Sa desisyon na ito, pinagtibay ng Korte Suprema ang pananagutan ng isang abogado na lumabag sa kanyang tungkulin bilang notaryo publiko sa pamamagitan ng pagnotaryo ng dalawang magkaibang kasulatan ng benta para sa parehong ari-arian, na may layuning makatipid sa pagbabayad ng buwis. Ito ay paglabag sa Code of Professional Responsibility at sa 2004 Rules on Notarial Practice. Ipinapakita nito na ang mga abogado ay may mataas na pananagutan sa kanilang tungkulin hindi lamang bilang abogado, kundi pati na rin bilang notaryo publiko, at ang paglabag dito ay may kaakibat na parusa.
Atty. Santiago: Tagapagtaguyod ng Katotohanan o Kasangkapan sa Pag-iwas sa Buwis?
Ang kasong ito ay nag-ugat sa reklamong isinampa ni Celia D. Mendoza laban kay Atty. Cesar R. Santiago, Jr. dahil sa paglabag umano nito sa Code of Professional Responsibility at sa 2004 Rules on Notarial Practice. Ayon kay Mendoza, isa siya sa mga tagapagmana ni Adela Espiritu-Barlaan, na nag-iwan ng isang parsela ng lupa sa Makati City. Napag-alaman ni Mendoza na si Atty. Santiago ay nagnotaryo ng isang Extrajudicial Settlement with Waiver and Transfer of Rights, kung saan ang nasabing lupa ay nailipat sa pangalan ni John Alexander Barlaan. Pagkatapos nito, si Barlaan ay nagbenta ng bahagi ng lupa kay Monette Abac Ramos, na may dalawang magkaibang Deed of Absolute Sale na pinanotaryuhan ni Atty. Santiago. Ang unang Deed of Sale ay nagpapakita ng mas mataas na halaga kaysa sa pangalawa, na nagdulot ng pagdududa sa layunin ng transaksyon.
Ayon sa complainant, ang pagnotaryo ni Atty. Santiago sa dalawang magkaibang Deed of Sale ay isang pagtatangka upang makamenos sa pagbabayad ng buwis. Iginiit naman ni Atty. Santiago na wala siyang pananagutan dahil nagampanan na niya ang kanyang tungkulin bilang notaryo publiko nang isumite niya ang mga dokumento sa Bureau of Internal Revenue at sa Register of Deeds. Ang pangunahing isyu sa kasong ito ay kung nilabag ba ni Atty. Santiago ang kanyang tungkulin bilang isang abogado at notaryo publiko sa pamamagitan ng pagnotaryo ng dalawang magkaibang Deed of Sale para sa parehong ari-arian.
Pinagtibay ng Korte Suprema na ang pagnotaryo ni Atty. Santiago ng dalawang Deed of Sale na may magkaibang halaga ay isang paglabag sa 2004 Rules on Notarial Practice at sa Code of Professional Responsibility. Ang tungkulin ng isang notaryo publiko ay hindi lamang basta pagpapatunay ng mga dokumento, kundi pati na rin ang pagsiguro na ang mga ito ay legal at walang iligal na layunin. Ang pagtulong sa isang kliyente upang makaiwas sa pagbabayad ng tamang buwis ay isang paglabag sa tungkulin ng isang abogado na itaguyod ang batas at ang integridad ng propesyon.
CANON 1 — A LAWYER SHALL UPHOLD THE CONSTITUTION, OBEY THE LAWS OF THE LAND AND PROMOTE RESPECT FOR LAW OF AND LEGAL PROCESSES.
Rule 1.02 — A lawyer shall not counsel or abet activities aimed at defiance of the law or at lessening confidence in the legal system.
Bilang isang notaryo publiko, dapat na maging maingat si Atty. Santiago sa pagtupad ng kanyang mga tungkulin upang maprotektahan ang integridad ng mga dokumentong pinapatotohanan niya. Ang pagnotaryo ay hindi lamang isang simpleng gawain, kundi isang mahalagang tungkulin na may kinalaman sa interes ng publiko. Ang isang kasulatan na pinanotaryuhan ay itinuturing na isang pampublikong dokumento, na may bisa at dapat pagtiwalaan. Ngunit sa kasong ito, ginamit ni Atty. Santiago ang kanyang posisyon upang tulungan ang kanyang kliyente na makaiwas sa pagbabayad ng tamang buwis, na siyang dahilan upang mawala ang tiwala ng publiko sa kanyang integridad.
