ASG Law

Tag: Government Appointments

  • Paghirang sa Gobyerno: Ang Limitasyon sa Pangulo at mga Huling Araw ng Termino

    Pinagtibay ng Korte Suprema na ang isang Pangulo ay hindi dapat humirang ng mga opisyal sa mga huling araw ng kanyang panunungkulan. Ang pagbabawal na ito ay upang maiwasan ang pang-aabuso sa kapangyarihan at upang bigyan ng pagkakataon ang bagong Pangulo na pumili ng kanyang sariling mga tauhan. Ang desisyon na ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng paggalang sa Saligang Batas at ang pangangailangan para sa maayos na paglipat ng kapangyarihan sa gobyerno. Nakakaapekto ito sa lahat ng mga hinirang sa gobyerno na ang appointment ay ginawa sa paglabag sa pagbabawal na ito, na naglalayong protektahan ang integridad ng serbisyo publiko at matiyak na ang mga appointment ay batay sa merito at hindi sa pampulitikang pabor.

    Hangganan ng Kapangyarihan: Ang mga “Midnight Appointment” at Saligang Batas

    Ang kasong ito ay sumasaklaw sa ilang mga petisyon na nagtatanong sa konstitusyonalidad ng Executive Order No. 2 (EO 2), na nagpapawalang-bisa sa mga appointment na ginawa ng nakaraang administrasyon malapit sa dulo ng termino nito. Ang mga petisyong ito ay nagmula sa iba’t ibang mga indibidwal na hinirang sa iba’t ibang posisyon sa gobyerno. Ang pangunahing isyu ay kung ang mga appointment na ito ay maituturing na mga “midnight appointment” na labag sa Section 15, Article VII ng 1987 Constitution, na nagbabawal sa Pangulo na humirang ng mga opisyal dalawang buwan bago ang halalan ng Pangulo hanggang sa katapusan ng kanyang termino. Ang Korte Suprema ay hiniling na suriin ang balanse sa pagitan ng kapangyarihan ng Pangulo na humirang at ang proteksyon laban sa pang-aabuso sa kapangyarihang ito sa mga huling sandali ng panunungkulan.

    Ang Saligang Batas ay malinaw na nagtatakda ng limitasyon sa kapangyarihan ng Pangulo na humirang ng mga opisyal malapit sa katapusan ng kanyang termino. Ayon sa Section 15, Article VII:

    Dalawang buwan bago ang susunod na halalan ng Pangulo at hanggang sa katapusan ng kanyang termino, ang isang Pangulo o Acting President ay hindi dapat humirang, maliban sa pansamantalang mga appointment sa mga posisyon sa ehekutibo kapag ang patuloy na mga bakante doon ay makakasama sa serbisyo publiko o magsasapanganib sa kaligtasan ng publiko.

    Samakatuwid, mahalaga na suriin kung ang mga appointment ay ginawa sa loob ng ipinagbabawal na panahon na itinakda ng Saligang Batas. Kung napatunayan na ang mga appointment ay ginawa sa loob ng nasabing panahon, ang mga ito ay dapat na ipawalang-bisa maliban kung sila ay napapailalim sa mga natatanging sitwasyon na pinapayagan ng batas. Ayon sa Korte, ang paghirang sa isang posisyon sa gobyerno ay isang proseso na kinabibilangan ng ilang hakbang. Dapat mayroong papeles na nagpapatunay na ang Presidente ay may kapangyarihang humirang sa isang bakanteng posisyon at ang opisyal na pagpapadala ng papeles ng paghirang. Sa huli, dapat tanggapin ng itinalaga ang appointment sa pamamagitan ng panunumpa sa tungkulin o sa pamamagitan ng pag-ako sa posisyon.

    Sa kaso nina Atty. Velicaria-Garafil, Atty. Venturanza, Villanueva, Rosquita, at Atty. Tamondong, lahat sila ay nahirang sa iba’t ibang posisyon sa gobyerno sa panahon ng mga huling araw ng termino ni dating Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo. Pagkatapos maupo ni Pangulong Benigno S. Aquino III, naglabas siya ng EO 2 na nagpapawalang-bisa sa mga tinatawag na “midnight appointment,” kasama na ang sa kanila. Dahil dito, humingi sila ng tulong sa Korte upang ipagtanggol ang kanilang mga appointment.

