Bawal nga ba Talaga? Hindi Maaaring Makuha ng Dayuhan ang Lupa na Binili sa Pangalan ng Asawang Pilipino

WILLEM BEUMER, PETITIONER, VS. AVELINA AMORES, RESPONDENT. G.R. No. 195670, December 03, 2012

INTRODUKSYON

Isipin mo na lang: isang dayuhan na umibig sa isang Pilipina, nagpakasal, at bumuo ng pamilya sa Pilipinas. Para sa kanilang kinabukasan, bumili sila ng lupa, pero dahil dayuhan ang isa, sa pangalan na lang ng Pilipina ipinarehistro. Ngunit paano kung maghiwalay sila? Maaari bang bawiin ng dayuhan ang kanyang puhunan sa lupa, o mananatili na lang ito sa pangalan ng dating asawa? Ito ang sentro ng kaso ni Willem Beumer laban kay Avelina Amores, kung saan sinuri ng Korte Suprema ang limitasyon sa pagmamay-ari ng lupa ng mga dayuhan sa Pilipinas.

Sa madaling sabi, si Willem Beumer, isang Dutch national, at si Avelina Amores, isang Pilipina, ay nagpakasal. Sa panahon ng kanilang pagsasama, bumili sila ng ilang lote ng lupa na ipinarehistro sa pangalan ni Avelina. Nang mapawalang-bisa ang kanilang kasal dahil sa psychological incapacity ni Willem, hiniling ni Willem na hatiin ang kanilang conjugal properties, kasama na ang mga lupang ito. Ang pangunahing tanong dito: Maaari bang mabawi ni Willem ang halaga ng lupang binili niya ngunit nakapangalan sa kanyang dating asawang Pilipina, kahit na siya ay isang dayuhan?

KONTEKSTONG LEGAL: ANG KONSTITUSYON AT ANG PAGMAMAY-ARI NG LUPA

Ang Saligang Batas ng Pilipinas ay malinaw: bawal sa mga dayuhan ang magmay-ari ng pribadong lupa sa Pilipinas, maliban na lamang kung ito ay sa pamamagitan ng mana. Ito ay nakasaad sa Seksyon 7, Artikulo XII ng Konstitusyon:

“Seksyon 7. Maliban sa mga kaso ng legal na pagmamana, walang pribadong lupa ang maililipat o maihahatid maliban sa mga indibidwal, korporasyon, o asosasyon na kwalipikadong magtamo o humawak ng lupa sa dominyo publiko.”

Ang layunin nito ay protektahan ang ating pambansang patrimonya at tiyakin na mananatili sa mga Pilipino ang kontrol sa ating sariling lupa. Hindi ito basta-basta kapritso; ito ay isang pundamental na prinsipyo ng ating soberanya bilang isang bansa.

Ang prinsipyong ito ay hindi lamang nakasulat sa Konstitusyon; ito ay paulit-ulit na kinumpirma ng Korte Suprema sa iba’t ibang kaso. Sa kasong Cheesman v. Intermediate Appellate Court, sinabi ng Korte Suprema na kahit na ang isang dayuhan ay nagpondo para sa pagbili ng lupa at ipinarehistro ito sa pangalan ng kanyang asawang Pilipina, hindi siya maaaring mag-angkin ng pagmamay-ari dito. Ang paglabag sa Konstitusyon ay hindi maaaring payagan, kahit na sa pamamagitan ng paggamit ng dummy o pagtatago sa pangalan ng iba.

Bukod pa rito, mayroong tinatawag na doktrina ng pari delicto. Ito ay isang Latin na kataga na nangangahulugang