Nilinaw ng Korte Suprema na hindi awtomatikong nangangahulugan na ang isang kontrata ay hindi na mababago. Kahit pa may kasunduan sa lump sum o fixed price, maaaring magkaroon ng pagbabago sa halaga kung nagbago ang mga orihinal na plano at hindi ito kasalanan ng kontratista. Ang desisyong ito ay nagbibigay proteksyon sa mga kontratista laban sa hindi makatarungang pasanin kapag may pagbabago sa proyekto na hindi nila kontrolado.
Pagbabago ng Plano, Pagbabago ng Halaga: Kailan Dapat Bayaran ang Kontratista?
Ang kasong ito ay tungkol sa CE Construction Corporation (CECON) at Araneta Center Inc. (ACI) na may kinalaman sa paggawa ng Gateway Mall. Nagkaroon ng hindi pagkakasundo dahil sa pagbabago ng mga plano, pagkaantala, at halaga ng proyekto. Bagama’t sinasabi ng ACI na dapat manatili sa fixed price ang kontrata, iginiit ng CECON na nagbago ang mga orihinal na plano at nagkaroon ng karagdagang gastos na dapat bayaran.
Nagsimula ang lahat nang mag-imbita ang ACI ng mga construction company para mag-bid sa proyekto. Ang CECON ang nagbigay ng pinakamababang bid, ngunit hindi agad ibinigay ng ACI ang proyekto. Kalaunan, inutusan ng ACI ang CECON na simulan ang trabaho kahit hindi pa pinal ang mga detalye ng proyekto. Dagdag pa rito, binago rin ng ACI ang plano at kinuha ang responsibilidad sa pag-design ng proyekto.
Dahil sa mga pagbabago at pagkaantala, hindi natapos ng CECON ang proyekto sa orihinal na takdang panahon. Humingi sila ng karagdagang bayad dahil sa pagtaas ng presyo ng mga materyales at karagdagang trabaho. Hindi sumang-ayon ang ACI at iginiit na dapat manatili sa fixed price ang kontrata. Kaya, dumulog ang CECON sa Construction Industry Arbitration Commission (CIAC).
Pinaboran ng CIAC ang CECON at sinabing dapat bayaran ang karagdagang gastos dahil sa mga pagbabago sa proyekto. Ngunit, binago ng Court of Appeals ang desisyon ng CIAC at sinabing dapat manatili sa fixed price ang kontrata. Kaya, umakyat ang kaso sa Korte Suprema.
Sa desisyon ng Korte Suprema, sinabi nilang hindi dapat basta-basta ipagpawalang-bisa ang karapatan ng isang kontratista na mabayaran nang tama lalo na kung may mga pagbabago sa kontrata. Ang Article 1371 ng Civil Code ay nagsasaad na dapat isaalang-alang ang mga kilos ng mga partido bago at pagkatapos ng kontrata upang maunawaan ang kanilang intensyon. Dagdag pa rito, pinahintulutan ng Article 1379 na gamitin ang mga prinsipyo ng interpretasyon mula sa Rules of Court.
Pinagtibay ng Korte Suprema na ang CIAC ay may sapat na kaalaman at kakayahan sa mga usaping teknikal ng konstruksyon. Kaya, dapat igalang ang kanilang desisyon maliban na lamang kung may malinaw na pagkakamali o pag-abuso sa kanilang kapangyarihan. Ayon sa Korte Suprema, ang pagbabago sa plano ay dapat isaalang-alang at dapat bayaran ang kontratista ayon sa “quantum meruit” o makatarungang halaga ng kanyang ginawa.
Higit pa rito, binigyang diin ng Korte Suprema na hindi dapat magpayaman ang isang partido sa kapinsalaan ng iba. Dahil nagbago ang mga orihinal na plano at nagkaroon ng karagdagang gastos, makatarungan lamang na bayaran ang CECON para sa kanilang trabaho. Samakatuwid, ibinalik ng Korte Suprema ang desisyon ng CIAC na pabor sa CECON.
FAQs
| Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Ang pangunahing isyu ay kung dapat bang bayaran ang kontratista para sa karagdagang gastos dahil sa pagbabago ng mga orihinal na plano, kahit na may kasunduan sa fixed price. |
| Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa fixed price contract? | Sinabi ng Korte Suprema na kahit may fixed price contract, maaaring magbago ang halaga kung nagbago ang mga orihinal na plano at hindi ito kasalanan ng kontratista. |
| Ano ang “quantum meruit”? | Ang “quantum meruit” ay isang legal na prinsipyo na nagsasaad na dapat bayaran ang isang tao para sa makatarungang halaga ng kanyang ginawa, kahit walang malinaw na kontrata. |
| Bakit mahalaga ang desisyon ng CIAC? | Ang CIAC ay may sapat na kaalaman at kakayahan sa mga usaping teknikal ng konstruksyon. Kaya, dapat igalang ang kanilang desisyon maliban na lamang kung may malinaw na pagkakamali o pag-abuso sa kanilang kapangyarihan. |
| Ano ang responsibilidad ng may-ari ng proyekto sa kasong ito? | May responsibilidad ang may-ari ng proyekto na bayaran ang kontratista para sa karagdagang gastos na dulot ng pagbabago ng mga orihinal na plano. Hindi dapat magpayaman ang may-ari sa kapinsalaan ng kontratista. |
| Ano ang Artticle 1371 at 1379 ng Civil Code? | Sinasabi ng Artticle 1371 ng Civil Code dapat isaalang-alang ang mga kilos ng mga partido bago at pagkatapos ng kontrata upang maunawaan ang kanilang intensyon, habang ang Artticle 1379 pinahihintulutan ng gamitin ang mga prinsipyo ng interpretasyon mula sa Rules of Court.. |
| Anong konsepto sa kaso ang may layong panatilihin ang balanse at hustisya sa mga transaksyong komersyal? | Ang hindi dapat pagpayaman ang isang partido sa kapinsalaan ng iba pang partido, malinaw na ang layunin ay isaalang-alang ang katarungan sa mga transaksyong komersyal. |
| Sa desisyong ito, ano ang papel ng korte na nagiging basehan upang magsagawa ng pagpapasya sa pagitan ng mga naglalabang partido? | Ang intensyon ng mga partido. Kapag malabo o kulang ang kasulatan, dapat suriin ang mga nangyaring kilos ng partido sa panahon at matapos ang kontrata, kasama ang layunin ng transaksyon, upang malaman ang kanilang intensyon. |
Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagpapakita kung paano pinoprotektahan ng batas ang karapatan ng mga kontratista na mabayaran nang tama para sa kanilang trabaho. Bagama’t may kasunduan sa fixed price, maaaring magkaroon ng pagbabago sa halaga kung nagbago ang mga orihinal na plano. Higit sa lahat, ang desisyong ito ay nagbibigay linaw sa mga kontratista upang hindi sila mapagsamantalahan.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: CE Construction Corporation vs. Araneta Center Inc., G.R. No. 192725, August 09, 2017