ASG Law

Tag: Family Code of the Philippines

  • Diborsyo sa Ibang Bansa: Paano Ito Kinikilala sa Pilipinas at Ano ang Epekto sa Pag-aari?

    Ang Kahalagahan ng Tamang Dokumentasyon sa Pagkilala ng Diborsyo Mula sa Ibang Bansa

    G.R. No. 188289, August 20, 2014

    INTRODUKSYON

    Isipin ang ganitong sitwasyon: ikaw at ang iyong asawa ay nagpakasal sa Pilipinas ngunit lumipat sa ibang bansa. Doon, kayo ay nagdiborsyo at nagdesisyon ang korte doon tungkol sa inyong mga ari-arian. Ngunit paano kung mayroon kayong mga ari-arian sa Pilipinas? Kinikilala ba agad ng Pilipinas ang diborsyo ninyo at ang hatol ng korte sa ibang bansa tungkol sa inyong mga ari-arian? Ito ang mahalagang tanong na sinagot ng kaso ng Noveras v. Noveras. Sa kasong ito, naging malinaw na hindi awtomatiko ang pagkilala ng Pilipinas sa diborsyo na nakuha sa ibang bansa, lalo na kung hindi nasunod ang tamang proseso sa pagpapatunay ng mga dokumento.

    Ang kaso ng Noveras v. Noveras ay nagtuturo sa atin ng isang mahalagang aral tungkol sa diborsyo at pag-aari. Sina David at Leticia Noveras, mga Pilipino na naging Amerikano, ay nagdiborsyo sa California. May mga ari-arian sila sa Pilipinas at Amerika. Nang magsampa si Leticia ng kaso sa Pilipinas para sa paghihiwalay ng kanilang ari-arian, lumitaw ang problema sa pagkilala ng diborsyo nila sa Amerika dahil hindi naisumite ang mga kinakailangang dokumento upang patunayan ito sa korte ng Pilipinas.

    KONTEKSTONG LEGAL

    Sa Pilipinas, hindi basta-basta kinikilala ang diborsyo, lalo na kung ang mga partido ay Pilipino. Ngunit, kung ang isa sa mag-asawa ay banyaga at nagdiborsyo sila sa ibang bansa, maaaring kilalanin ang diborsyo na ito sa Pilipinas. Ang Artikulo 26 ng Family Code ay nagpapahintulot na kilalanin ang diborsyo na nakuha sa ibang bansa kung saan legal ito, basta’t ang isa sa mag-asawa ay banyaga. Ngunit, mahalagang tandaan na kailangan itong patunayan sa korte ng Pilipinas.

    Ayon sa Korte Suprema sa kasong Corpuz v. Sto. Tomas:

    “The starting point in any recognition of a foreign divorce judgment is the acknowledgment that our courts do not take judicial notice of foreign judgments and laws. Justice Herrera explained that, as a rule, “no sovereign is bound to give effect within its dominion to a judgment rendered by a tribunal of another country.” This means that the foreign judgment and its authenticity must be proven as facts under our rules on evidence, together with the alien’s applicable national law to show the effect of the judgment on the alien himself or herself. The recognition may be made in an action instituted specifically for the purpose or in another action where a party invokes the foreign decree as an integral aspect of his claim or defense.”

    Ibig sabihin, hindi otomatikong tinatanggap ng korte sa Pilipinas ang diborsyo mula sa ibang bansa. Kailangan itong ipakita at patunayan bilang katotohanan, kasama ang batas ng bansang nagbigay ng diborsyo. Ito ay kailangan ayon sa Rules of Evidence ng Pilipinas. Upang mapatunayan ang diborsyo, kailangang isumite ang kopya ng diborsyo at patunayan ang pagiging tunay nito.

    Ang Rule 132, Sections 24 at 25 ng Rules of Court ang nagtatakda kung paano mapapatunayan ang mga dokumento mula sa ibang bansa. Kailangan ng “certificate of authentication” mula sa Philippine embassy o konsulado sa bansang pinanggalingan ng dokumento. Ito ang magpapatunay na ang dokumento ay tunay at galing sa tamang korte o awtoridad.

    Kung hindi naipakita at napatunayan ang diborsyo mula sa ibang bansa, mananatiling kasal pa rin ang mag-asawa sa mata ng batas ng Pilipinas. Ito ang tinatawag na “processual presumption” kung saan ipinapalagay ng korte na ang batas ng ibang bansa ay pareho sa batas ng Pilipinas kung hindi ito napatunayan. Sa Pilipinas, walang diborsyo para sa mga Pilipino, kaya kung hindi mapatunayan ang diborsyo sa ibang bansa, hindi ito kikilalanin.

