Aresto na Walang Warrant: Kailan Ito Legal sa Kasong Ilegal na Pag-aari ng Droga?
G.R. No. 258873, August 30, 2023
Isipin mo na lamang, naglalakad ka sa kalye at bigla kang dinakip ng pulis. Wala silang warrant, pero sinasabi nilang may ginawa kang krimen. Legal ba ito? Ang ating Korte Suprema ay nagbigay linaw sa ganitong sitwasyon sa kasong ito, lalo na pagdating sa mga kaso ng ilegal na pag-aari ng droga.
Ang kasong People of the Philippines vs. Abdul Azis y Sampaco a.k.a. “Mohammad Macapundag Guimbor” @ “Major” and Alibair Macadato y Macadato @ “Ongkay” ay tumatalakay sa legalidad ng pagdakip na walang warrant at ang admissibility ng ebidensyang nakumpiska sa isang search na isinagawa pagkatapos ng pagdakip. Ang pangunahing tanong: Valid ba ang pagdakip at ang paghahanap, at pwede bang gamitin ang mga nakuhang droga bilang ebidensya laban sa mga akusado?
Ang Legal na Batayan ng Aresto na Walang Warrant
Ayon sa ating Saligang Batas, kailangan ng warrant bago ka arestuhin o halughugin. Pero may mga exception dito. Ayon sa Rule 113, Section 5 ng Revised Rules of Criminal Procedure, pwedeng mag-aresto kahit walang warrant sa mga sumusunod na sitwasyon:
- In Flagrante Delicto: Kapag ang isang tao ay nagawa, ginagawa, o tinatangkang gumawa ng krimen sa harap mismo ng arresting officer.
- Hot Pursuit: Kapag may krimen na kagagaling lamang nangyari at may probable cause na ang taong aarestuhin ang gumawa nito.
- Escaped Prisoner: Kapag ang taong aarestuhin ay takas mula sa kulungan.
Sa kaso ng ilegal na pag-aari ng droga, kadalasan itong pumapasok sa kategoryang in flagrante delicto. Ibig sabihin, nahuli mismo ng pulis ang akusado na may ilegal na droga sa kanyang pag-aari.
Mahalaga ring tandaan ang Section 21 ng Republic Act No. 9165 (Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002), na nagtatakda ng mga alituntunin sa paghawak ng mga nakumpiskang droga. Ito ay tinatawag na “chain of custody,” na naglalayong protektahan ang integridad ng ebidensya.
Ayon sa Section 21:
Section 21. Custody and Disposition of Confiscated, Seized, and/or Surrendered Dangerous Drugs, Plant Sources of Dangerous Drugs, Controlled Precursors and Essential Chemicals, Instruments/Paraphernalia and/or Laboratory Equipment. – The PDEA shall take charge and have custody of all dangerous drugs, plant sources of dangerous drugs, controlled precursors and essential chemicals, as well as instruments/paraphernalia and/or laboratory equipment so confiscated, seized and/or surrendered, for proper disposition in the following manner:
(1) The apprehending team having initial custody and control of the drugs shall, immediately after seizure and confiscation, physically inventory and photograph the same in the presence of the accused or the person/s from whom such items were confiscated and/or seized, or his/her representative or counsel, a representative from the media and the Department of Justice (DOJ), and any elected public official who shall be required to sign the copies or the inventory and be given a copy thereof;
Ang Detalye ng Kaso: Azis at Macadato
Noong June 15, 2016, sina Abdul Azis at Alibair Macadato ay dinakip sa Caloocan City. Ayon sa mga pulis, nakita nila si Azis na nag-abot ng plastic bag na naglalaman ng shabu kay Macadato. Dahil dito, inaresto sila at nakumpiska ang mga droga sa kanilang pag-aari.
Sinampahan sila ng kasong paglabag sa Section 11 ng Republic Act No. 9165 (ilegal na pag-aari ng droga). Sa korte, nagpaliwanag ang mga pulis kung paano nila nakita ang krimen at kung paano nila sinunod ang chain of custody.
