ASG Law

Tag: Dobleng Pagkamamamayan

  • Diskwalipikasyon Dahil sa Dobleng Pagkamamamayan: Ang Pagiging Ineligible sa Pwesto ay Hindi Maaaring Madaig ng Boto ng Bayan

    Ipinasiya ng Korte Suprema na ang mga indibidwal na may dobleng pagkamamamayan ay diskwalipikadong tumakbo para sa anumang lokal na posisyon. Ang kanilang sertipiko ng kandidatura ay walang bisa mula sa simula pa lamang (void ab initio), at ang mga botong ibinigay sa kanila ay hindi dapat bilangin. Kaya, ang kandidato na may sumunod na pinakamataas na bilang ng boto sa mga kwalipikadong kandidato ang siyang legal na may karapatan sa posisyon. Ang desisyong ito ay nagpapakita na ang kagustuhan ng mga botante ay hindi maaaring magpawalang-bisa sa mga legal na kwalipikasyon para sa isang posisyon, kaya naman mahalagang masiguro ang kwalipikasyon ng isang kandidato bago pa man magsimula ang halalan.

    Ang Dilemma ng Dobleng Pagkamamamayan: Maaari Bang Tumakbo sa Halalan?

    Ang kasong ito ay nag-ugat sa isang petisyon na inihain laban kay Arlene Llena Empaynado Chua (Chua), na nanalong konsehal sa ika-apat na distrito ng Maynila. Kinuwestiyon ang kanyang kandidatura dahil umano sa kanyang dobleng pagkamamamayan, na isa sa mga basehan ng diskwalipikasyon sa ilalim ng Local Government Code. Ayon sa petisyon, si Chua ay isang mamamayan din ng Estados Unidos, at hindi umano siya sumunod sa mga kinakailangan ng batas upang lubusang talikuran ang kanyang pagkamamamayang Amerikano bago tumakbo sa halalan. Kaya naman, ang pangunahing tanong ay kung tama ba ang Commission on Elections (COMELEC) sa pagdiskumple kay Chua at sa pagproklama sa sumunod na kandidato na may pinakamataas na boto.

    Sinabi ni Fragata na si Chua ay hindi kwalipikadong tumakbo bilang Konsehal dahil hindi ito isang mamamayang Pilipino, at isa itong permanenteng residente ng United States of America.

    3. Si [Chua] ay hindi isang mamamayang Pilipino.

    4. Bago maghain ng kanyang kandidatura, si [Chua] ay nanirahan sa Estados Unidos ng Amerika (USA) sa loob ng hindi bababa sa 33 taon.

    5. [Chua] ay isang imigrante at validong binigyan ng Green Card ng Gobyerno ng USA.

    6. Siya ay naninirahan at patuloy na naninirahan [sa Georgia, USA].

    7. [Chua] ay isang Rehistradong Propesyonal na Nars sa Estado ng Georgia, USA mula noong Nobyembre 17, 1990.

    8. Ang Propesyonal na Lisensya ni … [Chua] sa USA ay mawawalan pa rin ng bisa sa 31 Enero 2014.

    Idiniin ni Chua na siya ay ipinanganak na Pilipino. Ayon kay Chua, ang Petisyon ni Fragata ay huli na sa paghahain, itinuring man itong isa para sa deklarasyon ng isang istorbo na kandidato o para sa pagtanggi ng angkop na proseso o pagkansela ng sertipiko ng kandidatura. Binigyang-diin ni Chua na siya ay naiproklama na noong Mayo 15, 2013, kaya ang tamang remedyo ni Fragata ay ang paghahain ng petisyon para sa quo warranto sa ilalim ng Seksyon 253 ng Omnibus Election Code.

    Pinagtibay ng COMELEC na si Chua ay may dobleng pagkamamamayan nang siya ay maghain ng kanyang sertipiko ng kandidatura. Bagama’t naibalik niya ang kanyang pagka-Pilipino noong 2011 sa pamamagitan ng panunumpa ng katapatan, nabigo siyang magsagawa ng sinumpaang salaysay ng kanyang pagtalikdan sa pagkamamamayang Amerikano gaya ng kinakailangan sa ilalim ng Seksyon 5(2) ng Citizenship Retention and Re-acquisition Act of 2003.

