Walang tungkulin ang akusado na pabilisin ang paglilitis ng kanyang kaso. Dapat protektahan ng estado ang mga akusado mula sa pagod at gastos ng isang buong paglilitis kung mayroon nang hindi makatwirang pagkaantala sa paunang imbestigasyon, na lumalabag sa kanilang karapatang konstitusyonal sa mabilis na pagdinig ng kaso. Sa kasong ito, pinagtibay ng Korte Suprema na ang matagal na paghihintay sa paghahain ng impormasyon laban kay Rene C. Figueroa ay lumabag sa kanyang karapatan sa mabilis na pagdinig ng kaso, kaya’t ibinasura ang mga kaso laban sa kanya.
Katarungan Ba’y Nagtatagal?: Pagsusuri sa Karapatan ni Figueroa sa Mabilis na Paglilitis
Ang kasong ito ay tungkol sa karapatan ng isang akusado sa mabilis na pagdinig ng kaso, isang karapatang ginagarantiyahan ng ating Saligang Batas. Sa kaso ni Rene C. Figueroa laban sa Sandiganbayan, kinuwestiyon ni Figueroa ang pagtanggi ng Sandiganbayan na ibasura ang mga kaso laban sa kanya, dahil sa aniya’y hindi makatwirang pagkaantala sa paghawak ng Ombudsman sa kanyang kaso. Mahigit anim na taon ang lumipas mula nang isampa ang reklamo hanggang sa maghain ng mosyon si Figueroa na ibasura ang impormasyon. Ang tanong: Nilabag ba ang karapatan ni Figueroa sa mabilis na pagdinig ng kaso?
Sinabi ng Korte Suprema na may paglabag sa karapatan ni Figueroa. Ayon sa Seksyon 16, Artikulo III ng 1987 Konstitusyon, “Dapat magkaroon ang lahat ng mga tao ng karapatan sa madaliang paglutas ng kanilang mga usapin sa lahat ng mga hukuman, mga quasi-judicial, o mga administrative body.” Ang karapatang ito ay hindi lamang para sa paglilitis sa korte, kundi pati na rin sa mga preliminary investigations na isinasagawa ng mga ahensya ng gobyerno tulad ng Ombudsman.
Sa kaso ng Cagang v. Sandiganbayan, nilinaw ng Korte Suprema ang paraan ng pagsusuri sa mga sitwasyon kung saan inaapela ang karapatan sa mabilis na pagdinig ng kaso. Ang paglilinaw na ito ay nagbigay diin na ang karapatan sa mabilis na paglutas ng kaso ay naiiba sa karapatan sa mabilis na paglilitis. Ang isa sa mga mahalagang punto ay kapag ang pagkaantala ay lampas na sa makatwirang panahon, ang prosecution ang dapat magpaliwanag kung bakit nangyari ang pagkaantala.
Sa paglalapat ng mga prinsipyong ito sa kaso ni Figueroa, kinakailangan munang tukuyin kung nagkaroon ba ng hindi makatwirang pagkaantala sa paunang imbestigasyon. Kahit na walang tiyak na takdang panahon sa mga panuntunan ng Ombudsman upang tapusin ang paunang imbestigasyon, ang Korte Suprema ay ginamit ang Section 3(f), Rule 112 ng Revised Rules of Criminal Procedure, na nagsasabi na dapat tukuyin ng investigating officer kung may sapat na batayan upang iharap ang respondent sa paglilitis sa loob ng sampung (10) araw pagkatapos ng imbestigasyon. Sa kaso ng Alarilla v. Sandiganbayan, sinabi ng Korte Suprema na mayroon nang bagong panuntunan ang Ombudsman tungkol sa takdang panahon ng preliminary investigation, na nagsasaad na ang paglilitis ay hindi dapat lumampas sa labindalawang (12) buwan para sa mga simpleng kaso, o dalawampu’t apat (24) na buwan para sa mga complex na kaso maliban nalang kung pahintulutan ng Ombudsman.
Ayon sa Seksyon 8 ng Administrative Order No. 1, Series of 2020, “ang paglilitis ay hindi dapat lumampas sa labindalawang (12) buwan para sa mga simpleng kaso o dalawampu’t apat (24) na buwan para sa mga complex cases“.
Sa kasong ito, lumampas ang Ombudsman sa takdang panahon, maging ito man ay ang 10-araw na takdang panahon ng Rules of Court, o kaya naman ang 12-buwan at 24-buwan na takdang panahon ng Ombudsman. Mula nang naisampa ang reklamo laban kay Figueroa noong Hunyo 21, 2011, lumipas ang tatlong taon at tatlong buwan bago inilabas ang resolusyon na may probable cause laban sa kanya noong Setyembre 22, 2014.