Depensa naman ng mga akusado, sila ay biktima ng frame-up. Sinabi ni Azis na pinasok ng mga pulis ang bahay niya at itinanim ang droga. Si Macadato naman ay nagpakita ng mga testigo na nagsabing inaresto siya sa kanyang bahay nang walang dahilan.
Narito ang naging proseso ng kaso:
- Regional Trial Court (RTC): Nahatulang guilty ang mga akusado.
- Court of Appeals (CA): Kinatigan ang desisyon ng RTC.
- Supreme Court (SC): Muling kinatigan ang desisyon ng CA.
Ayon sa Korte Suprema:
Both the trial court and the Court of Appeals gave credence to PO1 Alcova’s testimony that while he and the apprehending team were conducting Oplan Galugad within Phase 12, Barangay 188, Tala, Caloocan City, he heard Azis saying to Macadato “eto pa yung tamok galing kay Patak” and thereafter saw Azis bring out a plastic bag of shabu from his sling bag and hand it to Macadato, who then immediately slid it inside his own sling bag.
Dagdag pa ng Korte:
Here, PO1 Alcova hearing the word “tamok,” and almost simultaneously, from a close distance of 1.5 meters, saw Azis handing a plastic bag containing shabu to Macadato. Together, these circumstances sufficiently constituted probable cause for him to believe that they were then and there committing a crime.
Ano ang Implikasyon ng Desisyong Ito?
Ang desisyong ito ay nagpapakita na ang pagdakip na walang warrant ay legal kung ang akusado ay nahuli sa aktong gumagawa ng krimen. Ipinapakita rin nito ang kahalagahan ng pagsunod sa chain of custody upang maprotektahan ang integridad ng ebidensya.
Kung ikaw ay nahuli sa ganitong sitwasyon, mahalagang malaman ang iyong mga karapatan. Ikaw ay may karapatang manahimik, kumuha ng abogado, at humingi ng kopya ng iyong arrest warrant (kung mayroon).
Key Lessons:
- Ang pagdakip na walang warrant ay legal kung ika’y nahuli sa aktong gumagawa ng krimen.
- Kailangan sundin ang chain of custody upang maging admissible ang ebidensya sa korte.
- Alamin ang iyong mga karapatan kung ikaw ay aarestuhin.
Mga Madalas Itanong (FAQs)
1. Ano ang gagawin ko kung ako ay inaresto nang walang warrant?
Manahimik, kumuha ng abogado, at huwag pumirma sa anumang dokumento hangga’t hindi ka nakakausap ng iyong abogado.
2. Ano ang chain of custody at bakit ito mahalaga?
Ito ang proseso ng pagprotekta sa integridad ng ebidensya mula sa pagkumpiska hanggang sa pagpresenta sa korte. Mahalaga ito upang maiwasan ang pagtanim, pagpalit, o pagkontamina ng ebidensya.
3. Ano ang ibig sabihin ng “in flagrante delicto”?
Ito ay nangangahulugang nahuli sa aktong gumagawa ng krimen.
4. Pwede bang gamitin ang ebidensya laban sa akin kung hindi sinunod ang chain of custody?
Depende. Kung may justifiable reason ang hindi pagsunod at napanatili pa rin ang integridad ng ebidensya, pwede pa rin itong gamitin.
5. Ano ang dapat kong gawin kung sa tingin ko ay biktima ako ng frame-up?
Kumuha ng abogado at magsumite ng ebidensya na magpapatunay na ikaw ay inosente.
Naranasan mo na ba ang ganitong sitwasyon? Huwag mag-alala, ang ASG Law ay eksperto sa mga kasong may kinalaman sa ilegal na droga. Kung kailangan mo ng konsultasyon, huwag mag-atubiling makipag-ugnayan sa amin. Para sa karagdagang impormasyon, bisitahin ang aming website o magpadala ng email sa hello@asglawpartners.com. Maaari ring bisitahin ang aming Contact Us page. Kami sa ASG Law ay handang tumulong sa iyo!