ASG Law

Tag: Kasunduan sa Upa

  • Kasunduan sa Upa na Walang Pahintulot ng Asawa: Pagpapawalang-Bisa Batay sa Kodigo ng Pamilya

    Ang desisyon na ito ay tungkol sa bisa ng isang kasunduan sa upa na nilagdaan ng isang asawa nang walang nakasulat na pahintulot ng kanyang asawa, na isa ring co-owner ng ari-arian. Ipinasiya ng Korte Suprema na ang nasabing kasunduan ay walang bisa. Ang kasong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagkuha ng nakasulat na pahintulot ng mag-asawa sa mga transaksyon na may kinalaman sa ari-arian ng mag-asawa. Kung walang pahintulot, ang transaksyon ay maaaring mapawalang-bisa, na nagbibigay-proteksyon sa interes ng mag-asawa at nagtataguyod ng legal na katiyakan sa mga transaksyon sa ari-arian.

    Kasunduan sa Upa: Kailangan Ba Talaga ang Pag-Sang-ayon ng Asawa?

    Ang kasong ito ay nagsimula sa pagitan nina Dennis T. Uy Tuazon at Myra V. Fuentes, na parehong nagmamay-ari ng lupa at gusali na inuupahan sa World Wiser International, Inc. at Jerzon Manpower and Trading, Inc., mga kompanyang pag-aari ni Tuazon. Nilagdaan ni Tuazon ang mga kontrata ng upa nang walang pahintulot ni Fuentes. Kaya, naghain si Fuentes ng kaso upang ipawalang-bisa ang mga kasunduan. Ang pangunahing tanong ay kung ang kasunduan sa upa na nilagdaan ng isang asawa nang walang pahintulot ng isa pang asawa, na isa ring co-owner, ay may bisa. Ayon sa Korte Suprema, ito ay walang bisa.

    Ang Korte Suprema ay nagpaliwanag na ang Artikulo 124 ng Family Code ay nagtatakda na ang pangangasiwa at paggamit ng ari-arian ng mag-asawa ay dapat na magkasama. Sa kaso ng hindi pagkakasundo, ang desisyon ng asawa ay mananaig, ngunit ang asawa ay may karapatang maghain ng aksyon sa korte sa loob ng limang taon mula sa petsa ng kontrata. Gayunpaman, ang kapangyarihan ng pamamahala ay hindi kasama ang kapangyarihan na magbenta o mag-encumber nang walang pahintulot ng korte o nakasulat na pahintulot ng asawa. Kung walang pahintulot o awtoridad ng korte, ang disposisyon o encumbrance ay walang bisa. Sa madaling salita, ang nakasulat na pahintulot ng asawa ay kailangan, at kung wala ito, ang disposisyon ng ari-arian ay walang bisa.

    Art. 124. The administration and enjoyment of the conjugal partnership property shall belong to both spouses jointly. In case of disagreement, the husband’s decision shall prevail, subject to recourse to the court by the wife for a proper remedy, which must be availed of within five years from the date of the contract implementing such decision.

    In the event that one spouse is incapacitated or otherwise unable to participate in the administration of the conjugal properties, the other spouse may assume sole powers of administration. These powers do not include the powers of disposition or encumbrance which must have the authority of the court or the written consent of the other spouse. In the absence of such authority or consent the disposition or encumbrance shall be void.

    Sinabi ng Korte Suprema na ang batas ay malinaw at hindi nangangailangan ng interpretasyon. Ang malinaw na kahulugan ng batas ay dapat sundin. Sa mga naunang kaso, tulad ng Jader-Manalo v. Camaisa at Alejo v. Sps. Cortez, et al, idineklara rin ng Korte Suprema na walang bisa ang pagbebenta ng ari-arian ng mag-asawa dahil walang nakasulat na pahintulot ng asawa. Kahit na alam ng asawa ang transaksyon o nakilahok sa negosasyon, hindi ito maituturing na sapat na pahintulot. Kailangan pa rin ang nakasulat na pahintulot. Hindi sapat na alam lang o sumasang-ayon ang isang asawa sa isang transaksyon. Kailangan ang nakasulat na pahintulot upang maprotektahan ang karapatan ng bawat isa sa ari-arian ng mag-asawa.