    PAGSUSURI NG KASO

    Sina David at Leticia ay nagpakasal noong 1988 sa Pilipinas at lumipat sa Amerika kung saan sila naging mamamayan nito. Nagkaroon sila ng dalawang anak at nag-ipon ng ari-arian sa Amerika at Pilipinas. Dahil sa problema sa negosyo, bumalik si David sa Pilipinas noong 2001. Noong 2005, naghain si Leticia ng diborsyo sa California, na pinagbigyan ng korte doon. Sa desisyon ng korte sa California, ibinigay kay Leticia ang kustodiya ng mga anak at lahat ng ari-arian nila sa Amerika.

    Pagkatapos nito, nagsampa si Leticia ng kaso sa Pilipinas para sa paghihiwalay ng ari-arian nila dito. Ang RTC at Court of Appeals ay nagdesisyon na hatiin ang ari-arian sa Pilipinas nang pantay kina David at Leticia. Hindi rin kinilala ng mga korte ang diborsyo sa California dahil hindi daw napatunayan nang tama ang dokumento nito.

    Umapela si David sa Korte Suprema, sinasabing dapat daw kinilala ng mga korte sa Pilipinas ang desisyon ng korte sa California na nagbigay kay Leticia ng lahat ng ari-arian sa Amerika. Ayon kay David, hindi raw makatarungan na hatiin pa ang ari-arian sa Pilipinas dahil nakalamang na raw si Leticia sa ari-arian sa Amerika.

    Ngunit, sinabi ng Korte Suprema na tama ang Court of Appeals. Unang-una, hindi kinilala ng Korte Suprema ang diborsyo sa California dahil hindi napatunayan ang pagiging tunay nito. Ayon sa Korte Suprema:

    “Based on the records, only the divorce decree was presented in evidence. The required certificates to prove its authenticity, as well as the pertinent California law on divorce were not presented.”

    Dahil hindi napatunayan ang diborsyo, itinuring ng Korte Suprema na kasal pa rin sina David at Leticia sa Pilipinas. Kaya naman, tama lang na hatiin ang kanilang ari-arian sa Pilipinas bilang mag-asawa pa rin.

    Pangalawa, sinabi ng Korte Suprema na walang hurisdiksyon ang korte sa Pilipinas sa ari-arian sa Amerika. Ayon sa Artikulo 16 ng Civil Code, ang batas ng bansang kinaroroonan ng ari-arian ang susundin. Kaya, ang korte sa Pilipinas ay may kapangyarihan lamang sa ari-arian sa Pilipinas.

    Sa huli, pinagtibay ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals na hatiin nang pantay ang ari-arian nina David at Leticia sa Pilipinas. Sinabi rin ng Korte Suprema na dapat bayaran nina David at Leticia ang “presumptive legitimes” ng kanilang mga anak mula sa kanilang ari-arian.

    PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON

    Ang kasong Noveras v. Noveras ay nagbibigay ng mahalagang leksyon para sa mga Pilipino na nagpakasal sa Pilipinas, lumipat sa ibang bansa, at nagdiborsyo doon. Kung mayroon kayong ari-arian sa Pilipinas at nagdiborsyo kayo sa ibang bansa, hindi sapat na basta’t mayroon kayong diborsyo mula doon. Kailangan ninyong patunayan sa korte ng Pilipinas na tunay at legal ang diborsyo ninyo ayon sa batas ng bansang nagbigay nito.

    Kung hindi ninyo mapapatunayan ang diborsyo, mananatiling kasal kayo sa mata ng batas ng Pilipinas. Maaari itong magdulot ng komplikasyon sa paghahati ng inyong ari-arian sa Pilipinas.

    Mga Pangunahing Aral:

    • Patunayan ang Diborsyo: Kung kayo ay nagdiborsyo sa ibang bansa at gusto ninyong kilalanin ito sa Pilipinas, siguraduhing makukuha ninyo ang tamang dokumento ng diborsyo at mapapatunayan ninyo ang pagiging tunay nito ayon sa Rules of Court. Kailangan ang “certificate of authentication” mula sa Philippine embassy o konsulado.
    • Batas ng Ari-arian: Ang korte sa Pilipinas ay may hurisdiksyon lamang sa ari-arian na nasa Pilipinas. Kung mayroon kayong ari-arian sa ibang bansa, hindi ito sakop ng korte sa Pilipinas maliban na lamang kung mayroong espesyal na kasunduan o batas na nagpapahintulot dito.
    • Konsultahin ang Abogado: Kung kayo ay nasa ganitong sitwasyon, mahalagang kumonsulta sa isang abogado na eksperto sa family law at international law. Makakatulong sila sa inyo para masunod ang tamang proseso at maprotektahan ang inyong mga karapatan.

