Ang Mahalagang Tala sa Chain of Custody: Paano Ito Nagliligtas Mula sa Maling Pagkakakulong sa Kasong Droga
G.R. No. 207992, August 11, 2014
INTRODUKSYON
Naranasan mo na bang mapagbintangan sa isang krimen na hindi mo ginawa? Sa mundo ng batas, lalo na sa mga kaso ng droga, ang tinatawag na “chain of custody” ay napakahalaga. Ito ang paraan para masigurong hindi napapalitan o nababago ang ebidensya mula sa oras na makuha ito hanggang sa maipakita sa korte. Kung hindi masusunod ang prosesong ito, maaaring mapawalang-sala ang akusado, kahit pa may ebidensya laban sa kanya. Isang halimbawa nito ang kaso ni Roberto Holgado at Antonio Misarez, kung saan sila ay nakalaya dahil sa kapabayaan ng mga pulis sa paghawak ng ebidensya.
Sa kasong People of the Philippines v. Roberto Holgado y Dela Cruz and Antonio Misarez y Zaraga, ang dalawang akusado ay kinasuhan ng pagbebenta ng iligal na droga. Ayon sa mga pulis, nakabili sila kay Holgado at Misarez ng maliit na halaga ng shabu sa isang buy-bust operation. Ngunit sa paglilitis, napansin ng Korte Suprema ang maraming pagkukulang sa paraan ng paghawak ng ebidensya ng droga. Dahil dito, pinawalang-sala ang mga akusado.
LEGAL NA KONTEKSTO: SECTION 21 NG RA 9165 AT ANG KAHALAGAHAN NG CHAIN OF CUSTODY
Ang chain of custody ay hindi lamang basta termino sa batas; ito ay isang konkretong proseso na nakasaad sa Section 21 ng Republic Act No. 9165, o ang Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002. Ayon sa batas na ito, kailangang masiguro na ang droga na nakuha mula sa isang operasyon ay pareho pa rin pagdating sa korte. Ito ay para maiwasan ang pagtatanim ng ebidensya o anumang pagbabago dito.
Narito ang sipi mula sa Section 21 ng RA 9165 na nagpapakita ng mga hakbang na dapat sundin:
SEC. 21. Custody and Disposition of Confiscated, Seized, and/or Surrendered Dangerous Drugs, Plant Sources of Dangerous Drugs, Controlled Precursors and Essential Chemicals, Instruments/Paraphernalia and/or Laboratory Equipment. – The PDEA shall take charge and have custody of all dangerous drugs, plant sources of dangerous drugs, controlled precursors and essential chemicals, as well as instruments/paraphernalia and/or laboratory equipment so confiscated, seized and/or surrendered, for proper disposition in the following manner:
(1) The apprehending team having initial custody and control of the dangerous drugs, controlled precursors and essential chemicals, instruments/paraphernalia and/or laboratory equipment shall, immediately after seizure and confiscation, conduct a physical inventory of the seized items and photograph the same in the presence of the accused or the person/s from whom such items were confiscated and/or seized, or his/her representative or counsel, with an elected public official and a representative of the National Prosecution Service or the media who shall be required to sign the copies of the inventory and be given a copy thereof: Provided, That the physical inventory and photograph shall be conducted at the place where the search warrant is served; or at the nearest police station or at the nearest office of the apprehending officer/team, whichever is practicable, in case of warrantless seizures: Provided, finally, That noncompliance of these requirements under justifiable grounds, as long as the integrity and the evidentiary value of the seized items are properly preserved by the apprehending officer/team, shall not render void and invalid such seizures and custody over said items.
Mula sa kasong People v. Morales, sinabi ng Korte Suprema na ang “failure to comply with Paragraph 1, Section 21, Article II of RA 9165 implie[s] a concomitant failure on the part of the prosecution to establish the identity of the corpus delicti.” Ang corpus delicti ay ang mismong katawan ng krimen, sa kasong ito, ang iligal na droga. Kung hindi mapatunayan na ang iprinisentang droga sa korte ay talagang nakuha mula sa akusado, mahihirapan ang prosekusyon na mapatunayang nagkasala ang akusado.
