ASG Law

Tag: gross negligence

  • Ilegal na Pagpapaalis: Kailan Ito Valid at Ano ang mga Hakbang na Dapat Gawin?

    Pag-amyenda ng Reklamo sa NLRC: Hanggang Kailan Ito Maaari at Ano ang mga Dapat Tandaan?

    G.R. No. 254976, August 20, 2024

    Isipin na ikaw ay isang empleyado na bigla na lamang tinanggal sa trabaho. Ano ang iyong gagawin? Paano mo sisiguraduhin na mapoprotektahan ang iyong mga karapatan? Mahalaga na malaman mo ang mga legal na hakbang na maaari mong gawin, lalo na pagdating sa pag-amyenda ng iyong reklamo sa National Labor Relations Commission (NLRC). Ang kaso ni Marcelino Dela Cruz Lingganay laban sa Del Monte Land Transport Bus Company, Inc. ay nagbibigay linaw sa mga panuntunan at limitasyon sa pag-amyenda ng reklamo sa NLRC, at kung kailan maituturing na valid ang pagtanggal sa isang empleyado.

    Legal na Konteksto

    Sa Pilipinas, ang relasyon sa pagitan ng employer at empleyado ay pinoprotektahan ng Labor Code. Ayon sa Labor Code, ang isang empleyado ay maaaring tanggalin sa trabaho lamang kung mayroong “just cause” o “authorized cause”. Ang “just cause” ay tumutukoy sa mga pagkakamali o paglabag ng empleyado, tulad ng gross negligence o pagsuway sa mga patakaran ng kumpanya. Samantala, ang “authorized cause” ay tumutukoy sa mga kadahilanan tulad ng redundancy o pagkalugi ng kumpanya.

    Mahalaga ring malaman ang mga panuntunan ng NLRC pagdating sa pag-amyenda ng reklamo. Ayon sa Rule V, Section 11 ng 2011 NLRC Rules of Procedure, ang isang amended complaint o petition ay maaaring isampa sa Labor Arbiter anumang oras bago isampa ang position paper. Ito ay upang matiyak na ang lahat ng mga isyu ay malinaw na nailahad bago magsimula ang pormal na pagdinig. Ganito ang nakasaad sa panuntunan:

    “SECTION 11. AMENDMENT OF COMPLAINT/PETITION. – An amended complaint or petition may be filed before the Labor Arbiter at any time before the filing of position paper, with proof of service of a copy thereof to the opposing party/ies.”

    Ang kaso ni Lingganay ay nagpapakita kung paano binibigyang-kahulugan ng Korte Suprema ang mga panuntunang ito at kung ano ang mga implikasyon nito sa mga empleyado at employer.

    Pagkakasunod-sunod ng Kaso

    Narito ang mga pangyayari sa kaso ni Marcelino Dela Cruz Lingganay laban sa Del Monte Land Transport Bus Company, Inc.:

    • Si Lingganay ay naghain ng reklamong illegal dismissal laban sa Del Monte Land Transport Bus Company, Inc. (DLTB Co.) at Narciso Morales.
    • Nag-file siya ng amended complaint noong July 13, 2017, kung saan sinasabi niyang illegal siyang tinanggal sa trabaho at humihingi ng moral at exemplary damages at attorney’s fees.
    • Noong August 17, 2017, nag-file si Lingganay ng Position Paper With Urgent Motion to Amend, kung saan humihingi siya ng karagdagang separation pay, holiday premium, rest day pay, at underpaid wages.
    • Ayon kay Lingganay, tinanggal siya dahil sa isang aksidente noong May 1, 2017, kung saan nabangga niya ang likuran ng isang Toyota Wigo sa San Juanico Bridge.
    • Ipinagtanggol naman ng DLTB Co. na si Lingganay ay madalas na nagkakaroon ng aksidente at lumalabag sa kanilang mga patakaran sa kalusugan at kaligtasan.

    Ang Labor Arbiter (LA) ay nagdesisyon na valid ang pagtanggal kay Lingganay at tinanggihan ang kanyang motion to further amend. Ang National Labor Relations Commission (NLRC) ay sumang-ayon sa LA. Umakyat ang kaso sa Court of Appeals (CA), na nagpatibay rin sa desisyon ng LA at NLRC.

    Ayon sa CA:

    “repeated involvement in several vehicular mishaps constitute[d] a violation of Section 8.1.4 of the Health and Safety Rules.”

    Idinagdag pa ng CA na ang pagtanggal kay Lingganay ay naaayon sa Article 297 (dating Article 282) ng Labor Code, na nagpapahintulot sa employer na tanggalin ang empleyado dahil sa gross and habitual neglect of duties.

    Mga Implikasyon sa Praktika

    Ang kasong ito ay nagbibigay ng mahalagang aral sa mga employer at empleyado. Para sa mga employer, mahalaga na sundin ang tamang proseso sa pagtanggal ng empleyado at siguraduhin na mayroong sapat na batayan para sa pagtanggal. Para sa mga empleyado, mahalaga na malaman ang kanilang mga karapatan at ang mga legal na hakbang na maaari nilang gawin kung sila ay tinanggal sa trabaho nang walang sapat na dahilan.

    Mga Pangunahing Aral

    • Ang pag-amyenda ng reklamo sa NLRC ay may limitasyon. Dapat itong gawin bago isampa ang position paper, maliban kung may pahintulot mula sa Labor Arbiter.
    • Ang gross and habitual neglect of duties ay maaaring maging batayan para sa valid na pagtanggal sa trabaho.
    • Mahalaga na sundin ang mga patakaran ng kumpanya at maging maingat sa pagganap ng mga tungkulin.

    Mga Madalas Itanong (FAQ)

    1. Ano ang dapat kong gawin kung tinanggal ako sa trabaho nang walang sapat na dahilan?

    Kung naniniwala kang tinanggal ka sa trabaho nang walang sapat na dahilan, maaari kang maghain ng reklamo sa NLRC. Siguraduhin na kumonsulta sa isang abogado upang malaman ang iyong mga karapatan at ang mga hakbang na dapat mong gawin.

    2. Kailan ako maaaring mag-amyenda ng aking reklamo sa NLRC?

    Maaari kang mag-amyenda ng iyong reklamo bago isampa ang position paper. Kung nais mong mag-amyenda pagkatapos nito, kailangan mo ng pahintulot mula sa Labor Arbiter.

    3. Ano ang gross and habitual neglect of duties?

    Ito ay tumutukoy sa malubha at paulit-ulit na pagpapabaya sa mga tungkulin sa trabaho. Maaari itong maging batayan para sa valid na pagtanggal sa trabaho.

    4. Paano ko mapapatunayan na ako ay tinanggal sa trabaho nang illegal?

    Kailangan mong magpakita ng ebidensya na nagpapatunay na walang sapat na dahilan para sa iyong pagtanggal. Maaari kang magsumite ng mga dokumento, testimonya, at iba pang ebidensya upang suportahan ang iyong reklamo.

    5. Ano ang mangyayari kung manalo ako sa aking kaso sa NLRC?

    Kung manalo ka sa iyong kaso, maaaring ipag-utos ng NLRC na ibalik ka sa iyong trabaho, magbayad ng back wages, damages, at attorney’s fees.

    Naging malinaw ba ang mga legal na aspeto ng kasong ito? Kung kailangan mo ng tulong o konsultasyon sa mga usaping legal, lalo na sa labor law, ang ASG Law ay handang tumulong. Eksperto kami sa larangan na ito at tutulungan ka naming protektahan ang iyong mga karapatan. Huwag mag-atubiling makipag-ugnayan sa amin para sa konsultasyon. Para sa karagdagang impormasyon, bisitahin ang aming website o direktang mag-email sa hello@asglawpartners.com. Maaari mo rin kaming kontakin dito. Kami sa ASG Law ay laging handang maglingkod sa inyo!

  • Pananagutan ng Opisyal ng Korporasyon: Kailan Sila Mananagot sa Personal?

    Kailan Mananagot ang Isang Opisyal ng Korporasyon sa Kanilang mga Pagkakamali?

    G.R. No. 266636, July 29, 2024

    Naranasan mo na bang magtaka kung sino ang mananagot kapag nagkamali ang isang korporasyon? Hindi laging ang korporasyon mismo ang siyang haharap sa problema. Sa ilang sitwasyon, maaaring managot din ang mga opisyal nito. Alamin natin kung kailan ito maaaring mangyari.

    Sa kasong Philharbor Ferries and Port Services, Inc. v. Francis C. Carlos, tinalakay ng Korte Suprema kung kailan maaaring managot ang isang opisyal ng korporasyon sa mga pagkalugi na naranasan ng korporasyon dahil sa kanyang mga desisyon. Ito ay isang mahalagang aral para sa mga nagtatrabaho sa korporasyon at gustong malaman ang kanilang mga responsibilidad.

    Legal na Konteksto: Ang Tungkulin ng mga Opisyal ng Korporasyon

    Ang mga opisyal ng korporasyon ay mayroong tungkulin na pangalagaan ang interes ng korporasyon. Ito ay tinatawag na fiduciary duty. Kasama sa tungkuling ito ang pagiging tapat, maingat, at pagsunod sa mga batas at regulasyon.