    MGA KARANIWANG TANONG (FAQ)

    Tanong 1: Kung nagdiborsyo ako sa Amerika at Amerikano ang asawa ko, automatic na ba itong kikilalanin sa Pilipinas?
    Sagot: Hindi po automatic. Kailangan ninyong patunayan sa korte ng Pilipinas na legal at tunay ang diborsyo ninyo ayon sa batas ng Amerika. Kailangan ang tamang dokumentasyon at proseso ng pagpapatunay.

    Tanong 2: Ano ang mangyayari sa ari-arian namin sa Pilipinas kung hindi kilalanin ang diborsyo namin sa ibang bansa?
    Sagot: Kung hindi kilalanin ang diborsyo, ituturing pa rin kayong kasal sa Pilipinas. Hahatiin ang ari-arian ninyo sa Pilipinas ayon sa batas ng Pilipinas para sa mag-asawa.

    Tanong 3: Anong dokumento ang kailangan para mapatunayan ang diborsyo mula sa ibang bansa?
    Sagot: Kailangan ang kopya ng divorce decree na may “certificate of authentication” mula sa Philippine embassy o konsulado sa bansang pinanggalingan ng diborsyo.

    Tanong 4: May epekto ba ang diborsyo sa ibang bansa sa kustodiya ng mga anak namin kung nakatira kami sa Pilipinas?
    Sagot: Maaaring maging basehan ang desisyon ng korte sa ibang bansa tungkol sa kustodiya, ngunit ang korte sa Pilipinas pa rin ang magdedesisyon kung ano ang pinakamabuti para sa mga bata, lalo na kung sila ay nakatira sa Pilipinas.

    Tanong 5: Paano kung walang “certificate of authentication” ang divorce decree ko? Maaari pa rin bang kilalanin ang diborsyo ko?
    Sagot: Mahihirapan pong kilalanin ang diborsyo ninyo kung walang “certificate of authentication”. Mahalaga itong dokumento para mapatunayan ang pagiging tunay ng divorce decree.

    Tanong 6: Kung may ari-arian kami sa ibang bansa, kasama ba ito sa hahatiin sa Pilipinas?
    Sagot: Hindi po. Ang korte sa Pilipinas ay may hurisdiksyon lamang sa ari-arian na nasa Pilipinas, maliban na lamang kung may espesyal na sitwasyon.

    Tanong 7: Ano ang “processual presumption” na binanggit sa kaso?
    Sagot: Ito ay ang pagpapalagay ng korte na ang batas ng ibang bansa ay pareho sa batas ng Pilipinas kung hindi ito napatunayan. Kaya, kung hindi napatunayan ang batas ng ibang bansa tungkol sa diborsyo, ipapalagay ng korte na pareho ito sa batas ng Pilipinas na walang diborsyo.

    Handa ka na bang harapin ang mga legal na hamon na kaugnay ng diborsyo at pag-aari? Huwag mag-alala, ang ASG Law ay ekspertong law firm sa Makati at BGC na handang tumulong sa iyo. Kung kailangan mo ng konsultasyon o legal na representasyon, makipag-ugnayan sa amin ngayon o sumulat sa hello@asglawpartners.com. Kami sa ASG Law ay nandito upang gabayan ka sa bawat hakbang.

  • Seremonya ng Kasal na Walang Lisensya: Pananagutan ng Pari Ayon sa Batas ng Pilipinas

    Kasal na Walang Lisensya, Seremonya na Ipinagbabawal: Ano ang Pananagutan ng mga Pari?

    G.R. No. 182438, July 02, 2014

    INTRODUKSYON

    Maraming magkasintahan ang nangangarap ng isang maganda at sagradong seremonya ng kasal. Ngunit, mahalaga ring tandaan na sa Pilipinas, ang kasal ay hindi lamang usapin ng simbahan o relihiyon, kundi isang legal na kontrata na nangangailangan ng pagsunod sa mga batas ng estado. Ano ang mangyayari kung ang isang pari ay magsagawa ng seremonya ng kasal kahit walang marriage license ang magkasintahan? Tatalakayin natin ang kaso ni *Rene Ronulo v. People of the Philippines* upang maunawaan ang pananagutan ng isang pari sa ganitong sitwasyon, at kung ano ang implikasyon nito sa mga magpapakasal at sa mga religious solemnizing officers.