Sa kasong Malilin v. People, ipinaliwanag pa ng Korte Suprema kung bakit napakahalaga ng chain of custody sa mga kaso ng droga. Dahil ang droga ay madaling palitan o dayain, kailangan ng mas mahigpit na proseso para masigurong ang ebidensya ay tunay at hindi gawa-gawa lamang.
PAGBUKAS SA KASO: PEOPLE V. HOLGADO AT MISAREZ
Magsimula tayo sa simula. Noong 2007, nakatanggap ang Pasig City Police ng impormasyon tungkol sa umano’y pagbebenta ng droga ni Roberto Holgado sa C. Raymundo Street. Matapos ang surveillance, nakakuha sila ng search warrant laban kay Holgado. Ngunit bago ipatupad ang search warrant, nagplano muna ang mga pulis ng buy-bust operation.
Noong Enero 17, 2007, nagpunta ang mga pulis sa lugar. Isang pulis na nagpanggap na buyer, si PO1 Philip Aure, kasama ang isang impormante, ang lumapit kay Holgado. Kasama ni Holgado ang dalawang iba pang lalaki na nag-iinuman. Tinanong ni Holgado ang impormante kung bibili ito ng droga. Ipinakilala naman ng impormante si PO1 Aure bilang isang user. Nagbigay si PO1 Aure ng dalawang marked na P100 bills kay Holgado. Sinabi ni Holgado na nasa restroom ang droga, kasama ng kanyang “kumpare.”
Tinawag ni Holgado si Antonio Misarez. Lumabas si Misarez mula sa restroom at tinanong kung sino ang bibili. Sumagot sina PO1 Aure at ang impormante. Binigay ni Misarez ang isang plastic sachet na may puting crystalline substance kay PO1 Aure. Ito na ang hudyat para sa ibang pulis. Sinunggaban ni PO1 Aure si Misarez, pero nakatakbo ito papasok ng bahay, kasama si Holgado. Sinira ng mga pulis ang pinto at hinabol ang dalawa. Nahuli sila sa katabing bahay.
Ipinatupad ang search warrant sa bahay ni Holgado. Nakakuha pa raw ng ibang droga at drug paraphernalia. Pero ang kasong ito ay nakasentro sa sachet na ibinenta kay PO1 Aure.
Sa korte, sinabi ng prosekusyon na minarkahan ni PO1 Aure ang sachet ng “RH-PA” sa lugar mismo ng buy-bust. Pero maraming butas sa testimonya ng mga pulis tungkol sa chain of custody. Hindi malinaw kung sino ang nagdala ng ebidensya sa presinto, kung paano ito iniimbak, at kung sino ang nagsumite nito sa crime laboratory.
Sa depensa naman, sinabi nina Holgado at Misarez na walang buy-bust operation. Basta na lang daw pumasok ang mga pulis sa bahay at inaresto sila habang nag-iinuman. Sinabi rin nila na tinaniman sila ng ebidensya.
Sa Regional Trial Court (RTC), napatunayang guilty sina Holgado at Misarez sa pagbebenta ng droga. Umakyat ang kaso sa Court of Appeals (CA), at kinumpirma ng CA ang desisyon ng RTC. Ngunit hindi sumuko sina Holgado at Misarez at umakyat sila sa Korte Suprema.
Sa Korte Suprema, binalikan ang mga ebidensya at testimonya. Napansin ng Korte Suprema ang mga kapabayaan sa chain of custody. Bukod pa rito, napakaliit lang ng halaga ng shabu na umano’y nabili – 0.05 gramo lang. At pinawalang-sala pa sina Holgado at Misarez sa ibang kaso na may kaugnayan sa mga ebidensyang nakuha sa search warrant dahil hindi rin maayos ang paghawak ng mga ebidensyang ito.
Binigyang-diin ng Korte Suprema ang mga sumusunod na punto:
- Hindi napatunayan ng prosekusyon na sumunod sa Section 21 ng RA 9165 ang mga pulis.
- Hindi malinaw kung sino ang humawak ng droga mula sa lugar ng krimen hanggang sa crime laboratory.
- Napakaliit ng halaga ng droga, kaya mas dapat na maging maingat sa paghawak ng ebidensya.