    Idinagdag pa ng Korte Suprema na kahit na sa ilang mga kaso ay hindi nito literal na sinunod ang isang probisyon ng batas upang maiwasan ang hindi makatarungan o absurdong resulta, ang kasong ito ay hindi nagbibigay ng ganoong sitwasyon. Sa katunayan, ang Artikulo 124 ng Family Code ay naglalayong protektahan ang ari-arian ng mag-asawa mula sa iresponsableng paggastos ng isa sa kanila. Dahil dito, kailangang sundin ang proseso kung paano dapat gawin ang transaksyon sa ari-arian nang walang pahintulot ng asawa, kung hindi kaya ng asawa na makilahok sa pamamahala nito.

    Hinggil naman sa argumento ng mga petitioner na dapat isinangguni ang kaso sa judicial dispute resolution, sinabi ng Korte Suprema na hindi nito binabale-wala ang mga proceedings sa mababang hukuman. Ang judicial dispute resolution ay ginagawa lamang kung may posibilidad na magkasundo ang mga partido. Sa kasong ito, tinanggihan ng RTC ang kahilingan dahil nakita nito na walang posibilidad na magkasundo ang mga partido dahil sa pag-uugali ng mga petitioner sa mediation proceedings. Dagdag pa, binanggit ng Korte Suprema na ang mga petitioner ay hindi lumitaw sa mediation, kaya hindi na nila maaaring kuwestiyunin ang proseso.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Kung ang kasunduan sa upa na nilagdaan ng isang asawa nang walang nakasulat na pahintulot ng isa pang asawa ay may bisa.
    Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa isyu? Idineklara ng Korte Suprema na walang bisa ang kasunduan sa upa dahil walang nakasulat na pahintulot ng asawa, alinsunod sa Artikulo 124 ng Family Code.
    Bakit kailangan ang nakasulat na pahintulot ng asawa? Kailangan ang nakasulat na pahintulot upang maprotektahan ang karapatan ng bawat isa sa ari-arian ng mag-asawa.
    Sapat na ba na alam lang ng asawa ang transaksyon? Hindi, hindi sapat na alam lang ng asawa ang transaksyon. Kailangan ang nakasulat na pahintulot.
    Mayroon bang eksepsiyon sa patakaran na ito? Kung hindi kaya ng asawa na makilahok sa pamamahala ng ari-arian, kailangang kumuha ng pahintulot sa korte bago isagawa ang transaksyon.
    Ano ang epekto ng desisyon na ito sa mga kasunduan sa upa? Ang mga kasunduan sa upa na may kinalaman sa ari-arian ng mag-asawa ay kailangang may nakasulat na pahintulot ng asawa. Kung wala, ang kasunduan ay maaaring mapawalang-bisa.
    Ano ang mangyayari kung walang judicial dispute resolution na nangyari sa kaso? Hindi nito binabale-wala ang mga proceedings sa mababang hukuman, lalo na kung ang mga partido ay may pagkakataon na marinig ang kanilang mga panig.
    Ano ang implikasyon ng pagkabigo na dumalo sa mediation? Ang pagkabigo na dumalo sa mediation ay maaaring magpahiwatig ng kawalan ng interes sa pag-areglo, at ang partido na hindi dumalo ay maaaring mahirapan na kuwestiyunin ang proseso.

    Sa konklusyon, ang desisyon na ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng nakasulat na pahintulot ng asawa sa mga transaksyon na may kinalaman sa ari-arian ng mag-asawa. Ang pagkuha ng nakasulat na pahintulot ay nagbibigay-proteksyon sa karapatan ng mag-asawa at nagtataguyod ng legal na katiyakan.

    For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
    Source: Dennis T. Uy Tuazon, et al. v. Myra V. Fuentes, G.R. No. 241699, August 04, 2021

  • Pagpapatunay ng Ugnayang Pang-Upa: Gabay Batay sa Desisyon ng Quilo v. DBP

    Ang Kahalagahan ng Malinaw na Kasunduan sa Ugnayang Pang-Upa

    G.R. No. 184369, October 23, 2013

    INTRODUKSYON

    Isipin ang isang magsasaka na ilang taon nang nagbubungkal ng lupa, umaasa na balang araw ay mapapasakanya rin ang lupang ito. Ngunit paano kung biglang ibenta ang lupa nang walang paalam sa kanya? Ito ang katanungang bumungad sa kaso ng Heirs of Florentino Quilo v. Development Bank of the Philippines. Sa kasong ito, sinubukan ng mga tagapagmana ni Florentino Quilo na ipaglaban ang karapatan nilang bilhin muli ang lupang sinasaka ng kanilang ama, batay sa pag-aakalang siya ay isang tenanteng agrikultural. Ang sentro ng usapin: napatunayan ba nila na tunay ngang may ugnayang pang-upa sa pagitan ni Florentino Quilo at ng dating may-ari ng lupa?