    Ayon sa Corporation Code of the Philippines, ang mga direktor, trustee, o opisyal ay maaaring managot kung sila ay:

    • Sadyang bumoto o sumang-ayon sa mga ilegal na gawain ng korporasyon.
    • Nagpabaya o nagpakita ng bad faith sa pagpapatakbo ng korporasyon.
    • Kumuha ng personal na interes na salungat sa kanilang tungkulin.

    Mahalagang tandaan na hindi lahat ng pagkakamali ay nangangahulugan ng pananagutan. Kailangan munang mapatunayan na ang pagkakamali ay resulta ng gross negligence o bad faith. Ang gross negligence ay ang kawalan ng kahit katiting na pag-iingat, habang ang bad faith ay nangangahulugan ng masamang intensyon o pandaraya.

    Halimbawa, kung ang isang opisyal ay nagdesisyon na mag-invest sa isang proyekto na kalaunan ay nalugi, hindi agad siya mananagot. Ngunit kung napatunayan na alam niyang mapanganib ang proyekto at mayroon siyang personal na interes dito, maaaring siya ay managot.

    Ang Kwento ng Kaso: Philharbor vs. Carlos

    Ang Philharbor Ferries and Port Services, Inc. ay nagsampa ng kaso laban sa kanilang dating Chief Operating Officer (COO) na si Francis C. Carlos. Ayon sa Philharbor, nagkaroon ng malaking pagkalugi ang korporasyon dahil sa kapabayaan ni Carlos sa pag-apruba ng mga gastusin sa pagpapanatili ng mga barko.

    Narito ang mga pangyayari:

    • Si Carlos ay hinirang bilang COO ng Philharbor.
    • Sa kanyang panunungkulan, may mga gastusin sa pagpapanatili ng mga barko na lumampas sa aprubadong budget.
    • Nang umalis si Carlos sa korporasyon, nagsagawa ng audit at natuklasan ang mga pagkalugi.
    • Nagsampa ng kaso ang Philharbor laban kay Carlos, humihingi ng danyos.

    Depensa ni Carlos, sinunod niya ang mga proseso ng korporasyon sa pag-apruba ng mga gastusin. Dagdag pa niya, ang mga aktwal na gastusin ay karaniwang mas mataas kaysa sa budget dahil sa mga hindi inaasahang pagkukumpuni.

    Ang Korte Suprema ay nagdesisyon na walang sapat na ebidensya upang mapatunayan na si Carlos ay nagpabaya o nagpakita ng bad faith. Ayon sa Korte:

    “The records are bereft of any evidence that Carlos acted in bad faith, with gross or inexcusable negligence, or that he acted outside the scope of his authority as chief operating officer. On the contrary, the internal procedures for the preparation and release of the authorities for capital projects expenditure were complied with.”

    Dahil dito, ibinasura ng Korte Suprema ang kaso ng Philharbor at pinaboran si Carlos. Bukod pa rito, inutusan ang Philharbor na magbayad ng danyos kay Carlos dahil sa pagsasampa ng walang basehang kaso.

    “It is common knowledge that engaging in business comes with risks of incurring financial losses. In the absence of bad faith, acts of a corporate officer are covered by the business judgment rule… Corporate officers only become liable when, among others, their acts are attended by bad faith or gross negligence.”

    Ano ang mga Aral na Makukuha?

    Ang kasong ito ay nagtuturo sa atin ng ilang mahahalagang aral:

    • Hindi agad mananagot ang isang opisyal ng korporasyon sa mga pagkalugi.
    • Kailangan mapatunayan na may gross negligence o bad faith.
    • Ang pagsunod sa mga proseso ng korporasyon ay mahalaga.
    • Ang business judgment rule ay nagpoprotekta sa mga opisyal na gumagawa ng desisyon nang may mabuting intensyon.

    Key Lessons:

    • Siguraduhing sundin ang lahat ng proseso at regulasyon ng korporasyon.
    • Dokumentuhin ang lahat ng desisyon at transaksyon.
    • Kung mayroong conflict of interest, ipaalam agad ito.

    Mga Madalas Itanong (FAQs)

    Tanong: Kailan ako mananagot bilang isang opisyal ng korporasyon?

    Sagot: Mananagot ka kung ikaw ay nagpakita ng gross negligence o bad faith sa iyong mga desisyon at aksyon.

    Tanong: Ano ang business judgment rule?

    Sagot: Ito ay isang prinsipyo na nagsasabi na hindi dapat pakialaman ng korte ang mga desisyon ng mga opisyal ng korporasyon kung sila ay gumawa nito nang may mabuting intensyon.

    Tanong: Paano ko mapoprotektahan ang aking sarili bilang isang opisyal ng korporasyon?

    Sagot: Sundin ang lahat ng proseso, dokumentuhin ang lahat ng desisyon, at ipaalam ang anumang conflict of interest.

    Tanong: Ano ang pagkakaiba ng negligence at gross negligence?

    Sagot: Ang negligence ay ang simpleng pagpapabaya, habang ang gross negligence ay ang kawalan ng kahit katiting na pag-iingat.

    Tanong: Ano ang dapat kong gawin kung ako ay kinasuhan ng kapabayaan bilang isang opisyal ng korporasyon?

    Sagot: Kumunsulta agad sa isang abogado upang malaman ang iyong mga karapatan at depensa.

    Para sa mga katanungan tungkol sa pananagutan ng mga opisyal ng korporasyon, ang ASG Law ay handang tumulong. Ang aming mga abogado ay eksperto sa larangan na ito at maaaring magbigay sa iyo ng payo at representasyon na kailangan mo. Huwag mag-atubiling makipag-ugnayan sa amin para sa isang konsultasyon. Bisitahin ang aming website dito o mag-email sa hello@asglawpartners.com. Kaya naming tulungan kayo!

  • Pananagutan ng Opisyal ng Gobyerno sa Paglabag sa Procurement Law: Isang Gabay

    Kailan Nagiging Krimen ang Paglabag sa Procurement Law?

    PEOPLE OF THE PHILIPPINES, PLAINTIFF-APPELLEE, VS. JULIANA ACUIN VILLASIN ACCUSED-APPELLANT., G.R. No. 255567, January 29, 2024

    Mahalaga ang procurement law para masigurong wasto at walang anomalya ang paggastos ng pera ng bayan. Pero, kailan nga ba nagiging krimen ang isang pagkakamali o paglabag dito? Ito ang sinagot ng Korte Suprema sa kasong People of the Philippines vs. Juliana Acuin Villasin, kung saan pinawalang-sala ang isang dating alkalde dahil hindi napatunayang may masamang intensyon sa pagbili ng fertilizer.

    Ang Legal na Konteksto ng Anti-Graft Law at Procurement

    Ang Republic Act No. 3019, o Anti-Graft and Corrupt Practices Act, ay naglalayong sugpuin ang korapsyon sa gobyerno. Ayon sa Section 3(e) nito, krimen ang pagbibigay ng “unwarranted benefits, advantage or preference” sa isang pribadong partido sa pamamagitan ng “manifest partiality, evident bad faith, or gross inexcusable negligence.”

    Samantala, ang Republic Act No. 9184, o Government Procurement Reform Act, ay nagtatakda ng mga patakaran sa pagbili ng mga produkto at serbisyo ng gobyerno. Layunin nitong magkaroon ng transparency at patas na kompetisyon sa mga bidding.

    Mahalagang tandaan na hindi lahat ng paglabag sa procurement law ay otomatikong nangangahulugan ng paglabag sa anti-graft law. Kailangang mapatunayan na ang paglabag ay ginawa nang may masamang intensyon o kapabayaan na nagdulot ng pinsala sa gobyerno o nagbigay ng hindi nararapat na benepisyo sa isang pribadong partido.

    Narito ang sipi mula sa Section 3(e) ng Republic Act No. 3019:

    “Causing any undue injury to any party, including the Government, or giving any private party any unwarranted benefits, advantage or preference in the discharge of his official, administrative or judicial functions through manifest partiality, evident bad faith or gross inexcusable negligence.”

    Ang Kwento ng Kaso: Fertilizer, Bidding, at Alkalde

    Noong 2004, bumili ang Munisipalidad ng Barugo, Leyte ng fertilizer mula sa Bal’s Enterprises sa halagang P1.95 milyon. Hindi ito dumaan sa public bidding at nagkaroon ng mga iregularidad sa dokumentasyon.

    Dahil dito, kinasuhan si Juliana Acuin Villasin, ang alkalde noon, ng paglabag sa Section 3(e) ng Anti-Graft and Corrupt Practices Act. Ayon sa Ombudsman, nagkaroon umano ng “manifest partiality, evident bad faith, or gross inexcusable negligence” sa pagbili ng fertilizer.

    Sa Sandiganbayan, napatunayang nagkasala si Villasin. Ngunit, umakyat ang kaso sa Korte Suprema, kung saan binawi ang hatol.

    Ayon sa Korte Suprema, hindi sapat na nagkaroon ng paglabag sa procurement law. Kailangang mapatunayan na may masamang intensyon o “corrupt intent” si Villasin sa pagbili ng fertilizer. Hindi rin napatunayan na nagdulot ng “undue injury” sa gobyerno ang transaksyon.

