Ang desisyon na ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng batas ng ahensya sa Pilipinas. Sa kasong ito, sinabi ng Korte Suprema na ang pagkamatay ng isang prinsipal ay nagpapawalang-bisa sa kontrata ng ahensya. Ito ay nangangahulugan na ang anumang aksyon na ginawa ng ahente pagkatapos ng pagkamatay ng prinsipal ay walang bisa, maliban kung mayroong mga espesyal na sirkumstansya. Ang prinsipyong ito ay nagbibigay proteksyon sa mga interes ng prinsipal at nagpapanatili ng integridad ng mga transaksyon sa negosyo.
Pagkamatay ni Marcelino Lopez: May Bisa pa ba ang Aksyon ng Ahente?
Ang kasong ito ay tungkol sa pagbebenta ng 14-ektaryang lupa sa Antipolo City sa pagitan ng mga petisyoner, ang mga Lopez, at ang respondent na Primex Corporation. Noong 2012, ang Korte Suprema ay naglabas ng isang resolusyon na nagbigay-bisa sa isang Kompromisong Kasunduan na isinumite ni Atty. Sergio Angeles, isang abogado ng mga Lopez, at ang pangulo ng Primex. Ang mga tagapagmana ni Marcelino Lopez, isa sa mga orihinal na petisyoner, ay kumontra sa kasunduan, na sinasabing si Atty. Angeles ay walang awtoridad na pumasok sa kasunduan dahil namatay na si Marcelino Lopez. Ang pangunahing tanong dito ay kung may bisa pa ba ang awtoridad ng isang ahente kapag namatay na ang kanyang prinsipal.
Sa ilalim ng kontrata ng ahensya, ang isang tao ay nagtatalaga ng kanyang sarili upang magbigay ng serbisyo o gumawa ng isang bagay para sa representasyon o sa ngalan ng iba, na may pahintulot at awtoridad nito. Ayon sa Artikulo 1919 ng Civil Code, isa sa mga paraan upang mapawalang-bisa ang isang kontrata ng ahensya ay sa pamamagitan ng pagkamatay ng prinsipal o ng ahente. Sa kasong Rallos v. Felix Go Chan & Sons Realty Corporation, idineklara ng Korte na dahil ang pagkamatay ng prinsipal ay nagpapawalang-bisa sa ahensya, ang anumang aksyon ng ahente pagkatapos ng pagkamatay ng kanyang prinsipal ay dapat ituring na walang bisa maliban kung ito ay sakop ng mga eksepsyon sa ilalim ng Artikulo 1930 at 1931 ng Civil Code. Ang mga eksepsyon na ito ay dapat bigyang-kahulugan nang mahigpit.
Art. 1930. The agency shall remain in full force and effect even after the death of the principal, if it has been constituted in the common interest of the latter and of the agent, or in the interest of a third person who has accepted the stipulation in his favor.
Art. 1931. Anything done by the agent, without knowledge of the death of the principal or of any other cause which extinguishes the agency, is valid and shall be fully effective with respect to third persons who may have contracted with him in good faith.
Sa kasong ito, namatay si Marcelino Lopez noong Disyembre 3, 2009, at ang Kompromisong Kasunduan ay naisampa noong Pebrero 2, 2012, mahigit dalawang taon pagkatapos ng kanyang pagkamatay. Dahil dito, si Atty. Angeles ay hindi na ahente ni Marcelino Lopez nang isagawa at isumite niya ang kasunduan. Ang kanyang awtoridad sa pamamagitan ng espesyal na kapangyarihan ng abugado na ibinigay ni Marcelino Lopez ay wala nang bisa. Hindi rin nagpahayag si Atty. Angeles sa Korte tungkol sa pagkamatay ni Marcelino Lopez, na nagpapakita ng kakulangan sa propesyonalismo.