    Sa kasong ito, nasentensiyahan ang isang Aglipayan priest dahil sa pagsasagawa ng seremonya ng kasal kahit alam niyang walang marriage license ang ikakasal. Ang kasong ito ay nagbibigay linaw sa kahalagahan ng marriage license at sa limitasyon ng kalayaan ng relihiyon pagdating sa seremonya ng kasal sa Pilipinas.

    KONTEKSTONG LEGAL

    Sa Pilipinas, ang marriage license ay isang mahalagang dokumento bago makasal. Ito ay kinakailangan ayon sa Family Code of the Philippines. Ayon sa Article 3(2) ng Family Code, isa sa mga formal requisites ng kasal ay ang pagkakaroon ng “A valid marriage license except in the cases provided for in Chapter 2 of this Title”. Ibig sabihin, maliban sa mga espesyal na sitwasyon na nakasaad sa batas, kailangan talaga ng marriage license para maging legal ang kasal.

    Ano naman ang mangyayari kung walang marriage license? Ayon sa Article 352 ng Revised Penal Code (RPC), “Any priest or minister authorized to solemnize marriage who shall perform or authorize any illegal marriage ceremony shall be punished in accordance with the provisions of the Marriage Law.” Dito pumapasok ang pananagutan ng mga solemnizing officer, tulad ng mga pari.

    Ang “illegal marriage ceremony” ay tumutukoy sa seremonya ng kasal na isinagawa nang hindi sumusunod sa mga legal na rekisitos, tulad ng pagkawala ng marriage license. Mahalagang tandaan na kahit may separation of church and state sa Pilipinas, ang estado ay may kapangyarihan na magpatupad ng mga batas tungkol sa kasal dahil itinuturing itong isang “inviolable social institution” ayon sa Konstitusyon.

    PAGBUKAS NG KASO

    Nagsimula ang lahat noong March 29, 2003. Sina Joey Umadac at Claire Bingayen ay dapat ikakasal sa Sta. Rosa Catholic Parish Church. Ngunit, hindi sila kinasal ng paring Katoliko dahil wala silang marriage license. Desidido pa ring magpakasal, nagpunta sila sa Aglipayan Church at kinausap si Fr. Rene Ronulo, ang petitioner sa kasong ito.

    Kahit alam ni Fr. Ronulo na walang marriage license ang magkasintahan, pumayag pa rin siyang magsagawa ng seremonya. Naganap ang seremonya sa presensya ng pamilya, mga kaibigan, at mga sponsors. Pagkatapos nito, kinasuhan si Fr. Ronulo ng paglabag sa Article 352 ng Revised Penal Code.

    Narito ang timeline ng kaso:

    • Municipal Trial Court (MTC): Nahatulan si Fr. Ronulo na guilty at pinagmulta ng P200.00. Ipinasiya ng MTC na ang “blessing” ni Fr. Ronulo ay maituturing na marriage ceremony.
    • Regional Trial Court (RTC): Kinumpirma ng RTC ang desisyon ng MTC. Sinabi ng RTC na malinaw na isang marriage ceremony ang nangyari base sa mga testimonya.
    • Court of Appeals (CA): Muling kinumpirma ng CA ang desisyon ng mas mababang korte. Ayon sa CA, napatunayan ng prosecution ang mga elemento ng illegal marriage ceremony: (1) personal na pagharap ng magkasintahan sa solemnizing officer; at (2) deklarasyon nila na tinatanggap nila ang isa’t isa bilang mag-asawa sa harap ng mga testigo.
    • Supreme Court (SC): Umapela si Fr. Ronulo sa Supreme Court. Dito, kinuwestiyon niya kung ano ba talaga ang “illegal marriage ceremony” at kung labag ba sa separation of church and state ang paghatol sa kanya.

    Sa Korte Suprema, sinabi ni Fr. Ronulo na ang ginawa niya ay “blessing” lamang, hindi isang marriage ceremony. Iginiit din niya na hindi dapat makialam ang estado sa usapin ng simbahan. Depensa pa niya, wala siyang criminal intent at ginawa niya ito sa good faith.

    Ngunit, hindi pumayag ang Korte Suprema. Ayon sa SC, napatunayan na ang mga elemento ng krimen sa ilalim ng Article 352 ng RPC ay naroroon. Aminado si Fr. Ronulo na siya ay authorized solemnizing officer. Napatunayan din na nagsagawa siya ng illegal marriage ceremony dahil isinagawa niya ito kahit walang marriage license ang magkasintahan. Sinabi pa ng Korte Suprema:

    “From these perspectives, we find it clear that what the petitioner conducted was a marriage ceremony, as the minimum requirements set by law were complied with. While the petitioner may view this merely as a “blessing,” the presence of the requirements of the law constitutive of a marriage ceremony qualified this “blessing” into a “marriage ceremony” as contemplated by Article 3(3) of the Family Code and Article 352 of the RPC, as amended.”