    Ilan sa mga puntong binigyang-diin ng Korte Suprema:

    • Inirekomenda ng Department of Agriculture (DA) ang Fil-Ocean liquid fertilizer.
    • Naniniwala si Villasin na pinapayagan ang direct contracting dahil eksklusibong distributor ang Bal’s Enterprises.
    • Bagong batas pa lamang ang Republic Act No. 9184 noong panahong iyon.

    Ayon sa Korte Suprema:

    “At the heart of the acts punishable under [Republic Act No.] 3019 is corruption. Graft entails the acquisition of gain in dishonest ways.”

    “The prosecution was not able to convincingly demonstrate that the lapses in complying with the procurement laws were motivated by corrupt intent.”

    Ano ang Aral sa Kaso ni Villasin?

    Ang kasong ito ay nagpapaalala na hindi lahat ng pagkakamali sa procurement ay krimen. Kailangang tingnan ang intensyon at resulta ng aksyon ng isang opisyal ng gobyerno.

    Key Lessons:

    • Ang paglabag sa procurement law ay hindi otomatikong nangangahulugan ng paglabag sa anti-graft law.
    • Kailangang mapatunayan na may masamang intensyon o kapabayaan na nagdulot ng pinsala sa gobyerno.
    • Mahalaga ang rekomendasyon ng mga eksperto at ang good faith ng isang opisyal.

    Mga Tanong at Sagot Tungkol sa Procurement Law

    1. Ano ang public bidding?

    Ang public bidding ay isang proseso kung saan inaanyayahan ang iba’t ibang supplier na mag-submit ng kanilang mga bid para sa isang proyekto o produkto. Layunin nitong makuha ang pinakamahusay na presyo at kalidad para sa gobyerno.

    2. Kailan pinapayagan ang direct contracting?

    Pinapayagan ang direct contracting kung ang produkto o serbisyo ay eksklusibong ibinebenta ng isang supplier at walang ibang mas mura o mas mahusay na alternatibo.

    3. Ano ang gross inexcusable negligence?

    Ito ay kapabayaan na sobra-sobra at walang kahit katiting na pag-iingat. Hindi ito simpleng pagkakamali, kundi isang sadyang pagwawalang-bahala sa tungkulin.

    4. Ano ang undue injury?

    Ito ay pinsala o pagkalugi na natamo ng isang partido, kabilang ang gobyerno, dahil sa aksyon ng isang opisyal.

    5. Paano maiiwasan ang kaso sa paglabag sa procurement law?

    Sundin ang mga patakaran, humingi ng payo sa mga eksperto, at maging transparent sa lahat ng transaksyon. Mahalaga rin ang dokumentasyon at pag-iingat ng mga records.

    6. Ano ang Arias doctrine?

    Kinikilala ng Arias doctrine na hindi maaaring asahan ang mga pinuno ng tanggapan na personal na suriin ang lahat ng detalye ng bawat transaksyon. Maaari silang magtiwala sa kanilang mga subordinates, maliban kung mayroon silang dahilan upang maghinala.

    7. Ano ang papel ng Commission on Audit (COA)?

    Ang COA ay may tungkuling siyasatin ang mga transaksyon ng gobyerno upang matiyak na wasto at legal ang paggastos ng pera ng bayan.

    8. Ano ang implikasyon ng kasong ito sa iba pang mga opisyal ng gobyerno?

    Nagbibigay ito ng babala na hindi sapat na sundin lamang ang mga patakaran ng procurement. Kailangang maging tapat at walang masamang intensyon sa pagganap ng tungkulin.

    Kung ikaw ay nahaharap sa ganitong sitwasyon, mahalagang humingi ng tulong sa mga abogado na may karanasan sa procurement law at anti-graft law. Eksperto ang ASG Law sa mga ganitong usapin at handang tumulong sa iyo. Huwag mag-atubiling kumonsulta para sa iyong proteksyon. Makipag-ugnayan sa amin sa hello@asglawpartners.com o bisitahin ang aming website dito.

  • Paglabag sa Anti-Graft Law: Kailan Ito Maituturing na Krimen?

    Kailangan Bang Patunayan ang Korapsyon sa Paglabag ng Anti-Graft Law?

    G.R. No. 254886, October 11, 2023

    Paano kung ang isang opisyal ng gobyerno ay nagkamali sa pagpapasya, ngunit walang intensyong magnakaw o magsamantala? Maituturing ba itong paglabag sa Anti-Graft and Corrupt Practices Act? Ang kasong ito ay nagbibigay linaw sa tanong na ito.

    Sa isang lipunang may batas, mahalaga na malaman kung kailan ang isang pagkakamali ay maituturing na krimen. Ang kasong ito ay nagtuturo na hindi sapat na basta may paglabag sa procurement laws; kailangan ding mapatunayan na may intensyong manggantso o magpakasama ang akusado.

    Legal na Batayan

    Ang Section 3(e) ng Republic Act No. 3019, o ang Anti-Graft and Corrupt Practices Act, ay nagbabawal sa mga opisyal ng gobyerno na gumawa ng aksyon na nagdudulot ng undue injury sa gobyerno o nagbibigay ng unwarranted benefit sa isang pribadong partido. Narito ang sipi ng batas:

    “Section 3. Corrupt practices of public officers. – In addition to acts or omissions of public officers which constitute offenses punishable under other penal laws, the following shall constitute corrupt practices of any public officer and are hereby declared to be unlawful:

    (e) Causing any undue injury to any party, including the Government, or giving any private party any unwarranted benefits, advantage or preference in the discharge of his official administrative or judicial functions through manifest partiality, evident bad faith or gross inexcusable negligence.”

    Mahalaga ring tandaan na ayon sa jurisprudence, ang mga terminong “manifest partiality,” “evident bad faith,” at “gross inexcusable negligence” ay may kanya-kanyang kahulugan. Ang “Manifest partiality” ay nangangahulugang may malinaw na pagpabor sa isang partido. Ang “Evident bad faith” ay nagpapahiwatig ng masama at tusong intensyon. Ang “Gross inexcusable negligence” ay tumutukoy sa kapabayaan na halos walang pag-iingat.

    Ang Kwento ng Kaso

    Ang kaso ay nagsimula noong 2006, nang ang Pilipinas ay naghahanda para sa 12th ASEAN Summit sa Cebu. Para sa okasyong ito, nagkaroon ng mga proyekto para sa pagpapaganda ng lungsod, kabilang ang paglalagay ng mga bagong ilaw sa mga pangunahing kalsada.

    Ayon sa Ombudsman, nagkaroon ng iregularidad sa procurement process para sa mga ilaw na ito. Ang mga akusado, na mga opisyal ng Department of Public Works and Highways (DPWH), ay sinasabing nagbigay ng kontrata sa isang kompanya, ang GAMPIK Construction and Development, Inc., nang walang tamang bidding.

    Ang Sandiganbayan ay nagdesisyon na nagkasala ang mga akusado sa paglabag ng Section 3(e) ng R.A. No. 3019. Ayon sa Sandiganbayan, nagkaroon ng “manifest partiality” at “gross inexcusable negligence” dahil pinayagan ang GAMPIK na magsimula ng proyekto bago pa man ang bidding.

    Ngunit, ang Korte Suprema ay may ibang pananaw. Narito ang mga mahahalagang punto sa desisyon ng Korte Suprema:

    • Walang Corrupt Intent: Hindi napatunayan na may intensyong magnakaw o magsamantala ang mga akusado.
    • GAMPIK Qualified: Ang GAMPIK ay kwalipikadong magtrabaho sa proyekto at sila pa nga ang nagbigay ng pinakamababang bid.
    • Pressure sa ASEAN Summit: Ang pagmamadali sa proyekto ay dahil sa nalalapit na ASEAN Summit.

    Ayon sa Korte Suprema:

    “Plain and simple, a conviction of violation of Section 3(e) of R.A. No. 3019 cannot be sustained if the acts of the accused were not driven by any corrupt intent.”

    Dagdag pa ng Korte:

    “To the Court’s mind, these undisputed facts reveal that the accused-appellants were not driven by any corrupt intent to make them liable of violation of Section 3(e) of R.A. No. 3019.”

    Dahil dito, pinawalang-sala ng Korte Suprema ang mga akusado.

    Praktikal na Aral

    Ang kasong ito ay nagtuturo ng mahalagang aral tungkol sa Anti-Graft Law. Hindi sapat na basta may pagkakamali sa proseso; kailangan ding mapatunayan na may masamang intensyon.

    Key Lessons:

    • Intent Matters: Sa mga kaso ng paglabag sa Anti-Graft Law, mahalaga ang intensyon ng akusado.
    • Good Faith Defense: Ang “good faith” o kawalan ng masamang intensyon ay maaaring maging depensa.
    • Presumption of Innocence: Ang akusado ay may karapatang ituring na inosente hangga’t hindi napapatunayan ang kasalanan.

    Mga Madalas Itanong (FAQs)

    Tanong: Ano ang Section 3(e) ng R.A. No. 3019?

    Sagot: Ito ay probisyon ng Anti-Graft and Corrupt Practices Act na nagbabawal sa mga opisyal ng gobyerno na gumawa ng aksyon na nagdudulot ng undue injury sa gobyerno o nagbibigay ng unwarranted benefit sa isang pribadong partido.

    Tanong: Kailan maituturing na may “manifest partiality”?