Gayunpaman, ang Korte Suprema ay sumang-ayon sa desisyon ng Court of Appeals (CA) na nagdedeklara na ang desisyon nito ay pinal at ehekutibo na dahil sa hindi napapanahong paghahain ng Motion for Reconsideration ng mga Lopez. Ayon sa Seksyon 2, Rule 13 ng Rules of Court, kung ang isang partido ay lumitaw sa pamamagitan ng abogado, ang serbisyo ay dapat gawin sa kanyang abogado. Dahil kinontrata ng mga Lopez ang serbisyo ni Atty. Angeles at Atty. Pantaleon, ang abiso sa alinman sa kanila ay epektibong abiso sa mga Lopez. Natanggap ni Atty. Pantaleon ang desisyon ng CA noong Enero 30, 2007, samantalang natanggap ni Atty. Angeles noong Pebrero 23, 2007. Kaya, ang mga Lopez ay may hanggang Pebrero 14, 2007 upang humiling ng reconsideration o mag-apela, ngunit nabigo silang gawin ito. Lumilitaw na naisampa nila ang kanilang Motion for Reconsideration noong Marso 6, 2007, na huli na dahil 35 araw na ang lumipas mula nang matanggap ang abiso ng desisyon.
Ang sinumang partido na nabigong hamunin ang isang hindi kanais-nais na desisyon sa pamamagitan ng tamang remedyo sa loob ng panahon na itinakda ng batas ay nawawalan ng karapatang gawin ito, kaya ang desisyon ay nagiging pinal at binding. Ang pagiging perpekto ng apela sa paraan at sa loob ng panahong itinakda ng batas ay hindi lamang mandatoryo kundi jurisdictional, at ang pagkabigo na gawin ito ay nagiging pinal at ehekutibo ang paghuhukom. Kaya, kinumpirma ng Korte Suprema ang desisyon ng CA na nagdedeklara sa kanilang desisyon bilang pinal at ehekutibo. Sa madaling salita, habang pinawalang-bisa ng Korte ang Kompromisong Kasunduan dahil sa kamatayan ni Marcelino Lopez, kinumpirma din nito ang naunang desisyon ng Court of Appeals na pinal na, dahil sa hindi napapanahong Motion for Reconsideration.
FAQs
| Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Ang pangunahing isyu ay kung may bisa pa ba ang awtoridad ng isang ahente kapag namatay na ang kanyang prinsipal, lalo na sa konteksto ng isang Kompromisong Kasunduan. |
| Kailan namatay si Marcelino Lopez? | Namatay si Marcelino Lopez noong Disyembre 3, 2009. |
| Kailan naisampa ang Kompromisong Kasunduan? | Ang Kompromisong Kasunduan ay naisampa noong Pebrero 2, 2012, mahigit dalawang taon pagkatapos ng pagkamatay ni Marcelino Lopez. |
| Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa Kompromisong Kasunduan? | Idineklara ng Korte Suprema na walang bisa ang Kompromisong Kasunduan dahil ang awtoridad ni Atty. Angeles ay nagwakas na nang mamatay si Marcelino Lopez. |
| Bakit kinumpirma ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals? | Kinumpirma ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals dahil hindi napapanahon ang paghahain ng Motion for Reconsideration ng mga Lopez. |
| Ano ang sinasabi ng Seksyon 2, Rule 13 ng Rules of Court? | Sinasabi ng Seksyon 2, Rule 13 ng Rules of Court na kung ang isang partido ay lumitaw sa pamamagitan ng abogado, ang serbisyo ay dapat gawin sa kanyang abogado. |
| Anong petsa natanggap ni Atty. Pantaleon ang desisyon ng Court of Appeals? | Natanggap ni Atty. Pantaleon ang desisyon ng Court of Appeals noong Enero 30, 2007. |
| Ano ang epekto ng desisyong ito sa batas ng ahensya sa Pilipinas? | Pinagtibay ng desisyon na ito ang prinsipyong ang pagkamatay ng prinsipal ay nagpapawalang-bisa sa kontrata ng ahensya, na nagbibigay proteksyon sa mga interes ng prinsipal at nagpapanatili ng integridad ng mga transaksyon sa negosyo. |
Sa buod, bagama’t pinagtibay ng Korte Suprema ang prinsipyong ang pagkamatay ng prinsipal ay nagpapawalang-bisa sa awtoridad ng ahente, hindi nito binawi ang desisyon ng CA sa isyu ng napapanahong paghahain ng Motion for Reconsideration. Kung kaya, dapat isaalang-alang ang napapanahong pagsampa ng mga legal na dokumento para hindi mawala ang karapatang mag-apela.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Lopez v. Primex Corporation, G.R. No. 177855, August 1, 2018