Paglabag sa Chain of Custody: Paano Ito Makaaapekto sa Kaso ng Iligal na Droga?
G.R. No. 224581, October 09, 2024
Isipin mo na inaresto ka dahil sa pagbebenta o pagmamay-ari ng droga. Ang iyong kapalaran ay maaaring nakasalalay sa kung paano pinangasiwaan at pinrotektahan ng mga awtoridad ang ebidensya na ginamit laban sa iyo. Sa madaling salita, ang “chain of custody” ng ebidensya ay kritikal. Ang kasong People of the Philippines vs. Diosdado Rebuton at Marilou Rebutazo ay nagpapakita kung gaano kahalaga ang wastong paghawak ng ebidensya sa mga kaso ng droga, at kung paano ang paglabag dito ay maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala ng akusado.
Ang Kahalagahan ng Chain of Custody sa mga Kaso ng Droga
Ang “chain of custody” ay tumutukoy sa proseso ng pagsubaybay sa ebidensya mula sa oras na ito ay nakolekta hanggang sa ito ay ipakita sa korte. Ito ay mahalaga upang matiyak na ang ebidensya ay hindi napalitan, nasira, o nakompromiso sa anumang paraan. Sa mga kaso ng droga, kung saan ang mismong substansya ay ang pangunahing ebidensya, ang pagpapanatili ng integridad ng chain of custody ay napakahalaga.
Ayon sa Section 21, Article II ng Republic Act No. 9165 (Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002), mayroong mga tiyak na hakbang na dapat sundin sa paghawak ng ebidensya sa mga kaso ng droga. Kabilang dito ang:
- Ang agarang pagmarka ng droga pagkatapos ng pagkakasamsam.
- Ang pagsasagawa ng inventory at pagkuha ng litrato ng droga sa presensya ng akusado, o ng kanyang kinatawan, isang kinatawan mula sa media, isang kinatawan mula sa Department of Justice (DOJ), at isang elected public official.
- Ang pagpapadala ng droga sa forensic laboratory para sa pagsusuri.
- Ang pagpapanatili ng kustodiya ng droga hanggang sa ito ay ipakita sa korte.
Ang hindi pagsunod sa mga hakbang na ito ay maaaring magdulot ng pagdududa sa integridad ng ebidensya, na maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala ng akusado. Ang kasong ito ay nagpapakita kung paano ito nangyari.
Ang Kwento ng Kaso ni Rebuton at Rebutazo
Sina Diosdado Rebuton at Marilou Rebutazo ay inaresto sa Dumaguete City dahil sa pagbebenta at pagmamay-ari ng shabu at drug paraphernalia. Ayon sa mga pulis, nakatanggap sila ng impormasyon tungkol sa ilegal na aktibidad ni Rebuton, kaya nagsagawa sila ng buy-bust operation. Si PO3 Pedeglorio ang nagsilbing poseur-buyer, at bumili siya ng shabu mula kay Rebuton. Pagkatapos ng transaksyon, pumasok si PO3 Pedeglorio sa bahay ni Rebuton, kung saan nakita niya ang karagdagang droga at paraphernalia. Inaresto niya sina Rebuton at Rebutazo.
Ang mga akusado ay nagtanggol sa pamamagitan ng pagtanggi sa mga paratang. Sinabi nilang bigla na lamang pumasok ang mga pulis sa bahay ni Rebuton at inaresto sila habang gumagamit ng shabu. Iginiit din nilang wala na silang pag-aari ng droga nang sila ay arestuhin dahil naubos na nila ang kanilang binili.
Sa unang pagdinig, napatunayang guilty sina Rebuton at Rebutazo ng Regional Trial Court (RTC). Ngunit, umapela sila sa Court of Appeals, na nagpatibay sa desisyon ng RTC. Kaya, nag-apela sila sa Korte Suprema.
Sa Korte Suprema, ang kaso ay nagbago dahil sa isang mahalagang detalye:
- Ang kawalan ng mga kinakailangang testigo sa panahon ng pag-aresto.
Ayon sa Korte Suprema, dapat naroroon ang mga kinatawan mula sa media, DOJ, at isang elected public official sa oras ng pag-aresto o malapit dito. Sa kasong ito, dumating lamang ang mga testigo pagkatapos ng 30 minuto mula nang arestuhin ang mga akusado at matapos markahan umano ni SPO3 Germodo ang mga ebidensya.
Binigyang-diin ng Korte Suprema ang kahalagahan ng presensya ng mga testigo na ito:
“The presence of the insulating witnesses would guarantee against planting of evidence and frame up and would belie any doubt as to the source, identity, and integrity of the seized drug.”
Dahil sa kawalan ng mga testigo sa kritikal na oras na ito, nagkaroon ng malaking pagdududa sa integridad ng ebidensya. Ito ang nagtulak sa Korte Suprema na pawalang-sala sina Rebuton at Rebutazo.
Dagdag pa, binanggit ng Korte Suprema ang Section 11, Rule 122 ng Rules of Criminal Procedure, na nagsasaad na kung ang isang apela ay paborable sa isang akusado, ito ay makikinabang din sa iba pang mga akusado sa parehong kaso, kahit na hindi sila nag-apela.
Mga Aral na Dapat Tandaan
Ang kasong ito ay nagtuturo sa atin ng ilang mahahalagang aral:
- Ang chain of custody ay hindi lamang isang teknikalidad, kundi isang mahalagang proteksyon para sa mga akusado.
- Ang presensya ng mga kinakailangang testigo sa oras ng pag-aresto ay kritikal upang matiyak ang integridad ng ebidensya.
- Ang paglabag sa chain of custody ay maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala ng akusado, kahit na may iba pang ebidensya laban sa kanya.
Praktikal na Implikasyon
Ang desisyon na ito ay nagpapakita na ang mga korte ay seryoso sa pagpapatupad ng mga patakaran tungkol sa chain of custody. Para sa mga awtoridad, ito ay isang paalala na dapat sundin ang mga tamang pamamaraan sa paghawak ng ebidensya. Para sa mga akusado, ito ay isang pag-asa na ang kanilang mga karapatan ay protektado.
Mga Madalas Itanong (FAQs)
1. Ano ang chain of custody?
Ito ay ang proseso ng pagsubaybay sa ebidensya mula sa oras na ito ay nakolekta hanggang sa ito ay ipakita sa korte, upang matiyak na hindi ito napalitan, nasira, o nakompromiso.
2. Bakit mahalaga ang chain of custody sa mga kaso ng droga?
Dahil ang mismong substansya ay ang pangunahing ebidensya, ang pagpapanatili ng integridad nito ay napakahalaga.
3. Sino ang dapat naroroon sa oras ng pag-aresto sa mga kaso ng droga?
Dapat naroroon ang mga kinatawan mula sa media, DOJ, at isang elected public official.
4. Ano ang mangyayari kung hindi nasunod ang chain of custody?
Maaaring magduda sa integridad ng ebidensya, na maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala ng akusado.
5. Mayroon bang ibang kaso kung saan ginamit ang depensa ng chain of custody?
Oo, maraming kaso kung saan ginamit ang depensa ng chain of custody. Ang bawat kaso ay nakadepende sa mga partikular na pangyayari.
Eksperto ang ASG Law sa mga usaping may kinalaman sa illegal na droga at chain of custody. Kung ikaw ay nahaharap sa ganitong uri ng kaso, huwag mag-atubiling kumonsulta sa amin para sa legal na payo at representasyon. Bisitahin ang aming website dito o mag-email sa amin sa hello@asglawpartners.com para sa konsultasyon. Kami sa ASG Law ay handang tumulong.