    Sagot: Kapag may malinaw na pagpabor sa isang partido.

    Tanong: Ano ang depensa sa kasong paglabag sa Section 3(e)?

    Sagot: Ang kawalan ng masamang intensyon o “good faith” ay maaaring maging depensa.

    Tanong: Paano kung nagkamali lang ang opisyal ng gobyerno?

    Sagot: Hindi ito otomatikong nangangahulugan na may paglabag sa Anti-Graft Law. Kailangang mapatunayan na may masamang intensyon.

    Tanong: Ano ang papel ng Korte Suprema sa kasong ito?

    Sagot: Ang Korte Suprema ang nagbigay linaw na hindi sapat na basta may paglabag sa procurement laws; kailangan ding mapatunayan na may intensyong manggantso o magpakasama ang akusado.

    Dalubhasa ang ASG Law sa mga kasong may kinalaman sa Anti-Graft Law. Kung mayroon kayong katanungan o nangangailangan ng legal na payo, huwag mag-atubiling makipag-ugnayan sa amin. Tumawag na sa ASG Law para sa konsultasyon!

    Email: hello@asglawpartners.com

    Website: Contact Us

  • Pananagutan ng Clerk of Court sa Pagpigil ng Writ of Execution: Paglabag ba sa Tungkulin?

    Ang kasong ito ay naglilinaw sa pananagutan ng isang Clerk of Court kung siya ay pumigil sa pagpapatupad ng writ of execution. Ipinasiya ng Korte Suprema na ang pagpigil ni Atty. Jillian T. Decilos, Clerk of Court VI, sa pagpapatupad ng writ of execution ay hindi maituturing na gross ignorance of the law o gross neglect of duty, ngunit simple neglect of duty lamang. Dahil dito, pinatawan siya ng Korte ng multang P17,500.50 at babala na mas mabigat na parusa ang ipapataw kung mauulit ang kanyang pagkakamali. Ang desisyong ito ay nagbibigay linaw sa mga tungkulin at limitasyon ng mga Clerk of Court sa pagpapatupad ng mga kautusan ng korte, lalo na kung may mga third-party claimants na sangkot.

    Kailan ang Pagpigil sa Writ of Execution ay Pagkakamali Lamang at Hindi Paglabag sa Tungkulin?

    Nagsimula ang kaso sa sumbong ni Diosdado M. Perez ng Osato Agro-Industrial and Development Corporation laban kay Atty. Jillian T. Decilos. Ayon kay Perez, inabuso ni Atty. Decilos ang kanyang awtoridad nang pigilan niya si Sheriff Edwin P. Vasquez sa pagpapatupad ng writ of execution na pabor sa Osato Corporation. Iginiit ni Atty. Decilos na may nakabinbing Motion for Reconsideration kaya’t hindi muna dapat ipatupad ang writ. Dito nagsimula ang legal na argumento kung tama ba ang ginawa ni Atty. Decilos at kung ano ang nararapat na parusa kung nagkamali siya.

    Ang pangunahing isyu sa kasong ito ay kung ang pagpigil ni Atty. Decilos sa pagpapatupad ng writ of execution ay maituturing na gross ignorance of the law, gross neglect of duty, o simple neglect of duty lamang. Mahalaga itong pag-aralan dahil nakaapekto ito sa pananagutan at parusang ipapataw sa kanya. Para sa Korte Suprema, ang pagkakaiba ng mga ito ay nasa intensyon at epekto ng aksyon ng isang opisyal ng korte.

    Ayon sa Korte, walang sapat na basehan para sabihing nagpakita ng manifest partiality si Atty. Decilos. Ang manifest partiality ay nangangahulugan ng malinaw at halatang pagpabor sa isang panig. Sa kasong ito, walang ebidensya na nagpapatunay na sinadya ni Atty. Decilos na paboran ang mga Trinidad. Kaya’t hindi rin siya maaaring managot sa paratang na ito.

    Ang depensa ni Atty. Decilos ay nakabatay sa Section 4, Rule 52 ng Rules of Court. Ngunit mali ang kanyang interpretasyon dito. Ang Section 4, Rule 52 ay tumutukoy lamang sa motion for reconsideration ng isang judgment o final resolution. Hindi ito applicable sa motion for reconsideration ng isang order, tulad ng nangyari sa kaso. Dagdag pa rito, hindi partido sa kaso ang mga Trinidad, kaya hindi rin sila sakop ng Section 4, Rule 52.

    Ipinaliwanag ng Korte na ang gross ignorance of the law ay nangangahulugan ng pagbalewala sa mga batayang tuntunin at jurisprudence. Para managot ang isang opisyal ng korte sa gross ignorance of the law, kailangan patunayan na siya ay may masamang intensyon, pandaraya, o korapsyon. Sa kasong ito, walang ebidensya na nagpapatunay na mayroon siyang masamang intensyon kaya’t hindi siya maaaring managot sa gross ignorance of the law.

    Binigyang-diin din ng Korte na ang gross neglect of duty ay negligence na nagpapakita ng kawalan ng kahit katiting na pag-iingat, o pag-iwas sa paggawa ng tungkulin nang may malinaw na pagwawalang-bahala sa mga kahihinatnan. Hindi ito ang kaso kay Atty. Decilos. Bagama’t nagkamali siya sa pag-apply ng mga tuntunin ng korte, hindi ito nagpapakita ng kawalan ng pag-iingat. Dahil dito, maituturing lamang ang kanyang aksyon bilang simple neglect of duty.

    Sa madaling salita, ang simple neglect of duty ay ang pagkabigong bigyan ng sapat na atensyon ang isang tungkulin na inaasahan sa isang empleyado o opisyal, dahil sa kapabayaan o pagwawalang-bahala.

    Sang-ayon ang Korte sa Judicial Integrity Board na nagkasala si Atty. Decilos, hindi sa gross ignorance of law o gross neglect of duty, kundi sa simple neglect of duty. Pinatawan siya ng multang P17,500.50 at binalaan na kung mauulit ang kanyang pagkakamali, mas mabigat na parusa ang ipapataw sa kanya.

    Ang kasong ito ay nagpapakita na mahalaga ang konteksto at intensyon sa pagtukoy ng pananagutan ng isang opisyal ng korte. Hindi lahat ng pagkakamali ay maituturing na paglabag sa tungkulin. Ang mahalaga ay kung mayroon bang masamang intensyon o malinaw na pagwawalang-bahala sa tungkulin.

    Bagaman ang hatol ay naging lenient, ang kasong ito ay nagsisilbing paalala sa lahat ng opisyal ng korte na dapat nilang gampanan ang kanilang tungkulin nang may pag-iingat at kaalaman sa batas. Ang pagkabigo na gawin ito ay maaaring magresulta sa administrative liability.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Kung ang pagpigil ng Clerk of Court sa pagpapatupad ng writ of execution ay maituturing na gross ignorance of the law, gross neglect of duty, o simple neglect of duty lamang.
    Sino ang complainant at respondent sa kaso? Ang complainant ay si Diosdado M. Perez, representante ng Osato Agro-Industrial and Development Corporation. Ang respondent ay si Atty. Jillian T. Decilos, Clerk of Court VI.
    Ano ang naging basehan ni Atty. Decilos sa pagpigil ng writ of execution? Ang kanyang basehan ay Section 4, Rule 52 ng Rules of Court, na nagsasaad na ang paghain ng motion for reconsideration ay nagsususpendi sa pagpapatupad ng judgment.
    Tama ba ang interpretasyon ni Atty. Decilos sa Section 4, Rule 52? Hindi. Ang Section 4, Rule 52 ay tumutukoy lamang sa motion for reconsideration ng isang judgment o final resolution, at hindi applicable sa motion for reconsideration ng isang order.
    Ano ang hatol ng Korte Suprema sa kaso? Napatunayang guilty si Atty. Decilos sa simple neglect of duty at pinatawan ng multang P17,500.50.
    Ano ang pagkakaiba ng gross ignorance of the law at simple neglect of duty? Ang gross ignorance of the law ay ang pagbalewala sa mga batayang tuntunin at jurisprudence, habang ang simple neglect of duty ay ang pagkabigong bigyan ng sapat na atensyon ang isang tungkulin dahil sa kapabayaan.
    Ano ang epekto ng kasong ito sa mga Clerk of Court? Nagbibigay linaw ito sa kanilang mga tungkulin at limitasyon sa pagpapatupad ng mga kautusan ng korte, at nagpapaalala na dapat nilang gampanan ang kanilang tungkulin nang may pag-iingat at kaalaman sa batas.
    Ano ang kahalagahan ng intensyon sa pagtukoy ng pananagutan ng isang opisyal ng korte? Ang intensyon ay mahalaga dahil hindi lahat ng pagkakamali ay maituturing na paglabag sa tungkulin. Kailangang patunayan na may masamang intensyon o malinaw na pagwawalang-bahala sa tungkulin.

    Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagpapakita ng balanse sa pagitan ng pagpapanagot sa mga opisyal ng korte at pagbibigay ng pagkakataon para magbago at magpakita ng mas mahusay na paglilingkod. Ang mahalaga ay ang pagpapabuti ng serbisyo publiko at pagpapanatili ng tiwala ng publiko sa pamahalaan.