Ang desisyon ng Korte Suprema ay nagpapakita ng kahalagahan ng tungkulin ng isang abogado at notaryo publiko sa pagtataguyod ng batas at pagpapanatili ng integridad ng propesyon. Ang anumang paglabag sa tungkuling ito ay may kaakibat na parusa, upang magsilbing babala sa iba pang mga abogado at notaryo publiko na sumunod sa kanilang sinumpaang tungkulin. Ang parusa kay Atty. Santiago ay naaayon sa mga naunang desisyon ng Korte Suprema sa mga katulad na kaso.
Sa ilalim ng Section 33(p), Canon VI ng A.M. No. 22-09-01-SC, o ang Code of Professional Responsibility and Accountability (CPRA), ang paglabag sa 2004 Rules on Notarial Practice ay itinuturing na isang seryosong pagkakasala. Ayon sa Section 37(a), Canon VI ng CPRA, ang parusa sa seryosong pagkakasala ay maaaring disbarment, suspensyon mula sa pagsasagawa ng abogasya, pagbawi ng notarial commission, o multa.
Ano ang mga parusa na ipinataw kay Atty. Santiago? | Si Atty. Cesar R. Santiago, Jr. ay sinuspinde sa pagsasagawa ng abogasya sa loob ng dalawang (2) taon; ang kanyang notarial commission ay binawi; at siya ay diskwalipikado na ma-commission bilang notaryo publiko sa loob ng dalawang (2) taon. |
FAQs
Ano ang naging basehan ng kaso laban kay Atty. Santiago? | Ang basehan ay ang paglabag umano niya sa Code of Professional Responsibility at sa 2004 Rules on Notarial Practice sa pamamagitan ng pagnotaryo ng dalawang Deed of Absolute Sale na may magkaibang halaga para sa parehong ari-arian. |
Ano ang legal na basehan ng parusa sa paglabag ng 2004 Rules on Notarial Practice? | Ayon sa Section 33(p), Canon VI ng Code of Professional Responsibility and Accountability (CPRA), ang paglabag sa 2004 Rules on Notarial Practice ay isang seryosong pagkakasala. |
Bakit mahalaga ang tungkulin ng isang notaryo publiko? | Mahalaga ang tungkulin ng notaryo publiko dahil pinapatotohanan nito ang mga dokumento, ginagawa itong pampublikong dokumento na may bisa at dapat pagtiwalaan ng publiko. |
Ano ang responsibilidad ng isang abogado sa ilalim ng Code of Professional Responsibility? | Ang isang abogado ay dapat itaguyod ang Konstitusyon, sundin ang mga batas, at igalang ang legal na proseso. Hindi dapat siya magpayo o tumulong sa mga aktibidad na lumalabag sa batas. |
Maari bang makatulong ang isang abogado para makamenos sa buwis? | Hindi. Bawal sa abogado na mag-participate sa mga gawain para makaiwas sa buwis. |
Ano ang pwedeng ikaso sa abogado kung hindi siya sumunod sa Code of Professional Responsibility? | Depende sa paglabag. Maaring suspensyon, pagtanggal ng lisensya at/o multa. |
Sino ang nagdesisyon na guilty ang abogadong si Atty. Santiago? | Pinagtibay ito ng Korte Suprema. |
Pwede pa bang maging notary public ulit si Atty. Santiago? | Hindi muna sa loob ng dalawang (2) taon. |
Ang desisyon ng Korte Suprema sa kasong ito ay isang paalala sa lahat ng mga abogado at notaryo publiko na dapat nilang gampanan ang kanilang mga tungkulin nang may integridad at pagsunod sa batas. Ang paglabag sa tungkuling ito ay hindi lamang makakasira sa kanilang reputasyon, kundi magdudulot din ng malaking kaparusahan. Napakahalaga na itaguyod ang katapatan at integridad sa lahat ng oras.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: CELIA D. MENDOZA VS. ATTY. CESAR R. SANTIAGO, JR., A.C. No. 13548, June 14, 2023