Dahil dito, kinakailangan ng Ombudsman na bigyang katwiran ang pagkaantala. Gayunpaman, hindi nagbigay ang Ombudsman ng mga partikular na detalye tungkol sa kaso ni Figueroa na nagpapaliwanag sa pagkaantala. Binigyang-diin lamang ng Ombudsman ang kahalagahan ng pag-aaral ng mga alegasyon at ebidensya. Dahil dito, nabigo ang prosecution na patunayan na makatwiran at nabigyang-katarungan ang pagkaantala. Iginiit ng Korte na ang estado ang may tungkuling tiyakin na ang mga kaso ay nalulutas sa loob ng makatwirang panahon, at hindi ang akusado.
Ang isa pang mahalagang isyu ay kung isinuko ni Figueroa ang kanyang karapatan sa mabilis na pagdinig ng kaso dahil hindi niya ito itinaas sa Ombudsman. Iginiit ng Korte na hindi nangangahulugang isinuko ni Figueroa ang kanyang karapatan sa mabilis na pagdinig ng kaso. Kinakailangan ang positibong pagpapakita ng pagsuko sa isang karapatang konstitusyonal. Ayon sa Korte Suprema sa kaso ng Javier v. Sandiganbayan, walang tungkulin ang mga akusado na subaybayan ang resolusyon ng kanilang kaso. Tungkulin ng Ombudsman na pabilisin ang paunang imbestigasyon alinsunod sa mandato nito na agarang kumilos sa lahat ng mga reklamo na inihain dito.
Sa kasong ito, ang paghingi ni Figueroa ng dagdag na sampung (10) araw upang maghain ng kanyang counter-affidavit ay hindi gaanong nakaapekto sa pagkaantala ng resolusyon ng kanyang kaso. Sapat na itinaas ni Figueroa ang paglabag sa kanyang karapatang konstitusyonal matapos tanggapin ng Sandiganbayan ang binagong impormasyon at bago siya arraigned.
Sa huli, binigyang-diin ng Korte Suprema na ang layunin ng karapatan sa mabilis na pagdinig ng kaso ay upang maiwasan ang pang-aapi sa mga mamamayan sa pamamagitan ng pagsuspinde ng isang paglilitis sa loob ng hindi tiyak na panahon.
FAQs
Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Kung nilabag ba ang karapatan ni Rene C. Figueroa sa mabilis na pagdinig ng kaso dahil sa matagal na pagproseso ng Ombudsman sa kanyang kaso. |
Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa karapatan sa mabilis na pagdinig ng kaso? | Ayon sa Korte Suprema, dapat resolbahin ang mga kaso sa loob ng makatwirang panahon upang maiwasan ang pag-aapi sa mga mamamayan at magkaroon ng hustisya. |
Ano ang ginampanang papel ng Ombudsman sa kasong ito? | Ang Ombudsman ang nag-imbestiga at naghain ng kaso laban kay Figueroa. Inapela ni Figueroa na hindi niya naisakatuparan ang tungkulin na resolbahin agad ang kanyang kaso. |
Bakit ibinasura ng Korte Suprema ang mga kaso laban kay Figueroa? | Ibinasura ang mga kaso dahil sa hindi makatwirang pagkaantala sa paunang imbestigasyon, na lumabag sa karapatan ni Figueroa sa mabilis na pagdinig ng kaso. |
May tungkulin ba ang isang akusado na magpabilis ng kanyang kaso? | Wala. Ang estado ang may tungkulin na tiyakin na ang mga kaso ay nalulutas sa loob ng makatwirang panahon. |
Nagsuko ba si Figueroa ng kanyang karapatan sa mabilis na pagdinig ng kaso? | Hindi. Ang paghingi niya ng ekstensyon upang magsumite ng affidavit ay hindi nangangahulugan ng pagsuko sa kanyang karapatan. |
Ano ang aral na makukuha sa kasong ito? | Mahalaga ang karapatan sa mabilis na pagdinig ng kaso, at dapat itong pangalagaan upang maiwasan ang anumang anyo ng pang-aapi o pagpapahirap sa mga akusado. |
Ano ang epekto ng desisyong ito sa mga katulad na kaso? | Maaaring gamitin ang desisyong ito bilang batayan sa mga kaso kung saan may hindi makatwirang pagkaantala sa pagdinig, at maaring magresulta sa pagbasura ng kaso. |
Sa madaling salita, ang kasong ito ay nagpapaalala sa lahat, lalo na sa mga ahensya ng gobyerno, na dapat sundin ang karapatan ng bawat indibidwal sa mabilis na pagdinig ng kaso. Ang hindi pagtupad dito ay maaaring magresulta sa pagbasura ng kaso at paglabag sa Saligang Batas.
Para sa mga katanungan ukol sa aplikasyon ng desisyong ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: Ang pagsusuring ito ay ibinigay para sa layuning impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na iniayon sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: RENE C. FIGUEROA, PETITIONER, VS. SANDIGANBAYAN, G.R. Nos. 235965-66, February 15, 2022