    For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
    Source: DIOSDADO M. PEREZ VS. ATTY. JILLIAN T. DECILOS, A.M. No. P-22-066, February 14, 2023

  • Pananagutan sa Pagbabayad: Kailan Mananagot ang Opisyal ng Gobyerno sa Disallowed na Pondo?

    Sa isang desisyon ng Korte Suprema, nilinaw nito ang pananagutan ng mga opisyal ng gobyerno sa pagbabayad ng mga pondong hindi pinayagan ng Commission on Audit (COA). Ipinahayag na hindi lahat ng opisyal na sangkot sa pag-apruba o pagpapatunay ng mga transaksyong may disallowance ay otomatikong mananagot. Ang kanilang pananagutan ay nakabatay sa kung sila ay nagpakita ng masamang intensyon (bad faith) o kapabayaan (gross negligence) sa kanilang mga tungkulin. Ang mga nagpakita ng mabuting intensyon (good faith) ay hindi mananagot sa pagbabalik ng naturang pondo, maliban na lamang kung sila mismo ay nakatanggap ng benepisyo mula rito. Ang desisyong ito ay nagbibigay proteksyon sa mga opisyal na kumilos nang walang malisya, ngunit nagpapanatili pa rin ng pananagutan sa mga nagpabaya o nagkaroon ng masamang intensyon.

    Sino ang Mananagot? Ang Kuwento sa Likod ng Educational Allowance ng ERC

    Ang kasong ito ay nagmula sa Notice of Disallowance (ND) na ipinalabas ng COA laban sa Energy Regulatory Commission (ERC) dahil sa pagbibigay ng educational allowance sa kanilang mga empleyado noong 2010. Ang ND ay nag-ugat sa kawalan ng legal na basehan para sa allowance na ibinigay. Iginiit ng ERC na mayroon silang basehan sa Memorandum Circular (MC) No. 174, s. of 2009, ngunit hindi ito kinatigan ng COA. Ang isyu ay umakyat sa Korte Suprema upang masuri ang legalidad ng disallowance at ang pananagutan ng mga opisyal ng ERC na sangkot sa pag-apruba at pagpapatunay ng allowance.

    Dito nagsimula ang legal na laban. Iginiit ng ERC na ang educational allowance ay naaayon sa MC No. 174 ni dating Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo, na nag-uutos sa mga ahensya ng gobyerno na magbigay ng “scholarship programs para sa mga anak na may kapatid” ng kanilang mga empleyado. Ngunit ayon sa Korte Suprema, hindi ito sapat na basehan dahil ang MC ay para lamang sa mga scholarship program at hindi para sa lahat ng empleyado.

    Ayon sa Korte, ang pagbibigay ng educational allowance ay walang legal na basehan, kaya’t ito ay labag sa Section 17(e) ng General Appropriations Act para sa 2010. Dagdag pa rito, kinakailangan din ang pag-apruba ng Pangulo para sa mga bagong allowance at benepisyo, na wala rin sa kasong ito. Kaya naman, kinatigan ng Korte Suprema ang COA sa pagpawalang-bisa sa educational allowance.

    Ngunit hindi pa dito natatapos ang usapin. Ang susunod na tanong ay: sino ang mananagot sa pagbabayad ng disallowed na allowance? Dito lumabas ang kahalagahan ng pagtukoy kung sino ang nagpakita ng “bad faith” o “gross negligence.” Ang mga opisyal na napatunayang may “bad faith” o “gross negligence” ay solidarily liable, ibig sabihin, sila ay sama-samang mananagot sa pagbabayad ng disallowed na halaga. Para matukoy ito, tinitingnan ang mga sumusunod:

    • Magandang intensyon (Good Faith): Ang kawalan ng kaalaman na ang educational allowance ay labag sa batas.
    • Masamang intensyon (Bad Faith): Pagkilos nang may buong kaalaman sa mga sirkumstansya at may layuning samantalahin ang posisyon sa gobyerno.
    • Kapabayaan (Gross Negligence): Pagkilos nang walang kahit katiting na pag-iingat o may malinaw na paglabag sa tungkulin.

    Ipinunto ng Korte na hindi lahat ng sangkot sa pag-apruba at pagpapatunay ay otomatikong mananagot. Tanging ang mga nagpakita ng masamang intensyon o kapabayaan ang dapat managot. Ayon pa sa Korte, kahit pa sabihing limitado lang ang partisipasyon ng isang opisyal, hindi ito nangangahulugang lusot na siya sa pananagutan. Ang mahalaga ay kung nagpakita siya ng “bad faith” o “gross negligence.”

    Sa kasong ito, pinawalang-sala ng Korte Suprema ang ilang opisyal dahil walang sapat na ebidensya na sila ay nagpakita ng “bad faith” o “gross negligence”. Ngunit ang mga opisyal na napatunayang nagpakita ng ganitong mga katangian ay mananagot sa “net disallowed amount”, ang halaga ng disallowance na hindi pinapayagang panatilihin ng mga nakatanggap. Bilang karagdagan, ang mga nakatanggap ng allowance ay kailangang isauli ito batay sa prinsipyo ng solutio indebiti, na nangangahulugang kailangan nilang ibalik ang anumang bagay na kanilang natanggap nang walang legal na basehan.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Ang pangunahing isyu ay kung may legal na basehan ba ang pagbibigay ng educational allowance ng ERC at kung sino ang mananagot sa pagbabayad ng pondong disallowed ng COA.
    Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa educational allowance? Ayon sa Korte Suprema, walang legal na basehan ang pagbibigay ng educational allowance dahil hindi ito naaayon sa MC No. 174 at walang pag-apruba ng Pangulo.
    Sino ang mananagot sa pagbabayad ng disallowed na halaga? Ang mananagot sa pagbabayad ng disallowed na halaga ay ang mga opisyal na napatunayang nagpakita ng masamang intensyon (bad faith) o kapabayaan (gross negligence).
    Ano ang ibig sabihin ng solidarily liable? Ang ibig sabihin ng solidarily liable ay sama-samang mananagot ang mga opisyal sa pagbabayad ng disallowed na halaga.
    Ano ang ibig sabihin ng “good faith”? Ang “good faith” ay tumutukoy sa kawalan ng kaalaman na ang transaksyon ay labag sa batas at pagiging tapat sa pagtupad ng tungkulin.
    Ano ang “gross negligence”? Ang “gross negligence” ay tumutukoy sa malubhang kapabayaan, kawalan ng kahit katiting na pag-iingat o pagpapabaya sa tungkulin.
    Ano ang “net disallowed amount”? Ito ang kabuuang halaga ng disallowed na transaksyon na hindi pinapayagang panatilihin ng mga nakatanggap, at dapat bayaran ng mga opisyal na may pananagutan.
    Kailangan bang isauli ng mga nakatanggap ang educational allowance? Oo, batay sa prinsipyo ng solutio indebiti, kailangang isauli ng mga nakatanggap ang allowance dahil wala itong legal na basehan.
    Ano ang prinsipyo ng “solutio indebiti”? Ito ang obligasyon na isauli ang anumang bagay na natanggap nang walang karapatan o legal na basehan.

    Sa kabuuan, ang desisyon ng Korte Suprema ay nagbibigay linaw sa pananagutan ng mga opisyal ng gobyerno sa pagbabayad ng disallowed na pondo. Ito ay naglalayong protektahan ang mga opisyal na kumilos nang may mabuting intensyon, habang tinitiyak na mananagot ang mga nagpakita ng masamang intensyon o kapabayaan. Kaya mahalaga ang pagiging maingat at pagtiyak na ang bawat aksyon ay naaayon sa batas.

    For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
    Source: FRANCIS SATURNINO C. JUAN, et al. vs. COMMISSION ON AUDIT, G.R. No. 237835, February 07, 2023

  • Pananagutan ng Opisyal: Paglabag sa Anti-Graft Law Dahil sa Kapabayaan sa Pagproseso ng Kontrata

    Sa desisyon na ito, pinanagot ng Korte Suprema si Quirino M. Libunao, dating Regional Director ng DILG-Caraga, dahil sa paglabag sa Section 3(e) ng Anti-Graft and Corrupt Practices Act (R.A. 3019). Napag-alaman na nagbigay siya ng hindi nararapat na benepisyo sa mga pribadong supplier sa pamamagitan ng pag-apruba ng mga transaksyon na hindi dumaan sa public bidding. Ipinakita ng Korte na ang kapabayaan ni Libunao sa pagtupad ng kanyang tungkulin ang nagbigay-daan sa paglabag na ito, at hindi sapat na depensa ang pagpapasa ng sisi sa kanyang mga subordinates.

    Kapabayaan sa Tungkulin: Paano Nakapagbigay ng Unwarranted Benefits at Nagdulot ng Pananagutan sa Graft ang Pag-apruba ng mga Kontrata?

    Ang kasong ito ay nag-ugat sa paggamit ng Countrywide Development Fund (CDF) ni Congressman Constantino H. Navarro, Jr. ng Surigao Del Norte. Natuklasan ng Commission on Audit (COA) na ginamit ang pondo para sa pagbili ng iba’t ibang gamit mula sa mga supplier sa pamamagitan ng direct contracting sa halip na public bidding, na lumabag sa Executive Order (E.O.) No. 302. Dahil dito, nagkaroon ng overpricing sa mga gamit na umabot sa P2,863,689.36.

