Sa isang desisyon na nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagsunod sa mga tamang pamamaraan sa paghawak ng ebidensya, pinawalang-sala ng Korte Suprema si Willruss Ortega sa mga kasong may kinalaman sa iligal na pagbebenta at pag-aari ng droga. Ipinakita ng kasong ito na ang mahigpit na pagsunod sa Section 21 ng Republic Act No. 9165 (Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002) ay mahalaga upang maprotektahan ang mga karapatan ng akusado at mapanatili ang integridad ng proseso ng hustisya. Ang desisyon na ito ay nagpapaalala sa mga awtoridad na dapat sundin nang maayos ang chain of custody upang hindi mapawalang-saysay ang mga kaso ng droga.
Nasaan ang Katotohanan?: Pagsusuri sa Chain of Custody sa Kaso ni Ortega
Si Willruss Ortega ay nahuli sa isang buy-bust operation sa Laoag City, kung saan siya ay inakusahan ng pagbebenta at pag-aari ng iligal na droga. Sa paglilitis, napatunayan ng prosekusyon ang mga elemento ng iligal na pagbebenta at pag-aari. Subalit, lumitaw ang mga kwestyon tungkol sa integridad ng mga nakumpiskang droga dahil sa hindi maayos na pagsunod sa mga alituntunin ng Section 21 ng RA 9165. Ang pangunahing tanong ay kung napatunayan ba ng prosekusyon nang walang pag-aalinlangan na ang mga drugang iprinesenta sa korte ay eksaktong mga drugang nakuha mula kay Ortega.
Ang chain of custody ay isang mahalagang konsepto sa mga kaso ng droga. Ito ay tumutukoy sa dokumentadong daloy ng ebidensya, mula sa oras na ito ay nakumpiska hanggang sa ito ay iharap sa korte. Ayon sa batas, ang mga sumusunod ay dapat gawin: ang pag-imbentaryo at pagkuha ng litrato ng mga nakumpiskang droga ay dapat gawin agad pagkatapos ng pagkumpiska sa presensya ng akusado o kanyang kinatawan, isang kinatawan mula sa media, Department of Justice (DOJ), at isang elected public official. Ang Section 21 ng RA 9165 ay nagtatakda ng mga hakbang upang masiguro na ang mga ebidensya ay hindi napapalitan, nadadagdagan, o nasisira.
Sa kaso ni Ortega, ang Korte Suprema ay nagbigay-diin sa ilang mga pagkukulang sa pagsunod sa Section 21. Una, tanging isang barangay official ang naroroon sa pag-imbentaryo ng mga nakumpiskang droga. Pangalawa, ang Inventory/Confiscation Receipt ay hindi nilagdaan ni Ortega o ng kanyang abogado. Pangatlo, walang naipakitang patunay na nabigyan si Ortega o ang mga kinakailangang testigo ng kopya ng dokumento. Ang mga pagkukulang na ito ay nagdulot ng pagdududa sa integridad ng mga nakumpiskang droga.
Section 21. Custody and Disposition of Confiscated, Seized, and/or Surrendered Dangerous Drugs, Plant Sources of Dangerous Drugs, Controlled Precursors and Essential Chemicals, Instruments/Paraphernalia and/or Laboratory Equipment – The PDEA shall take charge and have custody of all dangerous drugs, plant sources of dangerous drugs, controlled precursors and essential chemicals, as well as instruments/paraphernalia and/or laboratory equipment so confiscated, seized and/or surrendered, for proper disposition in the following manner:
(1) The apprehending team having initial custody and control of the drugs shall, immediately after seizure and confiscation, physically inventory and photograph the same in the presence of the accused or the person/s from whom such items were confiscated and/or seized, or his/her representative or counsel, a representative from the media and the Department of Justice (DOJ), and any elected public official who shall be required to sign the copies of the inventory and be given a copy thereof; x x x
Ang pagliban ng mga kinakailangang testigo ay hindi nangangahulugang awtomatikong hindi na tatanggapin ang mga ebidensya. Ngunit, dapat magbigay ng sapat na dahilan ang prosekusyon kung bakit hindi nakasunod sa mga pamamaraan o nagpakita ng pagsisikap upang makuha ang presensya ng mga testigo. Dahil walang naipaliwanag ang prosekusyon, kinwestyon ng Korte Suprema ang regularidad ng buong seizure procedure. Binigyang-diin din ng Korte Suprema na ang pag-dispensa sa testimonyo ng forensic chemist ay hindi sapat upang patunayan na ang mga droga ay hindi nabago o napalitan.
