibong pagsisikap at hindi lamang passive na paghahanap.
Ayon sa Korte sa kasong Republic v. Cantor:
Thus, mere absence of the spouse (even for such period required by the law), lack of any news that such absentee is still alive, failure to communicate or general presumption of absence under the Civil Code would not suffice. This conclusion proceeds from the premise that Article 41 of the Family Code places upon the present spouse the burden of proving the additional and more stringent requirement of “well-founded belief.”
Isa pang mahalagang punto na binanggit ng Korte ay ang hinala ni Remar na may ibang lalaki si Lovelyn. Dahil dito, lumalabas na mas malamang na ayaw lamang magpakita ni Lovelyn, at hindi tunay na pinaniniwalaan ni Remar na siya ay patay na. Ito ay nagpapabigat sa pasya ng Korte na hindi sapat ang basehan para sa deklarasyon ng presumptive death.
Dahil sa mga kadahilanang ito, ibinasura ng Korte Suprema ang petisyon ni Remar. Ang desisyong ito ay nagpapaalala na kailangan ng masusing pagsisiyasat at paghahanap bago maghain ng petisyon para sa deklarasyon ng presumptive death. Hindi sapat ang simpleng paghahanap; kailangan ng aktibong pagsisikap at paghingi ng tulong sa mga awtoridad upang mapatunayan ang “well-founded belief” na patay na ang nawawalang asawa.
FAQs
| Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Kung sapat ba ang pagsisikap ni Remar upang mapatunayan ang kanyang “well-founded belief” na patay na ang kanyang asawang si Lovelyn, upang payagan siyang magpakasal muli. |
| Ano ang kahulugan ng “well-founded belief”? | Ito ay ang paniniwala na bunga ng masusing at makatwirang pagsisikap na hanapin ang nawawalang asawa at malaman kung siya ay buhay pa o patay na. |
| Ano ang kailangan gawin upang mapatunayan ang “well-founded belief”? | Kailangan ipakita na ginawa ang lahat ng makakaya upang hanapin ang nawawalang asawa, kasama na ang paghingi ng tulong sa mga awtoridad. |
| Bakit hindi sapat ang ginawang paghahanap ni Remar? | Dahil hindi niya naipakita ang lawak ng kanyang paghahanap, hindi niya naibahagi kung sino ang kanyang nakausap, at hindi siya humingi ng tulong sa mga awtoridad. |
| Ano ang pagkakaiba ng Family Code at Civil Code tungkol sa deklarasyon ng presumptive death? | Mas mataas ang pamantayan sa Family Code. Kailangan ng “well-founded belief” na patay na ang asawa, hindi sapat na basta nawawala lamang. |
| Ano ang implikasyon ng desisyon na ito? | Ito ay nagpapaalala na kailangan ng masusing pagsisiyasat at paghahanap bago maghain ng petisyon para sa deklarasyon ng presumptive death. |
| Ano ang dapat gawin kung nawawala ang iyong asawa? | Maghanap nang masusi, kausapin ang mga kamag-anak at kaibigan, at humingi ng tulong sa mga awtoridad. |
| Saan nakabase ang legal na basehan ng kasong ito? | Ito ay nakabase sa Article 41 ng Family Code ng Pilipinas. |
Sa kabuuan, ang desisyon ng Korte Suprema sa kasong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng masusing pagsisikap at paghahanap sa nawawalang asawa bago maghain ng petisyon para sa deklarasyon ng presumptive death. Ito ay upang protektahan ang kasal at matiyak na may sapat na basehan bago payagan ang pagpapakasal muli.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Republic of the Philippines vs. Remar A. Quiñonez, G.R. No. 237412, January 06, 2020