    KONTEKSTONG LEGAL: ANG BATAS AGRARYO AT UGNAYANG PANG-UPA

    Ang usapin ng ugnayang pang-upa ay nakaugat sa mga batas agraryo ng Pilipinas, partikular na ang Republic Act No. 3844 o Agricultural Land Reform Code. Ayon sa batas na ito, ang isang tenanteng agrikultural ay may karapatang bumili muli (right of redemption) ng lupang sinasaka niya kung ito ay ibinenta sa ibang tao nang walang kaalaman niya. Mahalaga itong karapatan upang maprotektahan ang mga magsasaka na umaasa sa lupa bilang kanilang kabuhayan.

    Para maituring na may ugnayang pang-upa, kailangang mapatunayan ang anim na elemento:

    1. Mayroong may-ari ng lupa at tenant.
    2. Ang paksa ay lupang agrikultural.
    3. May pahintulot ang may-ari ng lupa.
    4. Ang layunin ay para sa produksyon agrikultural.
    5. Mayroong personal na pagbubungkal ang tenant.
    6. May paghahatian sa ani.

    Lahat ng elementong ito ay kailangang mapatunayan nang may sapat na ebidensya. Hindi sapat ang basta pag-aakala o hinala lamang. Ang Section 12 ng RA 3844 ay malinaw na nagsasaad ng karapatan ng tenant:

    “Section 12. Lessee’s right of redemption. — In case the agricultural lessor decides to sell the landholding, the agricultural lessee shall have the preferential right to buy the same under reasonable terms and conditions: Provided, That where there are two or more agricultural lessees, each shall be entitled to said preferential right only to the extent of the area actually cultivated by him. The right of redemption under this Section may be exercised within one hundred and eighty days from notice in writing which shall be served by the vendee on all lessees affected and the Department of Agrarian Reform upon the registration of the sale, and shall be suspensory in character and shall not be extinguished by the sale or conveyance of the landholding to a third person. ”

    Sa madaling salita, kung ang isang magsasaka ay tunay na tenant at ibinenta ang lupa, may 180 araw siya para bilhin itong muli mula sa bumili. Ngunit ang unang hakbang ay patunayan na siya nga ay isang tenant.

    PAGBUKLAS SA KASO: QUILO LABAN SA DBP

    nagsimula ang kwento sa mag-asawang Emilio Oliveros at Erlinda de Guzman, na nagmamay-ari ng apat na parsela ng lupa. Noong 1966, sinimulan ni Florentino Quilo na magtanim ng gulay sa lupa. Pagdating ng 1975, nagreklamo si Quilo sa Department of Agrarian Reform (DAR) laban sa mga Oliveros. Bagama’t nagpadala ng Notice of Conference ang DAR, hindi umusad ang reklamo.

    Ipinambayad-utang ng mga Oliveros ang lupa sa Development Bank of the Philippines (DBP). Hindi nakabayad ang mga Oliveros, kaya nakumpiska ng DBP ang lupa. Noong 1983, ibinenta ng DBP ang lupa sa mag-asawang Roberto at Carlina del Mindo. Nang malaman ni Quilo ang bentahan, agad siyang naghain ng kaso sa korte para makuha muli ang lupa, dahil umano sa kanyang karapatan bilang tenant.

    Lumipas ang mga taon, dumaan ang kaso sa iba’t ibang korte at ahensya. Mula sa Regional Trial Court (RTC), napunta ito sa Regional Agrarian Reform Adjudication Board (RARAB), pagkatapos ay sa Department of Agrarian Reform Adjudication Board (DARAB), at sa huli, sa Court of Appeals (CA) at Korte Suprema. Narito ang mahalagang bahagi ng proseso:

    • RTC: Ibinasura ang kaso dahil sa kawalan ng hurisdiksyon. Ipinasa sa DARAB.
    • RARAB: Sa una, ibinasura ang kaso dahil sa umano’y kawalan ng interes. Pagkatapos ng apela, pinaboran si Quilo, sinabing tenant siya at may karapatang bumili muli.
    • DARAB: Kinatigan ang desisyon ng RARAB. Sinabi nilang tenant si Quilo batay sa ebidensya.
    • Court of Appeals (CA): Binaliktad ang desisyon ng DARAB at RARAB. Sinabing hindi napatunayan ang ugnayang pang-upa dahil kulang ang ebidensya ng pahintulot ng may-ari at paghahatian sa ani.
    • Korte Suprema: Kinatigan ang desisyon ng CA. Ayon sa Korte Suprema, hindi napatunayan na may ugnayang pang-upa.