Sa ganitong sitwasyon, lalong kinakailangan ang mahigpit na pagsunod sa Section 21 dahil sa maliit na dami ng droga na nasasangkot. Gaya ng binanggit sa People v. Holgado, ang posibilidad ng tampering o pagkawala ay mas mataas kapag maliit ang exhibit. Samakatuwid, dapat maging mas maingat ang mga korte sa pagsusuri ng mga kaso na may maliit na halaga ng droga upang maiwasan ang pagtatanim o pagbabago ng ebidensya. Dahil sa mga nabanggit na kadahilanan, napagdesisyunan ng Korte Suprema na hindi napatunayan ng prosekusyon ang integridad ng mga nakumpiskang droga, kaya’t kinakailangan ang pagpapawalang-sala kay Ortega.
FAQs
Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Ang pangunahing isyu ay kung napatunayan ba ng prosekusyon ang integridad ng mga nakumpiskang droga mula kay Ortega, lalo na dahil sa mga pagkukulang sa pagsunod sa Section 21 ng RA 9165. |
Ano ang chain of custody? | Ang chain of custody ay tumutukoy sa dokumentadong daloy ng ebidensya, mula sa oras na ito ay nakumpiska hanggang sa ito ay iharap sa korte. Mahalaga ito upang masiguro na ang ebidensya ay hindi napapalitan, nadadagdagan, o nasisira. |
Ano ang mga kinakailangan sa Section 21 ng RA 9165? | Ayon sa Section 21, ang pag-imbentaryo at pagkuha ng litrato ng mga nakumpiskang droga ay dapat gawin agad pagkatapos ng pagkumpiska sa presensya ng akusado o kanyang kinatawan, isang kinatawan mula sa media, DOJ, at isang elected public official. |
Ano ang nangyari sa pag-imbentaryo sa kaso ni Ortega? | Tanging isang barangay official ang naroroon sa pag-imbentaryo, at ang Inventory/Confiscation Receipt ay hindi nilagdaan ni Ortega o ng kanyang abogado. Walang patunay na nabigyan sila ng kopya ng dokumento. |
Bakit mahalaga ang presensya ng mga testigo sa pag-imbentaryo? | Ang presensya ng mga testigo ay mahalaga upang masiguro ang integridad ng proseso at maiwasan ang pagtatanim o pagbabago ng ebidensya. |
Ano ang epekto ng pagliban ng testimonyo ng forensic chemist? | Ang pagliban ng testimonyo ng forensic chemist ay nagdulot ng malaking puwang sa chain of custody, dahil hindi napatunayan na ang mga droga na ipinadala sa laboratoryo ay eksaktong mga drugang nakuha mula kay Ortega. |
Ano ang naging batayan ng Korte Suprema sa pagpapawalang-sala kay Ortega? | Batay sa mga pagkukulang sa pagsunod sa Section 21 at sa kawalan ng sapat na paliwanag mula sa prosekusyon, napagdesisyunan ng Korte Suprema na hindi napatunayan ang integridad ng mga nakumpiskang droga, kaya’t kinakailangan ang pagpapawalang-sala. |
Ano ang implikasyon ng desisyon na ito? | Ang desisyon na ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng mahigpit na pagsunod sa mga pamamaraan sa paghawak ng ebidensya sa mga kaso ng droga, upang maprotektahan ang mga karapatan ng akusado at mapanatili ang integridad ng proseso ng hustisya. |
Sa kabuuan, ipinapakita ng kasong ito ang kahalagahan ng pagsunod sa batas at tamang pamamaraan sa paghawak ng ebidensya. Kung hindi susundin ang mga ito, maaaring mapawalang-sala ang akusado, kahit pa may ebidensya ng krimen. Kaya naman, ang pagpapahalaga sa due process at chain of custody ay mahalaga sa pagkamit ng hustisya.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: People of the Philippines v. Willruss Ortega, G.R. No. 240224, February 23, 2022