    Dagdag pa ng Korte Suprema:

    “Undoubtedly, the petitioner conducted the marriage ceremony despite knowledge that the essential and formal requirements of marriage set by law were lacking. The marriage ceremony, therefore, was illegal. The petitioner’s knowledge of the absence of these requirements negates his defense of good faith.”

    Kaya, pinagtibay ng Korte Suprema ang hatol ng Court of Appeals at sinentensiyahan si Fr. Ronulo ng multang P200.00.

    PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON

    Ang kasong ito ay nagbibigay ng malinaw na mensahe: mahalaga ang marriage license sa Pilipinas, at may pananagutan ang mga solemnizing officer kung magkakasal sila nang walang lisensya. Hindi sapat na sabihin na “blessing” lang ang seremonya kung ito ay maituturing na marriage ceremony ayon sa batas.

    Para sa mga religious solemnizing officers, kailangan nilang tiyakin na kumpleto ang legal na dokumento ng magpapakasal bago sila magsagawa ng seremonya. Hindi porke’t religious ceremony ang kasal ay exempted na sa batas ng estado. Ang separation of church and state ay hindi nangangahulugan na pwede nang balewalain ang batas.

    Para naman sa mga magpapakasal, kailangan nilang alamin at sundin ang lahat ng legal na requirements, kabilang na ang pagkuha ng marriage license. Hindi dapat basta maghanap ng paring papayag na ikasal sila kahit walang lisensya, dahil pareho silang magkakaproblema sa batas.

    Mga Mahalagang Leksyon:

    • Kailangan ng Marriage License: Ang marriage license ay mandatory requirement para sa legal na kasal sa Pilipinas, maliban sa mga espesyal na kaso.
    • Pananagutan ng Solemnizing Officer: May pananagutan sa batas ang mga pari o ministro na magsagawa ng seremonya ng kasal nang walang marriage license.
    • Hindi Sapat ang “Blessing” Kung Marriage Ceremony: Kahit tawagin lang na “blessing” ang seremonya, kung ito ay nagtutugma sa definition ng marriage ceremony sa batas, maituturing pa rin itong legal na kasal at kailangan ng marriage license.
    • Separation of Church and State May Limitasyon: Hindi absolute ang separation of church and state pagdating sa usapin ng kasal. May kapangyarihan ang estado na magregulate nito.
    • Sundin ang Batas: Parehong responsibilidad ng solemnizing officer at ng magpapakasal na sundin ang mga legal na requirements para sa kasal.

    FREQUENTLY ASKED QUESTIONS (FAQs)

    Tanong 1: Ano ba talaga ang marriage ceremony ayon sa batas?
    Sagot: Ayon sa Article 3(3) ng Family Code, ang marriage ceremony ay nangyayari kapag ang magkasintahan ay humarap sa solemnizing officer at nagdeklara sa harap ng hindi bababa sa dalawang testigo na tinatanggap nila ang isa’t isa bilang mag-asawa.

    Tanong 2: Kailangan ba talaga ng marriage license bago ikasal sa simbahan?
    Sagot: Oo, sa karamihan ng pagkakataon. Maliban sa mga espesyal na kaso na pinapayagan ng batas (tulad ng kasal “in articulo mortis” o nasa bingit ng kamatayan), kailangan ng marriage license para maging legal at valid ang kasal sa Pilipinas.

    Tanong 3: Ano ang Article 352 ng Revised Penal Code?
    Sagot: Ito ang batas na nagpaparusa sa mga authorized solemnizing officer (tulad ng mga pari o ministro) na magsagawa ng illegal marriage ceremony. Ang parusa ay naaayon sa Marriage Law.

    Tanong 4: Ano ang parusa sa paglabag sa Article 352 ng RPC?
    Sagot: Sa kaso ni Fr. Ronulo, pinagmulta siya ng P200.00 ayon sa Section 44 ng Marriage Law. Ngunit, ayon sa Section 39 ng Marriage Law, mas mabigat ang parusa kung iba ang uri ng paglabag, tulad ng pagkakasala ng paring walang awtoridad na magkasal. Ito ay maaaring imprisonment mula isang buwan hanggang dalawang taon, o multa mula P200 hanggang P2,000, o pareho.

    Tanong 5: Pwede bang ikasal kahit walang marriage license kung sa Aglipayan Church?
    Sagot: Hindi. Walang exemption para sa Aglipayan Church o kahit anong religious denomination pagdating sa marriage license. Ang batas ay pareho para sa lahat pagdating sa legal requirements ng kasal.

