Sa isang buy-bust operation, mahalaga ang chain of custody para mapanatili ang integridad ng mga nakumpiskang droga. Kung hindi masunod ang prosesong ito at walang sapat na dahilan, maaaring mapawalang-sala ang akusado. Sa kasong ito, pinawalang-sala ng Korte Suprema si Abubacar Abdulwahab dahil sa kapabayaan ng mga awtoridad na sundin ang tamang proseso sa paghawak ng ebidensya. Ipinapakita ng desisyong ito na hindi sapat ang positibong pagkilala sa akusado kung hindi napatunayan na walang pagdududa ang integridad ng mismong droga. Ang pagkabigong tumupad sa mga pamamaraan ay nagtataas ng mga seryosong pagdududa tungkol sa tunay na ebidensya, na nagreresulta sa pagpapawalang-sala sa nasasakdal.
Saan Nagkulang? Kuwento ng Paghuli at ang Mahalagang Chain of Custody
Nagsimula ang kaso nang ireklamo sa mga pulis ang umano’y pagbebenta ng droga ni Abubacar Abdulwahab, alyas Muslim, sa Quiapo. Ayon sa impormante, naghahanap ng mamimili si Muslim ng shabu. Nagkasa ng buy-bust operation kung saan nagpanggap na buyer si PO2 Leonor. Nagkita sila malapit sa LRT 5th Avenue Station sa Caloocan City kung saan umano’y nagbenta si Abdulwahab ng shabu. Dinakip si Abdulwahab at kinasuhan ng paglabag sa Section 5, Article II ng Republic Act No. (RA) 9165.
Subalit, iginiit ng depensa na walang naganap na buy-bust operation at dinakip lamang si Abdulwahab malapit sa LRT Station sa Carriedo. Ayon sa kanya, sapilitan siyang isinakay sa sasakyan at pinagbantaan. Dagdag pa niya, pinilit siyang humawak ng plastic na may lamang tawas para kunan ng litrato, at pinapirma sa dokumentong nagsasaad na siya ay dinakip sa Caloocan City.
Sa desisyon ng RTC, napatunayang guilty si Abdulwahab. Kinatigan din ito ng CA. Ngunit, binawi ng Korte Suprema ang mga naunang desisyon dahil sa kakulangan sa pagsunod sa chain of custody, na siyang mahalaga para mapatunayan ang integridad ng ebidensya. Ang chain of custody ay tumutukoy sa proseso kung saan sinusubaybayan ang paggalaw at pangangalaga ng ebidensya, mula sa pagkumpiska hanggang sa pagharap nito sa korte.
Ayon sa Section 21, Article II ng RA 9165, pagkatapos makumpiska ang droga, kailangang ma-inventory at makuhaan ito ng litrato sa presensya ng akusado, kinatawan ng media, Department of Justice (DOJ), at isang elected public official. Layunin nito na maiwasan ang pagdududa na maaaring palitan, itanim, o kontaminahin ang ebidensya.
Section 21, Article II of RA 9165: Ang apprehending team having initial custody and control of the drugs shall, immediately after seizure and confiscation, physically inventory and photograph the same in the presence of the accused or the person/s from whom such items were confiscated and/or seized, or his/her representative or counsel, a representative from the media and the Department of Justice (DOJ), and any elected public official who shall be required to sign the copies of the inventory and be given a copy thereof.
Sa kasong ito, aminado ang prosecution witness na tanging kinatawan lamang ng media ang naroon sa inventory. Walang ibinigay na paliwanag kung bakit wala ang kinatawan ng DOJ at elected public official. Iginiit ng Korte Suprema na ang presensya ng tatlong saksi na ito ay mandatory. Ang hindi pagtalima dito ay maaaring magdulot ng pagdududa sa integridad at evidentiary value ng ebidensya. Ito ang nagbigay-daan para mapawalang-sala si Abdulwahab.
Binigyang-diin din ng Korte Suprema na ang pagtalima sa Section 21 ng RA 9165 ay hindi lamang basta teknikalidad, kundi isang bagay na may substantive na basehan. Ang paglabag dito ay hindi dapat basta-basta balewalain.