    Nilinaw ng Korte na ang Presidente ay may kapangyarihang bigyang-kahulugan ang Saligang Batas upang maisagawa ang kanyang tungkulin na tiyakin na ang mga batas ay matapat na naipatutupad. Pagdating sa EO 2, ang Korte Suprema ay nagsagawa ng pagsusuri upang matukoy kung ang Executive Order na ito ay naaayon sa Saligang Batas, dahil mayroong alituntunin na tinatawag na paghihiwalay ng mga kapangyarihan. Iyon ay, hindi dapat makialam ang sangay ng Ehekutibo sa mga gawain ng Hudikatura.

    Sa pagsasaalang-alang kung ang pagtanggap ng hinirang ay mahalaga upang makumpleto ang isang appointment, ipinaliwanag ng Korte na ang appointment ay isang proseso na nagsisimula sa pagpili ng nagtatalaga at nagtatapos sa pagtanggap ng hinirang. Kung kaya’t sinabi na sa pamamagitan ng pagbabawal sa Pangulo na humirang sa loob ng ipinagbabawal na panahon, nais ng Saligang Batas na protektahan ang integridad ng proseso ng appointment at tiyakin na ang mga appointment ay ginawa nang walang labis na pagmamadali, pagmamadali ng mga maniobra, o partisan na dahilan.

    Pagdating sa mga konkretong katanungan, si Villanueva at Rosquita ay naghain ng isang petisyon para sa certiorari sa ilalim ng Rule 65. Ipinaliwanag na ang certiorari ay isang limitadong remedyo na magagamit lamang kung walang magagamit na sapat na remedyo. Samakatuwid, ito ay isang hindi wastong instrumento na magagamit upang ihain.

    Sa huli, ipinaliwanag din na ang tungkulin ng MRO o Malacañang Records Office na tumanggap, magtala, at magpadala ng lahat ng mga dokumento ay mahalaga. Mahalaga ang opisyal na pagpapalabas na nagpapahiwatig ng layunin ng Presidente sa pagpapalabas ng appointment.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Kung ang mga appointment ng mga petitioner ay labag sa Section 15, Article VII ng 1987 Constitution, at kung ang EO 2 ay konstitusyonal.
    Ano ang “midnight appointments” at bakit ipinagbabawal ang mga ito? Ito ay mga appointment na ginawa ng isang Pangulo malapit sa katapusan ng kanyang termino, ipinagbabawal upang maiwasan ang pang-aabuso sa kapangyarihan at bigyan ng pagkakataon ang bagong Pangulo na pumili ng kanyang sariling mga tauhan.
    Sino ang mga petitioner sa kasong ito at ano ang kanilang mga posisyon? Sina Atty. Cheloy E. Velicaria-Garafil, Atty. Dindo G. Venturanza, Irma A. Villanueva, Francisca B. Rosquita, at Atty. Eddie U. Tamondong, na hinirang sa iba’t ibang posisyon sa gobyerno.
    Ano ang Executive Order No. 2 (EO 2)? Ito ay isang utos na inilabas ni Pangulong Benigno S. Aquino III na nagpapawalang-bisa sa mga appointment na ginawa ng nakaraang administrasyon na itinuring na “midnight appointments”.
    Ano ang naging desisyon ng Korte Suprema sa EO 2? Idineklara ng Korte Suprema na ang EO 2 ay valid at konstitusyonal.
    Bakit ibinasura ng Korte Suprema ang mga petisyon ng mga nag-apela? Dahil nabigo silang patunayan na ang kanilang mga appointment ay hindi “midnight appointments” sa ilalim ng kahulugan ng EO 2.
    Ano ang implikasyon ng desisyon na ito para sa mga hinirang sa gobyerno? Ang mga appointment na ginawa sa paglabag sa pagbabawal sa “midnight appointments” ay maaaring mapawalang-bisa.
    Paano nakakaapekto ang desisyon na ito sa kapangyarihan ng Pangulo? Nililimitahan nito ang kapangyarihan ng Pangulo na humirang ng mga opisyal sa mga huling araw ng kanyang termino upang maiwasan ang pang-aabuso sa kapangyarihan.