    SECTION 5. Mga Karapatang Sibil at Politikal at mga Pananagutan. – Ang mga nagpanatili o muling nagkamit ng pagkamamamayang Pilipino sa ilalim ng Batas na ito ay tatamasa ng ganap na karapatang sibil at politikal at sasailalim sa lahat ng kalakip na pananagutan at responsibilidad sa ilalim ng umiiral na mga batas ng Pilipinas at ang mga sumusunod na kondisyon:
    ….
    (2) Ang mga naghahangad ng halal na pampublikong tungkulin sa Pilipinas ay dapat matugunan ang mga kwalipikasyon para sa paghawak ng naturang pampublikong tungkulin gaya ng kinakailangan ng Konstitusyon at umiiral na mga batas at, sa panahon ng paghahain ng sertipiko ng kandidatura, gumawa ng personal at sinumpaang pagtalikod sa anuman at lahat ng dayuhang pagkamamamayan sa harap ng sinumang opisyal ng publiko na awtorisadong mangasiwa ng panunumpa[.]

    Dahil dito, sinabi ng Korte Suprema na ang pagiging dual citizen ni Chua ay isang diskwalipikasyon na umiiral bago pa man siya naghain ng kanyang kandidatura.

    SEKSYON 40. Mga Diskwalipikasyon. – Ang mga sumusunod na tao ay diskwalipikado sa pagtakbo para sa anumang halal na lokal na posisyon:
    ….
    (d) Yaong may dobleng pagkamamamayan;

    Kaya naman, hindi maaaring maging basehan ang boto ng taumbayan para maibalewala ang mga legal na kwalipikasyon. Ang mga kinakailangan sa kwalipikasyon ay dapat munang matugunan bago pa man maging kandidato ang isang tao.

    Sinabi ng Korte Suprema na ang permanent vacancy sa posisyon ng konsehal ay dapat punan ng kandidato na nakakuha ng sumunod na pinakamataas na bilang ng boto sa mga kwalipikadong kandidato, at hindi sa pamamagitan ng rule of succession.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Kung tama ba ang COMELEC sa pagdiskumple kay Chua bilang konsehal dahil sa kanyang dobleng pagkamamamayan at sa pagproklama kay Bacani bilang kanyang kapalit.
    Ano ang ibig sabihin ng ‘void ab initio’? Ang ‘void ab initio’ ay nangangahulugang walang bisa mula sa simula pa lamang. Sa konteksto ng kasong ito, ang sertipiko ng kandidatura ni Chua ay walang bisa dahil mayroon na siyang diskwalipikasyon bago pa man siya naghain nito.
    Ano ang kahalagahan ng sinumpaang pagtalikod sa dayuhang pagkamamamayan? Ang sinumpaang pagtalikod sa dayuhang pagkamamamayan ay isang karagdagang kinakailangan para sa mga indibidwal na naibalik ang kanilang pagka-Pilipino at nais tumakbo sa halalan. Ito ay upang masiguro na sila ay ganap na nagpapasailalim sa mga batas ng Pilipinas.
    Maaari bang maging basehan ang resulta ng eleksyon para maidaig ang mga kwalipikasyon sa ilalim ng batas? Hindi. Ayon sa Korte Suprema, ang boto ng taumbayan ay hindi maaaring magpawalang-bisa sa mga legal na kwalipikasyon. Dapat munang matugunan ng isang kandidato ang lahat ng mga kinakailangan bago pa man siya payagang tumakbo sa halalan.
    Ano ang batayan ng diskwalipikasyon sa kasong ito? Ang batayan ng diskwalipikasyon ay ang Seksyon 40(d) ng Local Government Code, na nagbabawal sa mga may dobleng pagkamamamayan na tumakbo para sa anumang lokal na posisyon.
    Sino ang dapat pumalit sa pwesto ng isang diskwalipikadong kandidato? Sa kasong ito, ang dapat pumalit sa pwesto ay ang kandidato na may sumunod na pinakamataas na bilang ng boto sa mga kwalipikadong kandidato.
    Ano ang pinagkaiba ng petisyon para sa disqualification sa petisyon para sa cancellation of certificate of candidacy? Bagamat magkapareho, magkaiba ang basehan ng bawat isa. Kung ang false material representation sa certificate of candidacy ay may kaugnayan sa grounds for disqualification, ang petitioner ay may choice kung magfa-file ng petition to deny due course or cancel a certificate of candidacy o petition for disqualification, so long as the petition filed complies with the requirements under the law.
    Nag-issue ba ng Temporary Restraining Order (TRO) ang korte para dito? Wala. Ipinagpatuloy ng korte ang pagdinig sa kaso nang walang TRO.

    Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagsunod sa mga legal na kwalipikasyon sa pagtakbo sa halalan. Ang pagiging dual citizen, kung hindi naaayos ayon sa batas, ay maaaring maging hadlang sa pagganap ng tungkulin sa pamahalaan.