    Dahil sa natuklasan na ito, kinasuhan ang iba’t ibang opisyal ng gobyerno, kabilang si Quirino M. Libunao na noo’y Regional Director ng DILG-Caraga. Ayon sa Korte, malinaw na nagkaroon ng paglabag sa Section 3(e) ng R.A. No. 3019. Ang Section 3(e) ng R.A. No. 3019 ay tumutukoy sa mga corrupt practices ng mga public officer. Ayon dito, ipinagbabawal ang pagbibigay ng hindi nararapat na benepisyo sa sinuman, kabilang ang mga pribadong partido, sa pamamagitan ng manifest partiality, evident bad faith, o gross inexcusable negligence.

    SECTION 3. Corrupt practices of public officers. — In addition to acts or omissions of public officers already penalized by existing law, the following shall constitute corrupt practices of any public officer and are hereby declared to be unlawful:

    x x x x

    (e) Causing any undue injury to any party, including the Government, or giving any private party any unwarranted benefits, advantage or preference in the discharge of his official administrative or judicial functions through manifest partiality, evident bad faith or gross inexcusable negligence. This provision shall apply to officers and employees of offices or government corporations charged with the grant of licenses or permits or other concessions.

    Para mapatunayan ang paglabag sa Section 3(e), kailangang mapatunayan na ang akusado ay isang public officer, na kumilos nang may manifest partiality, evident bad faith, o gross inexcusable negligence, at ang kanyang aksyon ay nagdulot ng undue injury sa gobyerno o nagbigay ng unwarranted benefits sa isang pribadong partido. Sa kaso ni Libunao, natukoy ng Korte na bagamat hindi niya direktang pinili ang mga supplier, siya ay nagkaroon ng gross inexcusable negligence sa pag-apruba ng mga transaksyon kahit walang public bidding. Ito ay dahil bilang Regional Director ng DILG, dapat ay alam niya ang mga regulasyon ukol sa procurement at dapat ay tiniyak niyang sumusunod ang lahat ng transaksyon sa mga ito. Hindi sapat na depensa ang kanyang pagpapasa ng sisi sa kanyang mga subordinates, dahil bilang pinuno ng ahensya, mayroon siyang tungkuling tiyakin ang legalidad ng lahat ng transaksyon.

    Ang kahalagahan ng public bidding ay hindi lamang sa pagtiyak ng transparency at accountability sa gobyerno, kundi pati na rin sa pagprotekta sa interes ng publiko. Sa pamamagitan ng public bidding, masisiguro na makukuha ng gobyerno ang mga goods at services sa pinakamahusay na presyo. Ito rin ay pumipigil sa mga pagkakataon ng favoritism at korapsyon.

    Ang desisyon ng Korte Suprema sa kasong ito ay nagpapakita na ang mga opisyal ng gobyerno ay dapat na maging masigasig sa pagtupad ng kanilang tungkulin, lalo na pagdating sa paggastos ng pondo ng bayan. Hindi sapat ang pagtitiwala lamang sa mga subordinates, kundi kailangan din nilang magsagawa ng kanilang sariling pagsusuri upang masiguro na ang lahat ng transaksyon ay legal at sumusunod sa mga regulasyon. Ang kapabayaan sa tungkulin ay maaaring magdulot ng pananagutan sa ilalim ng Anti-Graft and Corrupt Practices Act.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Ang pangunahing isyu ay kung nagkasala ba si Quirino M. Libunao sa paglabag sa Section 3(e) ng Anti-Graft and Corrupt Practices Act dahil sa pag-apruba ng mga transaksyon na hindi dumaan sa public bidding.
    Ano ang Section 3(e) ng R.A. 3019? Ipinagbabawal ng Section 3(e) ang pagbibigay ng hindi nararapat na benepisyo sa sinuman, kabilang ang mga pribadong partido, sa pamamagitan ng manifest partiality, evident bad faith, o gross inexcusable negligence.
    Ano ang gross inexcusable negligence? Ito ay ang kawalan ng kahit katiting na pag-iingat, paggawa o hindi paggawa sa isang sitwasyon kung saan may tungkuling gawin, hindi dahil sa pagkakamali kundi may intensyon at may malay na pagwawalang-bahala sa mga maaaring maging resulta nito.
    Bakit pinanagot si Libunao sa kasong ito? Si Libunao ay pinanagot dahil sa kanyang gross inexcusable negligence sa pag-apruba ng mga transaksyon kahit walang public bidding, na nagdulot ng unwarranted benefits sa mga pribadong supplier.
    Ano ang kahalagahan ng public bidding? Ang public bidding ay nagtitiyak ng transparency at accountability sa gobyerno, pinoprotektahan ang interes ng publiko, at pumipigil sa mga pagkakataon ng favoritism at korapsyon.
    Maari bang magdahilan ang isang opisyal sa kanyang mga subordinates? Hindi sapat na depensa ang pagpapasa ng sisi sa mga subordinates. Bilang pinuno ng ahensya, may tungkuling tiyakin ang legalidad ng lahat ng transaksyon.
    Ano ang naging parusa kay Libunao? Si Libunao ay sinentensiyahan ng pagkakulong ng anim (6) na taon at isang (1) buwan bilang minimum hanggang sampung (10) taon bilang maximum, at perpetual disqualification mula sa paghawak ng public office.
    Ano ang ibig sabihin ng perpetual disqualification from public office? Ito ay ang habang-buhay na pagbabawal sa isang tao na humawak ng anumang posisyon sa gobyerno.

    Ang desisyon na ito ay nagsisilbing paalala sa lahat ng opisyal ng gobyerno na maging masigasig at responsable sa pagtupad ng kanilang tungkulin. Ang kapabayaan at pagwawalang-bahala sa mga regulasyon ay maaaring magdulot ng malaking pinsala sa gobyerno at sa publiko, at maaaring magresulta sa pananagutan sa ilalim ng batas.

    For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
    Source: QUIRINO M. LIBUNAO, VS. PEOPLE OF THE PHILIPPINES, G.R. Nos. 214336-37, February 15, 2022

  • Pananagutan ng Opisyal sa Disallowance: Kailangan ang Malinaw na Katibayan ng Pagkakasala

    Sa desisyon na ito, pinawalang-sala ng Korte Suprema si dating ARMM Regional Governor Zaldy Uy Ampatuan sa pananagutan sa isang Notice of Disallowance (ND). Napatunayan ng Korte na walang sapat na batayan upang personal siyang papanagutin dahil walang ebidensya na nagpapakita ng kanyang pagkakasangkot o kapabayaan sa mga transaksyong pinag-uusapan. Ang desisyon na ito ay nagbibigay-diin na ang pananagutan sa disallowance ay hindi awtomatikong nakukuha ng pinuno ng ahensya ng gobyerno; kailangan ang malinaw na katibayan ng pagkakasala o kapabayaan upang mapanagot ang isang opisyal.

    Kapag Walang Pagkakasala, Walang Pananagutan: Ang Kuwento ni Ampatuan at ang COA

    Ang kasong ito ay umiikot sa Notice of Disallowance (ND) na inisyu ng Commission on Audit (COA) laban kay Zaldy Uy Ampatuan, dating Regional Governor ng Autonomous Region in Muslim Mindanao (ARMM), dahil sa mga iregularidad sa paggastos ng pondo ng gobyerno. Ang COA ay nag-isyu ng ND dahil sa mga kwestyonableng cash advances at pagbili ng mga gamit sa isang supermarket, kung saan natuklasan ang mga paglabag sa mga regulasyon sa pagkuha at kawalan ng tamang dokumentasyon. Si Ampatuan, bilang Regional Governor, ay idinawit sa pananagutan dahil sa umano’y pagkabigo na bantayan ang mga aktibidad ng kanyang mga subordinate at tiyakin na ang mga pondo ng gobyerno ay ginagamit nang wasto. Ang pangunahing tanong sa kaso ay kung dapat bang personal na managot si Ampatuan sa mga disallowance, kahit na walang direktang ebidensya ng kanyang pagkakasangkot sa mga iregularidad.

    Idineklara ng Korte Suprema na walang legal at evidentiary na basehan para papanagutin si Ampatuan sa ND. Binigyang-diin ng Korte na ang pananagutan sa disallowance ay dapat nakabatay sa partisipasyon ng opisyal sa transaksyong pinag-uusapan at sa malinaw na pagpapakita ng masamang intensyon, malisya, o gross negligence. Sinabi pa ng Korte na ang posisyon ng isang opisyal bilang pinuno ng ahensya ay hindi sapat upang siya ay managot sa mga pagkakamali ng kanyang mga subordinate.

    Base sa mga dokumento, ang pananagutan ni Ampatuan ay nakabatay lamang sa kanyang posisyon bilang Regional Governor. Sa ilalim ng Seksyon 2 ng Presidential Decree (PD) No. 1445, ang pinuno ng ahensya ng gobyerno ang may responsibilidad na tiyakin na ang lahat ng pondo ay ginagamit nang naaayon sa batas. Gayunpaman, binigyang diin ng Korte na ang Section 103 ng PD No. 1445 ay naglilinaw na ang personal na pananagutan ay dapat ipataw sa opisyal o empleyado na direktang responsable sa paglabag sa batas.