    Sa kabuuan, ang desisyon ng Korte Suprema sa kasong ito ay nagpapatibay sa kahalagahan ng Saligang Batas sa paglilimita ng kapangyarihan ng Pangulo sa paghirang ng mga opisyal, lalo na sa mga huling araw ng kanyang termino. Ang pagbabawal na ito ay naglalayong protektahan ang integridad ng serbisyo publiko at tiyakin na ang mga appointment ay batay sa merito at hindi sa pampulitikang pabor. Nagbibigay ito ng seguridad at balangkas sa proseso ng paglilipat ng kapangyarihan sa susunod na pangulo.

    For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
    Source: Velicaria-Garafil v. Office of the President, G.R. No. 203372, June 16, 2015

  • Nepotismo sa Gobyerno: Bakit Bawal Magtalaga ng Kamag-anak sa Trabaho?

    Mahigpit na Ipinagbabawal ang Nepotismo Kahit Pa Abstain ang Kamag-anak sa Pagboto

    G.R. No. 200103, April 23, 2014

    Alam mo ba na kahit gaano ka pa kagaling, hindi ka pwedeng maitalaga sa isang posisyon sa gobyerno kung kamag-anak mo ang isa sa mga taong may kapangyarihang magdesisyon tungkol sa iyong appointment? Ito ang sentro ng kaso ng Civil Service Commission v. Cortes, kung saan pinagtibay ng Korte Suprema na ang nepotismo ay bawal, kahit pa umiwas sa pagboto ang mismong kamag-anak ng aplikante. Ang desisyong ito ay nagpapaalala sa lahat, lalo na sa mga nagtatrabaho o gustong magtrabaho sa serbisyo publiko, na ang patas at obhetibong sistema ng pagkuha ng empleyado ay mahalaga para sa isang maayos at epektibong pamahalaan.

    Ang Batas Laban sa Nepotismo: Ano nga ba Ito?

    Ang nepotismo ay tumutukoy sa pagtatalaga o pag-promote sa serbisyo publiko ng isang indibidwal na kamag-anak ng appointing authority, recommending authority, pinuno ng tanggapan, o sinumang may direktang superbisyon sa itatalaga. Saklaw nito ang mga kamag-anak sa loob ng ikatlong antas ng consanguinity (dugo) o affinity (relasyon sa kasal). Mahalagang malaman na ang batas na ito ay nakasaad sa Section 59 ng Administrative Code of 1987, na siyang pangunahing batas na nagtatakda ng mga patakaran sa serbisyo sibil sa Pilipinas.

    Ayon sa Section 59 ng Administrative Code:

    “Nepotism is hereby defined as appointment or designation in the national, provincial, city and municipal governments or in any branch or instrumentality thereof, including government-owned or controlled corporations and their subsidiaries, of any person who is a relative of the appointing or recommending authority, or of the chief of the bureau or office, or of the persons exercising immediate supervision over him, within the third degree of consanguinity or affinity.”

    Malinaw ang layunin ng batas na ito: upang maiwasan ang paggamit ng posisyon sa gobyerno para lamang paboran ang mga kamag-anak. Sa madaling salita, gusto nitong tiyakin na ang pagpili ng mga empleyado sa gobyerno ay nakabase sa merito at kakayahan, hindi sa koneksyon o relasyon.

    Sa kaso ng Debulgado v. Civil Service Commission, binigyang-diin ng Korte Suprema ang esensya ng batas laban sa nepotismo. Ayon sa Korte, ang layunin nito ay “to take out the discretion of the appointing and recommending authority on the matter of appointing or recommending for appointment a relative. The rule insures the objectivity of the appointing or recommending official by preventing that objectivity from being in fact tested.” Ibig sabihin, hindi kailangang patunayan pa na nagkaroon talaga ng paboritismo; sapat na ang potensyal na impluwensya dahil sa relasyon para mapawalang-bisa ang appointment.

    Dagdag pa rito, sa kaso ng Civil Service Commission v. Dacoycoy, sinabi ng Korte Suprema na ang nepotismo ay isang “pernicious evil impeding the civil service and the efficiency of its personnel.” Kinikilala ng Korte ang negatibong epekto nito sa moralidad at integridad ng serbisyo publiko.