    Para sa mga katanungan tungkol sa pag-aaplay ng desisyong ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: Ang pagsusuring ito ay para sa layuning impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na akma sa iyong sitwasyon, mangyaring kumonsulta sa isang kwalipikadong abogado.
    Source: Arlene Llena Empaynado Chua v. COMELEC, G.R. No. 216607, April 5, 2016

  • Diskwalipikasyon Dahil sa Dobleng Pagkamamamayan: Posisyon sa Pagtakbo sa Halalan

    Ipinahayag ng Korte Suprema na ang isang taong may dobleng pagkamamamayan ay diskwalipikadong tumakbo para sa anumang posisyon sa gobyerno sa Pilipinas. Ang desisyon na ito ay nagpapatibay sa kahalagahan ng pagiging tapat at eksklusibong pagtitiwala sa bansa, lalo na sa mga opisyal na naglilingkod sa bayan. Sa madaling salita, ang sinumang nagtataglay ng pagkamamamayan ng ibang bansa ay hindi maaaring maging kandidato, upang matiyak ang dedikasyon at katapatan sa Pilipinas.

    Nang Renunsyasyon ay Hindi Sapat: Paglalakbay Gamit ang Pasaporte ng Ibang Bansa, Hadlang sa Ambisyong Politikal?

    Ang kasong ito ay tungkol sa pagtakbo ni Arsenio A. Agustin bilang Mayor ng Marcos, Ilocos Norte. Bagama’t naghain siya ng Affidavit of Renunciation (pagtalikod sa pagkamamamayan ng Amerika), gumamit pa rin siya ng pasaporte ng Estados Unidos sa kanyang paglalakbay, na nagdulot ng isyu sa kanyang kwalipikasyon. Ang pangunahing legal na tanong: sapat na ba ang pagtalikod sa pagkamamamayan upang maging kwalipikado, kahit na ginagamit pa rin ang mga pribilehiyo nito?

    Sa pagdedesisyon, kinilala ng Korte Suprema na si Agustin ay naghain ng Certificate of Candidacy (CoC) na nagsasaad na siya ay kwalipikado. Gayunpaman, napag-alaman na matapos niyang talikuran ang kanyang pagkamamamayang Amerikano at maghain ng CoC, naglakbay siya gamit ang kanyang pasaporte ng Estados Unidos. Dahil dito, epektibo niyang pinawalang-bisa ang kanyang panunumpa at nagbalik sa kanyang dating katayuan bilang isang mamamayan ng dalawang bansa. Binigyang-diin ng Korte na ang paggamit ng pasaporte ng ibang bansa pagkatapos ng renunsyasyon ay nagpapahiwatig ng patuloy na pag-angkin sa pagkamamamayan nito.

    Section 40 ng Local Government Code: “Ang mga sumusunod na tao ay diskwalipikadong tumakbo sa anumang elective local position:

    (d) Those with dual citizenship;”

    Dahil sa paggamit ni Agustin ng kanyang pasaporte ng Estados Unidos, nilabag niya ang Section 40(d) ng Local Government Code na nagbabawal sa mga may dobleng pagkamamamayan na tumakbo sa anumang posisyon sa lokal na pamahalaan. Sinabi ng Korte na kahit na hindi nila nakita na sinadya ni Agustin na linlangin ang publiko, maaari pa rin siyang ideklarang diskwalipikado dahil hindi niya natugunan ang kinakailangang kwalipikasyon sa ilalim ng Local Government Code. Hindi binawi ng kanyang Affidavit of Renunciation ang kanyang diskwalipikasyon dahil sa paggamit niya ng pasaporte ng Estados Unidos. Ang kanyang ginawa ay isang indikasyon ng kanyang pagpapatuloy sa paggamit ng kanyang mga karapatan bilang isang mamamayan ng Amerika.