    Tanong 6: Ano ang ibig sabihin ng “separation of church and state” pagdating sa kasal?
    Sagot: Ibig sabihin, malaya ang simbahan at estado sa kanilang mga gawain. Ngunit, hindi ito absolute pagdating sa kasal. Kinikilala ng estado ang kasal bilang isang social institution at may karapatan itong magpatupad ng mga batas para dito. Hindi pwedeng balewalain ng simbahan ang mga batas ng estado tungkol sa kasal.

    Eksperto ang ASG Law sa mga usapin ng family law at criminal law. Kung kayo ay may katanungan o nangangailangan ng legal na konsultasyon tungkol sa marriage law o iba pang legal na problema, huwag mag-atubiling makipag-ugnayan sa amin. Magpadala ng email sa hello@asglawpartners.com o makipag-ugnayan dito para sa inyong konsultasyon. Handa kaming tumulong sa inyo.

  • Iwasan ang Bigamy: Deklarasyon ng Hukuman Kailangan Bago Magpakasal Muli

    Bago Magpakasal Muli, Siguraduhing May Deklarasyon Mula sa Hukuman Para sa Unang Kasal

    G.R. No. 159031, June 23, 2014

    Nais mo bang magpakasal muli pagkatapos ng iyong unang kasal? Mahalagang tandaan na ayon sa Korte Suprema, kahit pa sabihin mong walang bisa ang iyong unang kasal dahil walang marriage license, hindi ito sapat na dahilan para basta na lamang magpakasal muli. Kailangan mo pa ring kumuha ng deklarasyon mula sa hukuman na nagpapatunay na walang bisa ang iyong unang kasal. Kung hindi mo ito gagawin at magpakasal ka muli, maaari kang maharap sa kasong bigamy. Ito ang aral na mapupulot natin sa kaso ni Noel A. Lasanas laban sa People of the Philippines.

    nn

    INTRODUKSYON

    n

    Isipin mo na ikaw ay nagpakasal noon, ngunit sa paniniwala mong walang bisa ang kasal na iyon dahil sa isang technicality. Dahil dito, nagpasya kang magpakasal muli nang hindi muna kinukuha ang pormal na deklarasyon mula sa korte na nagpapawalang-bisa sa iyong unang kasal. Sa kaso ni G. Lasanas, ito mismo ang kanyang ginawa. Naniniwala siya na ang kanyang unang kasal kay Socorro Patingo ay walang bisa dahil walang marriage license. Kaya naman, nagpakasal siya muli kay Josefa Eslaban. Ngunit ang kanyang paniniwala ay hindi sinang-ayunan ng korte. Ang pangunahing tanong sa kasong ito: Maaari bang mahatulan ng bigamy ang isang tao kung nagpakasal muli siya nang hindi muna nagpapawalang-bisa sa unang kasal, kahit na sa paniniwala niyang walang bisa ang unang kasal?

    nn

    LEGAL NA KONTEKSTO

    n

    Ang bigamy ay isang krimen sa Pilipinas na nakasaad sa Article 349 ng Revised Penal Code. Ayon dito:

    n

    Artikulo 349. Bigamy. — Ang parusang prision mayor ay ipapataw sa sinumang tao na magpakasal sa pangalawa o sumunod pang kasal bago pa man legal na mapawalang-bisa ang naunang kasal, o bago pa man ideklara ng hukuman na presumed dead ang absent spouse sa pamamagitan ng isang pormal na paglilitis.

    n

    Para mapatunayang may bigamy, kailangang mapatunayan ang apat na elemento:

    n

      n

    1. Na ang akusado ay legal na kasal.

      2. n

    2. Na ang kasal na iyon ay hindi pa legal na napapawalang-bisa o, kung absent ang asawa, hindi pa siya nadedeklarang presumed dead ayon sa Civil Code.

      3. n

    3. Na ang akusado ay nagpakasal sa pangalawa o sumunod pang kasal.

      4. n

    4. Na ang pangalawa o sumunod pang kasal ay may lahat ng mahahalagang rekisitos para sa validity.

      5. n

    n

    Mahalaga ring banggitin ang Article 40 ng Family Code, na nagsasaad:

    n

    Artikulo 40. Ang absolute nullity ng isang naunang kasal ay maaaring gamitin para sa layunin ng pagpapakasal muli batay lamang sa isang final judgment na nagdedeklara na walang bisa ang naunang kasal na iyon.