Bagamat may mga pagkakataon na pinapayagan ang hindi pagtalima sa Section 21, kailangan itong may justifiable grounds at napanatili ang integridad ng ebidensya. Sa kasong ito, walang naipakitang sapat na dahilan kung bakit wala ang mga kinakailangang saksi.
Idinagdag pa ng Korte Suprema na kailangang ipakita ang “actual serious attempts” para kontakin ang kinakailangang saksi para ituring na justifiable ang hindi pagtalima sa mga patakaran. Hindi sapat ang basta-basta sabihin na hindi available ang mga kinatawan kung walang konkretong pagtatangka na hanapin sila.
Dahil sa mga kadahilanang ito, ibinasura ng Korte Suprema ang mga naunang desisyon at pinawalang-sala si Abubacar Abdulwahab. Napatunayan sa kasong ito na ang chain of custody ay hindi lamang isang teknikalidad, kundi isang mahalagang proseso para masiguro na ang ebidensya ay totoo at hindi kwestyonable.
FAQs
Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Ang pangunahing isyu ay kung nasunod ba ang chain of custody sa paghawak ng ebidensya, partikular na ang presensya ng mga kinatawan ng media, DOJ, at elected public official sa inventory at pagkuha ng litrato ng nakumpiskang droga. Dahil hindi ito nasunod, nagkaroon ng pagdududa sa integridad ng ebidensya. |
Ano ang chain of custody? | Ang chain of custody ay ang proseso kung saan sinusubaybayan ang paggalaw at pangangalaga ng ebidensya mula sa pagkumpiska hanggang sa pagharap nito sa korte. Layunin nito na masiguro na ang ebidensya ay hindi napalitan, naitanim, o nakontamina. |
Sino ang dapat naroroon sa inventory at pagkuha ng litrato ng nakumpiskang droga? | Ayon sa RA 9165, dapat naroroon ang akusado, kinatawan ng media, Department of Justice (DOJ), at isang elected public official. Ang presensya ng mga saksing ito ay mandatory. |
Ano ang epekto kung hindi nasunod ang chain of custody? | Kung hindi nasunod ang chain of custody at walang sapat na dahilan, maaaring magkaroon ng pagdududa sa integridad ng ebidensya. Ito ay maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala ng akusado. |
Bakit mahalaga ang presensya ng kinatawan ng DOJ at elected public official? | Ang presensya nila ay para masiguro na walang magtatangkang palitan, itanim, o kontaminahin ang ebidensya. Layunin nito na magkaroon ng transparency at accountability sa proseso. |
Ano ang kailangang ipakita kung hindi nasunod ang chain of custody? | Kailangang ipakita na may “justifiable grounds” kung bakit hindi nasunod ang chain of custody, at napanatili pa rin ang integridad ng ebidensya. Kailangan din ipakita ang “actual serious attempts” para kontakin ang kinakailangang saksi. |
Ano ang sinasabi ng desisyon sa mga pulis? | Dapat sundin ng mga pulis ang Section 21 ng RA 9165 at siguraduhing naroroon ang kinatawan ng media, DOJ, at elected public official sa inventory at pagkuha ng litrato ng nakumpiskang droga. Hindi sapat ang basta-basta sabihin na hindi available ang mga kinatawan. |
Paano nakaapekto ang desisyon kay Abubacar Abdulwahab? | Dahil sa desisyon, pinawalang-sala si Abubacar Abdulwahab at pinauutos na agad siyang palayain, maliban kung may iba pa siyang kinakaharap na kaso. |
Sa madaling salita, ipinapakita ng kasong ito ang kahalagahan ng pagsunod sa tamang proseso sa paghawak ng ebidensya sa mga kaso ng droga. Ang hindi pagtalima sa chain of custody ay maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala ng akusado, kahit pa may positibong pagkilala sa kanya.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: People vs. Abdulwahab, G.R. No. 242165, September 11, 2019