    SEC. 2. Declaration of Policy. It is the declared policy of the State that all resources of the government shall be managed, expended or utilized in accordance with law and regulations, and safeguarded against loss or wastage through illegal or improper disposition, with a view to ensuring efficiency, economy and effectiveness in the operations of government. The responsibility to take care that such policy is faithfully adhered to rests directly with the chief or head of the government agency concerned.

    Bukod pa rito, ayon sa Section 38 ng Administrative Code of 1987, hindi dapat managot ang isang superyor na opisyal sa mga pagkakamali ng kanyang mga subordinate, maliban kung kanyang личноng inutusan ang ginawang pagkakamali. Ang COA Circular No. 2009-006 ay naglalaman din ng mga alituntunin para sa pagtukoy ng mga taong responsable sa mga disallowance, na nagbibigay diin sa kahalagahan ng pag-aaral ng tungkulin, responsibilidad, at lawak ng partisipasyon ng bawat opisyal sa pinag-uusapang transaksyon.

    Ipinunto ng Korte Suprema na walang katibayan na si Ampatuan ay may masamang intensyon, malisya, o gross negligence sa pagganap ng kanyang mga tungkulin. Walang ebidensya na siya ay may личноng kaalaman o partisipasyon sa mga pinag-uusapang disbursement. Sa katunayan, walang dokumento na may lagda ni Ampatuan na nagpapatunay sa kanyang pagsang-ayon sa mga transaksyon. Sa madaling salita, sinabi ng korte na “Liability depends upon the wrong committed and not solely by reason of being the head of a government agency.“

    Kaya, batay sa prinsipyo ng good faith at regularity sa pagganap ng official duty, ipinawalang-sala ng Korte Suprema si Ampatuan sa pananagutan sa ND, dahil walang malinaw na ebidensya ng kanyang paggawa ng mali. Ang pagpapawalang-sala ni Ampatuan ay nagpapahiwatig na ang COA ay dapat maging mas maingat sa pagtukoy ng pananagutan sa mga disallowance, at hindi dapat basta-basta ipataw ang pananagutan sa mga opisyal na walang direktang kinalaman sa mga iregularidad.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Ang pangunahing isyu ay kung dapat bang personal na managot si Zaldy Uy Ampatuan, bilang dating Regional Governor ng ARMM, sa Notice of Disallowance kahit walang direktang ebidensya ng kanyang personal na partisipasyon o gross negligence sa mga iregular na transaksyon.
    Ano ang Notice of Disallowance (ND)? Ang Notice of Disallowance ay isang dokumento na inilalabas ng COA na nagsasaad na mayroong ilegal o iregular na paggastos ng pondo ng gobyerno.
    Ano ang basehan ng COA sa pagpapataw ng pananagutan kay Ampatuan? Ang basehan ng COA ay ang posisyon ni Ampatuan bilang Regional Governor, kung saan siya ang may responsibilidad na tiyakin na ang mga pondo ng gobyerno ay ginagamit nang wasto.
    Ano ang naging argumento ni Ampatuan laban sa pananagutan? Ikinatwiran ni Ampatuan na wala siyang personal na kaalaman o partisipasyon sa mga iregular na transaksyon, at dapat siyang pawalang-sala dahil walang katibayan ng kanyang pagkakasala o kapabayaan.
    Ano ang desisyon ng Korte Suprema sa kaso? Pinawalang-sala ng Korte Suprema si Ampatuan sa pananagutan sa Notice of Disallowance.
    Ano ang basehan ng Korte Suprema sa pagpapawalang-sala kay Ampatuan? Binatay ng Korte Suprema ang desisyon sa kawalan ng direktang ebidensya na nagpapakita ng personal na partisipasyon, masamang intensyon, o gross negligence ni Ampatuan sa mga pinag-uusapang transaksyon.
    Anong mga batas at alituntunin ang binigyang-diin ng Korte Suprema sa desisyon? Binigyang-diin ng Korte Suprema ang Section 103 ng PD No. 1445, Section 38 ng Administrative Code of 1987, at COA Circular No. 2009-006.
    Ano ang implikasyon ng desisyon na ito sa mga opisyal ng gobyerno? Ang desisyon na ito ay nagpapahiwatig na hindi awtomatiko ang pananagutan sa disallowance, at kailangan ng malinaw na katibayan ng pagkakasala o kapabayaan bago papanagutin ang isang opisyal ng gobyerno.

    Ang desisyon na ito ay nagbibigay ng proteksyon sa mga opisyal ng gobyerno na walang direktang kinalaman sa mga iregularidad sa paggastos ng pondo. Mahalaga na malaman ang mga batayan at prinsipyo ng pananagutan sa disallowance upang maiwasan ang pagkakaroon ng личноng pananagutan sa mga pagkakamali ng iba.

    Para sa mga katanungan tungkol sa aplikasyon ng desisyong ito sa mga tiyak na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay para sa mga layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na iniayon sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang квалифициран na abogado.
    Pinagmulan: Ampatuan v. COA, G.R. No. 252007, December 07, 2021

  • Kawalan ng Pananagutan sa Pagbabayad: Pagiging Pinal ng Desisyon ng COA sa mga Kontratang Government Project

    Sa desisyong ito, pinagtibay ng Korte Suprema na kapag ang Commission on Audit (COA) Director ay nagdesisyon nang pabor sa pag-aalis ng disallowance sa isang government project, at ito ay hindi naapela, ang desisyong ito ay nagiging pinal at hindi na maaaring baguhin. Ang desisyong ito ay nagbibigay proteksyon sa mga opisyal ng gobyerno na gumawa ng aksyon nang may mabuting loob, na nagpapatunay na sila ay hindi mananagot sa mga disallowed amounts kapag ang orihinal na desisyon ay nabago pagkatapos ng mahabang panahon.

    Paano Nagiging Pinal ang Desisyon ng COA: Ang Kuwento ng Davao Fishing Port Complex

    Ang kaso ay umiikot sa proyekto ng Davao Fishing Port Complex. Ang isyu ay kung pinal na ba ang desisyon na alisin ang Notice of Disallowance (ND) na unang ipinataw ng COA. Si Ildefonso Patdu, Jr., bilang project engineer, ay nakasuhan dahil sa umano’y kapabayaan sa pagrerepaso ng mga variation orders na nagresulta sa pagtaas ng gastos ng proyekto.

    Ayon sa Korte Suprema, ang doktrina ng immutability of judgments ay sumasaklaw din sa mga desisyon ng mga ahensyang may quasi-judicial powers, tulad ng COA. Nangangahulugan ito na kapag ang isang desisyon ay pinal na, hindi na ito maaaring baguhin pa. Sa kasong ito, nang ang NGAO II Director ay nagpasiyang sang-ayunan ang pag-alis ng disallowance, hindi na kinailangan pang itaas ang desisyon sa COA Proper para sa awtomatikong pagrerepaso, ayon sa Section 6, Rule V ng COA Revised Rules of Procedure.

    Dahil dito, ang desisyon na alisin ang ND ay naging pinal na, at ang COA ay nagkamali nang ito ay ibalik pagkatapos ng halos sampung taon. Ayon sa Korte Suprema, ang desisyon ng NGAO II Director na alisin ang Notice of Disallowance (ND) ay pinal, immutable, at hindi na maaaring baguhin. Samakatuwid, hindi dapat isinama ng COA ang nasabing abiso ng disallowance nang lutasin nito ang apela ng DOTC hinggil sa disallowance na sakop ng ND No. 98-004-102 (DOTC) (96).

    Higit pa rito, kahit na suriin ang desisyon ng COA at ilapat ang mga probisyon ng P.D. No. 1594, si Patdu ay dapat pa ring maabsuwelto sa pananagutan. Sa ilalim ng Section 38 at 43 ng Administrative Code, ang sibil na pananagutan ng mga opisyal ng gobyerno ay nangyayari lamang kapag may malinaw na pagpapakita ng bad faith, malice, o gross negligence. Sa kasong ito, walang sapat na ebidensya na nagpapakita ng ganitong mga elemento upang mapanagot si Patdu.