    n

    Ibig sabihin, kahit na sa paniniwala mo ay walang bisa ang iyong unang kasal (void ab initio), kailangan mo pa ring dumaan sa korte para magpadeklarang walang bisa ang kasal na iyon bago ka makapagpakasal muli. Ang konsepto ng “void ab initio” ay nangangahulugang walang bisa mula pa sa simula. Halimbawa, ang kasal na walang marriage license ay karaniwang itinuturing na void ab initio. Ngunit, ayon sa Korte Suprema sa kasong ito at sa maraming iba pang kaso, hindi sapat ang iyong sariling paniniwala. Kailangan mo ang pormal na deklarasyon mula sa korte.

    n

    Bakit kailangan ito? Ang layunin ng Article 40 ay para protektahan ang kaayusan ng lipunan at maiwasan ang kaguluhan sa estado ng mga kasal. Kung papayagan ang mga tao na basta na lamang magdesisyon na walang bisa ang kanilang kasal at magpakasal muli, maaaring magdulot ito ng maraming problema legal at sosyal.

    nn

    PAGSUSURI SA KASO

    n

    Sa kaso ni Lasanas, narito ang mga pangyayari:

    n

      n

    • **Pebrero 16, 1968:** Nagpakasal si Noel Lasanas kay Socorro Patingo sa seremonyang sibil. Walang marriage license.

      • n

    • **Agosto 27, 1980:** Nagkaroon ng religious ceremony si Lasanas at Patingo. Wala pa ring marriage license.

      • n

    • **1982:** Naghiwalay sina Lasanas at Patingo.

      • n

    • **Disyembre 27, 1993:** Nagpakasal si Lasanas kay Josefa Eslaban sa religious ceremony. Sa marriage certificate, idineklara ni Lasanas na single siya.

      • n

    • **Hulyo 26, 1996:** Nag-file si Lasanas ng annulment case laban kay Patingo, sinasabing dinaya siya para pakasalan siya.

      • n

    • **Oktubre 1998:** Kinansuhan si Lasanas ng bigamy ni Patingo.

      • n

    • **Oktubre 20, 1998:** Pormal na kinasuhan si Lasanas ng bigamy sa korte.

      • n

    • **Nobyembre 24, 1998:** Ibinasura ng korte ang annulment case ni Lasanas at idineklarang valid ang kasal nila ni Patingo.

      • n

    n

    Sa RTC (Regional Trial Court), nahatulan si Lasanas ng bigamy. Umapela siya sa Court of Appeals (CA), ngunit kinumpirma ng CA ang desisyon ng RTC. Kaya naman, umakyat ang kaso sa Korte Suprema.

    n

    Depensa ni Lasanas: Hindi raw siya dapat mahatulan ng bigamy dahil ang unang kasal niya kay Patingo ay walang bisa dahil walang marriage license. Dapat daw ay civil law rule lang ang sundin, hindi criminal prosecution. Sabi pa niya, kahit daw sundin ang Article 40 ng Family Code, dapat pa rin siyang maabswelto dahil ang pangalawang kasal niya kay Eslaban ay walang bisa rin dahil walang recorded judgment of nullity ng unang kasal. Dagdag pa niya, good faith daw siya at walang criminal intent.

    n

    Ngunit hindi pumayag ang Korte Suprema. Ayon sa Korte Suprema, binanggit ang desisyon ng CA:

    n

    “Kinikilala ng Court na ang kasal sa pagitan ng akusado-appellant Lasanas at pribadong complainant Patingo ay walang bisa dahil sa kawalan ng marriage license o affidavit of cohabitation. Ang ratificatory religious wedding ceremony ay hindi maaaring nag-validate ng void marriage. Hindi rin maaaring ituring ang church wedding bilang kasal mismo dahil para maging ganito, dapat naroroon ang lahat ng mahahalagang at pormal na rekisitos ng valid marriage. Isa sa mga rekisitos na ito ay ang valid marriage license maliban sa mga pagkakataon kung kailan maaaring excused ang requirement na ito. Dahil walang marriage license o affidavit of cohabitation na ipinakita sa pari na nangasiwa sa religious rites, hindi maaaring ituring ang religious wedding bilang valid marriage mismo.”

    n

    Ngunit, patuloy ng Korte Suprema, kahit walang bisa ang unang kasal, dapat pa rin daw kumuha muna si Lasanas ng judicial declaration of nullity bago magpakasal muli. Kaya naman, napatunayang guilty siya sa bigamy.

    n

    Binigyang-diin ng Korte Suprema na:

    n

    “What makes a person criminally liable for bigamy is when he contracts a second or subsequent marriage during the subsistence of a valid marriage. Parties to the marriage should not be permitted to judge for themselves its nullity, for the same must be submitted to the judgment of competent courts and only when the nullity of the marriage is so declared can it be held as void, and so long as there is no such declaration, the presumption is that the marriage exists. Therefore, he who contracts a second marriage before the judicial declaration of nullity of the first marriage assumes the risk of being prosecuted for bigamy.”

