Ipinasiya ng Korte Suprema na hindi lubos na malaya ang Philippine Health Insurance Corporation (PhilHealth) sa pagtatakda ng kompensasyon at benepisyo ng mga empleyado nito. Kailangan pa rin ang pag-apruba ng Pangulo ng Pilipinas para sa mga allowance at benepisyong higit sa itinakda ng batas. Ang mga opisyal na nag-apruba ng mga benepisyong walang kaukulang pag-apruba ay mananagot sa pagbabalik ng mga ito, maliban sa mga nagpatunay lamang ng pondo nang walang malisyang intensyon. Dagdag pa rito, dapat ibalik ng mga empleyadong nakatanggap ng mga benepisyong ito ang halagang natanggap nila, maliban na lamang kung mapatunayan na ito ay kabayaran sa kanilang serbisyo.
PhilHealth: May Kalayaan nga ba sa Pagpapasya sa Sahod at Benepisyo ng mga Empleyado?
Pinagdedebatehan sa kasong ito kung may awtonomiya ba ang PhilHealth na magtakda ng kompensasyon at benepisyo para sa mga empleyado nito nang hindi nangangailangan ng pag-apruba mula sa ibang ahensya ng gobyerno. Binigyang-diin ng PhilHealth na mayroon silang kapangyarihang ito ayon sa kanilang charter, na sinusuportahan umano ng mga legal na opinyon at komunikasyon mula sa dating Pangulo. Ngunit taliwas sa paniniwala ng PhilHealth, nilinaw ng Korte Suprema na limitado lamang ang kanilang awtonomiya at hindi sila exempted sa mga batas na nagtatakda ng mga pamantayan sa kompensasyon ng mga empleyado ng gobyerno.
Sinabi ng Korte Suprema na hindi maaaring gamitin ng PhilHealth ang kanilang charter upang labagin ang mga umiiral na batas tungkol sa kompensasyon ng mga empleyado ng gobyerno, gaya ng Salary Standardization Law. Ayon sa batas, ang mga allowance, honoraria, at iba pang fringe benefits para sa mga empleyado ng gobyerno ay kailangang aprubahan ng Pangulo ng Pilipinas, sa rekomendasyon ng Department of Budget and Management (DBM). Dahil dito, ang pagbibigay ng PhilHealth ng mga dagdag na benepisyo nang walang pahintulot ng Pangulo ay labag sa batas at maaaring ipawalang-bisa ng Commission on Audit (COA). Ipinunto ng Korte na dapat sumunod ang PhilHealth sa Presidential Decree No. 1597, na nagtatakda ng proseso para sa pag-apruba ng Pangulo sa mga benepisyo at allowance.
Kaugnay nito, ang pag-angkin ng PhilHealth ng awtonomiya sa pananalapi, na sinasabing kinumpirma ng mga opinyon ng Office of the Government Corporate Counsel (OGCC) at mga komunikasyon mula sa dating Pangulo, ay hindi rin katanggap-tanggap. Iginiit ng Korte Suprema na ang mga opinyon ng OGCC ay hindi nagtatali at walang bisa laban sa mga umiiral na batas. Dagdag pa rito, ang mga komunikasyon mula sa Pangulo ay tumutukoy lamang sa pag-apruba ng Rationalization Plan ng PhilHealth at hindi nagpapahiwatig ng anumang kumpirmasyon tungkol sa kanilang awtonomiya sa pananalapi.
Tungkol naman sa Collective Negotiation Agreement (CNA), sinabi ng Korte na may mga kondisyon para maging batayan ito ng pagbibigay ng allowance, gaya ng nanggaling ito sa savings. Alinsunod sa Public Sector Labor-Management Council (PSLMC) Resolution No. 4, Series of 2002, ang savings ay ang balanse ng allotment ng ahensya para sa taon na walang obligasyon o nakalaan para sa ibang layunin.
Tinalakay rin sa kaso ang tungkol sa Public Health Workers (PHW) benefits. Ayon sa Korte, ang mga empleyado ng PhilHealth ay may karapatan sa longevity pay, dahil sa Republic Act No. 11223. Ngunit, ang Welfare Support Assistance (WESA) o subsistence allowance ay hindi maaaring ibigay sa lahat ng empleyado dahil ayon sa Section 23 ng Republic Act No. 7305, ang WESA ay para lamang sa mga tiyak na empleyado na nagtatrabaho sa mga ospital, health center, at iba pang health-related establishment.
Sa usapin ng pananagutan, ipinaliwanag ng Korte Suprema ang mga panuntunan sa pagbabalik ng mga halagang tinanggihan ng COA, batay sa kasong Madera v. Commission on Audit. Ang mga opisyal na nag-apruba ng mga benepisyo ay dapat managot sa pagbabalik ng mga ito kung sila ay nagpakita ng masamang intensyon, malice, o gross negligence. Dapat ding ibalik ng mga empleyadong nakatanggap ng benepisyo ang halagang kanilang natanggap, maliban kung mapatunayan nila na ito ay kabayaran sa kanilang serbisyo. Hindi naman mananagot ang mga certifying officer kung ginampanan lamang nila ang kanilang tungkulin nang walang masamang intensyon.
FAQs
Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Kung may awtonomiya ba ang PhilHealth na magtakda ng kompensasyon at benepisyo ng mga empleyado nito nang hindi nangangailangan ng pag-apruba ng Pangulo. |
Sino ang mananagot sa pagbabalik ng mga disallowed na halaga? | Ang mga opisyal na nag-apruba na nagpakita ng masamang intensyon at ang mga empleyadong tumanggap ng benepisyo, maliban kung mapatunayan na ito ay kabayaran sa kanilang serbisyo. |
Ano ang basehan ng Korte Suprema sa pagpapasya na limitado ang awtonomiya ng PhilHealth? | Hindi exempted ang PhilHealth sa mga batas na nagtatakda ng mga pamantayan sa kompensasyon ng mga empleyado ng gobyerno, gaya ng Salary Standardization Law at Presidential Decree No. 1597. |
Paano nakaapekto ang Republic Act No. 11223 sa kaso? | Dahil sa Republic Act No. 11223, ang mga empleyado ng PhilHealth ay may karapatan sa longevity pay. |
Kailan maaaring hindi kailangan ibalik ng mga empleyado ang kanilang natanggap? | Kung mapatunayan nilang ang halagang natanggap ay kabayaran sa kanilang serbisyo. |
Ano ang epekto ng Collective Negotiation Agreement (CNA) sa pagbibigay ng allowance? | Ang CNA ay maaaring maging batayan ng pagbibigay ng allowance kung ito ay nanggaling sa savings at naayon sa mga alituntunin. |
Sinu-sino ang hindi mananagot sa pagbabalik ng disallowed amounts? | Ang mga certifying officers na ginampanan lamang ang kanilang tungkulin nang walang masamang intensyon ay hindi mananagot sa pagbabalik ng disallowed amounts. |
Ano ang kahalagahan ng kasong ito para sa mga empleyado ng PhilHealth? | Nilinaw ng kasong ito ang kanilang mga karapatan at limitasyon sa pagtanggap ng mga benepisyo at allowance mula sa PhilHealth. |
Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagpapakita ng limitasyon ng awtonomiya ng PhilHealth sa pagbibigay ng benepisyo sa kanilang mga empleyado. Ito rin ay nagpapaalala sa mga opisyal ng PhilHealth na dapat nilang sundin ang mga batas at regulasyon ng gobyerno pagdating sa paggamit ng pondo ng bayan.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Philippine Health Insurance Corporation vs. Commission on Audit, G.R. No. 258424, January 10, 2023