Pinawalang-bisa ng Korte Suprema ang desisyon ng COMELEC na nagbabawal kay Norman Cordero Marquez na tumakbo bilang senador dahil sa umano’y kawalan niya ng kakayahang pinansyal para maglunsad ng kampanya sa buong bansa. Ayon sa Korte, ang paggamit ng COMELEC ng kawalan ng sapat na pinansyal, bilang solong batayan para idiskwalipika ang isang kandidato, ay lumalabag sa karapatan ng mga botante na pumili ng kanilang kandidato, anuman ang estado sa buhay. Nilinaw ng desisyong ito na hindi maaaring hadlangan ang sinuman na tumakbo sa posisyon dahil lamang sa kanilang kakayahang magastos sa kampanya, na tinitiyak na ang lahat, mayaman man o mahirap, ay may pantay na pagkakataon na makapaglingkod sa bayan.
Kapag ang Kakulangan sa Pera ay Nagiging Batayan para Ipagkait ang Karapatang Kumandidato: Ang Kwento ni Marquez
Ang kasong ito ay nag-ugat nang maghain si Norman Cordero Marquez ng kanyang Certificate of Candidacy (CoC) para sa posisyon ng senador. Ikinatwiran ng COMELEC Law Department na si Marquez ay halos hindi kilala sa buong bansa at walang kakayahang pinansyal para tustusan ang isang nationwide campaign. Dahil dito, kinansela ng COMELEC ang kanyang CoC. Umakyat ang kaso sa Korte Suprema, kung saan kinuwestiyon kung ang COMELEC ba ay may karapatang gamitin ang kawalan ng kakayahang pinansyal, bilang tanging basehan upang ideklara ang isang aspirante sa senado bilang isang nuisance candidate.
Iginiit ng Korte Suprema na ang karapatang bumoto at ang karapatang tumakbo sa isang posisyon ay hindi dapat nakabatay sa yaman ng isang kandidato. Binanggit ang kaso ng Maquera v. Borra, kung saan idineklarang hindi konstitusyonal ang pag-require ng surety bond na katumbas ng isang taong suweldo ng posisyon na inaaplayan. Ang pasyang ito sa Maquera ay nagpapakita na hindi maaaring gawing kondisyon ang pagtakbo sa isang posisyon batay sa kakayahang pinansyal ng isang tao.
Bagama’t nakasaad sa Section 26, Article II ng 1987 Constitution na “Dapat garantiyahan ng Estado ang pantay na pag-akses sa mga oportunidad para sa serbisyo publiko,” kinikilala rin na walang ganap na karapatang konstitusyonal na tumakbo sa posisyon. Ito ay isang pribilehiyong napapailalim sa limitasyon na itinakda ng batas. Alinsunod dito, sa Pamatong, ipinaliwanag ng Korte Suprema ang rason sa likod ng pagbabawal laban sa mga nuisance candidate, na ang layunin ay tiyakin na ang halalan ay maging rasyonal, obhetibo, at maayos.
Ayon sa Korte, ang pagtukoy sa isang kandidato bilang nuisance ay nakasaad sa Section 69 ng BP 881. Ito ay kung ang CoC ay inihain upang gawing katawa-tawa ang proseso ng halalan, magdulot ng kalituhan sa mga botante dahil sa pagkakahawig ng pangalan, o kung ang kandidato ay walang bona fide intention na tumakbo. Ngunit ayon sa Korte, hindi dapat ikumpara ang kandidato na walang kapasidad pinansyal sa kandidato na naglalayong guluhin lamang ang proseso ng eleksyon. Samakatuwid, walang textual support para sa paggamit ng pinansyal na kapasidad upang idiskwalipika ang isang kandidato.
Ipinaliwanag din ng Korte na hindi rin maaaring gamiting basehan ang Section 13 ng RA 7166 upang magtakda ng financial capacity requirement. Ayon sa Korte, ang layunin lamang ng Section 13 ng RA 7166 ay magtakda ng limitasyon sa gastos ng mga kandidato at partido sa eleksyon. Hindi nito hinihingi na patunayan ang kakayahang pinansyal bago pahintulutang tumakbo sa eleksyon. Ang ganitong pagpapakahulugan ng COMELEC ay labag sa equal protection rights ni Marquez, at ng iba pang kandidato na hindi pinayagang tumakbo dahil sa kawalan ng pinansyal na kakayahan.
Binigyang-diin ng Korte na hindi dapat ipagpalit ang bona fide intention na tumakbo sa requirement ng pinansyal na kapasidad. Ang kakayahang pinansyal ay hindi otomatikong nangangahulugang mayroong matapat na intensyon na tumakbo. Dapat magpakita ang COMELEC ng makatwirang koneksyon sa pagitan ng intensyong tumakbo at ng pinansyal na kakayahan.
FAQs
| Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Kung maaari bang gamitin ng COMELEC ang kakulangan sa kakayahang pinansyal bilang basehan para idiskwalipika ang isang kandidato sa Senado. |
| Ano ang desisyon ng Korte Suprema? | Pinawalang-bisa ng Korte Suprema ang desisyon ng COMELEC, at sinabing hindi maaaring hadlangan ang isang tao na tumakbo dahil lamang sa kawalan ng kakayahang pinansyal. |
| Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa karapatang tumakbo sa posisyon? | Kinilala ng Korte na ang karapatang tumakbo ay isang pribilehiyo, ngunit hindi dapat na nakabatay sa estado ng buhay. |
| Ano ang equal protection rights? | Ginagarantiya ng equal protection rights na dapat tratuhin ang lahat ng kandidato nang pantay-pantay sa ilalim ng batas, at hindi dapat madiskrimina batay sa estado sa buhay. |
| Ano ang ibig sabihin ng bona fide intention? | Ito ay tumutukoy sa matapat na intensyon ng isang kandidato na tumakbo sa posisyon, hindi lamang para guluhin ang proseso ng eleksyon. |
| Saan nakasaad ang mga basehan para ideklarang nuisance candidate ang isang kandidato? | Nakasaad ito sa Section 69 ng Batas Pambansa Bilang 881, kung saan sinasabing maaari lamang ideklara ang isang kandidato bilang nuisance candidate kung nilalayon niyang gawing katawa-tawa ang proseso, magdulot ng kalituhan sa botante, o walang intensyong tumakbo. |
| Nagbabawal ba ang batas sa mayayamang kandidato? | Hindi. Nilalayon ng batas na magkaroon ng pantay na pagkakataon ang lahat ng kandidato, anuman ang kanilang estado sa buhay. |
| Ano ang implikasyon ng kasong ito sa mga kandidato? | Tinitiyak nito na hindi maaaring hadlangan ang sinuman na tumakbo dahil lamang sa kanilang estado sa buhay o pinansyal na kapasidad. |
Sa pangkalahatan, pinoprotektahan ng desisyong ito ang mga karapatan ng mga kandidato na makapaglingkod sa publiko anuman ang kanilang katayuan sa buhay. Mahalagang magkaroon ng pantay na pagkakataon ang lahat, mayaman man o mahirap, upang lumahok sa proseso ng demokrasya.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Marquez v. COMELEC, G.R No. 244274, September 03, 2019