    Ang Kwento ng Kaso: Cortes vs. Civil Service Commission

    Nagsimula ang lahat nang maitalaga si Maricelle M. Cortes bilang Information Officer V (IO V) sa Commission on Human Rights (CHR) noong 2008. Ang nag-apruba ng kanyang appointment ay ang Commission En Banc ng CHR. Ngunit may isang mahalagang detalye: ang isa sa mga Commissioner ng CHR En Banc, si Commissioner Eligio P. Mallari, ay ama ni Maricelle Cortes.

    Bagama’t umiwas sa pagboto si Commissioner Mallari at nagtanong pa nga sa CHR Legal Division tungkol sa legalidad ng appointment ng kanyang anak, kinwestiyon pa rin ng Civil Service Commission-NCR (CSC-NCR) ang appointment. Ayon sa CSC-NCR, saklaw pa rin ng nepotismo ang appointment ni Cortes dahil si Commissioner Mallari ay maituturing na appointing authority bilang miyembro ng Commission En Banc.

    Narito ang ilan sa mga mahahalagang pangyayari sa kaso:

    • Pebrero 19, 2008: Inaprubahan ng CHR En Banc ang appointment ni Maricelle Cortes bilang IO V.
    • Marso 31, 2008: Nagbigay ng opinyon ang CHR Legal Division na hindi saklaw ng nepotismo ang appointment dahil ang appointing authority ay ang Commission En Banc, hindi ang mga indibidwal na Commissioner. Ngunit, pinigil ni CHR Chairperson Quisumbing ang pag-assume ni Cortes sa posisyon.
    • Abril 4, 2008: Nag-imbestiga ang CSC-NCR sa appointment.
    • Abril 9, 2008: Idineklara ng CSC-NCR na invalid ang appointment dahil sa nepotismo.
    • Setyembre 30, 2008: Dinepensahan ni Cortes ang kanyang appointment, ngunit tinanggihan ito ng CSC-NCR.
    • Marso 2, 2010: Kinatigan ng Civil Service Commission (CSC) ang desisyon ng CSC-NCR at kinumpirma na nepotismo ang appointment.
    • Agosto 11, 2011: Binaliktad ng Court of Appeals (CA) ang desisyon ng CSC, pabor kay Cortes.
    • Abril 23, 2014: Binaliktad ng Korte Suprema ang desisyon ng CA, pabor sa CSC at nagpapatibay na nepotismo ang appointment ni Cortes.

    Sa pagdinig sa Korte Suprema, binigyang-diin ng korte ang esensya ng batas laban sa nepotismo. Ayon sa Korte:

    “The purpose of Section 59 on the rule against nepotism is to take out the discretion of the appointing and recommending authority on the matter of appointing or recommending for appointment a relative. The rule insures the objectivity of the appointing or recommending official by preventing that objectivity from being in fact tested.”

    Idinagdag pa ng Korte Suprema na:

    “To rule that the prohibition applies only to the Commission, and not to the individual members who compose it, will render the prohibition meaningless. Apparently, the Commission En Banc, which is a body created by fiction of law, can never have relatives to speak of.”

    Kaya naman, ibinabalik ng Korte Suprema ang desisyon ng CSC at kinukumpirma na ang appointment ni Cortes ay labag sa batas dahil sa nepotismo.

    Ano ang Ibig Sabihin Nito Para sa Atin?

    Ang desisyon sa kasong Civil Service Commission v. Cortes ay nagpapakita na seryoso ang gobyerno sa pagpapatupad ng batas laban sa nepotismo. Hindi sapat na umiwas lang sa pagboto ang kamag-anak; ang mismong presensya at partisipasyon nito sa proseso ng appointment ay maaaring maging dahilan para mapawalang-bisa ang appointment.

    Para sa mga nagtatrabaho sa gobyerno, mahalagang maging pamilyar sa mga patakaran tungkol sa nepotismo. Kung ikaw ay isang appointing authority o may papel sa pag-recommend ng mga aplikante, siguraduhing iwasan ang pagtatalaga o pag-promote ng iyong mga kamag-anak. Hindi lamang ito labag sa batas, maaari rin itong makasira sa integridad ng iyong tanggapan at magdulot ng kawalan ng tiwala sa serbisyo publiko.