- Pinawalang-sala na ang mga akusado sa ibang kaso dahil sa problema sa ebidensya, kaya dapat ikonsidera rin ito sa kasong ito.
Dahil sa mga pagkukulang na ito, pinawalang-sala ng Korte Suprema sina Roberto Holgado at Antonio Misarez. Ayon sa Korte Suprema:
“In sum, the integrity of three (3) of the four (4) links enumerated in People v. Nandi (i.e., seizure and marking, turnover by the apprehending officer to the investigating officer, and turnover by the investigating officer to the forensic chemist) has been cast in doubt. As in Nandi, this doubt must be resolved in favor of accused-appellants.”
PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON: ANO ANG MAAARING MATUTUNAN DITO?
Ang kasong People v. Holgado ay isang malinaw na paalala kung gaano kahalaga ang chain of custody sa mga kaso ng droga. Hindi sapat na basta mahuli ang akusado at makakuha ng droga. Kailangan ding masigurong maayos ang paghawak sa ebidensya para hindi mapawalang-sala ang kaso dahil lang sa teknikalidad.
Para sa mga law enforcers, ang kasong ito ay nagtuturo ng mga sumusunod:
- Sundin ang Section 21 ng RA 9165: Huwag balewalain ang mga hakbang na nakasaad sa batas. Mula sa pagmarka ng ebidensya sa lugar ng krimen, pag-inventory, pagkuha ng litrato, hanggang sa pagdala nito sa laboratoryo, kailangang maayos ang dokumentasyon at paghawak.
- Mag-ingat lalo na sa maliit na halaga ng droga: Kapag maliit lang ang halaga ng droga, mas mataas ang posibilidad na mapagkamalan o mapalitan ito. Kaya mas dapat na maging maingat sa chain of custody.
- Dokumentasyon ay susi: Lahat ng hakbang sa paghawak ng ebidensya ay dapat na maitala. Sino ang humawak? Kailan at saan? Ano ang ginawa? Ang kumpletong dokumentasyon ay makakatulong para mapatunayan ang integridad ng ebidensya.
MGA MAHAHALAGANG ARAL:
- Ang chain of custody ay hindi opsyon, kundi obligasyon sa batas.
- Ang kapabayaan sa chain of custody ay maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala.
- Kailangan ng masusing dokumentasyon sa lahat ng hakbang sa paghawak ng ebidensya.
- Kahit maliit lang ang halaga ng droga, hindi dapat balewalain ang chain of custody.
MGA TANONG NA MADALAS ITANONG (FREQUENTLY ASKED QUESTIONS)
1. Ano ba talaga ang ibig sabihin ng “chain of custody”?
Ito ay ang proseso ng pagdokumento at pagsubaybay kung sino ang humahawak ng ebidensya, saan ito dinala, at kung anong ginawa dito, mula sa oras na makuha ito hanggang sa maipakita sa korte. Parang talaan ito ng “travel history” ng ebidensya.
2. Bakit napakahalaga ng chain of custody sa kaso ng droga?
Dahil ang droga ay madaling palitan o dayain. Kailangan masigurong ang ebidensya na iprinisenta sa korte ay pareho sa orihinal na nakuha mula sa akusado.
3. Ano ang mangyayari kung hindi nasunod ang chain of custody?
Maaaring mapawalang-sala ang akusado dahil magkakaroon ng duda sa integridad ng ebidensya.
4. Ano ang dapat gawin ng mga pulis para masigurong maayos ang chain of custody?
Kailangan nilang sundin ang Section 21 ng RA 9165, magdokumenta ng maayos, at maging maingat sa paghawak ng ebidensya.
5. May exception ba sa requirement ng chain of custody?
Oo, may exception kung may “justifiable grounds” para hindi masunod ang lahat ng requirements, basta napatunayan na napreserba pa rin ang integridad at evidentiary value ng ebidensya.
Naranasan mo ba ang kahirapan sa kasong may kinalaman sa droga? Huwag mag-alala, ang ASG Law ay eksperto sa mga ganitong kaso. Kung kailangan mo ng konsultasyon o legal na representasyon, makipag-ugnayan sa amin o bisitahin ang aming contact page.


Source: Supreme Court E-Library
This page was dynamically generated
by the E-Library Content Management System (E-LibCMS)