    n

    Ibig sabihin, hindi sapat ang sariling interpretasyon o paniniwala na walang bisa ang unang kasal. Kailangan ang pormal na deklarasyon mula sa korte.

    nn

    PRAKTICAL NA IMPLIKASYON

    n

    Ano ang ibig sabihin nito para sa iyo? Kung ikaw ay nagbabalak magpakasal muli, at mayroon kang naunang kasal, kahit pa sa paniniwala mo ay walang bisa ang unang kasal na iyon, **kailangan mo munang kumuha ng deklarasyon mula sa korte na nagpapawalang-bisa sa unang kasal mo bago ka magpakasal muli.** Kung hindi, maaari kang makasuhan ng bigamy, kahit pa sabihin mong wala kang masamang intensyon o naniniwala ka sa good faith.

    n

    Ang desisyon na ito ay nagpapakita na seryoso ang batas sa Pilipinas pagdating sa kasal. Hindi basta-basta maaaring balewalain ang isang kasal, kahit pa may mga technicality na maaaring magpawalang-bisa dito. Kailangan dumaan sa legal na proseso para matiyak ang kaayusan at maiwasan ang komplikasyon.

    nn

    MGA MAHAHALAGANG ARAL

    n

      n

    • **Judicial Declaration Kailangan:** Bago magpakasal muli, kumuha muna ng deklarasyon mula sa korte na nagpapawalang-bisa sa naunang kasal, kahit pa void ab initio ito.

      • n

    • **Hindi Sapat ang Sariling Paniniwala:** Hindi sapat na ikaw lang ang naniniwalang walang bisa ang iyong unang kasal. Kailangan ang pormal na deklarasyon mula sa korte.

      • n

    • **Bigamy ay Krimen:** Ang pagpapakasal muli nang walang deklarasyon ng nullity ay maaaring magresulta sa kasong bigamy, na may kaukulang parusa.

      • n

    • **Konsulta sa Abogado:** Kung may pagdududa tungkol sa validity ng iyong kasal o balak magpakasal muli, kumonsulta agad sa abogado.

      • n

    nn

    MGA KARANIWANG TANONG (FAQ)

    nn

    Tanong 1: Kung walang marriage license ang unang kasal ko, automatically void na ba ito?
    nSagot: Oo, karaniwang void ab initio ang kasal na walang marriage license. Ngunit, kailangan mo pa rin ng deklarasyon mula sa korte na nagpapatunay nito bago ka makapagpakasal muli para maiwasan ang bigamy.

    nn

    Tanong 2: Paano kung religious wedding lang ang unang kasal ko, valid ba ito?
    nSagot: Para maging valid ang religious wedding, kailangan pa rin ng marriage license, maliban sa ilang espesyal na kaso. Kung walang marriage license, maaaring void ab initio rin ito, ngunit kailangan pa rin ng judicial declaration.

    nn

    Tanong 3: Ano ang mangyayari kung nagpakasal ako muli nang walang judicial declaration at kinasuhan ako ng bigamy?
    nSagot: Maaari kang mahatulan ng bigamy at maparusahan ng pagkabilanggo.

    nn

    Tanong 4: Pwede bang mag-file ng annulment case para sa unang kasal ko para maiwasan ang bigamy?
    nSagot: Ang annulment ay para sa kasal na valid sa simula ngunit may ground para mapawalang-bisa. Kung ang kasal mo ay void ab initio (tulad ng walang marriage license), ang dapat mong ipa-file ay petition for declaration of nullity of marriage, hindi annulment.

    nn

    Tanong 5: Gaano katagal ang proseso ng pagkuha ng judicial declaration of nullity?
    nSagot: Nag-iiba-iba ito depende sa korte at sa complexity ng kaso. Maaaring tumagal ng ilang buwan hanggang ilang taon.

    nn

    Tanong 6: Magkano ang magagastos sa pagkuha ng judicial declaration of nullity?
    nSagot: Depende sa abogado at sa proseso ng kaso. Mahalagang magtanong sa abogado para sa estimate ng gastos.

    nn

    May katanungan ka pa ba tungkol sa bigamy o deklarasyon ng nullity ng kasal? Huwag mag-atubiling kumonsulta sa mga eksperto ng ASG Law. Kami sa ASG Law ay may kaalaman at karanasan para tulungan ka sa mga usaping legal na ito. Makipag-ugnayan sa amin ngayon para sa konsultasyon. Email: hello@asglawpartners.com. Bisitahin ang aming contact page dito.

    nn