    Para naman sa mga aplikante, laging tandaan na ang merito at kakayahan ang dapat na maging batayan sa pagpili sa serbisyo publiko. Kung kamag-anak mo ang isang opisyal sa tanggapan na iyong inaaplayan, mas makabubuti na maging transparent at tiyakin na dumaan ka sa tamang proseso ng aplikasyon at seleksyon.

    Mga Mahalagang Aral Mula sa Kaso ng Cortes:

    • Mahigpit ang batas laban sa nepotismo. Hindi ito basta rekomendasyon lamang, kundi isang legal na obligasyon.
    • Saklaw nito ang lahat ng sangay ng gobyerno. Mula sa national government hanggang sa local government units, at maging sa government-owned and controlled corporations.
    • Kahit umiwas sa pagboto, bawal pa rin kung may impluwensya. Ang presensya at partisipasyon ng kamag-anak sa proseso ng appointment ay maaaring maging problema.
    • Merito at kakayahan ang dapat na batayan. Hindi dapat nakabase sa relasyon o koneksyon ang pagpili ng empleyado sa gobyerno.
    • Protektahan ang integridad ng serbisyo publiko. Ang pag-iwas sa nepotismo ay paraan upang mapanatili ang tiwala ng publiko sa pamahalaan.

    Mga Madalas Itanong Tungkol sa Nepotismo

    1. Sino ang sakop ng batas ng nepotismo?
    Sakop nito ang mga kamag-anak sa loob ng ikatlong antas ng consanguinity o affinity ng appointing authority, recommending authority, chief of office, o immediate supervisor.

    2. Ano ang ibig sabihin ng ikatlong antas ng consanguinity?
    Ito ay tumutukoy sa relasyon sa dugo hanggang sa pinsan (first cousin). Kasama rito ang magulang, anak, kapatid, lolo/lola, apo, tiyo/tiya, pamangkin, at pinsan.

    3. Paano naman ang ikatlong antas ng affinity?
    Ito ay relasyon dahil sa kasal. Kasama rito ang mga kamag-anak ng asawa hanggang sa ikatlong antas din.

    4. May mga exemptions ba sa batas ng nepotismo?
    Oo, may ilang exemptions tulad ng mga confidential positions, teachers, physicians, at members of the Armed Forces of the Philippines. Ngunit limitado lamang ang mga ito at kailangang suriin ang specific circumstances.

    5. Ano ang mangyayari kung mapatunayang nepotistic ang isang appointment?
    Maaaring mapawalang-bisa ang appointment at maaaring maharap sa disciplinary action ang mga opisyal na sangkot.

    6. Paano kung ang appointing authority ay isang grupo o komisyon?
    Saklaw pa rin ng nepotismo. Hindi maaaring gamitin ang argumento na ang appointing authority ay ang grupo mismo at hindi ang mga indibidwal na miyembro nito, gaya ng ipinakita sa kaso ng Cortes.

    7. Ano ang dapat kong gawin kung sa tingin ko ay may nepotismo sa aming tanggapan?
    Maaari kang magsumbong sa Civil Service Commission o sa iba pang concerned agencies. Mahalagang magkaroon ng sapat na ebidensya para suportahan ang iyong reklamo.

    8. Kung umiwas sa pagboto ang kamag-anak, okay na ba ang appointment?
    Hindi sapat ang pag-abstain. Ang impluwensya at presensya ng kamag-anak sa proseso ay maaaring maging problema pa rin.

    9. Pwede bang mag-apply sa ibang tanggapan kung kamag-anak ko ang opisyal sa isang ahensya ng gobyerno?
    Oo, pwede kang mag-apply sa ibang tanggapan kung saan walang kamag-anak na appointing authority o recommending authority. Ang batas ay specific sa relasyon sa loob ng parehong tanggapan.

    10. Saan ako makakakuha ng legal na payo tungkol sa nepotismo?
    Kung mayroon kang katanungan o problema tungkol sa nepotismo, makipag-ugnayan sa mga abogado na eksperto sa civil service law. Ang ASG Law ay may mga abogado na dalubhasa sa mga ganitong usapin at handang tumulong sa iyo. Huwag mag-atubiling kumonsulta sa amin para sa iyong legal na pangangailangan. Maaari kang sumulat sa hello@asglawpartners.com o makipag-ugnayan dito para sa konsultasyon.


    Source: Supreme Court E-Library
    This page was dynamically generated
    by the E-Library Content Management System (E-LibCMS)