Sa desisyong ito, ipinaliwanag ng Korte Suprema na kahit kulang ang filing fee na binayaran sa kasong estafa, hindi nangangahulugang walang kapangyarihan ang hukuman na dinggin ito, lalo na kung ang kakulangan ay dahil sa maling pagtasa ng Clerk of Court at walang intensyong magdaya. Binibigyang-diin na ang pagbabayad ng tamang halaga ng filing fee na itinasa ng korte ay sapat na upang magkaroon ito ng hurisdiksyon, kahit na may kakulangan pa. Ang desisyong ito ay nagbibigay proteksyon sa mga nagdedemanda na nagbabayad ng filing fee nang may mabuting intensyon, batay sa assessment ng korte.

Hindi Sapat na Filing Fee, Hadlang Ba sa Hustisya? Ang Kwento ng Ramones vs. Guimoc

Ang kasong ito ay nag-ugat sa isang Information na inihain laban kina Spouses Teodorico Guimoc, Jr. at Elenita Guimoc dahil sa paglabag sa Article 316 (2) ng Revised Penal Code (RPC) o Other Forms of Swindling. Ayon sa paratang, nakakuha umano ang mga Guimoc ng pera mula kay Isabel Ramones sa pamamagitan ng panlilinlang, dahil ipinangako nilang ibebenta ang kanilang bahay at lupa, ngunit ito pala ay nakasangla na. Sa MTC, nagbayad si Ramones ng P500.00 bilang docket fees. Napatunayang guilty si Elenita sa krimen, at inutusan silang magbayad ng danyos kay Ramones, pati na rin si Teodorico kahit na napawalang-sala. Ang naging sentro ng argumento ay kung may kapangyarihan ba ang MTC na mag-utos ng bayad-pinsala dahil umano sa kakulangan sa pagbabayad ng tamang docket fees.

Ang mga respondents ay umapela sa RTC, iginiit na walang hurisdiksyon ang MTC na magbigay ng danyos dahil hindi umano nagbayad si Ramones ng tamang halaga ng docket fees, batay sa SC Circular No. 35-2004. Ayon sa kanila, dahil hindi nag-express reservation si Ramones na magsasampa ng hiwalay na civil action, dapat ay binayaran niya ang tamang filing fees para sa halagang P663,000.00 na sinisingil niya. Iginiit naman ni Ramones na hindi kasama ang actual damages sa pagkalkula ng filing fees sa mga kasong kung saan impliedly na naisampa ang civil action kasama ng criminal action. Sa madaling salita, ang isyu ay umiikot kung ang hindi kumpletong pagbabayad ng filing fees ay nagdudulot ng kawalan ng hurisdiksyon sa korte upang magpataw ng bayad-pinsala.

Binalikan ng Korte Suprema ang Rule 111 ng Rules of Criminal Procedure, kung saan sinasaad na “maliban kung iba ang itinadhana sa mga Rules na ito, walang filing fees na kailangan para sa actual damages.” Ngunit may mga exception dito. Sa ilalim ng Section 21, Rule 141 ng Rules of Court, na binago ng A.M. No. 04-2-04-SC, kinakailangan ang pagbabayad ng filing fees sa mga kaso ng estafa, lalo na kung hindi nagpahayag ang biktima sa loob ng 15 araw na hiwalay na civil liability ang kanyang isasampa. Gayunpaman, nilinaw ng Korte na hindi lahat ng pagkukulang sa filing fees ay nangangahulugan ng kawalan ng hurisdiksyon.

Sa landmark case ng Manchester Development Corporation v. CA, sinabi na ang hukuman ay nagkakaroon ng kapangyarihan lamang kapag nabayaran ang prescribed docket fee. Ngunit sa kaso ng Sun Insurance Office, Ltd v. Asuncion, ipinaliwanag na ang Manchester ruling ay dahil sa panlolokong ginawa sa gobyerno. Sinabi ng Korte na kung ang pagkukulang sa pagbabayad ay hindi dahil sa masamang intensyon, at handa naman ang nagdemanda na bayaran ang kakulangan, hindi dapat maging hadlang ang kakulangan sa filing fees upang dinggin ang kaso. Dito pumapasok ang tinatawag na liberal interpretation ng rules.

Kung kaya, sa mga kasunod na desisyon, naging malinaw na kapag hindi sapat ang filing fees na unang binayaran at walang intensyong dayain ang gobyerno, hindi dapat ipatupad ang Manchester rule. Mahalaga na ang nagdemanda ay nagbayad ng halagang itinasa ng Clerk of Court, kahit na kulang pa ito. Ang hindi pagbabayad ng tamang filing fees sa simula ay hindi agad nagdudulot ng kawalan ng hurisdiksyon. Ang korte ay nagkakaroon pa rin ng hurisdiksyon kapag nagbayad ang plaintiff ng halagang itinasa ng Clerk of Court, at dapat lamang bayaran ang kakulangan.

Sa kasong ito, hindi pinagdedebatehan na kulang ang P500.00 na binayaran ni Ramones. Gayunpaman, mahalaga na nagbayad siya ng buong halaga na itinasa ng Clerk of Court ng MTC, na pinatunayan ng certification. Ipinakita rin ni Ramones ang kanyang kahandaang magbayad ng karagdagang docket fees kung kinakailangan. Ang mga aksyon na ito ay nagpapakita na walang masamang intensyon si Ramones at walang balak dayain ang gobyerno. Samakatuwid, ang korte ay may hurisdiksyon sa kaso. Gayunpaman, dapat bayaran ni Ramones ang kakulangan, na ituturing na lien sa kanyang makukuhang danyos.

Bukod dito, binigyang-diin ng Korte na kung naniniwala ang mga respondents na mali ang pagtasa ng filing fees, dapat ay iniharap nila ito sa MTC. Sa halip, aktibo silang lumahok sa mga pagdinig sa MTC at saka lamang kinuwestyon ang umano’y underpayment ng docket fees noong sila ay umapela sa RTC. Dahil dito, pumapasok ang prinsipyo ng estoppel by laches, kung saan hindi na maaaring kuwestyunin ang hurisdiksyon ng korte dahil sa hindi makatwirang pagkaantala.

FAQs

Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagbibigay-linaw sa kahalagahan ng pagbabayad ng tamang filing fees, ngunit nagbibigay din ng proteksyon sa mga nagdedemanda na walang masamang intensyon at nagbayad batay sa assessment ng korte. Mahalagang tandaan na ang kakulangan sa filing fees ay hindi agad nangangahulugang kawalan ng hurisdiksyon, lalo na kung may good faith at kahandaang bayaran ang kakulangan.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Ramones v. Guimoc, G.R. No. 226645, August 13, 2018