Sa isang mahalagang desisyon, pinawalang-bisa ng Korte Suprema ang hatol kay Zacarias Lesin Misa dahil sa hindi pagsunod sa tamang chain of custody sa mga ebidensya ng droga. Ipinunto ng Korte na ang pagkabigong mapanatili ang integridad ng mga ebidensya ay nagdududa sa pagkakasala ng akusado. Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng mahigpit na pagsunod sa mga alituntunin sa paghawak ng ebidensya sa mga kaso ng droga upang matiyak ang isang patas na paglilitis at protektahan ang mga karapatan ng akusado.
Kakulangan sa Tamang Saksi: Nasira ba ang Kaso Laban kay Misa?
Ang kaso ay nagsimula sa mga paratang laban kay Zacarias Lesin Misa para sa paglabag sa Sections 5 at 11, Article II ng Republic Act No. (RA) 9165, o ang “Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002”. Ayon sa mga paratang, si Misa ay nahuli sa isang buy-bust operation na may dalawang sachet ng shabu, at sa kasunod na paghahanap, nakuha ang limang karagdagang sachet. Ang isyu ay nakatuon sa kung nasunod ba ng mga awtoridad ang kinakailangang proseso sa paghawak ng mga ebidensya, partikular na ang presensya ng mga kinakailangang saksi sa panahon ng pag-inventory at pagkuha ng litrato ng mga nasamsam na droga.
Sa mga kaso ng pagbebenta o pag-iingat ng ipinagbabawal na gamot, kailangang patunayan ang pagkakakilanlan ng gamot nang may katiyakan. Ito ay nangangahulugan na dapat maipakita ng prosekusyon ang bawat hakbang ng “chain of custody” mula sa pagkakasamsam hanggang sa pagpresenta nito sa korte. Mahalaga ang pagmarka, pag-iimbentaryo, at pagkuha ng litrato ng mga ebidensya kaagad pagkatapos ng pagkakasamsam nito. Ang mga prosesong ito ay dapat gawin sa presensya ng akusado, o ang kanyang kinatawan, pati na rin ang mga kinakailangang saksi.
Ayon sa batas, ang mga saksi ay dapat kinabibilangan ng representante mula sa media at Department of Justice (DOJ), at isang elected public official. Ngunit, matapos ang pag-amyenda ng RA 9165 sa pamamagitan ng RA 10640, kinakailangan na lamang ang presensya ng isang elected public official at isang kinatawan ng National Prosecution Service (NPS) o media. Layunin ng mga saksi na ito na masiguro ang integridad ng ebidensya at maiwasan ang anumang pagdududa sa pagpalit, pagtatanim, o kontaminasyon ng mga ito.
Bagama’t mahalaga ang pagsunod sa “chain of custody”, may mga pagkakataon kung saan hindi ito ganap na maisasagawa. Sa ganitong mga sitwasyon, maaaring hindi pawalang-bisa ang pagkakasamsam kung mapatutunayan ng prosekusyon na mayroong makatwirang dahilan para sa hindi pagsunod at napanatili ang integridad at evidentiary value ng mga ebidensya. Ang prosecusyon ang dapat magpaliwanag sa mga dahilan ng procedural lapses, at ang mga ito ay dapat patunayan bilang katotohanan.
“Provided, further, that non-compliance with these requirements under justifiable grounds, as long as the integrity and the evidentiary value of the seized items are properly preserved by the apprehending officer/team, shall not render void and invalid such seizures of and custody over said items.” – Seksyon 21 (a), Article II ng IRR ng RA 9165
Sa kasong ito, ang Korte Suprema ay nakatagpo ng pagkukulang sa bahagi ng mga awtoridad. Sa pag-iimbentaryo ng mga nakumpiskang gamot, walang kinatawan mula sa DOJ (NPS) o media na naroroon. Ayon kay PO2 Noel Mamale, mahirap umanong makontak ang mga ito. Hindi kinatigan ng Korte ang paliwanag na ito, sapagkat hindi napatunayan na gumawa ng sapat na pagsisikap upang makuha ang presensya ng mga kinakailangang saksi. Ang simpleng pagtawag sa telepono ay hindi sapat upang maituring na “genuine and sufficient efforts”.
Hindi rin katanggap-tanggap ang depensa na kailangan nilang sumunod sa 24-hour submission deadline para isumite ang mga ebidensya sa crime laboratory. Dahil ang operasyon ay planado, dapat ay naayos na nila ang mga kinakailangang hakbang bago pa man isagawa ang buy-bust operation. Dapat sana ay alam na ng mga pulis na hindi basta-basta makukuha ang mga kinatawan ng NPS o media sa anumang oras na kanilang gustuhin.
Dahil sa mga nabanggit, napagdesisyunan ng Korte na nakompromiso ang integridad at evidentiary value ng mga ebidensya. Kaya naman, pinawalang-sala si Misa sa mga krimeng ipinaratang sa kanya.
FAQs
Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Ang pangunahing isyu ay kung nasunod ba ng mga awtoridad ang chain of custody rule sa paghawak ng mga ebidensya ng droga, partikular na ang presensya ng mga kinakailangang saksi sa pag-iimbentaryo. |
Sino ang mga kinakailangang saksi sa ilalim ng batas? | Depende sa petsa ng pagkakakumpiska, ang mga kinakailangang saksi ay maaaring kinatawan mula sa media at DOJ, o isang elected public official at kinatawan ng NPS o media. |
Ano ang chain of custody rule? | Ang chain of custody rule ay tumutukoy sa dokumentadong pagkakasunod-sunod ng paghawak sa ebidensya, mula sa pagkakasamsam hanggang sa pagpresenta nito sa korte. |
Ano ang layunin ng chain of custody rule? | Ang layunin nito ay upang masiguro ang integridad ng ebidensya at maiwasan ang anumang pagdududa sa pagpalit, pagtatanim, o kontaminasyon ng mga ito. |
Maaari bang maging balido ang pagkakasamsam kahit hindi nasunod ang chain of custody? | Oo, kung mapatutunayan ng prosekusyon na mayroong makatwirang dahilan para sa hindi pagsunod at napanatili ang integridad at evidentiary value ng mga ebidensya. |
Sapat na bang dahilan ang pagiging “mahirap kontakin” ang mga saksi? | Hindi, dapat patunayan na gumawa ng sapat na pagsisikap upang makuha ang presensya ng mga kinakailangang saksi. |
Ano ang epekto ng desisyon sa kaso ni Misa? | Dahil sa hindi pagsunod sa chain of custody rule, pinawalang-sala si Misa sa mga krimeng ipinaratang sa kanya. |
Ano ang aral na makukuha sa kasong ito? | Mahalaga ang mahigpit na pagsunod sa mga alituntunin sa paghawak ng ebidensya sa mga kaso ng droga upang matiyak ang isang patas na paglilitis. |
Ang desisyong ito ay nagsisilbing paalala sa mga awtoridad na kailangang maging maingat at mahigpit sa pagsunod sa mga legal na pamamaraan sa paghawak ng mga ebidensya. Ang pagkabigong gawin ito ay maaaring magresulta sa pagpapalaya ng akusado, kahit na mayroong ebidensya na nagtuturo sa kanyang pagkakasala.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: People v. Misa, G.R. No. 236838, October 01, 2018