    Dahil dito, kahit na ang pagtaas ng gastos ay itinuring na labis, walang sapat na basehan upang mapanagot si Patdu sa sibil na pananagutan. Ang pagpapatibay ng NGAO II Director sa rekomendasyon ng COA Auditor na alisin ang disallowance ay hindi nangangailangan ng pag-akyat sa COA Proper para sa awtomatikong pagrerepaso, kaya’t ang desisyon ay pinal na.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Ang pangunahing isyu ay kung ang desisyon ng COA Director na alisin ang Notice of Disallowance ay pinal na, at kung si Patdu ay mananagot sa pagbabayad ng disallowed amount.
    Ano ang doktrina ng immutability of judgments? Ang doktrina ng immutability of judgments ay nagsasaad na kapag ang isang desisyon ay pinal na, hindi na ito maaaring baguhin pa, kahit na ito ay mali.
    Ano ang gross negligence? Ang gross negligence ay ang kapabayaan na malinaw at kitang-kita, na nagpapakita ng kawalan ng pag-iingat na inaasahan sa isang responsableng indibidwal.
    Kailan nagiging pinal ang desisyon ng COA Director? Ang desisyon ng COA Director ay nagiging pinal kapag ito ay hindi naapela sa loob ng itinakdang panahon, at hindi na kailangan ang awtomatikong pagrerepaso sa COA Proper.
    Ano ang papel ni Ildefonso Patdu, Jr. sa kasong ito? Si Ildefonso Patdu, Jr. ay ang project engineer na responsable sa pagrerepaso ng mga variation orders sa proyekto ng Davao Fishing Port Complex.
    Ano ang epekto ng desisyong ito sa mga government projects? Ang desisyong ito ay nagbibigay proteksyon sa mga opisyal ng gobyerno na gumawa ng aksyon nang may mabuting loob, at nagpapatunay na sila ay hindi mananagot sa mga disallowed amounts kapag ang orihinal na desisyon ay binawi pagkatapos ng mahabang panahon.
    Ano ang Variation Order? Ang Variation Order ay mga pagbabago sa orihinal na kontrata ng proyekto, tulad ng pagtaas o pagbaba sa dami ng mga materyales o pagbabago sa disenyo.
    Paano nakaapekto ang pag-angat ng ND 95 sa pananagutan ni Patdu? Dahil sa pag-angat ng ND 95, nabawi ang sibil na pananagutan na ipinataw kay Patdu. Sa desisyon, kinilala na hindi na dapat ibalik ang kanyang sibil na pananagutan.

    Ang desisyong ito ng Korte Suprema ay nagbibigay linaw sa kahalagahan ng pagiging pinal ng mga desisyon ng COA, lalo na sa mga kontratang government project. Nagbibigay ito ng seguridad sa mga opisyal na gumagawa ng desisyon na may mabuting loob, at nagtatakda ng limitasyon sa arbitraryong pagbawi ng mga desisyon pagkatapos ng mahabang panahon.

    Para sa mga katanungan tungkol sa pag-apply ng ruling na ito sa tiyak na sitwasyon, maaaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa email na frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: Ang pagsusuring ito ay para sa layuning impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na angkop sa iyong sitwasyon, mangyaring kumonsulta sa isang kwalipikadong abogado.
    Pinagmulan: Ildefonso T. Patdu, Jr. v. Commission on Audit, G.R. No. 218461, September 14, 2021

  • Pananagutan ng Nakatataas: Kailan Sila Mananagot sa Pagkakamali ng Nasasakupan?

    Nilinaw ng Korte Suprema na hindi awtomatikong mananagot ang isang nakatataas na opisyal sa gobyerno para sa mga pagkakamali ng kanyang nasasakupan. Kailangan munang mapatunayan na mayroong masamang intensyon, malisya, o kapabayaan ang opisyal bago siya mapanagot sa mga pagkilos ng kanyang nasasakupan. Sa madaling salita, hindi sapat na basta’t may posisyon ka, kailangan may personal kang pagkakamali o kapabayaan para ikaw ay managot. Layunin nito na protektahan ang mga opisyal ng gobyerno na gumaganap ng kanilang tungkulin nang walang masamang intensyon.

    Ang Pagkukulang sa Pagsubaybay: Kailan Nagiging Kapabayaan ang Kawalan ng Aksyon?

    Umiikot ang kasong ito sa pananagutan ni Rafael M. Crisol, Jr., bilang Chief of Cash Division sa Bureau of Customs (BOC), matapos na mapabilang siya sa Notice of Charge (NC) dahil sa hindi pagremit ng kanyang subordinate na si Arnel Tabije ng koleksyon na nagkakahalagang Php425,555.53. Iginiit ng Commission on Audit (COA) na nagpabaya si Crisol sa kanyang tungkulin sa pagsubaybay kay Tabije, lalo na’t bago pa lamang ito sa kanyang posisyon bilang Special Collection Officer (SCO). Ang legal na tanong: Dapat bang managot si Crisol sa pagkukulang ni Tabije?

    Sa desisyon, sinabi ng Korte Suprema na hindi dapat managot si Crisol. Ayon sa Korte, kailangan munang mapatunayan na mayroong masamang intensyon, malisya, o gross negligence bago mapanagot ang isang opisyal para sa pagkakamali ng kanyang nasasakupan. Ang gross negligence ay nangangahulugan ng kapabayaan na halos wala nang pag-iingat, pag-aksyon o hindi pag-aksyon sa isang sitwasyon kung saan may tungkuling kumilos, hindi dahil sa pagkakamali kundi sadyang may layunin at may kamalayan sa mga maaaring maging resulta nito sa ibang tao o sa gobyerno.

    Sa kasong ito, bagama’t nakita ng COA na nagpabaya si Crisol, hindi ito umabot sa antas ng gross negligence. Ang konklusyon ng COA ay nakabatay lamang sa espekulasyon na maaaring naiwasan ang hindi pagremit kung sinubaybayan ni Crisol ang mga transaksyon ni Tabije at pinaalalahanan itong sumunod sa mga regulasyon. Ayon sa Korte, hindi ito sapat para maging basehan ng gross negligence. Kailangan ng mas matibay na ebidensya na nagpapakita ng sadyang pagpapabaya at kawalan ng pag-iingat.

    Section 38. Liability of Superior Officers. — (1) A public officer shall not be civilly liable for acts done in the performance of his official duties, unless there is a clear showing of bad faith, malice or gross negligence.

    Dagdag pa ng Korte Suprema, kahit pa napansin ni Crisol na hindi nagsumite ng report si Tabije, hindi ito nangangahulugan ng gross negligence dahil ginawa naman ni Crisol ang mga sumusunod upang imbestigahan ang bagay na ito:

    1. Ipinagbigay-alam ang pagliban ni Tabije sa trabaho.
    2. Nagsagawa ng preliminary audit sa mga koleksyon ni Tabije.
    3. Nagpadala ng sulat kay Tabije upang ipaalam ang kanyang pagkukulang.

    Dahil sa mga aksyon na ito ni Crisol, nagsimula ang imbestigasyon laban kay Tabije, na humantong sa pagsasampa ng kaso laban dito. Sa madaling salita, nakatulong pa si Crisol upang mabawi ang pera ng gobyerno. Ipinakita ng Korte Suprema na ang pagiging responsable ay hindi nangangahulugan ng awtomatikong pananagutan sa lahat ng pagkakataon.

    Kahit na nagbayad si Tabije ng halagang Php425,555.53, hindi nito ginawang moot and academic ang kaso dahil nakadirekta pa rin sa Legal Services Sector ng COA na ipadala ang kaso sa Office of the Ombudsman para imbestigahan at magsampa ng kaso, kung kinakailangan, laban kay Crisol at Tabije.

    Ang desisyon na ito ay nagpapakita ng balanse sa pagitan ng pananagutan sa tungkulin at proteksyon sa mga opisyal ng gobyerno. Hindi dapat parusahan ang isang opisyal maliban na lamang kung napatunayang may ginawa itong mali, nagpabaya, o may masamang intensyon.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Kung dapat bang managot ang isang nakatataas na opisyal sa pagkukulang ng kanyang nasasakupan, kahit walang sapat na ebidensya ng kanyang kapabayaan o pagkakasala.
    Ano ang gross negligence? Ito ay ang pagpabaya na halos wala nang pag-iingat, o sadyang kawalan ng pag-iingat sa isang sitwasyon kung saan may tungkuling kumilos.
    Ano ang papel ni Rafael Crisol sa kaso? Si Crisol ay ang Chief of Cash Division sa Bureau of Customs na pinanagot dahil sa hindi pagremit ng kanyang subordinate.
    Bakit hindi nanagot si Crisol sa kasong ito? Dahil walang sapat na ebidensya na nagpapakita ng kanyang gross negligence o sadyang pagpapabaya sa kanyang tungkulin.
    Ano ang ginawa ni Crisol nang malaman niya ang pagkukulang ni Tabije? Ipinagbigay-alam niya ang pagliban ni Tabije, nagsagawa ng preliminary audit, at nagpadala ng sulat upang ipaalam ang kanyang pagkukulang.
    Ano ang epekto ng pagbabayad ni Tabije sa kaso? Hindi ito ginawang moot and academic ang kaso dahil may direktiba pa rin na imbestigahan si Crisol.
    Ano ang aral na makukuha sa kasong ito? Hindi awtomatikong mananagot ang isang opisyal sa pagkukulang ng kanyang nasasakupan. Kailangan ng sapat na ebidensya ng gross negligence o sadyang pagpapabaya.
    Ano ang basehan ng pananagutan ng isang superyor na opisyal? Ayon sa Section 38 ng Administrative Code of 1987, kailangan ng malinaw na pagpapakita ng masamang intensyon, malisya, o gross negligence.

    Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagiging maingat sa pagpapasya ng pananagutan ng mga opisyal ng gobyerno. Hindi sapat na basta’t may posisyon sila; kailangan munang mapatunayan ang kanilang pagkakasala o kapabayaan.

    Para sa mga katanungan ukol sa pag-aaplay ng desisyong ito sa inyong sitwasyon, maaari pong makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa email na frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay para sa impormasyon lamang at hindi dapat ituring na legal na payo. Para sa legal na payo na angkop sa inyong sitwasyon, kumunsulta sa isang abogado.
    Source: Crisol, Jr. v. Commission on Audit, G.R. No. 235764, September 14, 2021