    Dahil sa kanyang diskwalipikasyon bago pa ang araw ng halalan, idineklara ng Korte Suprema na ang mga botong ibinato para kay Agustin ay dapat ituring na stray votes. Dahil dito, ang kandidato na may pinakamataas na bilang ng boto, si Salvador S. Pillos, ay dapat iproklama bilang Mayor ng Marcos, Ilocos Norte. Ang pasya na ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagiging eksklusibo ng pagkamamamayan para sa mga humahawak ng posisyon sa pamahalaan, at kung paano ang mga aksyon pagkatapos ng renunsyasyon ay maaaring makaapekto sa isang ambisyong politikal.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Ang pangunahing isyu ay kung kwalipikado si Arsenio A. Agustin na tumakbo bilang Mayor ng Marcos, Ilocos Norte dahil sa isyu ng kanyang pagkamamamayan. Nagkaroon siya ng pagkamamamayan ng Estados Unidos, na kalaunan ay kanyang tinalikuran.
    Bakit kinansela ng COMELEC ang CoC ni Agustin? Kinansela ng COMELEC ang CoC ni Agustin dahil hindi raw siya nakapagpakita ng sapat na ebidensya na sumusunod siya sa mga probisyon ng RA 9225. Ang RA 9225 ay tumutukoy sa muling pagkuha ng pagkamamamayang Pilipino.
    Ano ang Republic Act No. 9225? Ang Republic Act No. 9225, o mas kilala bilang “Citizenship Retention and Re-acquisition Act of 2003,” ay nagpapahintulot sa mga dating Pilipino na magkaroon muli ng pagkamamamayang Pilipino nang hindi kinakailangang talikuran ang kanilang kasalukuyang pagkamamamayan. May mga kondisyon din ito para sa mga nagbabalik-Pilipino na gustong humawak ng posisyon sa gobyerno.
    Bakit hindi naging sapat ang Affidavit of Renunciation ni Agustin? Hindi naging sapat ang Affidavit of Renunciation ni Agustin dahil kahit na nagtalikod siya sa kanyang pagkamamamayang Amerikano, naglakbay siya gamit ang kanyang pasaporte ng Estados Unidos pagkatapos nito. Ito ay itinuring na pagbawi sa kanyang naunang renunsyasyon.
    Ano ang epekto ng paggamit ni Agustin ng pasaporte ng Estados Unidos? Ang paggamit ni Agustin ng pasaporte ng Estados Unidos matapos ang renunsyasyon ay nagbalik sa kanya sa estado ng pagiging isang mamamayan ng dalawang bansa. Ayon sa batas, diskwalipikado siyang tumakbo para sa anumang posisyon sa lokal na pamahalaan.
    Paano nakaapekto ang desisyon ng COMELEC sa resulta ng halalan? Dahil idineklarang diskwalipikado si Agustin bago ang halalan, ang mga botong ibinato para sa kanya ay itinuring na stray votes. Nangangahulugan ito na hindi sila binibilang at ang kandidato na may pinakamataas na bilang ng mga wastong boto ang nanalo.
    Sino ang naiproklama bilang Mayor ng Marcos, Ilocos Norte? Si Salvador S. Pillos, ang katunggali ni Agustin na may pinakamataas na bilang ng boto, ang idineklarang Mayor ng Marcos, Ilocos Norte. Ito ay dahil sa diskwalipikasyon ni Agustin at pagiging stray votes ng mga boto para sa kanya.
    Ano ang kahalagahan ng desisyong ito para sa mga tumatakbo sa halalan? Binibigyang-diin ng desisyon na ito ang kahalagahan ng pagtalima sa mga kwalipikasyon at diskwalipikasyon na itinakda ng batas, lalo na ang mga may kaugnayan sa pagkamamamayan. Mahalagang talikuran nang lubusan ang anumang pagkamamamayan maliban sa Pilipino bago tumakbo sa halalan.
    Ano ang implikasyon ng kasong ito sa mga may hawak na posisyon sa gobyerno? Para sa mga humahawak ng posisyon sa gobyerno, ang kasong ito ay nagpapaalala na ang katapatan sa Pilipinas ay hindi dapat pagdudahan. Ang anumang indikasyon ng patuloy na paggamit ng pagkamamamayan ng ibang bansa ay maaaring magresulta sa diskwalipikasyon.

    Ang desisyon sa kasong ito ay nagtatakda ng mahalagang pamantayan para sa mga nagnanais na maglingkod sa gobyerno. Ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng katapatan sa Pilipinas at ang pangangailangan para sa buong pagtalima sa mga batas na namamahala sa kwalipikasyon at diskwalipikasyon ng mga kandidato. Ipinapakita rin nito kung paano ang mga aksyon ng isang indibidwal, kahit na matapos ang pormal na pagtalikod sa isang pagkamamamayan, ay maaaring magkaroon ng malalim na epekto sa kanyang kakayahang humawak ng posisyon sa pamahalaan.

    Para sa mga katanungan hinggil sa aplikasyon ng desisyong ito sa mga tiyak na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay ibinigay para sa mga layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na iniakma sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
    Source: AGUSTIN v. COMELEC, G.R. No. 207105, November 10, 2015